1387 Cnisszino (Lek. 1 nr 88), 1387 Knyszino, Kniszini, Kniszino (WR 1 nr 11, 27, 30), 1391 Knissi[no] (WR 1 nr 256), 1392 Cniszino (Lek. 1 nr 1270), 1396 Gnissi[no] (WR 1 nr 304), 1400 Gnizi[no] (KP nr 263), 1403 Knisi[no] (WR 1 nr 716), 1403 Knisina (WR 1 nr 815), 1404 Kniszina (KP nr 1839), 1405 Gniszi[no] (K nr 2130, 2154), 1426 Knyschyno (PZ 9, 4v), 1426 Knyschina (PZ 8, 129), 1428 Knyschin (WR 1 nr 1510), 1434 Knyssyna (PZ 12, 155), wieś istniała do XIX w. (SG 4, 200), leżała przy drodze z Chludowa do Chojnicy, 15 km na NNW od Starego Rynku w Poznaniu¹Lokalizację wsi określono na podstawie mapy z końca XVIII w. (Gilly); miejsce po zlikwidowanej wsi oznaczono jeszcze na MTop. 1950.

1. [1388 wieś K. w opolu chojnickim?²W wykazie z 1388 r. wieś K. opuszczono, lecz leżała ona w środku terytorium objętego tym opolem, → Chojnica opole, tamże mapa, cz. 1 s. 205]; 1436 n. pow. pozn. (PG 1, 193); 1510 n. par. Chojnica (LBP 81).

2. 1510 przy drodze z Chojnicy do Glinna stoi kopiec narożny, który dzieli wsie: K., Drogocin, Chojnice i Glinno (PZ 26, 80); 1529 gran. K. z Chojnica biegnie od kopca narożnego zw. Osina do in. kopca narożnego zw. Lisie Jamy; kopiec ten [identyczny z poprzednim?] dzieli Chojnice, Drogocin i K. [Glinna tu nie wymieniono] (PZ 29, 584).

3. Własn. szlach. 1387 Jutkę z C. z synami pozywa pani z Gowarzewa w imieniu swej matki o dziedzinę Lubicz; Mała z Golęczewa bierze udział w sporze jako zachodźca Jutki (Lek. 1 nr 88).

1387-99 Winc. Knyszyński z K. (WR 1 nr 11, 27, 30, 45, 99, 172, 173, 194, 268, 304, 327, 376; Lek. 2 nr 2319).

1391-1428, zm. a. 1432 Sędziwój Knyszyński z K.³Knyszyński h. Przosna [prawdop. Sędziwój] został wymieniony w 1393 r. jako śwd. przy wywodzie szlachectwa Mirosława ze Skrzynek [k. Kórnika, pow. pyzdr.] (Lek. 2 nr 283, 288). (WR 1 nr 120, 159, 212, 376, 528, 533, 565, 587, 630, 638, 675, 716, 749, 787, 1014, 1094; WR 2 nr 113; WR 3 nr 232; Lek. 2 nr 2319; PZ 10, 35v): 1400 tenże pozwany przez Przybka Drzązgowskiego [z Drzązgowa w pow. pyzdr.] o 2 grz. bez 4 gr (KP nr 63); 1402 tenże w sporze z Jurą Chojnickim o 1/2 K. (KP nr 858); 1402 temuż Teodoryk z Margonina [pow. kcyn.] ręczy, że Mikołaj wójt z Margonina dokona rezygnacji [cz.?] K. za 60 grz. [na rzecz Sędziwoja] i że uwolni [tę cz. K.] od roszczeń in. osób [tenże wójt procesował się też z Iwanem z K., → niżej r. 1404] (KP nr 861, 862); 1405 tenże toczy proces ze Stan. Lubickim o zastaw w Lubiczu Małym [= w cz. Lubicza?], a następnie przegrywa z nim proces o pr. bliższości do 1/2 Lubicza, lecz Lubicki ma mu wypłacić 40 grz. (KP nr 2130, 2154, 2197); 1426 tenże w sporze z [Gotardem] Dołęga z Osowa [k. Szamotuł] (PZ 8, 129; PZ 9, 4v); 1426 tenże przedstawia w sądzie ziemskim dok. dot. nabycia (litera resignatoria) 1/2 Lubicza i nikt nie zgłasza sprzeciwu, a sąd poświadcza ważność dokumentu (PZ 8, 85v); 1428 temuż Święchna ż. Bodzęty z Niepruszewa [przedtem z Lubicza] rezygnuje wieczyście ze swego posagu i wiana zapisanych na opust. Lubiczu, a sąd unieważnia zaginiony dok. oprawny Święchny (PZ 10, 6); 1432 tenże wymieniony jako zm. stryj Jana i Jakuba z K. (PZ 12, 80).

