(1388 or. Carsnicza, 1389 Carsnicze, 1391 Karsznicz, Karsznicze, 1401 Karznicze, Karcznicza, 1423 Karschnycze, 1427 Karsnycze, 1428 Karszycze, 1430 Barsznicze!, Charsyncze!, Carnicze!, 1432 Carszlicze!, 1581 Karsnice) 5 km na NW od Śmigla.

1. 1462 n. pow. kośc. (PG 6, 214v); 1581 par. Wilkowo Polskie (ŹD 89).

2. 1394 proces m. in. o rozgraniczenie C. → p. 3; 1401-03 Wyszak Kotwicz z Żegrowa pozywa Andrzeja, czyli Henryka Czackiego, o rozgraniczenie między K. i Rogoźnem (KoścZ 2 k. 16v, 19, 61); 1402 zapowiedź dziedzin Popowo i K., w K. wspomn. lasy i zapusty → p. 3; 1415 Małg. Walermulowa z C. toczy proces z Wyszakiem Kotwiczem [z Żegrowa] o granice między C. a Żegrowem; poręczyciele pod karą umowną 100 grz. poręczają, że strony będą tych granic przestrzegać (KoścZ 4 k. 143, 152v, 170; WR 3 nr 535); 1428-32 Blizbor Karśnicki toczy proces z Mik. Czackim o granice między K. a Czaczem (KoścZ 9 k. 14, 79v, 158v, 237v, 248v, 262; KoścZ 10, 57v); 1428-30 proces m. in. o granice → p. 3; 1452 w rozgraniczeniu dziedziny Rogoźno, która należy [po połowie] do Wilkowa Polskiego i Żegrowa wspomn. kopiec narożny karśnicki (KoścZ 14, 174v); 1500 las oraz folw. w Czaczu w stronę C. (PG 12, 83-84).

1548 w podziale K. wspomn.: las od brodu Lisowa do brodu Luboradza; chrusty zw. Brzozowa, położone przy gran. z Czaczem, od drogi przez Celiny do wielkiej łąki zw. Wolny Ramkan; zapust obok Brzozowej przy gran. z Żegrowem; łąka Gładka; łąka pod Dębnem; łąki zw. Chmielnik; las od brodu Lisowa; droga przez pole obok Węglarskiej Strugi aż do kopca węgielnego z Czaczem (KoścG 9, 51-52).

1570 las Miedza między Czaczem a K. (K 2, 457); 1591 las zw. Jeżyny nad stawem Luboradzem (K 4, 316); 1593 łąki Bąkowa, Bociniec, Łamaniska, Truskawczyńska, rola Okręglik (K 3 s. 327, 516, 663, 691).

3. Własn. szlach. 1388 Małgorzata ż. Paszka z C. wygrywa dobra po ojcu, tj. 1/2 Popowa [Starego, par. Wilkowo Polskie], cały Sikorzyn [k. Śmigla] i 1/3 Zaparcina, w procesie ze swą ciotką (amita) Małgorzatą ż. Warmula, która była przedtem ż. Janusza z Radomicka (Lek. 2 nr 2764).

1389-93 Hampel z C., Karśnicki (Lek. 1 nr 619; Lek. 2 nr 1472, 1501).

1391 Mikołaj ze swą siostrą Jutą z K. toczy proces z panią Machulą [Małgorzatą] z Sikorzyna o 11 grz., szaty i 1 grz. czynszu (Lek. 2 nr 1432).

1394 Wyszak [Kotwicz] z C. toczy proces z Mik. Kotwiczem o poręczenie dot. przeniesienia własności C. i o rozgraniczenie (Lek. 2 nr 1651); 1399 tenże z Żegrowa, ojciec Małgorzaty ż. Mikołaja z Radomicka (Wp. 6 nr 376).

1401-03 Andrzej, czyli Henryk Czacki: 1401 tenże pozwany przez Mikołaja [Kotwicza?] o to, że nie dopełnił umowy, według której nie miał sprzedawać dziedziny K. przez 4 l., a sprzedał ją innym (KoścZ 2, 21v-22); 1401-03 → p. 2.

