LUDOMY

1389 or. Ludome (Lek. 1 nr 592), 1391 Ludoma (WR 1 nr 274), 1416 Ludom (WR 1 nr 911), 1417 Ludomya (ACC 3, 17v), 1418 Ludomye (PZ 5, 77v), 1421 Ludomy (WR 1 nr 1091), 1510 Lyudomye (LBP 91), 12 km na N od Obornik.

1. 1462 n. pow. pozn. (PG 6, 97v); 1405 n. par. własna [SzPozn. 202 podaje datę 1404, lecz bez odniesienia do źródła → p. 5] (ACC 1, 131v); 1510 dek. Oborniki (LBP 91-92).

2. 1423 obl. 1514, 1515 Sędziwój Ostroróg wda pozn. i Mik. Tumigrała z Siekowa tenut. obornicki odnawiają granicę, zatwierdzoną niegdyś przez [star. gen. wlkp.] Tomka z Węgleszyna [1398-1409], między L. a m. [stwem] Oborniki; gran. ta biegnie od wzgórz zw. Księże Góry przez błoto do [Orlego Ostrowu] (insula aquile), a następnie do wzgórz zw. Gręby i wzdłuż tych wzgórz do rz. Oskobłok [obecnie Flinta] (PG 69, 7; Wp. 8 nr 970; MS 4 nr 10515; MS 4 supl. nr 569); 1426-27 spory gran. między L. a Gorzewem; w Gorzewie zajęto 3 konie z bronami [z L.], a ludzie z Gorzewa zrobili 350 naciosów na drzewach w lesie Dobrogosta z L. (WR 1 nr 1235, 1248); 1437 Dobrogost z L. zajął w L. wóz z rudą i końmi nal. do rudnika z Wełny (WR 1 nr 1583, 1585).

1514-17 Mik. Mścich Ludomski pozywa Feliksa, Grzegorza i Mikołaja z Gaju [Wielkiego] tenut. w Obornikach o to, że zajęli bór nal. do L.; sporna gran. opisana jak w 1423 r. → wyżej; Mścich a następnie w jego imieniu s. Andrzej są gotowi przedstawić świadków w tej sprawie (PG 69 k. 7, 372, 376, 379v, 406; MS 4 nr 10515).

1546 Stan. Starczynowski pozywa Piotra Czarnkowskiego kaszt. pozn. o to, że bydło jego poddanych z Sierakówka uczyniło szkody na łąkach zw. Huta w L. (PZ 31, 296).

1553 rozgraniczenie wsi L. z wsiami Drzonek Stan. Starczynowskiego oraz Boruchowo i Dąbrówka Ludomska Andrzeja Jankowskiego; na gran. L. i → Dąbrówki Ludomskiej bagno „Capithabyelawa” [capita w znaczeniu: wierzchowisko?]; gran. między L. a Dąbrówką Ludomską biegnie wzdłuż starej drogi z Bądlina do miejsca zw. Koniec Grzęp, gdzie znajduje się narożnik Dąbrówki, L. i m. [stwa] Oborniki (PZ 32, 230v-231).

1560 Janusz Grudziński dz. wsi L. i Boruszyn ukazuje granice wsi L.: k. wzgórza Księża Góra przy wielkiej drodze z L. do Szamotuł znajduje się narożnik L., Obornik i Boruszyna; kopce ścienne na gran. L. i Boruszyna stoją także między ścieżkami (sciegny) z Podlesia do lasu w L., przy drodze z Boruszyna do L., przy drodze łęgowej z Boruszyna do L., przy barci, na gruncie jesionowym, potem gran. idzie środkiem błota do rz. Zbojny, która dzieli L. od Sierakowa; przy tej rz. znajduje się narożnik tych 2 wsi z Gorzewem; przy drodze z Rogoźna do L. znajduje się narożnik Drzonka, Jardanowic i Boruchowa; kopiec narożny L., Dąbrówki Ludomskiej i Drzonka stoi pod lasem; gran. L. i Dąbrówki Ludomskiej biegnie wzdłuż drogi z L. do Wełny aż do rz. Oskobłok1W tym opisie nie wymieniono narożnika L. z Boruszynem i Sierakówkiem, który wspomniany jest niżej w opisie gran. z 1566 r. Opisy granic dot. Dąbrówki Ludomskiej, L. i Obornik są niejasne. Z opisu granic Dąbrówki Ludomskiej z 1553 r. wynika, że narożnik tych trzech osad znajdował się przy końcu wzgórz Grzępy, a więc granica opisana w r. 1423 jest gran. dzielącą Oborniki nie tylko z L., ale i z Dąbrówką Ludomską, o której opis nie wspomina, a gran. opisana w 1560 r. dzieli Dąbrówkę Ludomską nie tylko z L., ale i z Obornikami (PG 104 k. 444v-445, 445v); 1561 tenże z kmieciami z L. pozywa Piotra Czamkowskiego kaszt. pozn. z powodu zalania ozimin kmiecych w L. na skutek podwyższenia grobli przy stawie Spyrek między Sierakówkiem a Boruszynem; ciż prowadzą spór o użytkowanie rz. Zbojna przez poddanych z L. (PZ 33 k. 675v, 710).

1565 mieszczanie z Obornik żalą się, że Janusz Grudziński zajął im łąki i pastwiska zw. Wielkie Błota i przyłączył je do swej wsi L. (LWK 1, 267).

1566 gran. L. z Sierakówkiem idzie od narożnika tych wsi z Gorzewem przez rozlewiska rz. Zbojny zw. też Wielką Zbojną, a potem przez grunty zw. Bukowy i Jasionowy położone wśród bagien aż do narożnika L., Sierakówka i Boruszyna (PP 1, 24-26; PZ 34, 420v).

1570 Stan. Grudziński dz. L. udostępnia wolne pastwiska w lesie Huta (Utha) w L. mieszkańcom wsi Sierakówko, poddanym Piotra Czamkowskiego i jego ż. Reginy z Kościelca, do końca życia tychże Czarnkowskich (PG 118, 651).

3. Własn. szlach. 1389-98 Dobrogost Ludomski z L. (Lek. 1 nr 592, 855, 2111, 2127, 2229, 2528; WR 1 nr 121, 274; GZ 1, 75a): 1392 tenże przegrywa proces z Tomisławem Dembińskim [z Dębna k. Stęszewa] o 20 grz. (Lek. 1 nr 1228); 1396-97 tenże w sporze z Nastką Wełmińską z Wełny o gran. między Dąbrówką Ludomską a Wełną (Lek. 1 nr 2243, 2247, 2317, 2432, 2554).

1398-1428 Kat. Ludomska [wd. po Dobrogoście] c. Sędziwoja z Uzarzewa: 1398-1402 taż w sporze z Nastką Wełmińską wd. po Januszu z Rogowa [pow. gnieźn.] (Lek. 1 nr 2777; WR 1 nr 396; KP nr 827); 1402 taż ż. Marcina Zwanowskiego [ze Zwanowa pow. gnieźn., obecnie Dzwonowo; → niżej: 1428 r.] w sporze z [Nastką] Rogowską w sprawie budowy młyna [na rz. Oskobłok?] (KP nr 845); 1402 taż (w jej zastępstwie występuje jej ojciec Sędziwój z Uzarzewa) w sporze z Jarosławem Gołutowskim [ze wsi Gołutowy w pow. pyzdr., obecnie Gułtowy] zastępującym brata Przecława i siostrę Zofię dziedziców z Grodny w sprawie budowy młyna na jez. [rz.?] Oskobłok (KP nr 907); 1420 taż Katarzyna z Uzarzewa ustanawia swego s. Wojc. Ludomskiego swym poręczycielem w sprawie z Mac. Rogalińskim, który ma pr. przez 3 l. spokojnie posiadać Uzarzewo (PZ 6, 123); 1420 taż w sporze z [siostrą] Święchną z Uzarzewa [Gryżyńską, później Jarogniewską] (PZ 6, 106v); 1428 taż w sporze z [s.] Dobrogostem z L. (PZ 10 k. 11, 28v).

