LULIN

1284 or. Lulino (Wp. 1 nr 536), 1420 Llwlino (ACC 4, 134v), 1423 Lulyno (PZ 7, 181v), 1428 Lulin (WR 1 nr 1510), 1448 Lulyno Maius (PZ 16, 157v), 1450 Maior Lulyno (PG 4, 42v), 1508 Lulino Maior (ASK I 3, 24v), 10,5 km na SW od Obornik.

1. 1450 n. pow. pozn. (PG 4, 42); 1510 n. par. Żydowo (LBP 90).

2. 1420, 1491 las nal. do L. → p. 3.

3. Własn. książęca, potem szlach. 1284 ks. Przemysł nadaje Żegocie wdzie krakowskiemu w nagrodę za wierną służbę wsie Nieczajna, Wierzbiczany [niezident.] i L., uwalnia te wsie od powinności pr. pol. i daje im imm. ekon. i sąd. (Wp. 1 nr 536).

1391-1407 Wojciech (Wojtek) Luliński (Lek. 1 nr 2089; Lek. 2 nr 1588; KP nr 351, 1758): 1391 tenże pozwany przez Dobrogosta z Kiekrza o to, że łowił ryby w jego jeziorze (Lek. 1 nr 1026); 1396 tenże w sporze o ujazd [gdzie?; prawdop. w okolicach Kiekrza] z Mikołajem [zw. Krwawym Diabłem (WSB 482)] sędzią kal. (Lek. 1 nr 2242); 1398-99 tenże przegrywa proces z Piotrkiem Nosilińskim o 3 klacze, 1 wołu i 1 grz. czynszu (Lek. 1 nr 2668, 2857); 1403 tenże wśród poręczycieli Pietrasza Wilka z Lubosiny (KP nr 1342); 1405 tenże w sporze z Jodokiem Jostem Suczką [z Wojnowic k. Buku] o dok. (super litera Menewski [dot. Młyniewa k. Grodziska Wlkp.]) (KP nr 2251); 1407 tenże oraz Jodok Suczka z Wojnowic; obowiązek wyclenia wsi Młyniewo [uwolnienia od roszczeń różnych osób] przez Borka z Grodziska [Wlkp.] na rzecz Dziersława z Rozwarowa [obecnie Rostworowo] nie ma obejmować ich roszczeń (PZ 3, 5v).

1394 Janek Luliński w sporze z panią Piaskowską [wd. po Andrzeju z Piaskowa] i jej synem o 35 grz., które Piaskowska będzie musiała zapłacić, jeżeli sędziowie tak osądzą (Lek. 1 nr 1951).

1395-98 Luliński [bez imienia, Wojciech?]: 1395 tenże oraz Jost [Jodok z Wojnowic?] odpierają roszczenia Andrzeja mieszcz. pozn. (Lek. 1 nr 2088); 1397 tenże w sporze z Bieniakiem Wygonowskim [z Wyganowa w pow. pyzdr.; Bieniak miał też posiadłości w okolicy Kiekrza] o ujazd (Lek. 1 nr 2283, 2435); 1397 tenże w sporze z Mik. Tobołą1Tobołowie występowali w Żółczu w pow. gnieźn. (SHG); brak jednak wśród nich Mikołaja (Lek. 1 nr 2313); 1398 tenże nie stawił się w sądzie w sprawie z komandorem joan. [ze wsi Święty Jan k. Poznania] (Lek. 1 nr 2644).

1407 [wzm. z XVIII w.] zapis 2 grz. czynszu (w ternarach i półgr) z L. od sumy 20 grz. [prawdop. dla wikariuszy kat. pozn.] (CP 14, 609).

