KARNA

(1238 or. Carna, 1238 kop. 1620 Tamo!, 1400 Karna) 10,5 km na SE od Zbąszynia.

1. 1446 n. pow. kośc. (PG 2, 170); 1380 par. Siedlec? [później a. 1510, nie wiadomo, od kiedy] par. Zbąszyń (LBP 162, → p. 5).

2. 1417 wzm. o gran. K. i Reklina [z opactwem Obra?] (Obra B 3, 297); 1419 Hynek z K. oraz Michał Jarogniewski z Reklina mają wytyczyć gran. między K. a Reklinem; jeżeli to nie usunie wszystkich ich wzajemnych obciążeń (pignora), będą wówczas dalej toczyli ze sobą spór w sądzie (KoścZ 5, 176).

1511 dziedziny Poświątne i Wiodrowo w K. → p. 3; 1512 wieś Reklin ma pr. do pastwisk w K. → p. 3.

1519 gran. K. z → Godziszewem biegnie wzdłuż Samicy Wielkiej [obecnie płynie tędy Rów Szarkowski zw. potocznie Szarką] od kopca narożnego na ostrowie Roszków do znaku Olszewy Pień, stojącego w środku wspomn. strugi (KoścZ 24, 33).

3. Własn. rycerska, potem szlach. 1238 świadkowie Andrzej i Dobiesław z C. (Wp. 1 nr 215; Wp. 4 s. 35; Krasoń 168); 1238 (wzm. 1431, kop. 1620) Lutek i Dobiesław z C. (Wp. 5 nr 523, tu błędna lekcja Tarno; Krasoń 169).

1400 Piotr Benwa1Już w 1399 Piotr Benwa występował jako świadek Tyczy Bara w towarzystwie innych szl. z okolic Zbąszynia (Lek. 2 nr 2292), Odzieszka sołtyska z Przeprostyni oraz Marcin i Bernard z K. toczą proces o pr. bliższości do K. (Lek. 2 nr 2621); 1400 Odzieszka w sporze z Maciejem z Godziszewa [k. Zbąszynia] o cz. K., którą niegdyś posiadała jej ciotka; sąd przysądza Odzieszce wwiązanie w 1/3 K., a Piotr Benwa odmawia jej tego wwiązania, tłumacząc, że na tej cz. K. ciąży należna mu suma 40 grz.; sprawą tą zainteresowany jest też Wilczek z Kotusza, który jako pierwszy pozwał Odzieszkę z K. (Lek. 2 nr 2496, 2622, 2702, 2713; KP nr 348).

1400 [Piotr?] Benwa w sporze z Mac. Godziszewskim; sprawę ma rozstrzygnąć sąd polubowny (Lek. 2 nr 2731, 2739).

1400-05 Stan. (Staszek) Benwa [od 1404 pisze się z K.] (KoścZ 2, 28v): 1400 tenże w sporach z Pietraszem Oganką [z Chobienic] o Chobienice, o 10 grz. sumy głównej i 60 grz. zakładu (Lek. 2 nr 2359, 2496, 2504, 2511, 2531); 1404 tenże wygrywa proces z Odzieszką z Godziszewa [sic!] o 40 grz. (KoścZ 2, 73v); 1404 tenże w sporze z Mac. Godziszewskim o 50 grz. i o 33 grz. (KoścZ 2, 74); Benwina z małol. synem (cum puero) w sporze z tymże Maciejem (KoścZ 2, 74); 1405 tenże w sporze z Mac. Godziszewskim o zastaw w K. i w Komorowie [k. Wolsztyna] (KP nr 2307).

1406 Wincenty z K. [prawdop. brat Macieja z → Godziszewa k. Zbąszynia] w sporze z Mikołajem mieszcz. z Buku o 6 grz. i 1 wiard. (KP nr 2496).

1412 Pietrasz Urbanowski w sporze z Andrzejem Blosem [z Chobienic] o zastaw 1 kmiecia w K. za 3 grz. (KoścZ 4, 6); 1412 tenże z bratem [rodz.?] Mik. Watą [z Głuponi?] pozwali Mac. Godziszewskiego o 88 grz. i przysądzono im wwiązanie w całą [cz.] K., którą posiadał Godziszewski (KoścZ 4, 6); 1413 małol. Hynek i Katarzyna, dzieci zm. Bernarda [brata Mac. Godziszewskiego], otrzymują wwiązanie w 1/2 folw. i wsi K., a cz., którą posiadają Pietrasz Urbanowski i Mik. Wata, należy prawem dziedz. do Mac. Godziszewskiego (KoścZ 4, 54v); 1419 Hynek z K. w sporze z Michałem Jarogniewskim [z Reklina] → p. 2; 1420 tenże z siostrą Katarzyną wygrywają spór z ciotką uczc. Małgorzatą z Godziszewa o spadek po [Macieju?] niedz. bracie Małgorzaty w Godziszewie (KoścZ 6, 77v).