1413 (w 1418 wymieniony jako zm.) Mścigniew (Mściszek) Ludomski [s. Dobrogosta] (WR 1 nr 688, 1182); okoliczności jego śmierci → niżej: Małgorzata i Katarzyna, jego cc.

1417-24 (w 1424 wspomn. też jako zm.) Wojciech (Wojtek) Ludomski z L. [s. Dobrogosta] (WR 1 nr 927; ACC 3, 17v; ACC 6, 2v): 1417 → p. 5; 1418-24 → niżej: Dobrogost [ten prowadzi też jego sprawy po jego śmierci]; 1420 tenże, pozwany przez mieszczan z Obornik dowodzi, że nie szedł z 7 osobami na piwo i nie ranił 2 braci Prasolskich mieszczan z Obornik (WR 1 nr 1072); 1420 tenże → wyżej: Kat. Ludomska.

1418-57 (w 1458 wspomn. jako zm.) Dobrogost z Dąbrówki Ludomskiej i z L. [s. Dobrogosta] (PZ 10, 193v; PZ 11, 32v; PZ 14, k. 27v, 29).

1418-24 ciż Wojciech i Dobrogost [ss. Dobrogosta]2KR 5, 16 i SzPozn. 202 błędnie informuje, że [w 1418 r.] Dobrogost i Wojciech z L. byli braćmi rodzonymi Mik. Wargowskiego. Z cytowanego źródła wynika, że Mik. Wargowski był bratem ciotecznym (frater amitalis carnalis) Wojc. Ludomskiego lub bratem ciotecznym jego ojca (PZ5 k. 87v, 90v, 93), 1418 ciż stawiają przed sądem Mik. Wargowskiego i Dziersława Rozwarowskiego, którzy dokonali [przed paru laty] podziału majątku między braćmi [Ludomskimi] Wojciechem, Dobrogostem i zm. już Mściszkiem oraz ich siostrami3Jedną z tych sióstr była prawdop. Anna ż. Bietki z Tuczęp (→ niżej); DwMat. 14406, 625-630 uważa NN ż. Dziersława z Rozwarowa za c. Dobrogosta z L. → przyp. 5; trzecią siostrą mogłaby być NN z L., ż. szl. Mik. Dzięcioła sołtysa z Gorzewa (o jego pochodzeniu → Gorzewo, przyp. 7); sąd uznaje dokonany podział wbrew roszczeniom Wierzbięty z Przesieki [k. Skoków, pow. gnieźn.] (PZ 5, 59); 1418-20 ciż bracia oraz dzieci zm. Mściszka Ludomskiego: Wojciech, Małgorzata i Katarzyna, w sporze z Jutą (Lutką!) Cherubinową sołtyską z Gorszewic, która upominała się o 1/2 L., dowodzą że Mściszek dzierżył spokojnie 1/2 L. przez ponad 30 l. (WR 1 nr 1013; WR 3 nr 656; PZ 5 k. 77v, 87v, 90v, 93, 103; PZ 6, 50); 1421 ciż toczą spór z [Mik.] Dzięciołem [od 1424 r. sołtysem w → Gorzewie] i jego ż. [bez imienia] z L. (PZ 7, 16v); 1421 ciż → niżej: Anna z L.; 1421-22 i 1424-25 ciż (w 1425 już Dobrogost sam) oraz Jan [Janusz] z Gorzewa w sporze z Janem i Wojciechem z Morawska [obecnie Morasko] w sprawie o dok. wzdawny Frony ż. Wawrz. Jeża z Morawska, a siostry Wojciecha z Glinna (PZ 7 k. 16v, 56; WR 1 nr 1176, 1195); 1424 tenże Dobrogost z L. i z Dąbrówki Ludomskiej ma zapłacić braciom Janowi duchownemu [zw. Chojnica, kan. w Głuszynie] i Wojciechowi z Glinna 100 grz. tytułem poręki za siebie i swego zm. brata Wojciecha oraz ma im wyclić (exbrigare) [uwolnić od roszczeń in. osób] dziedzinę Sady również w imieniu swoim i zm. brata (PZ 7, 143).

1424-43 tenże Dobrogost zawiera różne transakcje majątkowe z Dziersławem z Rozwarowa: 1424 tenże zeznaje, że jego zm. brat Wojciech był winien 45 grz. Dziersławowi, więc zastawia cz.(?) L. temuż Dziersławowi na tak długi czas, dopóki dług nie zostanie spłacony (PZ 7, 154); 1428 Dziersław w imieniu swych ss. i zgodnie z dok. wzdawnym (litera resignatoria) zeznaje, że Dobrogost ma sumę 30 grz. szer. gr na połowach wsi Uzarzewo i Święcino [obecnie Święcinek]; 1428 Dziersław ręczy za swą c. Katarzynę, że uzna ona wyrok w sporze o majątek po jej matce, jaki toczą jej bracia z Dobrogostem z L.; Dobrogost z L. zeznaje, że Bieniak, Piotr i Paweł ss. Dziersława mają po swej matce pr. do 1/5 z połowy wspomn. wsi (PZ 10 k. 134, 137v, 138); 1428-29 tenże Dobrogost w sporach z Bieniakiem [i jego braćmi ss. Dziersława] z Rozwarowa dowodzi, że Sędziwój z Uzarzewa dał Marcinowi ze Zwanowa [który był drugim mężem Kat. Ludomskiej, c. wspomn. Sędziwoja → wyżej: r. 1402] 100 kóp [gr], a następnie tak długo trzymał L. [w zastawie], aż tych pieniędzy nie wybrał [posag Katarzyny pierwotnie był oprawiony na L.; po jej powtórnym zamążpójściu ojciec wyłożył dla niej 100 kóp gr na drugi posag, a następnie wybrał sobie te pieniądze, biorąc L. w zastaw] (WR 1 nr 1289, 1314, 1505); 1428 tenże dowodzi, że jego matka nie wniosła 40 grz. (które otrzymała ze wsi Latalice [pow. gnieźn.]4Latalice lub jakieś zapisane na nich sumy należały do spadku po Sędziwoju z Uzarzewa → przyp. 5) w cz. L. nal. do Wojciecha [brata Dobrogosta?] i nie miała tej cz. L. pod swą opieką (WR 1 nr 1312); 1430 woźny sąd. wwiązuje Dziersława w cz. Uzarzewa i Święcina na sumę 30 grz. zgodnie z tym co zeznał Dobrogost z L.; połowy tych wsi Dziersław odkupił od Święchny Gryżyńskiej (PZ 11, 73); 1432 tenże płaci roczny czynsz [ciotce] Święchnie z Uzarzewa wd. po Piotrze [Jarogniewskim] (PZ 11, 131; PZ 12, 6); 1443 tenże oraz Bieniak Rozwarowski w imieniu swoim i swych braci zrzekają się przed sądem pr. bliższości do wsi Uzarzewo i Święcino, jakie im przysługuje po śmierci Doroty mniszki [cyst.] w Owińskach na rzecz Andrzeja i Wojsława [ss. Jana z Gryżyny i Święchny z Uzarzewa]5Spory z Rozwarowskimi o spadek po Uzarzewskich usprawiedliwiają hipotezę, że żoną Dziersława była NN z L., c. Dobrogosta i Kat. Uzarzewskiej, a siostra Dobrogosta i Wojciecha. Wstępny podział tego majątku między córki Sędziwoja z Toniszewa zw. później Uzarzewskim z Uzarzewa nastąpił w 1412 r.: Wichna ż. Wawrz. Będlewskiego otrzymała Próchnowo i Sulaszewo [obie wsie w pow. kcyn.], Kat. Ludomska ż. Marcina Zwanowskiego i Święchna Gryżyńska powtórnie zamężna za Piotrem Jarogniewskim otrzymały razem Uzarzewo, Święcino i Rajsko [obecnie nie istnieje], Bieniaszka ż. Mik. Lubiatowskiego otrzymała Toniszewo i Latalice [obie te wsie wymieniane są w transakcjach Ludomskich!], Zbychna [ż. NN z Brodów] a następnie ż. Winc. Choryńskiego [młodszego] otrzymała 1/2 Sierakowa [nad Wartą] i Brudzyń w pow. kcyn., a Anna ż. Jana Pasikonia z Włościejewek Wapno w pow. kcyn. (PZ 3, 203v z uzupełnieniami zaczerpniętymi z SHG) (PZ 14, 176).