1402 Janusz Walermul¹Ponadto mamy przekazy o Warmulu [bez imienia i miejscowości] z 1406 (WR 3 nr 307) oraz o Niklaszu Warmulu [skąd?] z 1404 (WR 3 nr 247) zapowiada swe dziedziny Popowo i K. (ZSW nr 369); 1430 Janusz Warmul [skąd?] (KoścZ 9 k. 245, 274v).

1413 Konrad niegdyś dz. z C. → p. 6.

1415 Małg. Walermulowa, Walermalewa, Walermanlewa z C., 1388, 1418 w Popowie, 1415 → p. 2.

1421 Kusz z Kobylnik [k. Kościana] niegdyś Karśnicki (WR 3 nr 774).

1421 Ota Trach²Ota Trach pisze się 1428 z Boszkowa (KoścZ 9 k. 108, 132). Po zmarłym Ocie Trachu z Prochów w 1435 występują ss. Stanisław, Andrzej i Wawrzyniec z Prochów (tak KObceRyc. 108, na podstawie KoścZ k. 35, czego nie udało się sprawdzić). Brat Oty Tracha, Gunter Trach, występuje w l . 1418-20 w Bukowcu Małym (KObceRyc. 108; WR 3 nr 758). Ota Trach w l. 1409-30 często występuje tylko z tym określeniem, bez podania jakiejś osady (WR 3 nr 404, 551, 555, 557, 567, 705, 1113, 1287; KoścZ 9 k. 91, 266v, 273, 279v), a w 1415 w procesie z bratem Gunterem (przy obu osobach nie podano żadnej osady) dowodzi, że między nimi nastąpił podział zboża, gdziekolwiek je mieli (a więc podział całego mienia?) i że potem Ota “wysiedział trzy lata w swem domu, swój chleb jedząc” (WR 3 nr 551). Nie sposób więc ustalić, z jaką miejscowością połączyć wymienione informacje o osobie Oty Tracha. Spośród wspomn. wiadomości informację z 1427 (WR 3 nr 1287) przypisano do Bukowca Małego (→ Boszkowo, s. 101), co nie jest całkowicie pewne. W l. 1404-07 w Bukowcu Małym występuje Ota (→ Boszkowo, s. 101; → Bukowiec Mały, s. 149), którego, zapewne trafnie, uznano za Tracha (→ Boszkowo, s. 101; → Bukowiec Mały, s. 149). Wątpliwości budzi zaliczenie do Trachów Ottona (→ Bukowiec Mały, s. 149), który w 1397 występuje w Siekowie, ponieważ był on tylko wujem sióstr z Bukowca Małego, a w zebranych materiałach nie występuje z określeniem Trach. W Prochach od 1436 (KoścZ 11, 264) występuje Ota Trach, który zapewne należy już do pokolenia późniejszego niż Ota Trach z K z C. (WR 3 nr 900; KoścZ 5, 323v; KObceRyc. 108, na podstawie KoścZ k. 2v, czego nie udało się odszukać): tenże [z K.] w procesie z Mik. Czackim [właścicielem Brońska] dowodzi, że kmieciom z Brońska zajął owce i świnie na swoim [tj. w K.] i że nie najął im [pastwiska] dłużej niż do ś. Wojciecha [tj. do 23 IV] (WR 3 nr 883).

