KARGOWA

(1360 kop. Cargowo, 1400 or. Kargowa, 1434 Gargowa!, 1443 Dargowa!, 1510 Tharghowa!) wieś, obecnie cz. m. Kargowa, 10 km na SSE od Babimostu.

1. 1463 n. pow. kośc. (PG 6, 163v); a. 1408 par. Niałek Wielki, 1408 n. par. Kopanica (Wp. 5 nr 139).

2. 1453 Wincenty z K. oraz z Kolska [w ks. głog.] oraz Wojc. Jarogniewski z Jaromierza polubownie rozgraniczają K. z → Jaromierzem [tamże pełny opis gran.] (KoścZ 14, 190v).

1528 gran. z Klinicami w ks. głog.: rz. Mościska, która wypływa z Wielkiego Lasu [zapewne w miejscu obecnej wsi Karszyn (1944 Grossheide, Perthées: Carszyn)], dzieli K. w Polsce i Klinice (1944 Kleinitz) w ks. głog.; tam, gdzie rz. dzieli się na kilka strumieni, lasy i bory położone między nimi mają być podzielone na połowę; przy ujściu rz. Mościska do rz. Głogownik znajduje się narożnik wsi K., Klinice i Chwalim (Reces 17).

1540, 1554 kopce narożne wsi K., Kopanica i Uście (które należy do Jaromierza) stoją nad rz. Obrzycą (KoścG 8, 431; KoścG 10, 325-328).

1542-1603 gran. K. z Kopanicą przebiega w pobliżu ostrowu i lasu → Dźwinne [tamże pełna dokumentacja sporów o tę gran.] (KoścZ 26, 445; KoścZ 27 k. 133v-135, 183-184; KoścG 10, 325; KoścG 15, 40v-42v; KoścG 17, 46; KoścG 35 k. 64v-65, 300v-303; KoścG 42, 363; KoścZ 89, 126).

1561-82 gran. K. z → Jaromierzem [tamże pełne opisy granic] (KoścZ 14, 190v; KoścZ 57, 369; KoścZ 58, 119bv; KoścG 15, 117v-118v; KoścZ 61, 555-556).

1571 podkomorzy wytycza gran. między K. a cz. Chwalimia nal. do cyst. z Obry: gran. biegnie od kopca na wzgórzu Strzyżyna przy ujściu rz. Mościska do rz. Głogownik (znajduje się tu narożnik K., Chwalimia oraz wsi Klinice w ks. głog.) między Bukową Górą nal. do Chwalimia a Końskiem [obiekt nieokreślony] nal. do K., potem k. jazu Macieja Liska z Chwalimia [na jakiej rzece?], przez łąkę nal. do Żychlińskiego [tzn. do K.], przez ostrów za młynem kargowskim, potem gran. przecina rz. Obrzycę i dalej idzie przez nart [wąski długi pas lasu?], wreszcie wychodzi z lasu na pola i dalej jej przebieg już nie jest sporny (KoścZ 62, 443-443av).

1605 jez. Linie Małe i Linie Wielgie na dziedzinie K. (PG 178, 821v).

Młyny i jazy: 1510 mł. opust. o 1 kole w K. (LBP 160); 1562 mł. w K. wspomn. w opisie gran. K. z Jaromierzem (KoścG 15, 42); 1563 mł. wodny walny w K. o 1 kole → p. 3; 1581 mł. walnik o 1 kole i piła o 1 kole → p. 3.

1562 w opisie gran. K. z Jaromierzem wzm.: jaz w rz. Obrzycy używany przez kmiecia Pawełka z K., obok teren zw. Pawełkowy Grąd; jazy w rz. Obrzycy między Pawełkowym Grądem a młynem w K. należą do Żychlińskich z K. (KoścG 15, 41); 1564 poddanym z Chwalimia zniszczono jazy k. młyna wsi K. (KoścG 16, 255); 1571 jaz [na rz. Obrzycy] k. mł. wsi K. należy do kmiecia Klemensa Mykno z Chwalimia (KoścZ 58, 427).

