1330 kop. XV w. Cobilepole (Wp. 2 nr 1114), 1366 kop. 1775 Cobilepolye (Wp. 3 nr 1555), 1386 or. Kobilepole (Lek. 1 nr 40), 1404 Kobyle Pole (WR 1 nr 752), 1423 Kobilye polye (LBP 44), 1438 Cobylyepolye (WR 1 nr 1601), 1513 Cobylepolye (CP 111, 40), 1527 Cobylepole (CP 111, 70v), 1560 Kobeliepolie (PZ 33, 420-421), 1563 Kobilie polie (ASK I 5, 234v), 6 km na SE od centrum Poznania, obecnie w granicach miasta.

1. 1463 n. pow. pozn. (APP Maj. Kobylepole 2, 5-6)¹W APP w zespole akt majątku Kobylepole zachowały się zbiory XVIII-wiecznych ekstraktów z ksiąg sądowych (głównie sprawy graniczne) od 1406 począwszy. Ze względu na trudności z odnalezieniem oryginałów poszczególnych aktów w księgach średniowiecznych, cytujemy je z odpisów z XVIII w; 1510 par. Spławie (LBP 44).

2. 1330 droga prowadząca z m. [Poznania] do C. (Wp. 2 nr 1114); 1366 brzeg rz. Cybiny ciągnący się od Rudki [strugi, dopływu Cybiny] aż do granicy wsi C. do miejsca zw. Wydor (Wp. 3 nr 1555).

1382 Świętopełk dz. w Żernikach i pan 1/2 mł. w C. sprzedaje Tworkowi młynarzowi wspomn. 1/2 mł. w K.; tenże Tworek i jego następcy mają dawać co tydzień 2 ćw. mąki żytniej oraz trzy razy w roku po 1/2 ćw. mąki pszennej, od Ś. Małgorzaty [13 VII] do Wielkanocy ma tuczyć panu Świętopełkowi wieprza, oraz sam ma ponosić koszta naprawy mł. (Wp. 6 nr 277); 1384 Wincenty dz. w Książu nadaje wspomn. Tworkowi mł. w C.; odstępuje mu co tydzień 2 korce mąki, zezwala na trzymanie owiec, wołów, trzody i bydła; Tworek ma co tydzień dawać 2 miary mąki i 2 korce pszenicy na Boże Narodzenie, 2 na Wielkanoc i 2 na Wniebowzięcie NMP [15 VIII]; Tworek ma ponosić koszta napraw mł. i dawać panu 2 wieprze między Ś. Małgorzatą [13 VII] a Wielkanocą (Wp. 6 nr 284).

1403 Maciej młynarz zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz 1 grz. od sumy głównej 10 grz. na mł. w K. (Wp. 7 nr 459); 1411 proces o granice między Nowym Młynem bpa pozn. a mł. w K. Mikołaja Spławskiego (APP Maj. Kobylepole 2, 1); 1411 arbitrzy ustanawiają kopce gran. między wsią Główna bpa pozn. i młynami do niej należącymi a wsią C. Mikołaja Spławskiego i młynami do niej należącymi (ZSW nr 1445); 1424 Przecław z K. nie ma szkodzić Mikołajowi Spławskiemu w łowieniu ryb na stawie w K. (APP Maj. Kobylepole 2, 2); 1427 młyny, stawy → p. 3; 1431 Przecław Kobylepolski zeznaje, że Wawrzyniec młynarz opuścił i zniszczył mł. wobec czego Przecław puszcza go wolno, a Wawrzyniec nie ma pozywać Przecława w tej sprawie (SBP s. 196 nr 544); 1432 młyn → p. 3.

1451 woźny zeznaje, że usypał 12 kopcy między wsiami Zalasewo i K. w pobliżu wsi Garby, idąc przez błoto „Długie błoto nazwane” i Czarne Chrusty, aż do miejsca za stawem zw. Widlica (APP Maj. Kobylepole 2, 3); 1500 młyn i staw, 1508, 1509, 1511 młyn → p. 3; 1531 opust. wieś Chartowo graniczy z C., Spławiem, Szczepankowem, Zegrzem i [dobrami] komandora joannitów pozn. (CP 111, 124v); 1560 las Struga, wielkie łąki, bór → p. 3; 1561 Stan. Spławski z ż. Anną z Witosławia i córką Dorotą przyjmuje od kapituły pozn. w dożywocie wieś Chartowo i zobowiązuje się przywrócić jej grunty zajęte przez sąsiednie wsie, m. in. przez wieś C. należącą do tegoż Spławskiego (CP 4 nr 100).