1391 śwd. Mik. Knyszyński (WR 1 nr 256).

1392 Bodzęta [identyczny z Bodzętą z Lubicza i Nieproszewa?] pozwany przez Jakuba dz. Pawłowic o 7 1/2 grz. (Lek. 1 nr 1288).

1392-96 Nasam pleb. w Czerniewie [pow. gnieźn., obecnie Czerniejewo]: 1392 Olbracht [z Tworkowa] i Mała z Golęczewa toczą spór o C. (pro excessione ville C.) [o wydanie K.?, o wydzielenie cz. K.?]; Olbrachta może zastąpić Nasam (Lek. 1 nr 1270); 1393 Mała ze swym bratankiem (filiaster) [osoba niezident.] wygrywa proces z Nasamem i jego siostrami: nie wolno im niepokoić Mały po wieczne czasy na granicach dziedzin Odszocz [niezident.], K. albo Lubicza (Lubifszino Lubicz) [może to cz. Lubicza?] (Lek. 1 nr 1598); 1396 Nasam przegrywa proces ze Stronką⁴KR 5, 13 przypuszczał, że jest ona identyczna ze Stronisławą z Sadów. Nie rozporządzamy źródłami, które wnosiłyby coś nowego do tej hipotezy, która otrzymuje 1/3 K. (Lek. 1 nr 2148).

1404 Iwan z K. z braćmi i siostrami⁵Iwan z rodzeństwem wymieniony tylko jeden raz w K. był może identyczny z Iwanem z → Soboty [h. Wieniawa]: Mikołaj wójt z Margonina [por. wyżej Sędziwój r. 1402] odpiera roszczenia Iwana i jego rodzeństwa do podziału wsi Konary [pow. kcyn.] i wójtostwa w Margoninie, a poręczyciele ręczą, że Iwan z rodzeństwem nie będzie szkodził Mikołajowi w tej sprawie (KP nr 1839).

1405 Grzegorz z K. burgr. w Pyzdrach (GUrz. C 531).

1425 Jan i Jakub [bracia] z K. [bratankowie Sędziwoja] (Wp. 5 nr 421); 1432 ciż przejmują na siebie poręczenie, jakie złożył ich zm. stryj Sędziwój za Jana z Morawska [i Chojnicy] kan. głuszyńskiego (PZ 12, 80); 1442 ciż bracia Jakub Wargowski i Jan Knyszyński zeznają, że są winni 80 grz. Mac. Czarnemu mieszcz. pozn. (PZ 14, 106v).

