LUSÓWKO

1288 kop. 1601 Lussowecz (Wp. 2 nr 628), 1388 or. Parva Lussowecz, Lusovecz (Lek. 1 nr 381, 415), 1389 wzm. XVIII w. utraque Lussowo (CA 45, 3), 1393 Lusowo (WR 1 nr 182), 1401 Lussouice (KP nr 566), 1408 wzm. 1784 Minor Lussowo (Wp. 7 nr 727), 1429 Lussowo Minor (ACC 12, 166v), 1445 Lussowyecz (PG 2,116), 1487 Lvszowyecz (PG 10, 79v), 1508 Lussowyecz (ASK I 3, 11), 1509 Luszowyecz (PG 14, 134), 1510, 1534 Lusowko (LBP 85; PG 16, 677v), 1511 Lussowiec (PG 14, 285), 1527, 1563 Lussowko (PG 16, 191; ASK I 5, 225v), 1580 Lisowko (ŹD 20), 11,5 km na NE od Buku.

1. 1487 n. pow. pozn. (PG 10, 79v); 1288 n. par. Lusowo (Wp. 2 nr 628).

2. 1389 wzm. 1795 granice obu wsi L. [Lusowa i L.] (CA 45, 3); 1445 jezioro, 1487 łąki w L. przyłączone do Jankowic → p. 3

3. Własn. szlach. 1393 Jasiek Krajewski dowodzi, że Dzierżek [z Krajewic?] posiadał L. zanim je sprzedał (WR 1 nr 182).

1401 pani Radzimska [tj. chyba żona kasztelana radz. Jaroty z Wilkowa] zw. Miłosławską z s. Pietraszem toczą proces z Mik. Chybskim; Mikołajowi nie zostało dokonane prawo (non fuit sibi ius factum) w L. (KP nr 566).

1408, 1409 zapisy czynszu 1 grz. od sumy głównej 10 grz. z M.L. na rzecz wikariuszy kat. pozn. (Wp. 7 nr 627, 652).

1422-36 Mikołaj z L., Lusowski (WR 1 nr 1507, 1525; PZ 11, 169): 1425 tenże Lusowski z Wąsowa [k. Lwówka, we wsi tej Mikołaj nigdy więcej nie występuje] (WR 3 nr 1141); 1427 tenże toczy proces z Jaronim z Otorowa o konie, które Jaroni znalazł u Mikołaja [tj. Mikołaj je skradł?] (WR 1 nr 1251); 1428 tenże oskarżony przez Wincentego de Clesze [niezident.] o zabicie jego brata (PZ 10, 141v); 1429 tenże winien jest Marcinowi pleb. w Lusowie 3 grz. i 1 fl. tytułem dzies. ze swego folw. (ACC 12, 166v); 1430 tenże zastępuje w sądzie Wincentego i Jana z Granowa (PZ 11, 37v); 1432 tenże toczy proces z Piotrem Wąsowskim oraz Heleną z ss. Piotrem i Mik. Watą z Głuponi (PZ 11 k. 125, 134); 1434 żona tegoż Dorota toczy proces z Dobrogostem z Baworowa i jego żoną Barbarą; dowodzą oni, że Jadwiga nie zostawiła swej c. Dorocie żadnych dóbr w Baworowie (WR 1 nr 1566); 1436 tenże toczy proces z Mik. Turowskim, który nie zapłacił mu 10 grz. (WR 1 nr 1471); 1436 tenże ma w procesie z Alcją z Jasienia [k. Swarzędza] przysiąc, iż nie posiada żadnych dóbr w L. (WR 1 nr 1556); 1437 Dorota z L. [ż. tegoż?] toczy proces z Janem Mleczką [ze Zborowa], którego tenże Mikołaj pozwał w imieniu swej matki z powodu napadu na „dziedzinę wianną” L. i wyrąbania w zapuście 50 kóp drzew, 5 jesionów i dębów (WR 1 nr 1482); 1438 tenże toczy proces z Tomkiem ze Starołęki i Dobrogostem Ludomskim; zastępuje go w sądzie Piotr Jasieński [z Jasieni par. Swarzędz, obecnie Jasin] (PZ 14, 27v); 1443 za Dorotę Lusowską ręczy Winc. Sadowski, że zadośćuczyni ona kmieciom z Sierosławia za szkody wyrządzone na ich łąkach przez jej kobyły (WR 1 nr 1625); 1472 Dorocie wd. po Mik. Lusowskim zapisuje Mik. Frycz Jutroski ze swym bratankiem Mikołajem w dożywocie 100 grz. na wsi Rogożewo w pow. pyzdr. i na części młynów w Pawłowie k. Jutrosina [pow. pyzdr.] (PG 8, 158v).

1424 śwd. Mac. Grabowic sługa (familiaris) pana Miłosza [czy ident. z Mikołajem?] Lusowskiego (WR 2 nr 981).

1434 Piotr z L. pisarz sądu ziemskiego w Poznaniu (GUrz. C 1070); 1445 Jan i Piotr z L. bracia rodzeni zapisują swej matce Dorocie [wd. po Mikołaju?] 150 grz. posagu na 1/2 L. z folw., wiatrakiem i połową jeziora oraz na 1/2 Rączyny [obecnie nie istnieje, leżała w sąsiedztwie] (PG 2, 116).

1464 Anna i Katarzyna siostry rodzone niedz. niegdyś z L. toczą proces z Dobrogostem z Wojnowa [pow. pozn., par. Długa Goślina] oraz jego bratankami Jakubem, Stanisławem, Wincentym, Dobrogostem i Abrahamem z Przebędowa (PZ 18 k. 23, 30).