1414 Jan z L. [czy identyczny z Jankiem z r. 1394?] → niżej: Dziersław.

1414-30 [w 1452 wymieniony jako zm.] Dziersław (Dzierżek) Luliński z L., brat Janusza Wielickiego ze wsi Wielkie (WR 1 nr 1510): 1414 tenże oraz Jan z L. w sporze z Chwalibogiem z Chyb (PZ 4 k. 58, 60; PZ 10, 177); 1418 tenże? [imienia brak] protestuje, gdy Dobrogost z Szamotuł przedstawił w sądzie dok. dot. kupna 1/2 wsi Starzyny [wieś zaginiona k. Kiekrza, dawna posiadłość Mik. Krwawego Diabła sędziego kal.] (PZ 5 k. 80, 87); 1420 tenże pozywa Mikołaja kmiecia z Górki [k. Obornik?], który brał (ciądzał) drewno w jego zapuście [lesie] (WR 1 nr 1078); 1424 tenże w sporze z szl. Mikołajem sołtysem w Napachaniu (PZ 7, 181v); 1429 temuż dowodzi Janusz Wielicki [ze wsi Wielkie par. Kiekrz], że ręczył za niego Żydowi Abramowi, lecz żadnych pieniędzy sobie nie wziął (WR 1 nr 1318; PZ 10, 166); 1429 tenże ma uwolnić swego brata Janusza Wielickiego ze wsi Wielkie od [obowiązku zapłacenia] 11 grz. i 1 wiard., o czym mówi dok. Jachny Żydówki z Poznania wystawiony dla wspomn. Wielickiego (PZ 10, 177); 1430 tenże wraz z in. szlachcicami poniósł szkodę i może złożyć zeznanie o niej do wysokości 10 grz. (WR 1 nr 1370); 1443-45 tenże niegdyś Luliński występuje w → Glinnie; w 1445 wzm. o jego s. Mikołaju (PZ 14, 230; PZ 15, 134v); 1445 tenże na mocy wyroku sądu świeckiego złożył kapitule kat. pozn. pewną sumę pien.; kapituła postanawia, że za tę sumę kan. Mirosław [młodszy z Bytynia] ma wykupić sołectwo w Urniszewie płacąc po 10 grz. za łan lub drożej2Suma ta wynosiła zapewne ok. 35 grz. lub więcej, gdyż sołectwo w Urniszewie obejmowało wg zeznań z l. 1500 i 1509 3 1/2 ł.; w 1509 r. sołectwo to było opust. (CP 111 k. 6v, 27) (AC 1 nr 305); 1452 Anna i Małgorzata cc. zm. Dziersława Lulińskiego toczą proces o cz. Morawska po zm. Janie Morawskim, na której ciąży suma 150 grz. należąca niegdyś do ich ojca3W 1473 r. siostry te, piszące się jeszcze z L., sprzedały z zastrz. pr. odkupu za 20 grz. 4 ł. w Morawsku Bartoszowi Chomęckiemu (PG 7, 216v), w 1484 r. szl. Małgorzata z L. była ż. Szczepana karczmarza w → Drogocinie (PG 10, 9v) (PZ 17 k. 30, 32, 57v, 58v, 189v, 200).

1423 Dobrogost podkom. gnieźn. [recte: kal.] i Wincenty kaszt. międz., bracia, dziedzice Szamotuł, fundują kolegium 8 mansjonarzy przy kościele par. w Szamotułach i uposażają je w czynsz 51 grz. czynszu rocznego z kilku wsi (→ Krąpiewo), m.in. z L.4Szamotulscy nie występują po za tym dok. jako właściciele, czy posiadacze L. (podobnie zresztą było też w → Krąpiewie). Prawdop. wykupili oni czynsz z L. (i in. wsi) od ich właściwych posiadaczy. Mimo tego, że kolegium mansjonarzy w Szamotułach istniało aż do XVI w., kiedy to przekształcono je w kolegium kanoników (Now. 2, 615), nie mamy żadnych wiadomości o dalszych losach tego czynszu w L (Wp. 8 nr 977; Now. 2, 615, tu błędnie: 81 grz.; Wp. 5 nr 378 reg., tu błędnie: Lubiń zamiast L.).

1426 Wincenty z L. występuje w sądzie w zastępstwie Dziersława z L. (PZ 9, 3).

1448 działy braci Rozwarowskich z Rozwarowa [obecnie Rostworowo]; Piotr otrzymuje L., Lulinek i 1/2 Bądlina (PZ 16, 157v).

1448-50 Piotr [Rozwarowski]: 1448 → wyżej; 1450 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 190 grz. posagu i wiana na L. i na gaju w Baworowie oraz na Lulinku (PG 4, 42v).

A. 1485-1512 Dziersław Rozwarowski: a. 1485 tenże zapisał Mikołajowi s. Piotra klerykowi z Szamotuł czynsz roczny 3 grz. z L. od sumy 36 grz., 1485 tenże spłaca tenże czynsz wspomn. Mikołajowi (ACC 63, 28); 1491 tenże zapisuje ż. Barbarze po 525 fl. posagu i wiana na wsiach Rozwarowo, Guździno Małe i na pr. do wyrębu drzew na opał i na budowę w lasach dziedziny L. (PG 10, 134v); 1509 tenże zapisuje czynsz roczny 2 kopy gr z M.L. od sumy 32 grz. Janowi z Łukowa [w pow. kcyn.] dziekanowi pozn. i pleb. w Dolsku oraz jego następcom, plebanom w Dolsku (ACC 86, 102); 1510 tenże dz. L. (LBP 90); 1512 tenże zapisuje czynsz 4 grz. i 1 wiard. od sumy 51 1/2 grz. na wsiach L., Myszkowo i 1/2 Bądlina kapitule koleg. NMP w Poznaniu (ACC 88, 285v).