1425- ok. 1442 tenże Jakub [bratanek Sędziwoja] Knyszyński z K.⁶Tenże Jakub przejściowo w l. 1442-46 występował jako Wargowski w → Wargowie. W 1447 zamienił 1/2 Wargowa na Przecławek (→ przyp. 8; PG 2, 190v; PZ 16, 10), a od 1447 występował w Golczu [obecnie Gulcz]. W 1462 r. Ubychna, jego ż., była już wdową (PZ 17, 287v), h. Przosna: 1428, 1436, 1438 śwd. (WR 1 nr 1510; Wp. 5 nr 614; PZ 13, 191v); 1430 [fals.⁷Dok. ten zaliczyliśmy do grupy falsyfikatów czarnkowskich (→ Czarnków dobra p. 3, przyp. 3). Zespół przekazów źródłowych w haśle K. wnosi do tej sprawy nowe szczegóły: prawdziwa bowiem jest wiadomość, że Jakub Knyszyński posiadał cz. Gołcza, natomiast data dok. jest fałszywa; Jakub pisze się z Gołcza dopiero od 1447 r. (→ przyp. 6)] Władysław Jag. zwraca Janowi z Czarnkowa [nad Notecią] i Jakubowi Kniszwackiemu [recte: Knyszyńskiemu] wieś Gołcz [obecnie Gulcz] z rzekami Noteć i Pokrzywnica [obecnie Gulczanka] (MS 4/3 suppl. nr 650; Wp. 9 nr 1242); 1431 Jakub Knyszyński ręczy władzom m. Poznania za kmiecia Wacha z Chludowa uwięzionego w dybach (in cippo) w Poznaniu za przewinienia swego teścia (SBP s. 194 nr 539); 1434 tenże w sporze z Wincentym z Wielżyna (PZ 12, 15); 1436 tenże zapisuje ż. Ubychnie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 K. i na 1/2 Lubicza (PG 1, 193); 1438 tenże w sporze z Chwalętą Lubickim z Lubicza (PZ 14, 57); 1440 tenże h. Przosna zeznaje wraz z in. współrodowcami, że matka Wincentego i Piotra z Ninina była h. Przosna (Koz. Nieznane nr 25); 1445 tenże niegdyś z K., a obecnie z Nowej Wsi [zapewne w par. Święty Wojciech pod Poznaniem] toczy spór z Tomisławem Chełmskim [z Chełmna k. Pniew] (PZ 15, 78).

1425-1442 Jan [brat Jakuba, bratanek Sędziwoja] Knyszyński: 1442 tenże kwituje odbiór 60 grz. od Wierzbięty z Drogocina (PZ 14, 106); 1445 tenże niegdyś Knyszyński z Przecławka ⁸Przejściu tegoż Jana do Przecławka towarzyszyły transakcje wspomn. wyżej jego brata Jakuba: ok. 1446 r. Jakub już zw. Wargowskim dał 1/2 Wargowa Stanisławowi z Przecławka, a otrzymać miał od niego Przecławek, a w 1447 r. Jakub spowodował, aby Stanisław zrezygnował z Przecławka na rzecz jego brata Jana niegdyś Knyszyńskiego (PG 2, 190v; PZ 16, 10). Dorota ż. Gerwarda Słomowskiego występująca w l. 1462 i 1470 była zapewne c. tegoż Jana Knyszyńskiego (PG 6, 134v; PG 8, 55v) i nie należy jej utożsamiać z Dorotą c. Jana Knyszyńskiego niegdyś Sobockiego, → niżej r. 1476 w sporze z Tomisławem Chełmskim (PZ 15, 78).