3. Własn. szlach. 1382 Świętopełk dz. w Żernikach posiada 1/2 mł. w C. → p. 2; 1384 Wincenty dz. w Książu → p. 2; 1386 Wincenty z K. i Książa (Lek. 1 nr 40, 44, 210; WR 1 nr 228, 235); 1391 Ochna wd. po zm. Wincentym z C. (Lek. 1 nr 937); taż przegrywa proces z Żydem Aronem o 45 grz. na wsi C. (Lek. 1 nr 938); taż przegrywa proces z Muczkiem Żydem pyzdr. o 19 grz. (Lek. 1 nr 939); taż toczy proces z Winc. Łódzkim z Choryni o 50 grz. (Lek. 1 nr 941, 943); 1397 taż pozwana z C. w procesie z Danielem Żydem pozn. o 24 grz. (Lek. 1 nr 2446).

1396 Dobrogost z K. (WR 1 nr 201).

1404 Mikołaj [ze Spławia] toczy proces z Pietraszem [z Kobylina] dziekanem pozn. o wieś C. (KP nr 2014); tenże utrzymany zostaje przez sąd przy pr. Niższości do wsi C. i ma spłacić wspomn. Pietrasza sumą 200 grz.; Pietrasz może przysiąc, iż wydał na K. więcej niż 200 grz. (WR 1 nr 752); tenże wygrywa proces ze wspomn. Pietraszem o C. (KP nr 2056); 1411 tenże Spławski dz. w C. → p. 2.

1424-31 Przecław Kobylepolski z C., także ze Szczepankowa [być może s. Mikołaja] (PZ 7, 203; WR 1 nr 976, 1166, 1209, 1272, 1305; PZ 8, 129v; PZ 9 k. 35v, 118v; PZ 10 k. 65v, 74v; PZ 11, 20): 1424 tenże → p. 2; 1427 tenże z C. dokonuje działów z braćmi Wojciechem i Przybysławem ze Spławia: Przecławowi przypada C. i Szczepankowo z młynami i stawami, zaś Wojciechowi i Przybysławowi Spławie, Żerniki i Świączyn [pow. kośc.]; Przecław odstępuje macierzyznę swemu bratu Wojciechowi; Przecław ma wypłacić Wojciechowi i Przybysławowi 60 grz. wyprawy ze wsi Szczepankowo, Wojciech zaś ma dać Przecławowi drzewo i kamień na budowę izby [stuba] (PZ 9, 49v-50); 1428 tenże toczy proces z Pawłem z Tulec o 20 grz. (PZ 10 k. 111, 125v); 1429 Paweł z Tulec zeznaje, że tenże zapłacił mu 20 grz. długu ojca, o który pozywał go ze Szczepankowa (PZ 10, 192); 1431 tenże → p. 2.

1432 Dorota z C. [być może siostra lub ż. Przecława] toczy proces z Wojciechem ze Spławia [bratem Przecława] o to, że Wojciech zajął siłą 12 ćw. mąki w jej 1/2 młyna w K. (WR 1 nr 1537); 1432 tenże Wojciech ze Spławia przeprowadzić ma dowód przez postawienie świadków, przeciwko Janowi czeladnikowi (familiaris) Lipnickiemu, że nie jechał do K. i nie zranił wspomn. Jana (WR 1 nr 1544).

1442 Jan i Mikołaj bracia z → Granowa dziedzice w C. [ss. Mikołaja Granowskiego i Anny z Łukowa] toczą proces z Piotrem [z Bnina] kaszt. gnieźn. i mają przysięgać, że zamienili Ślepuchowo za K. a Szczepankowo za Szymonowo²Cieplucha 157 błędnie podaje, że Granowscy kupili Spławie i K. w 1444 [lub Szymankowo, obecnie nie istnieje k. Szczepankowa] (WR 1 nr 1606); 1443, 1452 Anna Łukowska [wd. po Mikołaju Granowskim] z synami Janem i Mikołajem braćmi niedz. ze Szczepankowa i C. toczą proces z Wojciechem i Mikołajem braćmi niedz. ze Szczepankowa (PZ 14, 142v; KoścZ 14, 142v); 1463 Mikołaj ze Spławia, K. i Szczepankowa (APP Maj. Kobylepole 2, 5-6).

1500 Jan, Mikołaj i Jakub bracia [ss. Mikołaja Granowskiego i Barbary] dziedzice w Spławiu sprzedają Piotrowi Parysowi Lubowskiemu C.P. za 300 fl. węg. tytułem posagu swej siostry Anny; ze sprzedaży wyłączony zostaje mł. i staw w C.P., które zachowuje dla siebie Barbara Spławska matka wspomn. braci (PG 12, 70); 1501 Piotr Lubowski Parys zapisuje swej ż. Annie c. zm. Mik. Spławskiego po 200 grz. posagu i wiana na wsiach Lubowo i C. oraz na sumach, które Piotr ma zapisane na C. (PG 12, 166-166v); 1501 Jan Spławski zapisuje swej ż. Barbarze po 50 grz. posagu i wiana na wsi Żerniki, zastrzegając dla siebie i swych spadkobierców pr. do spadku po matce w Spławiu i C. (PG 12, 168); 1511 Jan sędzia kal., Jakub burgr. kcyn., Mikołaj i Wincenty bracia rodzeni niedz. ze Spławia z matką Barbarą [ss. Mik. Granowskiego] sprzedają z zastrz. pr. odkupu Michałowi Kierskiemu wieś K. z młynem za 300 grz. (PG 14, 264); 1519 Jan ze Spławia sędzia pozn. sprzedaje Winc. Spławskiemu swemu bratu rodzonemu swe cz. macierzyste w Spławiu i K. za 300 grz. (PG 15, 308); 1519 Winc. Spławski podwojewodzi pozn. zapisuje swej ż. Elżbiecie c. Piotra Skierki Łekieńskiego po 500 zł posagu i wiana na 1/2 wsi Spławie i K. (PG 15, 314).