1434 Michał Jarogniewski w K.? (KR 7, 11, cytowanego aktu nie znaleziono; Cieplucha 167).

1446 Jan, Mikołaj, Wincenty i Marcin z Jaromierza dają Wojciechowi z Jarogniewic swe wsie → Jaromierz, Uście, Reklin, 1/2 K. oraz pr. do drugiej 1/2 K.2KR 7, 11, błędnie podaje, że już w 1434 z K. pisał się Michał Jarogniewski [który w 1419 posiadał Reklin → wyżej]. Z cytowanego aktu wynika, że w 1435 wspomn. Michał zgłosił pr. bliższości do → Jaromierza (KoścZ 11, 18j), a w zamian otrzymują Konin [na NE od Pniew] (PG 2, 170); 1449 Wojc. Jaromirski [poprzednio Jarogniewski] kupuje 1/2 K. za 150 grz. od Zbyluta z Urbanowa kan. pozn. (PG 3, 40v).

1491 Mik. Jaromirski [zapewne s. Wojc. Jarogniewskiego vel Jaromirskiego] zobowiązuje się płacić 12 grz. rocznej pensji swej bratanicy Jadwidze c. zm. Andrzeja Jaromirskiego z jej dóbr dziedz. 1/2 K. i Reklina (KoścZ 17, 236); 1499 [wspomn.] Jadwiga ż. Marcina Rąbińskiego w działach rodzinnych zrzeka się Jaromierza i Uścia oraz 1/2 K. i 1/2 Reklina na rzecz Katarzyny wd. po Mik. Jaromierskim oraz 1/2 K. i 1/2 Reklina na rzecz jej c. Małg. Jaromiejskiej ż. Jana Herstopskiego; od tejże Małgorzaty Jadwiga otrzymuje w zamian Manieczki (PG 12 k. 28, 31); 1500 Katarzyna wd. po Mik. Jaromierskim zapisuje na połowach wsi C. i Reklin dla szpitala Ś. Barbary w Chwaliszewie k. Poznania czynsz roczny 2 1/2 grz. od sumy głównej 45 zł węg.; czynsz przeniesiony jest ze wsi Manieczki (PG 12, 102v); 1500 Małg. Jaromierska sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swemu mężowi Janowi Herstopskiemu 1/2 C., 1/2 Reklina i 1/3 Jaromierza za 400 grz. (PG 12, 110); 1502 Kat. Jaromirska wd. po Mikołaju daje swemu drugiemu mężowi Andrzejowi Skrzydlewskiemu 1/3 swych części w K. i Reklinie; dobra te mają przypaść spadkobiercom tego z małżonków, który będzie dłużej żył (PG 12, 211v); 1503 taż temuż swemu mężowi daje 1/2 C. z folw., sołectwem i lasem (PG 12, 270); 1503 Katarzyna i Małg. Jaromierskie, matka z córką, dzielą i zamieniają się dobrami: Małgorzacie przypada Reklin, a Katarzynie wieś K. (PG 12 k. 266v, 267); 1510 folw. w K. należy do Skrzydlewskiego (LBP 162); 1511 Kat. Jaromierska dz. w K. pozywa Dobrogosta Bylęckiego z Zakrzewa o to, że wyciął drzewa (dęby, olchy, brzozy) na dziedzinach Poświątne i Wiodrowo w K. (KoścZ 18 k. 273v, 274); 1512 Kat. Jaromirska ż. Andrzeja Skrzydlewskiego daje Zofii [z Będlewa] Chobienickiej [ż. Dobrogosta Chobienickiego vel Bylęckiego vel Kosickiego] całą wieś K., a w zamian otrzymuje 1 ł. w Godziszewie [k. Zbąszynia]; wieś Reklin zatrzymuje swe pr. do pastwisk w K. (PG 14, 164v); 1512 wspomn. Zofia daje 1/3 K. mężowi Dobrogostowi Chobienickiemu za 100 grz. i zastrzega sobie dożywocie we dworze w K. (PG 14, 165); Małg. Jaromirska wd. po Janie Herstopskim daje swemu drugiemu mężowi Piotrowi Kosickiemu [z Kosiczyna] Jaromierz i 1/2 Reklina oraz sprzedaje mu z zastrz. pr. odkupu K. za 300 grz. (KoścZ 19, 78); 1519 na rzecz tejże Małgorzaty Dorota [siostra Mik. Jaromirskiego] wd. po Janie Brodzkim [z Brodów] zrzeka się swej cz. majątku po ojcu i matce w Jaromierzu, Reklinie, K. i Uściu (KoścZ 23, 143v).

