1399 or. Kawel (Zeitschrift des Vereins für Geschichte Schlesiens 33, 1899, s. 394), 1494 Cowalewo (WsG 1, 36v), 1528 Kovalewo (Reces 8-9), 1535 Cowalyewo (ASK I 4, 37), 1580, 1670 Kavel (Visitationsberichte der Diözese Breslau, wyd. J. Jungnitz, t. 3, Breslau 1907, s. 21, 114), 1944 Kabel, 5 km na NE od Szlichtyngowej, 8 km na S od Wschowy.
1. 1200! (fals.) → p. 5; 1399 n. par. własna w diec. wrocławskiej1Now. 2 s. 440-441, 560, 569, uważał, iż par. K. leżała pierwotnie w diec. pozn. i była macierzystą parafią dla kościołów w Jędrzychowicach i Siedlnicy. W pocz. XVI w. kościoły te (także w K.) przejęli luteranie. W 1606 odzyskali je katolicy, utworzono nową par. w Siedlnicy z kościołami filialnymi w K. i Jędrzychowicach; plebana instalował bp pozn. Już w 1619 kościoły te na nowo przejęli luteranie. Kościół w K. w poł. XVII w. oddany został przez dziedziców braciom czeskim. Akta wizytacji diec. wrocławskiej z 1670 wspominają kościół w K. znajdujący się w ręku heretyków (za sprawą dziedziców wsi), a będący kościołem macierzystym kościoła w Siedlnicy (Visitationsberichte der Diözese Breslau, wyd. J. Jungnitz, t. 3, Breslau 1907, s. 114). W 1749 kościół wrócił do katolików i należał już stale do diec. wrocławskiej (Now. 2, l.c; ŁOp. 2, 321-322), archiprezbiteriat Góra, archidiakonat Głogów (Zeitschrift des Vereins für Geschichte Schlesiens 33, 1899, s. 394); 1531 n. pow. wsch. (ASK I 3, 186).
2. 1528 granicę między wsią K. w Królestwie Pol. a wsią Langowo [Langenau, obecnie Łegoń] w księstwie głog. wyznacza droga z Langowa do Siedlnicy; kopce mają być usypane przy strudze płynącej od młyna Langowo [obecnie rzeczka Kopanica?] aż do wspomn. drogi; struga płynie od młyna Langowo do młyna Zulcz [niezident.], dalej do brodu zw. Hundsloch i dalej aż do wielkiej drogi z Góry [Śląskiej] do Głogowa (Reces 8-9).
3. Własn. szlach. 1485 Jan Kowalewski występuje jako stryj dzieci zm. Jana Aulok z Wygnańczyc (PG 10, 10); 1499 Mikołaj dz. w → Jędrzychowicach i C. wraz z ż. Małgorzatą zobowiązują się zapisać na Jędrzychowicach i C. w obecności star. 1 grz. czynszu od sumy głównej 12 grz. altarystom ze Wschowy (WsG 1, 36v); 1500 Stan. Kotwicz Dłuski z bratem Dawidem i Nankerem dziedzice → Długiego [Starego], Siedlnicy, K., Przybyszewa i Olbrachcic (Cieplucha 145); 1520 Jerzy Kotwicz wójt gnieźn. s. Jana z C. przeprowadza wywód szlachectwa z h. Kotwicz; świadkami z herbu ojcowskiego są Nanker Dłuski, Stan. Syniczski [najpewniej Siedlnicki] i Wojc. Olbachcicki (MS 4/2 nr 12701).
1531 Nanker [Kotwicz Dłuski], 1566 Melcher Redlicz → niżej: Pobór.
1570 Stefan, Stanisław, Bartłomiej, Andrzej i Wacław Wilkowscy bracia rodzeni dziedzice działów w Jędrzychowicach, K. i Kędlewie w pow. wsch. toczą proces pozwani przez Kaspra Nosticza z Drzewc [k. Wschowy] o sumę 80 zł węg., zapisaną mu przez zm. Małgorzatę Taderównę, której sumę tę na dobrach wspomn. braci oprawił zm. mąż Jan Kotwicz Jędrzychowski (WsZ 1 k. 138, 145); 1571 ciż bracia ss. zm. Stefana Wilkowskiego pozywają Kaspra Nosticza Drzewieckiego o to, iż dokonał zajazdu na ich dobra w K. i wypędził stamtąd siłą ich ojca (WsZ 1, 145v).