1560 Dorota Spławska ż. Jana Kościeleckiego star. bydgoskiego [zapewne c. Stan. Spławskiego] pozywa Katarzynę Komornicką [z Komornik k. Kostrzyna] ż. Leonarda Modrzewskiego m. in. o zajęcie lasu zw. Strugą, wielkiej łąki w K. oraz cz. boru na rzecz wsi Garby (PZ 33, 420-421); 1561 Stan. Spławski [s. Jana Spławskiego, prawnuk Mikołaja Granowskiego], jego ż. Anna z Witosławia [pow. kośc.] i c. Dorota Spławska [zapewne ż. Jana Kościeleckiego] → p. 2; 1577 wieś Anny Spławskiej [zapewne wd. po Stanisławie³W tymże 1577 jako płatnicy poboru ze wsi Spławie wymienieni są (ASK I 5, 711v) Anna i Wojciech Spławscy – zapewne wd. po Stanisławie i jego brat. Stanisław Spławski miał brata Wojciecha (AE IX 104-108). W 1580 pobór z K. płaciła Anna Międzyrzecka – nazwana tak pewnie jako wd. po kaszt. międz., którym był 1568-69 Stan. Spławski (UDR 1/2, 100)] → pobór.

Mieszkańcy: 1403 Maciej młynarz, 1431 Wawrzyniec młynarz → p. 2; 1431 Wawrzyniec młynarz z matką Katarzyną winien jest Mikołajowi Petirsand 5 grz. (SBP s. 195 nr 542); 1438 Wojciech kmieć (WR 1 nr 1601).

1423 wieś ma 5 ł. → p. 5; 1513 wizytacja prebendy Spławie: wieś C. ma 10 ł. os., kmiecie uprawiają po półł., sołtys uprawia 1 ł., 7 ł. opust. (CP 111, 40); 1527 wieś C. ma 9 ł. os. i 2 ł. opust. (CP 111, 70v).

Pobór: 1508 od 5 ł., od karczmy 1 wiard., od innej [karczmy] 6 gr, z młyna wiard. od koła (ASK I 3, 19); 1509 od 8 półł., od karczmy 3 gr, od młyna 6 gr (ASK I 3, 59); 1563 [formularz nie wypełniony] (ASK I 5, 234v); 1577 wieś Anny Spławskiej (ASK I 5, 712); 1580 wieś Anny Międzyrzeckiej płaci od 10 półł., 5 komor. i mł. o 2 kołach (ASK I 6, 143).

4. 1421 Jakub sołtys (RH 4, 60); 1513 sołectwo na 1 ł. → p. 3.

5. 1423 wieś K. z 5 ł. płaci prebendzie w Spławiu po 2 miary żyta i owsa oraz 4 gr; pozostałe łany są opust. przez dziedzica (per heredem) [uprawiane?] (LBP 44); 1513-27 wizytacje prebendy Spławie → p. 3.

8. Rzekome grodzisko⁴Grodzisko okazało się sztucznym nasypem z czasów nowożytnych („Fontes Archaeologici Posnanienses”, 32, 1981, woj. pozn., poz. 42 i tamże 34, 1982-85. woj. pozn.. poz. 38) (Hensel 3, 79).

Uwaga: Spis i najnowszy Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce, t. II, Warszawa 1981, podają jako obowiązującą rozłączną pisownię nazwy Kobyle Pole. Wbrew temu zachowujemy jednak utrwaloną w poznańskiej tradycji pisownię łączną Kobylepole. Nazwa Kobyle pole oznaczała pierwotnie grunty, na których prowadzona była hodowla stad klaczy. Do gruntów tych przywiązane były specjalne prawa: w okresie zimowym stado mogło być wypuszczane także na pola sąsiadów. Pr. kobylego pola znane było w Czechach, ale z całą pewnością występowało także w Polsce, zwłaszcza Wielkopolsce (Z. Kaczmarczyk, Czy w Polsce istniało „prawo Kobylego pola”?, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 12, 1960, zesz. 1, s. 201-206; tenże, Kobyle Pole, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, t. 2, Wrocław 1966, s. 433-434).

W Wielkopolsce znajdowała się też druga wieś o nazwie Kobylepole, obecnie nie istniejąca, w pow. pyzdr., k. Koźmina w sąsiedztwie wsi Mokronos i Skałowo. Nazwa Kobylepole występuje też dwukrotnie jako nazwa pól (K 4, 366).