1426 tenże w sporze z [Mik.] Dzięciołem [sołtysem] z Gorzewa (PZ 8, 68v); 1426-27, 1437 tenże → p. 2; 1428 tenże Dobrogost w sporze z cc. Mściszka → niżej: Małgorzata i Katarzyna; 1428 tenże → wyżej: Kat. Ludomska; 1430 tenże w sporach z Andrzejem z Dąbrówki Ludomskiej i jego ż. Agnieszką, m.in. w sprawie sołtysa [z Dąbrówki Ludomskiej?] (WR 1 nr 1351, 1352, 1367); 1452 tenże oraz jego ż. Katarzyna toczą spory: a) z Bartłomiejem niegdyś z Palędzia, b) z Anną i Małgorzatą [cc. Dziersława Lulińskiego] z Morawska [obecnie Morasko] (PZ 17 k. 25v, 57v); 1453 tenże toczy spory z Mikołajem i Hieronimem z Rożnowa oraz z Mroczkiem z Rokitnicy (PZ 17 k. 173, 175); 1456-57 tenże → niżej; 1458 tenże wspomn. jako zm. (ACC 38, 183); [jego drugą? ż. była może Dobrochna wd. po NN Laskownickim → niżej: transakcje Mik. Mścicha r. 1501-03].

1418-20 dzieci zm. Mścicha z L.: 1418 Wojciech, Małgorzata i Katarzyna → wyżej: transakcje Wojciecha i Dobrogosta; 1420 Wojciech, Małgorzata i Mścichna w sporze z Przybysławem dz. z Przesieki [k. Skoków, pow. gnieźn.] o 20 grz. poręki (PZ 9, 93v); 1420 małol. Wojciech s. Zbigniewa [sic!; recte Mścigniewa?] z L. (sąd uznaje, że ma 8 l.) w sporze z Klemensem mieszcz. z Obornik o 5 grz. za [zniszczone?] tratwy [kładki?] (arbores nabulorum [nabulum = tratwa]) (PZ 6, 80v); 1421 Wojciech, Katarzyna i Mściszka z L. w sporze z Anną L. (→ niżej) (PZ 6, 137); [Wojciech i Mściszka vel Mścichna już później w znanych nam źródłach nie występują].

1418-28 Małgorzata (Masza) [od 1426 wymieniana jako ż. Piotra Żuńskiego z Żonia w pow. kcyn.] i Katarzyna cc. Mściszka z L.: 1418-20 → wyżej: transakcje ich stryjów Wojciecha i Dobrogosta ss. Dobrogosta; 1424 tymże siostrom Piotr Czępa mieszcz. z Obornik dowodzi przy pomocy świadków, że nie zepchnął, ani nie zabił ich ojca Mściszka (WR 1 nr 1182; PZ 8, 7v); 1424 też siostry w sporze z Wojciechem z Glinna (PZ 6, 80v); 1427 te siostry toczą spór z Mikołajem z Gorzewa (PZ 9, 104B); 1427-28 te siostry w sporze ze stryjem Dobrogostem z L., który dzierżawi cz. L. od Małgorzaty (WR 1 nr 1266, 1288, 1290, 1291; PZ 9 k. 104Bv, 126); 1428 te siostry pozywają stryja Dobrogosta z L. o należne im po zm. babce [Katarzynie] części dóbr L., Uzarzewo i Święcino (PZ 10 k. 8v, 25v, 38, 38v, 85, 92, 112v, 113); 1428 wspomn. Dobrogost daje Małgorzacie 1/2 Tomiszewa [pow. kcyn.; obecnie Toniszewo; wieś należała do spadku po Sędziwoju Uzarzewskim] z ziarnem siewnym, 4 wołami, 50 owcami i 13 barciami pszczelnymi, a Małgorzata w zamian za to zrzeka się swych praw do wsi L., Uzarzewo i Święcino (PZ 10, 116).

1420-21 Anna (Hanka) z L. [prawdop. c. Dobrogosta]: 1420 taż dowodzi, że nie dała kmieciom w L. 2 l. wolnizny (WR 1 nr 1071); 1420 taż wd. po Bietce z Tuczęp w sporze z Andrzejem i jego braćmi ss. Bietki [z jego pierwszego małżeństwa?] o srebro, pościel (lectisternia), konie i wieprze wartości 20 grz. (PZ 6, 60); 1421 taż w sporze ze [swymi braćmi?] Dobrogostem z Dąbrówki Ludomskiej [s. Dobrogosta Ludomskiego] o suknię (tunica) i 3 grz. oraz z Wojtkiem Ludomskim o 3 grz. oraz o to, że rzekomo obiecała dać Wojtkowi dziedzinę wartości 80 grz.; Anna to roszczenie odpiera (WR 1 nr 1071, 1091; PZ 6 k. 131v, 135, 137).

1429 śwd. Mikołaj z L. (WR 1 nr 1523).

1447-1520 w L. bracia Ludomscy [ss. Dobrogosta6Wśród ss. Dobrogosta występuje 2 Andrzejów: starszy, pleb. w L. zm. a. 1452 oraz młodszy Andrzej Ludoch, prawdop. urodzony już po śmierci Andrzeja starszego. W działach 1467 r. występują osobno Wincenty, Leon i Wojciech oraz osobno Mścich i Andrzej Ludoch. Dwaj ostatni byli małol., gdy ojciec umarł; w 1462 r. sędziowie uznali ich za siedmioletnich (decreverunt etatem 7 annorum) (PZ 17, 204v)]: 1447 (w 1452 już nie żyje) Andrzej pleb. w L., 1456 – ok. 1495 Wincenty pleb. w L., w Sławnie, Lubaszu i w Margoninie, 1462 – a. 1475 Leon (Lewek) z L., 1467-70 Andrzej Ludoch, 1467 – a. 1476 Wojciech, 1467-1520 Mik. Mścich Ludomski (AC 2 nr 1402), wicewojewoda w Poznaniu 1499-1500 (GUrz. C 972):

1447 Andrzej s. Dobrogosta z L., duchowny, 1452 wspomn. jako zm. pleb. w L. → p. 5.

1456 Wincenty pleb. w L. z ojcem Dobrogostem pozwani przez Jana z [Budzisławia; w źródle omyłkowo napisano: z Budziszewa!] kan. włocł. (ACC 37, 44v); 1457-58 tenże zastępuje swego ojca Dobrogosta (w 1458 już zm.) w sporze z Sędziwojem z Soboty kan. pozn. i zobowiązuje się zapłacić mu 7 grz. (ACC 38 k. 47, 183); 1460 tenże zeznaje, że pożyczył od Bronisza pleb. w Sławnie [pow. gnieźn.; Bronisz w 1468 r. był pleb. w L. → p. 5] 10 grz. w półgr i wraz ze swymi kmieciami w L. zobowiązuje się zwrócić te pieniądze do 1 I 1461 r (ACC 40, 78); 1462 tenże z braćmi Mścisławem, Leonem i Andrzejem pozwany przez Jana Ninińskiego, który już poprzednio procesował się w tej samej [niezn.] sprawie z ich ojcem (PZ 17, 241); 1462 Winc. Ludomski duchowny zapisuje Katarzynie ż. Leona albo Lewka z L. po 100 kóp [gr] posagu i wiana na L. (PG 6, 135); 1462 tenże i Lewek z L. sprzedają z zastrz. pr. odkupu 7 ł. os. w L. za 90 grz. Janowi Wełmińskiemu [z Wełny k. Rogoźna] (PG 6, 97v); 1464 ciż zapisują Katarzynie ż. Leona po 100 kóp [gr] posagu i wiana na L. i na Drzonku (PG 7, 274).