3. Własn. szlach. 1360 śwd. Dzierżykraj dz. C. (Wp. 3 nr 1426).

1400-02 Witek (raz nazwany Wojtkiem) Kotwicz z K.: 1400 tenże w sporze z Przybysławem Gryżyńskim [z Gryżyny i Brenna] (Lek. 2 nr 2645); 1402 tenże w sporze z Grzymkiem Brodzkim o 50 grz. poręki (KP nr 936, 955).

1408-44 Nikiel Kargowski z K. (WR 3 nr 393); 1419 tenże na mocy pr. bliższości przeszkodził Pietraszowi Ogance [z Cykowa, a wcześniej z Chobienic] w sprzedaży 1/2 Chwalimia in. [niezn.] osobie (KoścZ 5, 191, dawniej 119); 1425 tenże w sporze z Dorotą ż. Mikołaja krawca kośc. (KoścZ 8, 152, dawniej 137): 1436-37, 1444 tenże posiada cz. → Chwalimia (KoścZ 11, 110; KoścZ 12 k. 478, 482).

1425-34 Bernard (Bornhard, Burchard) Kotwicz z C., brat niedz. Nikla (WR 1 nr 1264; WR 3 nr 1132, 1465; KoścZ 9, 264v); 1428 tenże → p. 5; 1434 tenże przegrywa proces o 3 grz. z Andrzejem mieszcz. kośc. (WR 3 nr 1480).

1435-37 Dzierżka Kargowska [ż. Burcharda Kargowskiego]: 1435 taż w sporze z Dorotą Baranowską [ż. Bogusława z Baranowa k. Mosiny] (KoścZ 11, 77); 1437 taż sprzedaje cz. Plastowa Przedpełkowi z Łęk [Wielkich k. Kościana] za 40 grz. (PG 1, 130).

1437-62 Henryk Kotwicz Kargowski (Karkowski): 1437 tenże śwd. [z K.?] (Wp. 5 nr 595); 1443 tenże śwd. z D.1Tekst brzmi: “Henricús de Nialek, de Dargowa”, co sugeruje, jakoby Henryk z Niałku był ident. z Henrykiem z K., nazwanej tu mylnie Dargową. Prawdop. autor regestu opuścił imię drugiej osoby i tekst powinien brzmieć: ,,Henricus de Nialek, Henricus de Dargowa” (Wp. 5 nr 713); 1443 tenże (Przemęt A 14); 1435 tenże z Kolska [w ks. głog.] → p. 2; 1462 tenże dz. C. → p. 5.

1439-53 Winc. Kargowski z K. (Wp. 5 nr 640, 641; Obra B 3, 274; Krasoń 144); 1450 tenże w sporze z Hermanem opatem z Obry (KoścZ 14, 81); 1451 tenże kupuje 1/2 K. od braci Jana i Wincentego z Goździchowa i Puszczykowa [k. Wielichowa] za 300 grz. (PG 4, 36); 1453 tenże → p. 2.

1463 Jędrzych (Henryk?) niegdyś z Puszczykowa, zw. też Kargowskim z K. [prawdop. więc nie ident. z Henrykiem Kotwiczem z K., → wyżej] zapisuje ż. Katarzynie po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 K. (PG 6, 163v).

1465 Helena (Elena) i Małgorzata cc. zm. Henryka Kargowskiego z K. [którego?] w sporze z Mik. Sepieńskim (KoścZ 15, 61).

1466-67 Wincenty s. zm. Wincentego z G.: 1466 tenże w sporze z Jerzym Szczepankowskim [ze Szczepankowa k. Śmigla] (KoścZ 15, 168); 1467 tenże ze stryjami Andrzejem [prawdop. identycznym z Henrykiem Kotwiczem z K., → wyżej] i Mik. Dłuskim [Kotwiczem ze wsi Długie Stare] oraz wujami Filipem z Chobienic, Mikołajem z Tomic chorążym pozn. i Janem Czackim zapisuje czynsz roczny 6 grz. Małgorzacie, Barbarze i Jadwidze cc. Mik. Godziemby [z Trzcianki k. Opalenicy i z Puszczykowa k. Wielichowa] (PG 6, 240).

