TROSKOTOWO

1282 kop. 1634 Troskotowo (Wp. 1 nr 518), 1335 or. Troskotowo (Wp. 2 nr 1135), 1478 Troszkothowo (AR nr 1296), 1478 Troscothowo (CP 10, k. 332v), 1482 Troskothowo (CP 10, 182), 1508 Troscothovo (ASK I 3, 17v), 1510 Troscotowo (ASK I 3, 277v), wieś, obecnie nie istnieje, leżała ok. 5 km na W od Murowanej Gośliny (→Uwaga).

1. 1508 n. pow. pozn. (ASK I 3, 17v); 1459 n. par. Radzim →p. 5.

2. 1406 rozgraniczenie T. i Goślinki od Bolechowa i Mościszewa →p. 3; 1508 młyn [→Jagata] w T., na strudze zw. Jagata [lewym dopływie Warty, nad strugą tą leżała wieś T.; dokładniej o lokalizacji →Jagata, Uwaga] →p. 3; 1563 młyn na rz. Warcie [walny?] i 1 młyn korzecznik [czy któryś z nich ident. z młynem Jagata?] →p. 3: pobór; 1521 sąd ziemski pozn. rozgranicza →Bielawy z wsiami Biezdrowsko, Nosilino i Wygonowo nal. do cysterek w Owieńskach; wspomn. droga od folw. Biezdrowsko do T. (PZ 29, 185); 1546 rozgraniczenie między T. kl. w Owieńskach a Maniewem i Radzimiem joannitów pozn. [→Święty Jan pod Poznaniem]: od kopców [gran.] przy drodze z Radzimia do T. aż na drugi brzeg rz. Warty do kopców gran. wsi Starczynowo kapituły pozn. i Mścichowo kl. w Owieńskach oraz kopców przy drodze z młyna w Radzimiu do Tworkowa [dokładny opis granic →Maniewo, p. 2] (AE IX 35-36v); 1563, 1577 dwa młyny →p. 3; 1565 rozgraniczenie wsi T. kl. w Owieńskach, Tworkowa Jana i Stan. Gołaskich oraz Maniewa joan. pozn.: wspomn. 3 wielkie kopce gran. T., Maniewa i Tworkowa, las bagienny i miejsce zw. Biała Góra, droga z T. do Radzimia, las ciągnący się do rz. Warty; w środku rz. Warty ma być wbity nowy pal [gran.], stanowiący narożnik rozgraniczanych wsi [dokładniej →Maniewo, p. 2] (PP 1, 10-15v).

3. Własn. rycerska, potem kościelna – kl. cysterek w →Owieńskach. 1282 (autentyczność dok. niepewna)1W haśle →Owieńska – opactwo cysterek, przyp. 5, wskazano, że dok. jest znany tylko z kopii z 1634. Tam też dyskusja z tezą S. Krzyżanowskiego, Dyplomy i kancelaria Przemysława II, „Pamiętnik Akademii Umiejętności, Wydział Filologiczny i Historyczno-Filozoficzny” 8, 1890, s. 185, który analizując testację – niemożliwą dla 1282 – emendował datę na 1279. Nie wydaje się to przekonujące: gdyby nasz dok. miał pochodzić już z 1279, niezrozumiale byłoby pominięcie nowych nabytków klasztoru w konfirmacji dóbr z 1280 (Wp. 1 nr 496), chyba żeby założyć, że książęta potwierdzali wtedy tylko własne nadanie. Wykazane przez Krzyżanowskiego wątpliwości wokół testacji każą raczej zastanowić się nad autentycznością naszego dok ks. Przemysł II potwierdza, że komes Arkembold wda kal. nadał klasztorowi w Owieńskach dziedzinę T. z przyległymi [osadami] Pustolczino, Jancze, drugie Jancze, Bnowo, Zniczolowo i Obrębice; książę nadaje tym złączonym w jedną wieś dobrom imm. sąd. i ekon. (Wp. 1 nr 518).

1406 opatka z Owieńsk w sporze z Dobiesławem Bodeckim [z →Bucza k. Śmigla] o rozgraniczenie między Goślinką i T. oraz →Bolechowem i Mściszewem (KP nr 2580, 2610); [cd. stanowią spory o kopce między Goślinką a Bolechowem (KP nr 2878; ZSW nr 1237)].

1508 opatrzny Klemens młynarz [z mł. Jagata] na strudze Jagata w T. pozwany przez uczc. wd. Elżbietę Sołtysową ze →Starczynowa [wsi kapituły kat. pozn.] o 8 grz. na poczet należności za mł. [Jagata], sprzedany przez nią za 26 grz.; ostatecznie tenże Klemens zobowiązuje się zapłacić wspomn. Elżbiecie należność za młyn zgodnie z aktem sprzedaży dokonanym przed sądem świeckim, o ile nie będzie przeszkody ze strony opatki w Owieńskach (AC 85 k. 129, 131).

1564/65 wśród płatności wnoszonych z 14 wsi klasztoru w Owieńskach za czasów zm. Łukasza z Górki star. gen. Wlkp. [1508-35] wspomn., że z T. od 9 ł. dawano do zamku pozn. po 1 ćw. owsa, 3 wiertele żyta i 1 wiertel pszenicy [dokładniej →Owieńska – opactwo, p. 3B] (LWK 1, 131).