Pobór: 1531 z działu Nankera [Kotwicza Dłuskiego] od 5 1/2 ł. po wiard., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 186); 1535 od 5 1/2 ł. i karczmy oraz od 6 1/2 ł. (ASK I 4, 37); 1563 od 12 ł., 10 1/2 prętów, wiatraka dziedz., 14 komor., karczmy, 1 rzem. (ASK I 5, 205); 1566 Melcher Redlicz płaci od 12 ł. i 10 1/2 prętów, 10 zagr. po 4 gr, 6 komor. po 4 gr, 1 rzem. (ASK I 4, 305v); 1567 pobór z całej wsi (K. integra) – dane jak 1566 (ASK I 5, 298); 1579 od 12 ł., 1 1/2 pręta, 1 zagr., 11 zagr. bez ról, 2 rzem., 10 komor. z inwentarzem, 12 komor. bez inwentarza, 1 wiatraka; 3 owczarzy ma po 33 owce (ŹD 100; ASK I 3, 668).
5. 1200! (fals. zapewne z pocz. XVII w.) Paweł bp pozn. i administrator diec. wrocławskiej zaświadcza, że szl. rycerz Piotr wraz z żoną odbudowali zniszczony pożarem kościół par. pod wezwaniem Ś. Jakuba Apostoła w K. a także prosili o erygowanie nowych kościołów: w Siedlnicy pod wezwaniem Ś. Jana Apostoła i Narodzenia NMP oraz w Jędrzychowicach pod wezwaniem Ś. Stefana Męczennika i Ś. Anny; wspomn. Piotr uposażył wszystkie trzy kościoły; bp przychyla się do jego próśb i potwierdza powstanie nowych kościołów2Wydaje się, że fals. ten (oblatowany we wrocławskich aktach konsystorskich w 1653) powstał na pocz. XVII w. w związku z odzyskaniem wymienionych kościołów przez katolików (ŁOp. 2, 322-326; ACC 206, 212v-222).
1399 pleb. Piotr → p. 1.
1580 par. K. w archiprezbiteriacie Góra, diec. wrocławska (Visitationsberichte der Diözese Breslau, wyd. J. Jungnitz, t. 3, Breslau 1907, s. 21).
8. W K. znaleziono (w wodzie?) niedatowaną fujarkę kościaną zapewne wczesnośredniowieczną (Hensel 3, 134).
1 Now. 2 s. 440-441, 560, 569, uważał, iż par. K. leżała pierwotnie w diec. pozn. i była macierzystą parafią dla kościołów w Jędrzychowicach i Siedlnicy. W pocz. XVI w. kościoły te (także w K.) przejęli luteranie. W 1606 odzyskali je katolicy, utworzono nową par. w Siedlnicy z kościołami filialnymi w K. i Jędrzychowicach; plebana instalował bp pozn. Już w 1619 kościoły te na nowo przejęli luteranie. Kościół w K. w poł. XVII w. oddany został przez dziedziców braciom czeskim. Akta wizytacji diec. wrocławskiej z 1670 wspominają kościół w K. znajdujący się w ręku heretyków (za sprawą dziedziców wsi), a będący kościołem macierzystym kościoła w Siedlnicy (Visitationsberichte der Diözese Breslau, wyd. J. Jungnitz, t. 3, Breslau 1907, s. 114). W 1749 kościół wrócił do katolików i należał już stale do diec. wrocławskiej (Now. 2, l.c; ŁOp. 2, 321-322).
2 Wydaje się, że fals. ten (oblatowany we wrocławskich aktach konsystorskich w 1653) powstał na pocz. XVII w. w związku z odzyskaniem wymienionych kościołów przez katolików.