1427-38 Blizbor, Lisbor [!] z C., Karśnicki (K 2, 283, cytując 1427 KoścZ k. 131, czego nie udało się sprawdzić; KoścZ 9 k. 1v, 15, 21v, 261v; KoścZ 11 k. 65, 250v; KoścZ 12 k. 71, 95, 100), 1428 jego ż. Jadwiga (PZ 10, 138): 1428-32 → p. 2; 1428-30 tenże toczy proces³Proces ten nasuwa przypuszczenie, że Blizbor nabył K. (lub ich część) od Henryka Kotwicza z Henrykiem Kotwiczem Żegrowskim [czyli] Niałeckim z Niałka Wielkiego o 2 grz. czynszu [rocznego] i inne czynsze [z K.] na rzecz opata i kl. cyst. w Przemęcie oraz o granice (libertacio granicierum) między K. i Czaczem oraz o 10 grz. tytułem szkód [z powodu nieuwolnienia K. od czynszu]; w procesie tym występują jako poręczyciele Piotr [z Punina, obecnie Ponin] wójt w Kościanie, Sędziwój Spławski [Spławie k. Śmigla] i Andrzej Bojanowski (KoścZ 9 k. 14v, 71, 158v, 224v, 237, 248, 249, 254v, 263v, 272; WR 3 nr 1393); 1437 kupuje 8 grz. szer. gr pras. czynszu rocznego na Kokorzynie z zastrz. pr. wykupu za 96 grz.⁴Dok. starosty jako sumę główną podaje 100 grz. mniej 4 grz. (ACC 31, 9), co zniekształcono w zapisce księgi konsystorskiej, gdzie podano 100 grz. (ACC 21, 14) szer. gr pras. dla altarii Ś. Katarzyny w kościele par. w Kościanie, jaką ufundował wraz z kapłanem Marcinem s. Piotra z Bukowca (ACC 31, 9; Wp. 5 nr 595), nadto tenże jako patron i fundator oraz kapłan Marcin, przedstawiony [przezeń] jako kandydat na altarystę, ustanawiają Wawrzyńca plebana z Przemętu, jako pełnomocnika w sprawie ustanowienia tej altarii i mianowania altarysty (ACC 21, 14); 1437 tenże darowuje kościołowi⁵W hasłach → Bukowiec Mały i → Charbielin podano wiadomości tylko o darowiźnie folwarku dla kościoła par. w Charbielinie par. w Charbielinie folw. w Bukowcu Małym, położony po prawej stronie drogi z Bukowca Małego do Włoszakowic, a drugi folw., po przeciwnej stronie tej drogi, kościołowi we Włoszakowicach (PG 1, 131 – tu dwa wpisy dot. obu darowizn; ACC 21, 14 – tu niepełna informacja).

1427-28 [siostry] Jadwiga ż. Blizbora z K. i Katarzyna ż. Jakuba z Sepna⁶Jadwiga i Katarzyna z pewnością były siostrami, skoro obie zawarły umowę dot. ich mienia po matce. Synowie Dobrogosta są nazwami ich braćmi. Natomiast zapiska nie określa pokrewieństwa obu sióstr w stosunku do Dobrogosta, co dziwi. Czyżby były one pasierbicami Dobrogosta? toczą proces z Dobrogostem z Sierakowa [nad Wartą] i jego synami; Dobrogost przyrzeka im wypłacić 100 grz. szer. gr pras. i 10 grz. monety pospolitej, zaś Jakub z Sepna, jako pełnomocnik Jadwigi i Katarzyny, zobowiązuje się w ich imieniu, że staną one przed starostą gen. Wlkp. i przeniosą własność swego mienia po matce na rzecz swych braci, synów Dobrogosta z Sierakowa (PZ 9, 134A; PZ 10, 138).

1430 pełnomocnik kl. [cyst.] w Przemęcie uznaje Andrzeja Bojanowskiego za wolnego od 2 grz. szer. gr czynszu rocznego, jaki był płacony z dziedziny K. od sumy głównej 20 grz. oraz umarza wszelkie dok., związane z czynszami z K., lecz jedynie w tej ich części, która dot. K. (KoścZ 9, 225v; → wyżej: pod 1428-30).

1432 Kat. Bylęcka w procesie z opatem [kl. cyst.] w Przemęcie dowodzi, że nie dawała opatowi 1 grz. czynszu [rocznego] po sprzedaży dziedzin K. i Popowo [k. Śmigla] (WR 3 nr 1464).