1467 działy braci Ludomskich: Wincenty, Leon i Wojciech otrzymują całą wieś L., a Mścich i Andrzej zw. Ludoch mają otrzymać Drzonek i 60 grz. dopłaty (PG 7, 239v); 1468 dzieci Dobrogosta Ludomskiego pozywają: Dorota brata Wincentego pleb. w L. o 9 łokci sukna żytawskiego, a Mścich brata Wojciecha o 9 łokci sukna kośc.; oboje żądają zapłacenia kary umownej po 50 grz. za nie dotrzymanie zawartej umowy (PG 57 k. 8v, 9); 1470 Mścich i Andrzej Ludoch z Drzonka wygrywają proces ze swymi braćmi Wincentym, Leonem i Wojciechem z L. o nie spłacone 60 grz.; jeżeli pieniądze nie zostaną spłacone, pozwani mają wwiązać powodów w łany osiadłe w L. (po 10 grz. na 1 ł.) aż do pełnego spłacenia należności (PG 57 k. 44v, 56).

1471 Katarzyna ż. Leona zw. Lewkiem pozywa Winc. Ludomskiego pleb. w Sławnie o to, że zajął 2 cz. L. i 2 cz. folw. w L. stanowiące jej [recte: jej męża!] majątek po ojcu i matce wraz ze sprzętami domowymi, bydłem i całą jej oprawą wartości 100 kóp [gr]; sąd orzeka, że Wincenty ma zapewnić Katarzynie spokojne używanie jej oprawy w L. (PG 57, 11 1v); 1475 taż wd. po Lewku z L.7Taż Katarzyna żyła jeszcze w 1509 r. i była wówczas żoną Jana Łężeckicgo (PG 14, 90) sprzedaje Andrzejowi Górskiemu [z Góry k. Bnina] star. wał. swą oprawę na 2 cz. L. i Drzonka za 200 kóp [gr] (PG 9, 36v).

1471 Winc. Ludomski pleb. w Sławnie → wyżej: Katarzyna ż. Lewka; 1474? tenże [duchowny] wysyła z L. w swym zastępstwie sługę na wyprawę wojenną (ExpBel. nr 683); 1476-84 tenże (w l. 1484-89 jest pleb. w Margoninie [pow. kcyn.]) zawiera różne transakcje razem z bratem Mik. Mścichem → niżej; 1480 tenże pleb. w Lubaszu toczy spór z bratem Mścichem (AC 2 nr 1400, tu błędnie r. 1470!, oraz → niżej: transakcje Mik. Mścicha); 1495 tenże Winc. Ludomski wymieniony jako zm. → p. 5.

1476 bracia: tenże Wincenty pleb. w Sławnie i Mik. Mścich [z Drzonka] Ludomscy kupują cz. L. za 1000 zł węg. od Andrzeja Górskiego star. wał.; cz. ta należała niegdyś do ich brata Wojciecha, a następnie z powodu jego wykroczeń (ob certos excessus) król [skonfiskował ją] i oddał wspomn. Andrzejowi Górskiemu (PG 9, 47); 1476-89 ciż sprzedają cz. L. z zastrz. pr. odkupu: 1476 Andrzejowi Przecławskiemu [z Przecławka k. Szamotuł] 11 ł. os., 1/2 wszystkich karczem, 2 cz. folw., 2 cz. zboża ozimego, 2 cz. zagrodników i ich ogrodów i cały dochód z miodu (solucio medonis alias pacht) za 550 zł węg., 1484 Włodkowi Laskownickiemu [z Laskownicy w pow. kcyn.] 11 ł. os. za 550 zł węg., 1488 temuż 10 ł. os. i 1 ł. opust. za 600 zł węg., 1489 braciom Janowi i Mikołajowi z Gorzewa 10 ł. os., 7 karczem os. i 1 karczmę opust. za 600 zł węg. (PG 9, 47; PG 10 k. 8, 92v, 109v); 1484 ciż pozwani przez Jana Krzywdę komendarza par. Ryczywół o 20 grz., które był winien Krzywdzie ich ojciec Dobrogost; pozwani proszą o odesłanie sprawy przed sąd świecki (ACC 62, 5).

1480-1520 Mik. Mścich Ludomski [brat Wincentego]: 1480 tenże zawiera ugodę z [bratem] Wincentym, wówczas pleb. w Lubaszu, z powodu krzywd i razów (percussiones) zadanych przez niego plebanowi; sąd polubowny poleca Mścichowi pogodzić się (reconciliare) z plebanem w obecności 5 szl. i 5 uczc. ludzi plebejskiego pochodzenia w określonym terminie, dać plebanowi 5 barci pszczelich i przelać na niego sumę 30 grz., którą mu jest winien Rogowski [tzn. przejąć na siebie dług Rogowskiego]; ponadto ma się zobowiązać, aby bez specjalnego zlecenia plebana nie orać jego ról i nie naruszać jego dóbr ruchomych i nieruchomych [zapewne w L.], ani nie niepokoić jego poddanych (AC 2 nr 1402); 1485 tenże zapisuje ż. Eufemii [z Chraplewa8W l. 1500-02 Eufemia otrzymała od swych braci Jana i Mikołaja z Chraplewa 15 grz., a następnie kwitowała ich z majątku po ojcu i matce (PG 62 k. 99v, 233)] po 30 grz. posagu i wiana na 1/2 części w L. i w Drzonku (PG 10, 25); 1495-96, 1512 tenże patronem kościoła w L. → p. 5; 1501-03 tenże pozwany przez Macieja, Jana i Michała ss. Włodka Laskownickiego oraz Wincentego, Jana i Mikołaja ss. Wawrz. Laskownickiego [z Laskownicy Małej w pow. kcyn.] o zwrot 1/3 z posagu 70 grz., które zm. Dobrogost Ludomski ojciec Mścicha oprawił na L. ich babce Dobrochnie9Prawdop. Dobrochna, gdy owdowiała po NN Laskownickim ojcu Włodka i Wawrzyńca, wyszła powtórnie za mąż za Dobrogosta z L. Starania Laskownickich o zwrot cz. jej posagu wskazują, że z Dobrogostem dzieci nie miała oraz o spadek po Annie ż. Wawrz. Laskownickiego [z domu Ludomskiej?] (PZ k. 20, 37v, 66); 1510 tenże płaci 2 kopy [gr] czynszu altarii w L. → p. 5; 1514-17 tenże → p. 2; 1515 tenże przedstawia królowi wyrok w sporze gran. z 1423 r. (→ p. 2) do oblaty (MS 4 nr 10515); 1520 król Zygmunt zwalnia Mik. Mścicha Ludomskiego od udziału w posp. ruszeniu z powodu starości, a Wojciechowi jego synowi powierza ochronę dóbr bpich Pszczew przy pomocy wojsk zaciężnych (MS 4 nr 12730).