1487 działy braci Jana, Grzegorza i Benedykta z Jankowic; m.in. Jerzemu przypadają wsie L., Rączyna w pow. pozn. i Młyniewo w pow. kośc., Benedyktowi zaś łąki w L. i Rączynie, przyłączone do Jankowic i Rumina [obecnie Rumianek] (PG 10, 79v).

1509 Anna Jankowska (w asystencji stryjów Dziersława Rozwarowskiego, Mik. Nojewskiego, Sędziwoja Nojewskiego oraz wuja Andrzeja Gnuszyńskiego pleb. w Ceradzu) daje swemu mężowi Andrzejowi Jaktorowskiemu [z Jaktorowa pow. kcyń.] 1/3 swych dóbr po ojcu i matce, tj. wsie Jankowice, L., Rumino w pow. pozn. (PG 14,134); 1510 Andrzej Jaktorowski dz. w L. (LBP 85); 1511 Anna Jankowska c. zm. Grzegorza Jankowskiego daje swemu mężowi Andrzejowi Jaktorowskiemu swe dobra po ojcu i matce, tj. Psarskie, Ceradz Stary, Dąbrówka w pow. pozn., Młyniewo i Wilkowo w pow. kośc. oraz 3 ł. w Krzestkowicach w pow. pozn.; Andrzej zapisuje jej w dożywocie wsie Jankowice, L., Rumino, Ceradz Stary, Psarskie, Koźle, Dąbrówka, Młyniewo, Wilkowo (PG 14, 284-285); 1527 tenże Andrzej tenut. śremski i kcyn.1Andrzej Jaktorowski był tenut. w Kcyni w l. 1515-37, a w Śremie 1523-37 (w 1538 obie tenuty wykupił od jego dzieci Piotr Opaliński – G.Star., s. 41, 64); w 1535 Jaktorowski otrzymał nominację na kaszt. brzezińskiego (MS 4 nr 17946) daje swej żonie Annie c. zm. Grzegorza Jankowskiego w dożywocie wsie Jankowice, L., Ceradz Nowy i Stary, Rumino (PG 16, 191); 1534 tenże Andrzej wydziela działy swym ss. Łukaszowi i Andrzejowi; Andrzej otrzymuje Jankowice [k. Buku], obie wsie Ceradz, Rumino, L., Boruchowo, Dąbrówkę, Młodawsko [obecnie Młodasko], Młyniewo (PG 16, 676v-677); 1538 tenże Andrzej daje w dziale swemu s. Andrzejowi Jankowice, Ceradz Stary i Nowy, L., Ninkowo [obecnie Minikowo] i Trzciany [pow. nak.] (Cieplucha 273).

1580 Piotr Potulicki (ŹD 20); 1591 Jan s. zm. Stefana Potulickiego (PG 23, 788v).

1388 Maciej kmieć z P.L. toczy proces ze Stefanem z Więckowic o 8 grz. poręki (Lek. 1 nr 381, 415).

1508 wiardunki wojenne z 4 ł., z karczmy 6 gr, z 5 ł. spalonych nic nie jest płacone (ASK I 3, 11); 1510 wieś L. ma 9 ł. os., 3 ł. opust., które uprawia dziedzic, 2 zagr., 1 karczmę (LBP 85); 1563 pobór od 6 ł., 1 karczmy (ASK I 5, 225v); 1577 płatnik poboru Marcin Nagórski (ASK I 5, 690)2→ Uwaga; 1580 pobór od 5 ł., 1 ł. opust., 5 zagr., 2 rybaków, 1 komor., roli karczm., pasterza z 30 owcami (ŹD 20).

5. 1288 wieś L. w par. → Lusowo; 1429 dzies. z folw. dla plebana w Lusowie → p. 3; 1510 wieś w par. Lusowo, kmiecie płacą dzies. wikariuszom kat. pozn., z 3 ł. opust. dzies. płacona plebanowi (LBP 85).

6. 1431 Lusowski ma dom w Poznaniu (SBP s. 265 nr 302); 1432 Jan z L. oficjał warszawski (AC 2 nr 1032).

Uwaga: Do Lusówka odnosimy wszystkie informacje o szlacheckich posiadaczach piszących się de Lusowo. Lusowo było wsią kościelną, choć możliwe jest, że dzierżone było przez szlacheckich zastawników (→ Lusowo p. 3, pod 1436). Przyjmujemy też identyczność L. z pojawiającą się niekiedy wsią szlachecką Lusowiec (→ odmianki nazwy w nagłówku hasła). Jedynie dwie wzmianki w rejestrach poborowych z 1563 i 1577 (ASK I 5 k. 225v, 690), gdzie występują jednocześnie Lusówko i Lusowiec, mogłyby świadczyć o istnieniu osobnej osady o nazwie Lusowiec, która to nazwa mylona była z nazwą Lusówka (a nawet i Lusowa). Prawdop. chodzi tu jednak o pomyłkę pisarzy. Pozostałe rejestry znają bowiem w tej par. tylko albo Lusówko albo Lusowiec. Poza tym w kilku wypadkach oczywista jest identyfikacja Lusowca z Lusówkiem.

1 Andrzej Jaktorowski był tenut. w Kcyni w l. 1515-37, a w Śremie 1523-37 (w 1538 obie tenuty wykupił od jego dzieci Piotr Opaliński – G.Star., s. 41, 64); w 1535 Jaktorowski otrzymał nominację na kaszt.

brzezińskiego (MS 4 nr 17946).

2 → Uwaga.