1445-zm. a. 15 XI 1476 Jan Sobocki dz. w K. zw. Knyszyńskim (ACC 28, 3; A 250); burgrabia pozn. 1450-51, 1461-73 (GUrz. C 932, 932a, 936, 937; autor uważał, że były to dwie osoby: Jan Knyszyński i Jan Sobocki) pisarz ziemski pozn. 1467-76 (GUrz. A 252): 1446 tenże zapisuje ż. Katarzynie po 100 grz. posagu i wiana na K. (PG 2, 147); 1446 tenże w sporze z braćmi Janem i Mikołajem z Dobieszewic [pow. gnieźn.] (PZ 15, 163); ok. 1446 bracia Soboccy z Soboty, [ss. Dobrogosta h. Nałęcz] dokonują podziału części majątku: Jan otrzymuje K., a Maciej 1/2 Nieczajny, którą bracia odziedziczyli po ciotce Jucie⁹Juta była ż. Nasiła z Kierzkowa w pow. kcyn. Nieczajna była jej wsią posagową. To samo imię nosiła posiadaczka K. w 1387 r., → wyżej (PG 2, 189-189v 2 zapiski); 1447 Jan i Mikołaj bracia z Morawska płacą kary Janowi Sobockiemu, bo nie wyclili [nie uwolnili od roszczeń in. osób] dziedziny K.¹⁰Zapewne bracia z Moraska byli poręczycielami braci Jana i Jakuba, gdy ci wyzbywali się K. na rzecz Sobockich (PZ 16, 14v); 1462 tenże w sporze z Kat. c. Orza z Rogalina; tenże z braćmi Maciejem z Nieczajny i Wincentym z Soboty oraz Jan, Marcin i Sędziwój z Sadów mają zapłacić tejże Katarzynie 22 grz. (PZ 17 k. 276, 314v); 1462 tenże ma zapłacić 60 grz. oraz 2 kopy gr Bartoszowi Chomęckiemu tytułem poręczenia za Stanisława kan. pozn. i Wojciecha braci z Wargowa (PZ 17, 287v); 1469 tenże stryjem Agnieszki rodem ze wsi Wielkie, ż. Jana Węgierskiego [ze wsi Węgierskie w pow. pyzdr.] (PG 8, 20v); 1473 tenże z Drogocina toczy spór z Potencjanem z Dąbrowy [par. Skórzewo] (KośćZ 16, 91); 1473 tenże sprzedaje [zapewne z zastrz. pr. odkupu, nie wiadomo komu, tekst uszkodzony] Drogocin i 4 ł. w K. za 200 grz. (PG 7, 218); 1473 tenże zapisuje czynsz 4 grz. na cz. K. córce Agnieszce zakonnicy w Owińskach oraz daje 1 ł. w K. jako zastaw za 25 grz. córce Małgorzacie tytułem posagu (PG 7, 218v); 1475 [zapewne tenże Jan] Knyszyński ręczy za Tomasza Bogdankę, młynarza z Poznania (AC 2 nr 1383); 1476 tenże Jan ma zrezygnować za 200 grz. w półgr swym bratankom Dobrogostowi z Soboty [zapewne s. Wincentego z Soboty] i Mikołajowi z Golęczewa [s. Macieja z Nieczajny] tę cz. Nieczajny, którą odziedziczył po zm. bracie Sędziwoju z Soboty kan. pozn. (PG 58, 37v); 1476 tenże zapisuje ż. Katarzynie 100 kóp gr jej majątku po ojcu na Drogocinie (PG 9, 42).

1476 ugoda między Katarzyną wd. po Janie Knyszyńskim [Sobockim] a jej córkami: Anną ż. Parysa z Lubowa, Barbarą ż. Marcina ze Studzieńca [k. Rogoźna], Katarzyną ż. Jana Łężeckiego [ze wsi Łężce], Ofką [Zofią] ż. Andrzeja Przecławskiego i Dorotą ż. Jana Konińskiego [z Kanina par. Głuszyna; taż wspomn. była już w 1472 r. (PG 8, 156)]; matka Katarzyna ma ustąpić ze swego majątku w Drogocinie, a w zamian otrzyma K. i 1/2 inwentarza w K. (druga 1/2 inwentarza ma przypaść córkom); na swe potrzeby Katarzyna ma pr. w Drogocinie łowić ryby w jeziorze, ścinać drzewa, korzystać z pastwisk; ponadto Katarzyna ma odesłać Dobrogostowi z Soboty dok. dot. długu 40 grz. (PG 58, 47).

1478 wspomn. wyżej 5 córek zm. Jana Knyszyńskiego sprzedaje swoje części w Nieczajnie Dobrogostowi Sobockiemu za 50 grz. (PG 9, 94v); 1485 Anna, Katarzyna i Dorota, cc. zm. Jana Knyszyńskiego, (→ wyżej r. 1476) sprzedają swoje części w K. i w Drogocinie swej siostrze Zofii wd. po Andrzeju Przecławskim i jej ss. Janowi, Wincentemu i Jerzemu (PG 10, 12).

1497 Kat. Knyszyńska [prawdop. wd. po dwóch kolejnych mężach Janie Knyszyńskim i Janie Gwiazdowskim¹¹Należy ją uznać za wd. po Janie Sobockim vel Knyszyńskim. Jej c. Katarzyna Knyszyńska ż. Jana Łężeckiego nie była wd. w 1497 r., gdyż oboje z mężem żyli jeszcze w l. 1503-04] ma oprawę zapisaną na Gwiazdowie i Pościkowie [obie wsie k. Kostrzyna, pow. gnieźn.] (MS 2 nr 867; ExpBel. 1 nr 360).