1519 Małg. Jaromirska dz. K. → p. 2.

1520 Zofia [z Będlewa] wd. po Dobrogoście Chobienickim albo Bylęckim posiadała dok. dot. dworu w K.; na mocy ugody z braćmi zm. męża Zofia ma ten dok. oddać na ręce pleb. ze Zbąszynia, → Bylęcin (AC 2 nr 1741).

1537-38 Piotr Kosicki z K. (zw. też Jaromirskim, mąż Małgorzaty → wyżej] → p. 2.

1510 w K.: 3 ł. os., 3 ł. opust., 2 ł. soł. uprawiane dla pana, folw. (LBP 162); 1530 pobór z 4 ł. (ASK I 3, 134); 1563 pobór płacą [bracia, zapewne ss. Piotra Kosickiego vel Jaromirskiego, → Jaromierz]: Piotr od 3 ł. i Jan od 3 ł. (ASK I 4, 199v); 1566 pobór: 6 ł., 6 zagr., 1 karczma dor. (ASK I 4, 282); 1581 pobór: Jan Jaromirski płaci od 3 ł., 3 zagr., 1 komornicy; Piotr Jaromirski płaci od 3 ł. [kmiecych], 1/2 ł. karczm., 3 zagr. i 3 komor. (ŹD 90; ASK I 6, 514).

4. 1380 sołtys z K.?3W dokumencie wymieniono kilka wsi w okolicy Obry oraz ich sołtysów; nie ma pewności, czy w każdej z tych wsi był sołtys. Na temat autentyczności dok. → przyp. 4 (Wp. nr 1782); 1420 Piotr sołtys w K. (KoścZ 5, 246v; KoścZ 6, 70); 1510 2 ł. soł. w K. → p. 3.

5. 1380 (kop. 1546) Mikołaj [z Kórnika] bp pozn. od nowa eryguje par. w Siedlcu [k. Wolsztyna] i przyłącza do niej m. in. K.4Now. 2, 455, zastanawia się, czy jest to dok. autentyczny, gdyż nie zawiera on informacji o uposażeniu parafii oraz mówi o oddaniu tej parafii pod zarząd cyst. z Obry; ze źródeł wiadomo, że aż do schyłku XVI w. plebanami w Siedlcu nie byli cystersi. W opisie dok. przyniesionego do oblaty w 1546 zaznaczono, że nazwa wsi K. została w or. wytarta (Wp. 3 nr 1782); 1510 K. w par. Zbąszyń (LBP 162).

8. Ok. IX do połowy XIII w. grodzisko wklęsłe wśród łąk błotnistych na NE od wsi K. (Hensel 3, 36-39). Skarb srebrny ukryty po 1080 odnaleziono w K. w 1925 (J. Ślaski, S. Tabaczyński, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski. Materiały, Warszawa 1959, nr 43).

1 Już w 1399 Piotr Benwa występował jako świadek Tyczy Bara w towarzystwie innych szl. z okolic Zbąszynia (Lek. 2 nr 2292).

2 KR 7, 11, błędnie podaje, że już w 1434 z K. pisał się Michał Jarogniewski [który w 1419 posiadał Reklin → wyżej]. Z cytowanego aktu wynika, że w 1435 wspomn. Michał zgłosił pr. bliższości do → Jaromierza (KoścZ 11, 18j).

3 W dokumencie wymieniono kilka wsi w okolicy Obry oraz ich sołtysów; nie ma pewności, czy w każdej z tych wsi był sołtys. Na temat autentyczności dok. → przyp. 4.

4 Now. 2, 455, zastanawia się, czy jest to dok. autentyczny, gdyż nie zawiera on informacji o uposażeniu parafii oraz mówi o oddaniu tej parafii pod zarząd cyst. z Obry; ze źródeł wiadomo, że aż do schyłku XVI w. plebanami w Siedlcu nie byli cystersi. W opisie dok. przyniesionego do oblaty w 1546 zaznaczono, że nazwa wsi K. została w or. wytarta.