1480 Barbara c. zm. Jana Niemierzy Kopanickiego [z Lubosza, tenut. w Kopanicy], ż. Floriana z Żychlina [pow. kon.] sprzedaje matce swej Katarzynie, wd. po Janie Niemierzy Kopanickim za 700 zł węg. K. i 1/4 łąk w Chwalimiu (PG 9, 121v); 1503 Katarzyna wd. po [Janie] Niemierzy Kopanickim (→ wyżej) daje swej c. Barbarze Kopanickiej ż. Mikołaja z Lubienia, podkomorzego brzeskiego całą wieś Kargowę, która stanowiła jej posag i wiano, a Mikołaj z Lubienia [jej drugi zięć] zapisuje jej na wsi C. czynsz roczny 14 grz. oraz świadczenia: 6 kóp serów, kamień masła oraz wszystkie należne z tej wsi kury i jaja (PG 12, 281v, 282v); 1503 Barbara wd. po Florianie Kopanickim [Żychlińskim] a ż. Mikołaja z Lubienia z wujem Abrahamem Zbąskim i stryjem Stan. Mnyskim [ze wsi Mnichy] daje wsie C. i Chwalim swemu drugiemu mężowi w dożywocie; dzieci zm. Floriana [Żychlińskiego], jeżeli będą chciały dokonać równego podziału majątku z dziećmi Mikołaja z Lubienia, muszą im przedtem zapłacić 400 zł węg. (PG 12, 281v); 1513 Zygmunt (St.) zatwierdza podział dóbr ojczystych K. i Chwalim oraz dóbr król. Kopanica i in. między braci Wojciecha i Jana z Żychlina (MS 4/2 nr 10 451).

1510 w T.: 9 półł. os. i 8 półł. opust., 2 karczmy, mł. opust. o 1 kole i folw. (LBP 160); 1530 pobór: 3 ł. (ASK I 3, 122v); 1563 pobór: 4 ł., 1 karczma, mł. wodny walny o 1 kole (ASK I 4, 153); 1564 w K. 7 ł. (IBP 304); 1581 pobór: 4 ł., 1/4 ł. karczm., 7 zagr., 5 komor., 1 rataj (colonus), 4 rzem., 1 rybak, 1 owczarz, który ma 80 owiec, mł. walnik o 1 kole, piła o 1 kole, wyszynk gorzałki, wiatrak dor. (ŹD 72; ASK I 6, 502v).

5. 1408 Wojciech bp pozn. eryguje nową parafię w Kopanicy i przyłącza do niej kilka wsi z par. Niałek Wielki, m. in. Ch.; dotychczas ludzie z tych wsi byli oddaleni od kościoła par. 1 1/2 mili, a droga do kościoła przez lasy i rozlewiska Obry była niebezpieczna (Wp. 5 nr 139; AC 2 nr 593; Kor.Prał. 1, 255).

1428 Jan pleb. z Kopanicy w sporze z Mikołajem i Bernardem Kotwiczami Kargowskimi z K. o meszne od wieśniaków z K. (CoPr. II 87v; ACC 11, 102); 1462 Mik. Sul pleb. w Kopanicy w sporze z Henrykiem dz. C., Henrykiem dzierżawcą [kościoła sukursalnego?] w C. (conventor) i z Wojc. Jarogniewskim [z Jaromierza, tenut. kopanickim] i in. parafianami; spór dot. dok. erekcyjnego, tekst niejasny (ACC 42 k. 6, 20, 23, 30, 32); 1510 pleb. z Kopanicy otrzymuje dzies. folw. z K. oraz po 1 korcu (coretus) żyta, 1 korcu owsa i 4 gr mesznego od każdego półł. [kmiecego] (LBP 160); 1564 wiardunki dzies. z 7 ł. w K. po 6 gr należą do uposażenia klucza bukowskiego bpa pozn. (IBP 304)

8. Grodzisko w K. → Kargowa Stara.

1 Tekst brzmi: “Henricús de Nialek, de Dargowa”, co sugeruje, jakoby Henryk z Niałku był ident. z Henrykiem z K., nazwanej tu mylnie Dargową. Prawdop. autor regestu opuścił imię drugiej osoby i tekst powinien brzmieć: ,,Henricus de Nialek, Henricus de Dargowa”.