1556 Wojc. Rozwarowski zapisuje w dożywocie ż. Kat. Rosnowskiej wieś L.M. z pr. wyrębu drzew w lesie w Bądlinie, jednakże sobie rezerwuje 4 ł. os. [→ niżej: kmiecie] i 2 ł. opust. w L. (PG 19, 292).

1577 Jakub Rozwarowski, 1580 Mac. Rozwarowski → niżej.

1504-80 areał: 1504 wizytacja z ramienia kap. kat. pozn.(→ p. 5): w L. 16 ł., w tym 13 ł. os., a 2 ł. opust. kmiecie orzą dla dziedzica (CP 11, 21); 1508 wiardunki wojenne z L.M. z 10 ł. i z karczmy (ASK I 3, 24v); 1510 w L. 14 ł. os. i 2 ł. opust. oraz folw. (LBP 90); 1563 pobór: 14 ł. os., karczma dor., 1 kowal (ASK I 5, 240v); 1577 pobór płaci Jakub Rozwarowski (ASK I 5, 728v); 1580 Mac. Rozwarowski płaci pobór: 6 ł. os., 6 zagr., karczma z 1/2 ł. roli (ŹD 42).

1420-45 kmiecie z L.: 1420 Piotr Chorąży, Jan Żyła (Zyla) i Andrzej Niedolny → p. 5 (ACC 4, 134v); 1425 Maciej kmieć z L. pozywa szl. Macieja z Chowanowa [wójta obornickiego?] o to, że za czasów zm. Janusza wójta obornickiego zabrano mu wołu (WR 1 nr 1214); 1445 Stan. Klawek i Adam Wyrasz → p. 5; 1556 na 4 ł. os. w L., które rezerwuje sobie Wojc. Rozwarowski, osadzeni są kmiecie: Błażej Skoczek, Franciszek Gal, Szymon Maczuga i Jan Dura (PG 19, 292).

5. 1420 kmiecie z L. (→ p. 3) zeznają, że są winni Strzeszkowi kan. pozn. 12 grz. za kupioną od niego dzies. snop. w L. i że zapłacą tę sumę do drugiej niedzieli Wielkiego Postu 1421 r. (ACC 4, 134v).

1423 kop. 1488-92 do uposażenia prebendy kan. „Zegowo” należy m.in. 1 grz. dzies. z M.L.; [wg informacji zawartej w kopii z l. 1488-92 prebenda ta była w końcu XV w. w posiadaniu kan. (Andrzeja) Gołuchowskiego, → niżej: r. 1504] (LBP 49).

1445 Stan. Klawek i Adam Wyrasz w imieniu wszystkich kmieci z L. zeznają, że kupili od kan. Mirosława [młodszego z Bytynia] dzies. snop. w L.; cenę ma wyznaczyć Wyszota brat kan. Mirosława; wspomn. kmiecie w ciągu 2 tygodni złożą dzies. z lnu [z L.] (AC 1 nr 316); 1504 za dzies. [snop.] z L. płacono zm. kan. Gołuchowskiemu; kmiecie kupowali ją zawsze od niego za 6, 6 1/2 lub 7 grz. w zależności od wartości zboża; w bieżącym roku nie płacili; → p. 3 (CP 111, 21); 1510 dzies. snop. z łanów kmiecych należy się Andrzejowi Krzyckiemu kan. [kat. pozn.], lecz [kmiecie] dają za nią pieniądze; dzies. z folw. pobiera pleb. w Żydowie (LBP 90).

6. [ok.] 1515 r. zm. Kleofas z L. pleb. w m. Mieścisko [pow. i diec. gnieźn.] (MS 4 nr 10586).

1 Tobołowie występowali w Żółczu w pow. gnieźn. (SHG); brak jednak wśród nich Mikołaja.

2 Suma ta wynosiła zapewne ok. 35 grz. lub więcej, gdyż sołectwo w Urniszewie obejmowało wg zeznań z l. 1500 i 1509 3 1/2 ł.; w 1509 r. sołectwo to było opust. (CP 111 k. 6v, 27).

3 W 1473 r. siostry te, piszące się jeszcze z L., sprzedały z zastrz. pr. odkupu za 20 grz. 4 ł. w Morawsku Bartoszowi Chomęckiemu (PG 7, 216v), w 1484 r. szl. Małgorzata z L. była ż. Szczepana karczmarza w → Drogocinie (PG 10, 9v).

4 Szamotulscy nie występują po za tym dok. jako właściciele, czy posiadacze L. (podobnie zresztą było też w → Krąpiewie). Prawdop. wykupili oni czynsz z L. (i in. wsi) od ich właściwych posiadaczy. Mimo tego, że kolegium mansjonarzy w Szamotułach istniało aż do XVI w., kiedy to przekształcono je w kolegium kanoników (Now. 2, 615), nie mamy żadnych wiadomości o dalszych losach tego czynszu w L.