1494 bracia Jan i Mik. Gorzewscy dzielą się swymi dobrami w → Gorzewie i in. wsiach: każdy z nich ma posiadać 1/2 [cz.] L. [którą nabyli z zastrz. pr. odkupu; SzPozn. 202 nazywa błędnie Mik. Gorzewskiego synem Mścicha Ludomskiego!] (PG 7, 11; PG 11, 17); 1496 Jan Gorzewski zapisuje ż. Agnieszce c. Mścicha Ludomskiego po 100 grz. posagu i wiana na 1/4 Gorzewa, a Mścich zobowiązuje się zapłacić posag Agnieszki w 2 ratach po 50 grz. w półgr (PG 7, 116; PG 59, 158); 1527 tenże Jan Gorzewski rozszerza oprawę tejże Agnieszce na 1/2 Gorzewa (PG 14, 443).

1496-98 Wojc. Ludomski [starszy]10Zarówno Wojciecha pleb. w L. w l. 1496-97, jak i Wojciecha (osobę świecką) występującego w l. 1513-38 źródła nazywają synem Mik. Mścicha. Prawdop. były to 2 osoby; może młodszy Wojciech urodził się już po zgonie starszego?, s. Mik. Mścicha, pleb. w L. → p. 5.

1514-29 córki Mik. Mścicha Ludomskiego: 1496, 1527 Agnieszka → wyżej: Gorzewscy; 1514-29 Zofia: 1514 ż. Stan. Grochowskiego, 1529 wd. po nim, dz. w Karnowie [pow. nak.] (NG 5, 89), 1529 ż. Benedykta Kęszyckiego (DwMat. 14406, 628 bez odniesienia do źródła).

1512 – ok. 1517 Wincenty pleb. w L. → p. 5, 1513-21 Andrzej, 1513-37 Wojciech, bracia Ludomscy [ss. Mik. Mścicha Ludomskiego]: 1513 ciż Andrzej i Wojciech są braćmi stryj. Klary Gackiej, c. zm. Mac. Gackiego [z Gaci k. Skoków], ż. Jerzego Kaczlińskiego (PG 14, 443).

1513-21 Andrzej Ludomski: 1513 → wyżej; 1516-18 tenże występuje jako wuj: 1516 Małgorzaty ż. Wierzbięty Mruka z Bobrownik [w ziemi wieluńskiej], 1517 Agnieszki [Sośnickiej] ż. Szymona Złotkowskiego miecznika kal., 1518 Małg. Łukowskiej ż. Wojc. Trąmpczyńskiego (PG 15 k. 67, 182, 189); 1517 tenże → p. 2; 1521 → niżej.

1513-38 (1540 wymieniony jako zm.) Wojc. Ludomski: 1513 → wyżej, 1517 → p. 2, 1520 → wyżej: Mik. Mścich; 1521, 1530 tenże zapisuje ż. Annie: 1521 na 1/2 cz. w L. i w Drzonku należnych z działów z bratem Andrzejem po 100 grz. posagu i wiana, 1530 na 1/4 L. i na 1/2 opust. Drzonka po 120 grz. posagu i wiana ż. Annie c. Jana zw. Grabia (PG 15, 409v; PG 16, 336v); 1521 tenże zobowiązuje się w imieniu swej ż. Anny, że zrzeknie się ona swego majątku po ojcu na rzecz braci swych Jana i Wojciecha z Grabinej Woli w pow. piotrkowskim w woj. sier.11W 1436 r. pojawili się szl. Grabiowie jako wójtowie w → Krzywiniu (p. 4Bb); nie wiemy czy pochodzili z tego samego gniazda (PG 70, 584v); 1528-38 Wojc. Ludomski sprzedaje z zastrz. pr. odkupu: 1528 1/2 L. (nabytą od Gorzewskich) Mac. Wełmińskiemu za 537 grz. [Mac. Wełmiński posiada L. jeszcze w 1531 r. → p. 5], 1531 1/2 L. Szczepanowi (Stephanus) Gołaskiemu [z Gołaszyna k. Obornik] za 300 grz., 1532 1/2 L. odebraną od Gołaskiego Mik. Sobockiemu za 500 grz., a Mik. Sobocki tęże 1/2 L. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Kat. Spławskiej wd. po Michale Kierskim za 500 grz. (PG 16 k. 226, 388v, 542, 542v); 1531 tenże → p. 5; 1536 tenże Wojc. Ludomski występuje jako stryj Anny Skrzetuskiej ze Skrzetusza Małego (PG 17, 39);

1537 → p. 5; 1538 tenże sprzedaje swe wsie L. i opust. Drzonek za 3000 grz. Mac. Starczynowskiemu, a ten oddaje te dobra w dożywocie Wojc. Ludomskiemu i jego ż. Annie Grabiance; równocześnie Mac. Starczynowski zapisuje ż. Annie Ludomskiej c. Wojciecha po 1000 grz. posagu i wiana na wsiach Nekla, Starczynowo, Stroszki, Kokoszki i Strzyżewice [wszystkie wsie w pow. pyzdr.] oraz na wsiach L. i Drzonek (PG 17, 161v-162).

1529-43 córki Wojc. Ludomskiego: 1538-72 Anna: 1538 → wyżej; 1542 taż wd. po Mac. Starczynowskim; matka Anna Ludomska jest jej winna 250 grz.; taż kwituje odbiór swej oprawy 1000 grz. od Stanisława i Róży dzieci zm. Mac. Starczynowskiego [jej pasierbów, czy dzieci?] i od swej matki Anny; 1543 tejże Annie matka Anna Ludomska jest winna 1000 grz. i tę sumę zapisuje jej na swej oprawie w L. (PG 84 k. 168v, 169; PZ 24, 111), następnie taż Anna żoną Krzysztofa Pampowskiego w Dzięczynie, a w l. 1550-72 wd. po nim (PG 108, 631; DwMat. 14406, 629 brak odniesień do źródeł); 1540 Zofia; tejże matka Anna Ludomska zapisuje 200 grz. na swej oprawie w L. i w Drzonku, 1542 taż narzeczona Jana Łopateckiego z ziemi sier. kwituje odbiór 200 grz. posagu swej matki od Stanisława i Róży dzieci zm. Mac. Starczynowskiego z L. [swego szwagra] i od swej matki Anny Ludomskiej (PG 17, 417; PG 84, 168v); 1538 Katarzyna ż. Winc. Kierskiego (PG 17, 210).

1538 (1542 wymieniony jako zm.) Mac. Starczynowski nabywa L. → wyżej: transakcje Mścicha oraz jego c. Anny; 1546 Stan. Starczynowski [s. Macieja] z L. → wyżej, → p. 2.

1561 Anna Grabianka wd. po Wojc. Ludomskim posiada [oprawę we wsiach] L. i Drzonek (PG 105 k. 410v, 411v).

1560-80 Janusz Grudziński z L.: 1560-65 → p. 2, 1572 → p. 5; 1577, 1580 → niżej; 1570 Stan. Grudziński dz. L. → p. 2.

1508 wiardunki wojenne z L.: z cz. Mścicha Ludomskiego z 8 półł. i karczmy oraz z cz. [Gorzewskiego?] („de sorte Skoczewski!”) od 10 ł. i karczmy (ASK I 3, 11v); 1510 pobór z L. od 8 1/2 ł. (ASK I 3, 259v); 1510 w L. Mik. Mścich [Ludomski] ma 8 półł. os. i 2 półł. opust., które sam uprawia, 5 zagr., 2 karczmy, 2 ratajów (coloni), którzy uprawiają folw., a Mik. Gorzewski ma 10 półł. os., 5 zagr. i 2 karczmy (LBP 91); 1563 pobór z L.: 9 ł. i 2 karczmy (ASK I 5, 226v); 1577 Janusz Grudziński płaci pobór (ASK I 5, 692); 1580 tenże płaci pobór od 6 półł., 4 zagr. i kowala (ŹD 21).