1503 Kat. Knyszyńska c. Jana Knyszyńskiego ż. Jana Łężeckiego (PG 12 k. 243, 253v; PG 13, 3).

1507 Winc. Przecławski [s. Andrzeja i Zofii (Ofki) Knyszyńskiej] kupuje z zastrz. pr. odkupu części w K. i w Drogocinie za 100 zł węg. od Jana Lutomskiego, który nabył je poprzednio od Barbary z Knyszyńskich Marcinowej Studzieńskiej (PG 13, 130v); a. 1508 tenże zapisuje czynsz roczny 3 grz. i 3 wiard. z K. dla mansjonarzy w koleg. w Szamotułach (ACC 85, k. 84, 95 → niżej 1513 r.); 1510 wspomn. czynsz ciąży na K. (LBP 221).

1507 Jan Przecławski [brat Wincentego] zapisuje ż. Katarzynie c. Bieniaka Zajączkowskiego¹²Ich synem był Andrzej Przecławski h. Glaubicz, który w l. 1539-44, 1546 był wikariuszem gen. i oficjałem pozn. (Now. 2, 214) po 10 grz. posagu i wiana na częściach, które mu przypadną w działach z braćmi Wincentym i Jerzym we wsiach Przecławek, Rokitnica, Łagiewniki [wieś król. w par. Chojnica], Drogocin i K. (PG 13, 101); 1513 tenże jako spadkobierca brata Wincentego spłaca sumę 45 grz., od której ciążył na K. czynsz roczny 3 grz. i 3 wiard. dla mansjonarzy w Szamotułach; czynsz ten zapisał mansjonarzom wspomn. brat Wincenty (PZ 28, 89); 1529 tenże posiada K. → p. 2; 1533 tenże daje w dożywocie ż. Katarzynie c. zm. Benedykta Zajączkowskiego całą wieś K. (PG 16, 558v).

1423 kop. ok. 1488-92 w K. 9 ł. (LBP s. 26, 38); 1508, 1510 wiardunki wojenne z K.: 1508 z 6 ł., 1510 z 5 ł. (ASK I 3, s. 5v, 250v); 1510 w K. 10 ł., w tym 1 1/2 ł. wymierzono z folw. (LBP 81); 1563 pobór: 4 1/2 ł., 1 karczma dor. (ASK I 5, 219); 1577 Janusz Przecławski płaci pobór (ASK I 5, 671); 1580 tenże płaci pobór: 4 1/2 ł. os., 5 zagr., 3 komor., 3 rzem., karczma dor. mająca nieco roli, owczarz, który ma 14 owiec (ŹD 10).

1389 Święch kmieć z K. w sporze z kmieciem z Chludowa (Lek. 1 nr 562); 1391 Świętosław kmieć z K. [identyczny z poprzednim Święchem?] w sporze ze [szl.] Jurą [z Chojnicy i Bielaw] (Lek. 1 nr 1147); 1392 kmieć z K. w sporze z Piotrkiem Tworkowskim (Lek. 1 nr 1200); 1507 prac. Maciej z K. z ż. Anną mają zgodnie współżyć w małżeństwie (ACC 84, 23); 1508 Marcin Kosmala, kmieć z K. (ACC 85, 95).

5. 1423 kop. ok. 1488-92 z K. płacą po 10 grz 9 ł. [=90 gr] z tego 3 wiard. tytułem swojej połowy otrzymuje prep. kat. pozn. a druga połowa należy do prebendy kanoniczej [prebenda domini] (LBP 26); ok. 1488-92 1/2 czynszu [sic!] z K. należy się prebendzie kanonicznej [w kat. pozn.], którą posiada kan. Job [Roszkowski], a druga 1/2 [czynszu] należy się prepozytowi [kat. pozn.] (LBP 38); 1510 wiardunki dzies. z K. należą się z 8 1/2 ł. kan. pozn. Jobowi Roszkowskiemu, a z 1 1/2 ł. plebanowi w Chojnicy (LBP 37, 81).

6. 1474 śwd. Wawrzyniec, młodzieniec rodem z K., przebywa na przedmieściu pozn. Święty Wojciech, u Żelazki (AC 2 nr 1377).