KISSY

1413 Kyssini (PZ 4, 8v), 1446 Kyssy (PZ 15, 212v), 1496 Lyssy! (MS 2 nr 704), 1512 platea Kiszy (ACC 88, 301v), 1577 Kissi sive Kisiani (ASK I 5, 671v), 1598 platea Kyssany (PG 659, 115), osada rybacka pod Czarnkowem, obecnie ulica Rybaki w Czarnkowie nad Notecią.

1. 1413 rybacy na Kissach (super Kyssiny; PZ 4, 8v); 1486 rybacy w K. pod zamkiem w Czarnkowie (PG 10, 48v); 1512, 1598 ulica K. w Czarnkowie (ACC 88, 301v; PG 659, 115); 1563 K., przedmieście (suburbium) Czarnkowa (ASK I 5, 219).

1563 n. pow. pozn., par. Czarnków (ASK I 5, 219).

2. 1560 obl. 1562 droga z Czarnkowa do Człopy idzie przez K., na których od dawna siedzą rybacy (PG 106, 209v).

3. Własn. szlach. 1413 Krystyna wd. po Sędziwoju [Kantorze, s. Jana] z Czarnkowa, ż. Cisza1W → Ciszkowie pod Czarnkowem występował w 1408 r. Janusz s. Ciszka (PZ 3, 72v). Nie wiadomo, czy ojciec Janusza i mąż Krystyny to ta sama osoba, można jednakże przypuszczać, że Cisz, mąż Krystyny, wywodził się z Ciszkowa, zawiera ugodę polubowną z Mikołajem z Czarnkowa [s. Jana] sędzią pozn.: Mikołaj ma posiadać zamek (castrum) w Czarnkowie przez 6 l., a Krystyna ustąpi na jego rzecz [ze swej oprawy?] z 1/4 mł. i 1/4 cła mostowego oraz z 3 1/2 rybaków [tzn. z dochodów płynących z 3 1/2 gospodarstw rybackich] w K., z tym że Krystyna nadal będzie pobierać czynsze od tych rybaków, a pozostałe powinności odrabiać oni będą Mikołajowi (PZ 4, 8v); 1446 Katarzyna ż. Macieja z Wąsoszy i Helena ż. Zygmunta z Margonina [zapewne z domu siostry Czarnkowskie] dzielą się swymi dobrami posażnymi; Katarzyna otrzymuje m. in. siedliska (aree) w K. wraz z pr. do miodu z barci należących od dawna do K. (PZ 15, 212v).

[a. 1466], 1486, 1496 K., na którym rybacy siedzą pod zamkiem w Czarnkowie, należą do Czarnkowskich z → Czarnkowa (PG 10, 48v; MS 2 nr 704); [ 1507 Maciej i Sędziwój Czarnkowscy dzielą K. na 2 części; → Czarnków dobra, przyp. 7].

1557 Wojc. Czarnkowski s. Macieja, w działach z braćmi otrzymuje m. in. części K.; → Czarnków dobra (PG 19, 386-388, 404-406).

1563 [Wojc. Czarnkowski, s. Macieja] kaszt. śremski płaci pobór ze swej cz. K. od 2 rybaków (ASK I 5, 219); 1577 tenże oraz [Wojc. Sędziwój Czarnkowski s. Sędziwoja] star. gen. wlkp. płacą pobór ze swych części K. (ASK I 5, 671v); 1580 Barbara [wd. po Wojc. Czarnkowskim s. Macieja, kaszt.] rogoz. płaci pobór ze swej cz. K. od 5 rybaków i 1 zagr. (ŹD 10).

1598 pożar na ulicy K. w Czarnkowie: spaliły się 4 domy nal. do Adama Sędziwoja Czarnkowskiego [s. Wojc. Sędziwoja] i 4 domy nal. do Jana Czarnkowskiego [s. Wojciecha kaszt. rogoz.] (PG 659, 115).

Mieszkańcy: 1512 Marcin i Łukasz, rybacy z Czarnkowa, z ulicy zw. K., mają zapłacić dzieciom mieszczanina czarnkowskiego Mac. Ksądzewicza 30 grz. za barć zw. Rościńska (ACC 88, 301v).

Uwaga: Przyjmuje się, że wielkopolskie osady o nazwie Kissy vel Kisy (niem. Kietz [chyże]) stanowią odpowiednik podobnych (najczęściej rybackich) osad położonych na terenie Brandenburgii i ziem z nią sąsiadujących. Starszą i nowszą literaturę dot. tego tematu zestawił ostatnio J. Piskorski, Brandenburskie Kietze (chyże) – instytucja pochodzenia słowiańskiego czy „produkt” władzy askańskiej?, „Przegląd Historyczny”, 79, 1988, z. 2, s. 301-329.

1 W → Ciszkowie pod Czarnkowem występował w 1408 r. Janusz s. Ciszka (PZ 3, 72v). Nie wiadomo, czy ojciec Janusza i mąż Krystyny to ta sama osoba, można jednakże przypuszczać, że Cisz, mąż Krystyny, wywodził się z Ciszkowa.