1405-45 mieszkańcy L.: 1405 Piotr kleryk i Michał → p. 5; 1416 Jan kołodziej (WR 1 nr 911), 1420 Mikołaj karczmarz (WR 1 nr 983), 1430 Andrzej kmieć (WR 1 nr 1353), 1445 Mik. Koszka karczmarz (AC 2 nr 1203).

1431 kmiecie z L. pozwani przez Mikołaja wikarego z Gośliny Długiej: Wach o 5 gr, które był winien Andrzejowi bratu wikarego, a Mac. Zypel o 8 gr, które zabrał Piotrowi zw. Chudza z Rogoźna (ACC 14, 82); 1492 Dorota kobieta z L. → p. 5.

4. 1420-22 Marcin sołtys z L. ( PZ 6, 55; RH 14, 59).

5. 1404 pleb. Piotr (SzPozn. 202, bez podania źródła); 1404-05 Mac. Brzoska (Broszka) pleb. z L. w sporze z gwardianem franciszkanów w Obornikach o to, że gwardian zabrał dzies. snop. ze wsi Krężoły wartości 3 grz. należną plebanowi; gwardian przy pomocy świadków Piotra kleryka i Michała z L. dowodzi, że wspomn. zboże otrzymał jako jałmużnę (Now. 2, 382; ACC 1 k. 91, 94v); 1405 tenże w sporze z Niemierzą z Bliżyc [i → Kiszewa] (ACC 1, 131v).

1417 ugoda polubowna między Wojciechem pleb. z L. a Wojc. [Ludomskim] dz. L.: dziedzic ma zapłacić plebanowi 11/2 grz. za zabraną dzies. pszenicy (ACC 3, 17v); 1425 [tenże?] pleb. Wojciech (SzPozn. 202, bez podania źródła).

1425-26 Filip Ciecirad z Chwałkowa pleb. w L. (Now. 1, 266; Now. 2, 382 bez podania źródła).

1430-40 Bronisz z Laskownicy [w pow. kcyn.] pleb. w L.: 1430-31 tenże w sporach: 1430 z Dobrogostem z L., 1430-32 z Maciejem pleb. w Ryczywole, 1431 z [Mik.] Dzięciołem sołtysem w Gorzewie (ACC 14 k. 14v, 20, 77v, 81; ACC 16, 192); 1440 tenże rezygnuje z par. w L. na rzecz Jana Słupka z Budzisławia [w pow. gnieźn.], a Jan Słupek w zamian za to rezygnuje na jego rzecz z ołtarza ŚŚ. Piotra i Pawła w kościele par. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu; Bronisz przelewa na Jana prawa, jakie mu przysługują do wsi Krężoły i obu wsi Skrzetusz, o które toczy się spór z pleb. w Ryczywole, a Jan przyjmuje na siebie ciężar [obowiązek] dalszego bronienia tej sprawy (onus deffendendi; ACC 23, 137).

1431 Piotr wikary z L. (ACC 14, 70v).

1440-47 Jan Słupek z Budzisławia pleb. w L.: 1440 → wyżej; 1441 temuż Mikołaj z Głęboczka jako delegat Stol. Apost. przyznaje prawa par. (jest to wyrok w trybie apelacyjnym) nad wsiami Krężoły, Skrzetusz i Skrzetusz Mały oraz dzies. z tych wsi, a plebanowi z Ryczywołu i dziedzicom obu wsi Skrzetusz nakazuje milczenie (AC 2 nr 1115); 1445 tenże Jan pleb. w L. wydzierżawia na 3 l. dochody kościoła par. w L. Piotrowi z Dziewierzewa [pow. kcyn.] za opłatą 6 grz. i 9 grz. w pierwszym roku oraz po 16 grz. w drugim i trzecim roku (w każdym roku 2 raty po 8 grz.); dzierżawca ma obowiązek oddać role obsiane zbożem ozimym (ACC 28, 38); 1445 Piotr [duchowny] dzierżawca plebanii w L. pozwany o to, że w karczmie w L. był pijany i bluźnił (AC 2 nr 1203); 1446 obl. 1608 dziesięcinę snop. ze Skrzetusza i Skrzetusza Małego przysądzono plebanowi z Ryczywołu (ACC 135, k. 386, 388v); 1447 Jan scholastyk włocł. pleb. w L. [zapewne identyczny z Janem pleb. w 1441 i 1445 r.12Zapewne był to Jan z Budzisławia w pow. gnieźn., kan. włocł.; to on zapewne w 1452 r. toczył proces z Wincentym i jego ojcem Dobrogostem Ludomskimi (→ p. 3)]; temuż [duchowny] (discretus) Andrzej s. Dobrogosta z L. zobowiązuje się spłacić 50 grz. w ciągu 10 l. (po 5 grz. rocznie) za zaległy od wielu lat czynsz z Dąbrówki Ludomskiej (ACC 29, 214).

1452 Andrzej [Ludomski] pleb. w L. wspomn. jako zm. → niżej.

1452 – ok. 1495 [z przerwami] Winc. [Ludomski s. Dobrogosta] pleb. w L., → p. 6: 1452 tenże w sporze z Małg. Kroszową mieszczką pozn., której poprzedni pleb. w L., zm. Andrzej, brat Wincentego, był winien 4 grz. i 1 wiard.; pleb. zobowiązuje się zwrócić tę sumę w 4 ratach w ciągu roku (ACC 33 k. 141, 146, 180v); 1454 tenże kwituje Jana, który przez 3 l. dzierżawił dochody par. L. i wydzierżawia dochody tejże par. Andrzejowi kapłanowi z Obornik na następne 3 l. za 10 grz. w pierwszym r., 13 grz. w drugim r. oraz 14 grz. w trzecim r. (każda spłata roczna w 2 ratach; ACC 35, 17); 1456 tenże → p. 3.

1462 Winc. Ludomski niegdyś pleb. w L. (PG 6, 135).

1462 oficjał poleca Bartłomiejowi pleb. w Ryczywole opracowanie w ciągu miesiąca dok. ugody z pleb. w L. [imienia brak] w sprawie obu wsi Skrzetusz [Now. 2, 382 informuje o zawarciu w tym roku ugody, na mocy której do par. Ryczywół przydzielono Skrzetusz Mały oraz alternatę dzies. ze Skrzetusza; w cytowanej zapisce ani na dalszych kartach tej samej księgi ugody tej nie znaleziono; → niżej: r. 1510] (ACC 42, 51).

1466 Winc. [Ludomski] pleb. i dz. w L. zawiera ugodę z braćmi Mikołajem i Tomaszem Rogowskimi ze Starczynowa [pow. pyzdr.; obecnie Starczanowo], którzy mają mu zapłacić 600 grz. (ACC 45, 116v).

1468 Mikołaj kościelny (minister ecclesie) w Sławnie [pow. gnieźn.] w imieniu Bronisza pleb. w L. [poprzednio pleb. w Sławnie] zeznaje, że dochody kościoła par. w L. zostały wydzierżawione na 1 rok Janowi wikaremu w L. za 14 grz. (ACC 47, 224).

1480-85 Mik. Lubaski z Lubasza pleb. w L., kan. koleg. NMP w Poznaniu 1482-85 (AC 2 nr 1400, tu błędnie r. 1470!; PZ 20, 193v; PZ 21, 44v).

