(1415 or. Camoni Mostek, 1432 Camyonemostky, 1452 Camyonemosthky, 1567 Kamienne Mosthki) bród niezident. między Żegrowem, Wilkowem Polskim, Barklinem i Popowem, na strudze bez nazwy, przy ówczesnej “wielkiej drodze”1W pobliżu wspomnianej tu wielkiej drogi (magna via), ok. 5 km na SE od niej, przebiegał stary szlak Głogów – Kościan – Poznań; S. Weymann, Cła i drogi handlowe w Polsce piastowskiej, Poznań 1938, s. 108-109, mapa, a szczegółowiej, tenże, Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII wieku, “Przegląd Zachodni” 9, 1953, nr 6-8, s. 229-230, mapa. Według tego studium wspomniany szlak w połowie XVII w. przechodził przez groblę poprzez zabagnioną dolinę rzeczki Ziemin [obecnie Samica] w Czaczu, a więc ok. 5 km na SE od brodu Lisowo na Samicy oraz w równie niewielkiej odległości od “wielkiej drogi”. Wymieniony szlak przekraczał rzeczkę Ziemin w Czaczu, najprawdopodobniej nie tylko w XVII w., ale także znacznie wcześniej, w średniowieczu. Świadczyłaby o tym lokacja miasta Śmigiel w odległości 3 km na WWS od Czacza, co nastąpiło w początkach XV w. Poza tym świadczy o tym grodzisko, położone naprzeciwko obecnej osady Czacz, na lewym zboczu doliny rzeczki Ziemin [Samica]. Chronologia tego grodziska nie jest dokładnie ustalona, datuje się je ogólnie na średniowiecze. Zapewne stało tam fortalicjum rycerskie (Kowalenko 191; Hensel 1, 131-133; KZSz. V 10 s. 18; autopsja A. Wędzkiego, który 1952 zauważył tam cegłę-palcówkę). Ten przebieg szlaku głogowskiego potwierdza też wiadomość z 1569 o drodze wielkiej królewskiej z Kościana do Śmigla, która wówczas przebiegała przez Glińsko (PG 21, 37v-38). A może magna via z 1415 była odgałęzieniem szlaku Głogów – Kościan – Poznań?, która prowadziła od brodu Lisowo na strudze Samicy (w okolicy wsi Karśnice) w kierunku południowym lub południowo-zachodnim; Żegrowo 4 km na NW od Śmigla.
[Pow. kośc.]
1415 w procesie z Małg. Walermulową z Karśnic sąd utrzymuje2Decyzja ta nie zakończyła sporu, bo toczył się on nadal w l. 1415-16 (WR 3 nr 535; KoścZ 4, 170, dawniej k. 67; KoścZ 5, 33v-34, dawniej k. 27v-28) Wyszaka Kotwicza [z Żegrowa] przy granicy nad wielką drogą, która prowadzi od [brodu] Lisowo aż do [brodu] C. M., zgodnie z dokumentem przeniesienia własności, który [Wyszak] ma na [dziedzinę] Rogoźno (KoścZ 4, 143, dawniej k. 40; nad zapiską tytulik, inną ręką, późniejszą: Granice między Rogoźnem i Wilkowem).
1432 woźny zeznał, że Dominika Wilkowskiego [z Wilkowa Polskiego] wprowadził w posiadanie lasu, roli i łąk przy drodze, która prowadzi od [brodu] Lisowo do C., w Popowie, w pobliżu granicy z Wilkowem [Polskim], poza drogę z Wilkowa do Popowa, po prawej stronie, do granicy z Barklinem (KoścZ 10, 64).
1452 podkom. zeznał, że usypał kopce gran. między dziedziną Rogoźno Dominika Wilkowskiego, która przynależy do Wilkowa Polskiego, a dziedziną Rogoźno Wyszaka Żegrowskiego, która przynależy do Żegrowa; 34 kopce poczynając od kopca narożnego z Karśnicami, wzdłuż wielkiej drogi od brodu Lisowo, aż do C. przy tejże drodze, przy kopcu narożnym z Popowem (KoścZ 14 k. 112v-113, 174v).
1567 Mik. Ossowski z Wilkowa Polskiego protestuje przeciwko Wacławowi Rozdrażewskiemu, ponieważ ten wyciął olchy przy strudze zw. Łęczynoga w Wilkowie Polskim, w pobliżu miejsca zw. K. M. oraz wywiózł ok. 24 wozy [drewna] do swej wsi Popowo oraz rozorał 3 kopce gran. między Wilkowem Polskim i Popowem (KoścG 20, 88).
Uwaga: W 1440 występuje szl. Jan, dz. de Kamyony Mostek (Wp. 5 nr 665), lecz nic nie wskazuje, aby można było przekaz ten uznać za ślad osady, która leżała w okolicy brodu K. M. i nosiła tę samą nazwę. Wspomn. Jan prawdop. pochodził spoza Wlkp. (por. SG).
1 W pobliżu wspomnianej tu wielkiej drogi (magna via), ok. 5 km na SE od niej, przebiegał stary szlak Głogów – Kościan – Poznań; S. Weymann, Cła i drogi handlowe w Polsce piastowskiej, Poznań 1938, s. 108-109, mapa, a szczegółowiej, tenże, Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII wieku, “Przegląd Zachodni” 9, 1953, nr 6-8, s. 229-230, mapa. Według tego studium wspomniany szlak w połowie XVII w. przechodził przez groblę poprzez zabagnioną dolinę rzeczki Ziemin [obecnie Samica] w Czaczu, a więc ok. 5 km na SE od brodu Lisowo na Samicy oraz w równie niewielkiej odległości od “wielkiej drogi”. Wymieniony szlak przekraczał rzeczkę Ziemin w Czaczu, najprawdopodobniej nie tylko w XVII w., ale także znacznie wcześniej, w średniowieczu. Świadczyłaby o tym lokacja miasta Śmigiel w odległości 3 km na WWS od Czacza, co nastąpiło w początkach XV w. Poza tym świadczy o tym grodzisko, położone naprzeciwko obecnej osady Czacz, na lewym zboczu doliny rzeczki Ziemin [Samica]. Chronologia tego grodziska nie jest dokładnie ustalona, datuje się je ogólnie na średniowiecze. Zapewne stało tam fortalicjum rycerskie (Kowalenko 191; Hensel 1, 131-133; KZSz. V 10 s. 18; autopsja A. Wędzkiego, który 1952 zauważył tam cegłę-palcówkę). Ten przebieg szlaku głogowskiego potwierdza też wiadomość z 1569 o drodze wielkiej królewskiej z Kościana do Śmigla, która wówczas przebiegała przez Glińsko (PG 21, 37v-38). A może magna via z 1415 była odgałęzieniem szlaku Głogów – Kościan – Poznań?
2 Decyzja ta nie zakończyła sporu, bo toczył się on nadal w l. 1415-16 (WR 3 nr 535; KoścZ 4, 170, dawniej k. 67; KoścZ 5, 33v-34, dawniej k. 27v-28).