1445 Dobrogost Karśnicki (toczy proces z Wacławem s. zm. Hancla Robaczyńskiego z Robaczyna o zapłatę sumy głównej i kar (KoścZ 12, 642).

1462-99 Dobrogost z C., Karśnicki (KoścZ 15 k. 690, 727; KoścG 3, 69), 1479 wicepodkomorzy w Kościanie (GUrz. nr C 863): 1462 tenże od Jakuba Śliwieńskiego kupuje Księginki za 300 grz. szer. gr pras., po czym daje mu swobodną uprawę roli w tej wsi, zastrzegając sobie wkupy do lasu, oraz 3 grz. czynszu rocznego z C. do chwili śmierci Jadwigi ż. Jakuba, a po jej zgonie Jakub winien opuścić Księginki, lecz dopiero po otrzymaniu od Dobrogosta 3 grz. wspomn. czynszu [za rok bieżący] oraz sumy [głównej] 70 grz. półgr, przy czym wykup Księginek może nastąpić tylko na Boże Narodzenie (PG 6 k. 156v, 214v); 1471 tenże zapisuje ż. Annie po 300 grz. posagu i wiana na C. (PG 8, 105v); 1481 tenże sprzedaje Piotrowi Iłowieckiemu prawa i przezyski na połowach m. Wolsztyn, przedmieścia, Komorowa i K. za 210 grz. (PG 9, 139); 1486 tenże, stryj Kat. Moreckiej ż. Stan. Radzewskiego (PG 10, 41v); 1495 tegoż c. Małgorzata, ż. Marcina Kwileckiego (PG 7, 139); 1499 tenże sprzedaje Andrzejowi Dłużyńskiemu [też z Gryżyny i Włoszakowic] jez. Kosino [k. Śmigla, między Charbielinem a Dłużyną] za 30 zł węg. z zastrz. pr. odkupu i poręcza mu, że będzie bronił tego jeziora od roszczeń in. osób (PG 12, 30v; KoścG 3, 52).

1503-09 Jan Karśnicki: 1503 tenże obciąża K. i Księginki czynszem rocznym 3 grz. od sumy głównej 36 grz. na rzecz wikariuszy kat. pozn. (CP 14, 637-638); 1509 tenże sprzedaje Janowi Niemierzyckiemu sołectwo i 3 ł. kmiece os. w Morownicy za 100 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 14, 67; PG 66, 220).

1522 Anna siostra Jana Bielawskiego, wd. po Janie Karśnickim bezskutecznie podnosi swoje pr. bliższości do wsi Biezdrowsko [obecnie Biedrusko], Nosilino i Wygonowo (PZ 29, 33).

1548 bracia Jan i Piotr Karśniccy dokonują podziału wsi K., Morownica i Księginki: każdy z nich otrzymuje w nich działy (KoścG 9, 51-52).

530 pobór: 3 ł., z karczmy 3 gr (ASK I 3, 135v); 1563 pobór: 4 1/2 ł., karczma dor. (ASK I 4, 208v); 1581 pobór: cz. Wojc. Kuranowskiego: 2 1/2 ł., 2 zagr., 1 komornica; cz. Anny Karśnickiej: 3 półł., 1/4 ł. roli, 1/2 ł. opust., 1 zagr., 1 komornica (ASK I 6, 512v; ŹD 89).

5. 1423 (kop. 1488/93) dla prebendy “Mosina” w kat. pozn. [tytułem dzies.] z K. 3 wiard. i 19 gr (LBP 47).

6. 1413 Konrad niegdyś dz. z C. wraz z kan. pozn. Mik. Ciotczanym występują jako substytuci Michała Blidy [kan. i oficjała pozn.] pełnomocnika króla pol. w sporze Piotra bpa pozn. z mieszczanami z Landsbergu [w Nowej Marchii, obecnie Gorzów Wlkp.] (Lites wyd. II t. 2 s. 333).