1492 Winc. [prawdop. Ludomski] pleban w L. pozywa Dorotę kobietę z L. o to, że mu zniszczyła (destruxit) konia wartości 2 grz. (ACC 69, 47).

1495-96 Mścich dz. L. po śmierci Winc. Ludomskiego wikariusza wieczystego kat. pozn. i pleb. w L. prezentuje na par. w L. Macieja „de Grodzyna” Budzyńskiego, a następnie wycofuje tę prezentację i 1496 prezentuje swego s. Wojciecha (ACC 72, 137v; ACC 73, 100).

1497 Wojc. Ludomski pleb. w L. w sporze z Mik. Zatomskim ze Słomowa oraz pracowitymi Mikołajem zw. Lossek i Wojciechem włodarzem (villicus) ze Słomowa (ACC 74, 162); 1498 tenże w sporze z Mikołajem zw. Roszek [identyczny z Losskiem?] rybakiem ze Słomowa oraz Andrzejem włodarzem (vladarius) z Boguniewa (ACC 75, 21).

1507-[11] Wawrz. Kulka [w l. 1497 i 1509 wymieniony jako altarysta w L. → niżej] pleb. w L. (ACC 86, 105v); 1507 tenże pozywa Stanisława wikarego z L., który wbrew zawartej umowie opuścił par. L. (ACC 84, 38); 1507 tenże rezygnuje z par. L. na rzecz Jana Bukowskiego [rezygnacja nie zrealizowana] (ACC 84, 66); 1511 tenże pleb. w L. i altarysta w Obornikach pozywa Jana Gorzewskiego [posiadacza cz. L.] o to, że Gorzewski zaorał role pleb., od 20 l. nie płaci czynszu w wysokości 1/2 grz. rocznie i od 2 l. nie dał dzies. z folw. [w L.] wartości 3 grz.; Gorzewski odpowiada, że zaorał rolę na szerokość 2 albo 3 płos, ponieważ spasione zostały jego zboża [przez pleb. lub jego ludzi?], że nie jest zobowiązany do płacenia czynszu plebanowi i że zabrał sobie dzies. z roślin jarych (vernalia), ale zapłacił za to plebanowi 1 grz.; z kolei Gorzewski stawia plebanowi dwa zarzuty: jeden dotyczy majątku altarii (→ niżej), a drugi dot. 2 służących (ancille) Gorzewskiego, które pleban rzekomo uprowadził i trzyma u siebie; pleban przeczy temu zarzutowi (ACC 88, 13v); 1511 Mikołaj bakałarz pleb. w L. [skądinąd niezn.!] zamierza zrezygnować z kościoła par. w L. na rzecz [patrona] Mścicha Ludomskiego, który ma prezentować na jego miejsce swego s. Wincentego (ACC 88, 139); 1512 3 I Winc. Ludomski kleryk posiadający niższe święcenia, po rezygnacji Wawrz. Kulki z plebanii w L., wyznacza swego pełnomocnika sąd. dla spraw związanych z objęciem przez niego par. w L., a Mik. [Mścich] Ludomski [jego ojciec] prezentuje go na tę par. (ACC 88 k. 167, 218); 1517 par. w L. wakuje po śmierci pleb. Winc. Ludomskiego (ACC 92, 259v).

1510 dzies. wiard. po 1 wiard. z łanu [liczba łanów → p. 3] dla pleb. w L.; par. L. obejmuje wsie L., Gorzewo, Sierakówko, Dąbrówka Ludomska, Drzonek13Wg ugody datowanej przez Now 2, 382 na r. 1462 r. (→ p. 5) dzies. ze wsi Skrzetusz miała wpływać co drugi rok do par. L., a w pozostałe lata do par. Ryczywół; tak samo informuje opis par. Ryczywół (LBP 92), natomiast z opisu par. L. wynika, że przemiennie do par. L. i do par. Ryczywół wpływały dzies. z obu wsi Skrzetusz (LBP 91).

1521 Piotr pleb. w L. w sporze z Mik. [Mścichem] Ludomskim (ACC 96, 15v); 1521 Andrzej Przecławski i Jan Gorzewski zgłaszają się jako patroni kościoła par. w L. (ACC 96, 172).

1527 Szymon pleb. w L. rezygnuje z tej parafii na rzecz mistrza Walentego, który przedstawił dok. prezenty [nie podano, kto go wystawił] (ACC 102, 66v).

1528-37 Walenty Morawski doktor sztuk [wyzwolonych] i medycyny [z Bydgoszczy] pleb. w L.: 1528 świadczy w sądzie konsystorskim w sprawie Jana wikarego w L., który pozwał prac. Jana Pyczkę o 1 ćw. żyta i 1 ćw. owsa [zaległego mesznego], a Walentego kołodzieja (carpentarius) o 8 gr za połeć słoniny (perna lardi); pleb. wyjaśnia, że zwolnił Pyczkę od płacenia czynszu, gdyż jest on nowo osadzony przez dziedzica, a więc nie ma obowiązku dawania mesznego wikaremu; oficjał zwalnia Pyczkę, a meszne poleca zapłacić jego poprzednikowi na tejże roli Mik. Mańce (N. Manyka, Manka); [w sprawie kołodzieja brak decyzji] (ACC 103, 139v); 1531 tenże pozywa Mac. Wełmińskiego [który posiada L. z zastrz. pr. odkupu] o 3 wiard. dzies. z folw. w L.; pozwany dowodzi, że dostarczył tę dzies. Wojc. Ludomskiemu [właścicielowi L.] faktorowi plebana (ACC 106, 36v); 1532 tenże wydzierżawia Wojciechowi z Obornik dzies. i in. dochody kościoła par. w L. na 3 l. po 10 grz. rocznie; dzierżawca ma rezydować przy kościele i sprawować wszystkie funkcje duchowne (ACC 107, 80); 1537 tenże rezygnuje z par. L., a Baltazar Struś (Strutius) z Poznania powołując się na prezentę Wojc. Ludomskiego prosi o nadanie mu tej parafii (ACC 111, 97v); 1539 Stan. [Oleśnicki] bp pozn. zwalnia [Baltazara] Strusia pleb. w L. i jego wikarych z obowiązku udziału w synodzie diecezjalnym (AE VIII 71).

1572 oficjał [pozn.] po śmierci pleb. Wojc. Szulmowskiego ustanawia plebanem w kościele par. Wszystkich ŚŚ. w L. Jana z Pleszewa, prezentowanego przez Janusza Grudzińskiego dz. w L. (ACC 123, 149v).

1480-1510 altaria w L.: 1480 Piotr z Kłecka wikary w Ryczywole i altarysta w L., oskarżony o herezję, składa wyznanie wiary (AC 2 nr 1400 tu błędnie r. 1470!); 1497 Wawrz. Kulka altarysta w Obornikach i w L. pozywa Stan. Słomowskicgo dz. w Słomowie o zaległy czynsz dla ołtarza w L. (ACC 74, 58); 1509 temuż władze m. Oborniki zapisują czynsz roczny 1 1/2 grz. od sumy 10 grz. na dochodach swojego miasta (ACC 86, 90v); 1509-11 tenże plebanem w L. → wyżej; 1510 w L. altaria ŚŚ. Jana, Jakuba i Mikołaja, patronami jej są dziedzice z Gorzewa; uposażenie w czynsze: 2 kopy [gr] zapisane na cz. L. nal. do zm, Winc. Ludomskiego płaci jego brat Mścich Ludomski; 1 1/2 grz. płacą burmistrz i rajcy z Obornik; 1 grz. płaci Mik. Gorzewski ze swej cz. Boguniewa; patroni [z Gorzewa] nie płacą należnej 1/2 grz. czynszu (LBP 92); 1511 Jan Gorzewski [posiadacz cz. L.] zarzuca Wawrz. Kulce altaryście w L., że przyjął i trzyma u siebie 30 grz. czyli spłatę sumy głównej ze Słomowa; Kulka wyjaśnia, że za te pieniądze zakupił czynsz u mieszczan w Obornikach, a 12 grz. dał Mik. Gorzewskiemu, który ma mu za tę sumę zapisać czynsz ze swoich dóbr (ACC 88, 13v).