1508-80 pobór z T.: 1508 od 5 ł., od mł. [Jagata?] 1 wiard., od karczmy 1 wiard. (ASK I 3, 17v); 1509 od 4 ł., sołtys od 1/2 ł. i 1 kwarty (ASK I 3, 57); 1510 od 4 ł., od 1/2 ł. soł. (ASK I 3, 277v); 1563 od 9 ł. os., 5 1/2 ł. opust., 1 1/2 ł. soł., 1 ł. wolnego – z każdego [najpewniej bez opustoszałych] po 20 gr (razem 11 zł 10 gr [recte: 11 zł 15 gr]), od 2 karczem dor., od 1 mł. dziedz. o 1 kole na rz. Warcie, od 1 młyna korzecznika (ASK I 5, 232v); 1577 pobór płaci kl. w Owieńskach od 9 ł., od 1 1/2 ł. soł., od 1 ł. wolnego po 20 gr (razem 7 zł 20 gr), od 2 karczem po 12 gr, od 3 zagr. po 2 gr, od 1 rybaka ubogiego 4 gr, od mł. walnego Jagackiego [Jagata] o 1 kole 24 gr, od młyna o 1 kole 5 gr (ASK I 5, 708v); 1580 od 10 1/2 ł., od 3 zagr. po 6 gr, od 1 zagr. 5 gr, od 1 krawca 1 gr (ŹD 31).

1514 Jan Kloscz kmieć z T. w sporze z wikariuszem w Radzimiu (DepTest. IV 386)

4. 1335 Wacław sołtys w T., śwd. w dok. opatki w Owieńskach (Wp. 2 nr 1153).

1478-82 uczc., prac. Bartłomiej (Bartosz) sołtys w T.: 1478-79 tenże na wniosek wikariuszy kat. pozn. obłożony przez oficjała pozn. ekskomuniką; wyrok oficjała pozn. Mik. Sobockiego potwierdza Piotr z Pniew kantor pozn. oraz oficjał i wikariusz gen. in spiritualibus gnieźn., do którego sprawa wpłynęła w drodze apelacji [ze strony Bartłomieja?]; powodem nałożenia ekskomuniki były najpewniej zaległości w płatnościach [czynszu?] (CP 10 k. 332v-334v, 273v-275v); 1482 tenże [nie wspomniano o ekskomunice] za zgodą Katarzyny z Gaju opatki w Owieńskach i całego konwentu sprzedaje wikariuszom kat. pozn. 1/2 grz. czynszu rocznego od sumy głównej 6 grz. na sołectwie w T. (CP 10 k. 182, 214v-215v); 1498 czynsz wykupiony (CP 10, 182).

1509, 1510, 1563 łany soł. w T. →p. 3: pobór.

5. 1459 Mik. Czuryło (Czurydło) Bielawski [z Bielaw k. Poznania] pleb. w Radzimiu pozwany przez Michała kościelnego (minister) kościoła par. w Sobocie, a niegdyś kościelnego (minister) w kościele w Radzimiu, o swoje zaległe uposażenie, czyli o 17 miar zboża (żyta i owsa) wartości 2 grz., należne z T. [najpewniej z tytułu służby Bożej]; uposażenie to, na mocy porozumienia z plebanem, należało do kościelnego w Radzimiu (ACC 39 k. 85, 86v).

1696 T. nal. do par. Radzim (AV 18, 177).

6. 1428 Buczek z T. włodarz w Radzimiu [zapewne włodarz komandora joan.] (ACC 11, 40).

1478 Jakub z T. młynarz młyna Jerzego Boka [mieszczanina pozn.], położonego za kościołem Ś. Wojciecha, wraz ze swoją ż. Magdaleną zeznają, że kupili wspomn. młyn od Aleksego i Jadwigi dzieci zm. Macieja kowala i młynarza wspomn. młyna (ich stryjami i opiekunami są Piotr i Andrzej z Turostowa) za 35 grz. – 13 grz. dali teraz, zaś pozostałe 21 grz. mają spłacać przez 12 l., a do tego czasu utrzymywać wspomn. dzieci (AR nr 1296).

Uwaga: Wieś T. w XIX w. znalazła się na terenie wojskowego poligonu ćwiczebnego Biedrusko. Na mapie Perthéesa T. oznaczone ok. 3,5 km na S od Radzimia i na N od Biedruska. Na MTop. 1948 (w skali 1:100000) widnieje obiekt topograficzny Trzuskotowo.

1 W haśle →Owieńska – opactwo cysterek, przyp. 5, wskazano, że dok. jest znany tylko z kopii z 1634. Tam też dyskusja z tezą S. Krzyżanowskiego, Dyplomy i kancelaria Przemysława II, „Pamiętnik Akademii Umiejętności, Wydział Filologiczny i Historyczno-Filozoficzny” 8, 1890, s. 185, który analizując testację – niemożliwą dla 1282 – emendował datę na 1279. Nie wydaje się to przekonujące: gdyby nasz dok. miał pochodzić już z 1279, niezrozumiale byłoby pominięcie nowych nabytków klasztoru w konfirmacji dóbr z 1280 (Wp. 1 nr 496), chyba żeby założyć, że książęta potwierdzali wtedy tylko własne nadanie. Wykazane przez Krzyżanowskiego wątpliwości wokół testacji każą raczej zastanowić się nad autentycznością naszego dok.