6. 1447-1517 duchowni dziedzice z L.: Andrzej s. Dobrogosta 1447 (w 1452 wymieniony jako zm. pleb. w L.) → p. 5; Wincenty s. Dobrogosta pleb. w L. 1452-70 oraz 1492? – ok. 1495, pleb. w Sławnie 1471-76, pleb. w Lubaszu 1480-85, pleb. w Margoninie 1484?-89, wikariusz wieczysty w kat. pozn. ok. 1495 → p. 3, → p. 5; Wojciech s. Mik. Mścicha pleb. w L. → p. 5; Wincenty s. Mik. Mścicha (1501 student w Krakowie AS 2, 57) pleb. w L. → p. 5.

1519 Marcin z L. [czyj syn?] pleb. w Budziszewie, niegdyś dzierżawca dochodów par. Ryczywół (ACC 94, 21v).

Uwaga: Zamieszczona tablica genealogiczna Ludomskich różni się w szczegółach od ustaleń DwMat. 14406, 629: Annę z L. (1420-21) uważamy za siostrę Dobrogosta i Wojciecha z L., a nie za wd. po ich bracie Mścichu; Chemka z Dąbrówki Ludomskiej był mężczyzną, krewnym Ludomskich; Dobrogost nie miał żony o takim imieniu; nie stwierdziliśmy też, aby jego ż. Katarzyna była c. Dziersława Lulińskiego z Moraska.

1474 Piotr Ludomski h. Łodzia służył w wojsku Mac. Korwina (DH 5, 614). Przynależność rodowa właścicieli L. w znanych nam aktach nie została poświadczona, nie napotkaliśmy też na wiadomości o wspomn. Piotrze. Podobnie DwMat. 14406, 625 nie znalazł bliższych o nim informacji; na marginesie tej sprawy stwierdził, że właśnie ten przekaz Długosza upoważnił autorów herbarzy do przypisywania Ludomskim h. Łodzia.

1 W tym opisie nie wymieniono narożnika L. z Boruszynem i Sierakówkiem, który wspomniany jest niżej w opisie gran. z 1566 r. Opisy granic dot. Dąbrówki Ludomskiej, L. i Obornik są niejasne. Z opisu granic Dąbrówki Ludomskiej z 1553 r. wynika, że narożnik tych trzech osad znajdował się przy końcu wzgórz Grzępy, a więc granica opisana w r. 1423 jest gran. dzielącą Oborniki nie tylko z L., ale i z Dąbrówką Ludomską, o której opis nie wspomina, a gran. opisana w 1560 r. dzieli Dąbrówkę Ludomską nie tylko z L., ale i z Obornikami.

2 KR 5, 16 i SzPozn. 202 błędnie informuje, że [w 1418 r.] Dobrogost i Wojciech z L. byli braćmi rodzonymi Mik. Wargowskiego. Z cytowanego źródła wynika, że Mik. Wargowski był bratem ciotecznym (frater amitalis carnalis) Wojc. Ludomskiego lub bratem ciotecznym jego ojca (PZ5 k. 87v, 90v, 93)

3 Jedną z tych sióstr była prawdop. Anna ż. Bietki z Tuczęp (→ niżej); DwMat. 14406, 625-630 uważa NN ż. Dziersława z Rozwarowa za c. Dobrogosta z L. → przyp. 5; trzecią siostrą mogłaby być NN z L., ż. szl. Mik. Dzięcioła sołtysa z Gorzewa (o jego pochodzeniu → Gorzewo, przyp. 7).

4 Latalice lub jakieś zapisane na nich sumy należały do spadku po Sędziwoju z Uzarzewa → przyp. 5.

5 Spory z Rozwarowskimi o spadek po Uzarzewskich usprawiedliwiają hipotezę, że żoną Dziersława była NN z L., c. Dobrogosta i Kat. Uzarzewskiej, a siostra Dobrogosta i Wojciecha. Wstępny podział tego majątku między córki Sędziwoja z Toniszewa zw. później Uzarzewskim z Uzarzewa nastąpił w 1412 r.: Wichna ż. Wawrz. Będlewskiego otrzymała Próchnowo i Sulaszewo [obie wsie w pow. kcyn.], Kat. Ludomska ż. Marcina Zwanowskiego i Święchna Gryżyńska powtórnie zamężna za Piotrem Jarogniewskim otrzymały razem Uzarzewo, Święcino i Rajsko [obecnie nie istnieje], Bieniaszka ż. Mik. Lubiatowskiego otrzymała Toniszewo i Latalice [obie te wsie wymieniane są w transakcjach Ludomskich!], Zbychna [ż. NN z Brodów] a następnie ż. Winc. Choryńskiego [młodszego] otrzymała 1/2 Sierakowa [nad Wartą] i Brudzyń w pow. kcyn., a Anna ż. Jana Pasikonia z Włościejewek Wapno w pow. kcyn. (PZ 3, 203v z uzupełnieniami zaczerpniętymi z SHG).

6 Wśród ss. Dobrogosta występuje 2 Andrzejów: starszy, pleb. w L. zm. a. 1452 oraz młodszy Andrzej Ludoch, prawdop. urodzony już po śmierci Andrzeja starszego. W działach 1467 r. występują osobno Wincenty, Leon i Wojciech oraz osobno Mścich i Andrzej Ludoch. Dwaj ostatni byli małol., gdy ojciec umarł; w 1462 r. sędziowie uznali ich za siedmioletnich (decreverunt etatem 7 annorum) (PZ 17, 204v).

7 Taż Katarzyna żyła jeszcze w 1509 r. i była wówczas żoną Jana Łężeckicgo (PG 14, 90).

8 W l. 1500-02 Eufemia otrzymała od swych braci Jana i Mikołaja z Chraplewa 15 grz., a następnie kwitowała ich z majątku po ojcu i matce (PG 62 k. 99v, 233).

9 Prawdop. Dobrochna, gdy owdowiała po NN Laskownickim ojcu Włodka i Wawrzyńca, wyszła powtórnie za mąż za Dobrogosta z L. Starania Laskownickich o zwrot cz. jej posagu wskazują, że z Dobrogostem dzieci nie miała.

10 Zarówno Wojciecha pleb. w L. w l. 1496-97, jak i Wojciecha (osobę świecką) występującego w l. 1513-38 źródła nazywają synem Mik. Mścicha. Prawdop. były to 2 osoby; może młodszy Wojciech urodził się już po zgonie starszego?

11 W 1436 r. pojawili się szl. Grabiowie jako wójtowie w → Krzywiniu (p. 4Bb); nie wiemy czy pochodzili z tego samego gniazda.

12 Zapewne był to Jan z Budzisławia w pow. gnieźn., kan. włocł.; to on zapewne w 1452 r. toczył proces z Wincentym i jego ojcem Dobrogostem Ludomskimi (→ p. 3).

13 Wg ugody datowanej przez Now 2, 382 na r. 1462 r. (→ p. 5) dzies. ze wsi Skrzetusz miała wpływać co drugi rok do par. L., a w pozostałe lata do par. Ryczywół; tak samo informuje opis par. Ryczywół (LBP 92), natomiast z opisu par. L. wynika, że przemiennie do par. L. i do par. Ryczywół wpływały dzies. z obu wsi Skrzetusz.