1231 or. Lutole Madidum (Krasoń 167-168), 1238 Lutole (Krasoń 168), 1365 kop. 1650 Luthole (Wp. 3 nr 1534), 1403 Lutole Mocre (Wp. 5 nr 35), 1510 Lyvtholek (LBP 162), 1564 Lyuthol Mokry, Lyutolek (IBP 306-307), 1571 Lutolek Mokry (PP 1, 79v-82), 1577 Lutolek Wodny (ASK I 5, 691), 1944 Nasslettel, 7,5 km na NNW od Zbąszynia.

1. 1508 pow. kośc. (ASK I 3, 4), 1566 pow. pozn. (ASK I 4, 282); najpewniej par. Zbąszyń → p. 5 i przyp. 2.

2. 1231 jeziora, 1365 wieś L. nad rz. Obrą → p. 3; 1461 jez. Chośnica położone poniżej Zbąszynia między wsiami Strzeżewo [obecnie Strzyżewo] a M.L. (KBR nr 140; PG 6, 95v); 1571 jez. w L.M. (PP 1, 79v-82); 1571 kopce [gran.] lutolskie w lasach nal. do Trzciela (PG 121, 149v-156).

3. Własn. rycerska, następnie opactwa cyst. w Obrze, potem ponownie rycerska i w końcu opactwa cyst. w Paradyżu. 1231 ks. Władysław [nie wiadomo, który: Laskonogi czy Odonic] ks. wlkp. potwierdza fundację kl. w Obrze przez kantora gnieźn. Sędziwoja, który nadał klasztorowi swe wszystkie dobra, m.in. L.M. z jeziorami i wszystkimi przynależnościami (Wp. 1 nr 130, 131 – wg kopii z 1646; Krasoń 167-168 wg or.); 1238 Sędziwój kantor gnieźn. nadaje klasztorowi w Obrze wszystkie swe dobra, m.in. L. (Wp. 1 nr 215 wg kopii z 1646; Krasoń 168 wg or.).

1365 król Kazimierz potwierdza, że Michał i Jan ss. zm. Wojciecha z Kozłowa [k. Buku] sprzedali swą wieś L.¹Przyjmujemy, że przekaz dot. L.M., ponieważ dok. ten przechował się w kopii w kopiariuszu klasztoru parad., który w XV w. posiadał właśnie L.M nad rz. Obrą Wincentemu z Kępy [pow. pyzdr.] kaszt. kam. za 110 grz. (Wp. 3 nr 1534).

1402 Hincza Szkapa z L. (KoścZ 2, 28v); 1403 tenże dz. z Ujazdu daje opatowi parad. Janowi swą dziedzinę L.M. i sołectwo w Chociszewie, a otrzymuje w zamian Zdbowiec [k. Grodziska Wlkp., obecnie niezn.], obie wsie Sułocino [obecnie Słocin], Sworzyce i Bolelice (Wp. 5 nr 35; KBR nr 95).

1435 Piotr Kubaczyński z ż. Heleną zapisują klasztorowi parad. 120 grz. i otrzymują w zamian za tę sumę w dożywocie wieś klasztorną M.L.; opat rezygnuje Kubaczyńskim tę wieś za 150 grz.; mnisi parad. i ich ludzie będą mogli wycinać drzewa w lesie w L. (Wp. 5 nr 559, 561; PG 1, 102v).

1439 Dobrogost Koleński [z Kolna] kaszt. kam. zobowiązuje się zwrócić po 3 latach opatowi parad. wieś M.L., którą wziął od opata w dzierżawę (Wp. 5 nr 640).

Pobór: 1508 [formularz nie wypełniony] (ASK I 3, 4); 1510 → p. 5; 1530 od 3 ł. (ASK I 3, 134); 1563 od 4 ł. i 2 komor. (ASK I 4, 200); 1564 → p. 5; 1566 [formularz nie wypełniony] (ASK I 4, 282); 1577, 1580 wieś L.W. opata parad, [formularz nic wypełniony] (ASK I 5, 691; ŹD 20); 1581 od 3 półł., 6 zagr., 4 komor., 4 ratajów (coloni) i od owczarzy gminy (communitatis), którzy mają w stadach 50 i 40 owiec oraz od rybaka (ŹD 90).

5. 1508 wieś L.M. w par. Chociszewo (ASK I 3, 4); 1510 wieś L. w par. Zbąszyń ma 2 1/2 ł. a opat [parad.] lub jego tenut. uprawia 4 1/2 ł. (LBP 162); 1577, 1580 wieś par. L.W. (ASK I 5, 691); 1581 wieś L. w par. Zbąszyń²Now. 2, 473, błędnie odnosi do L.M. informacje o kościele znajdującym się w 1604 w ręku innowierców, a 1645 odzyskanym i przyłączonym do par. w Międzyrzeczu; chodzi tu oczywiście o kaplicę w → Lutolu Suchym. Nowacki nie znał in. wzmianek o kościele w L.M. Zważywszy, że tylko raz w rejestrze poborowym L.M. wspominane jest niejasno jako wieś par., wydaje się, że w istocie kościół tu nie istniał. Wieś należała najpewniej do par. w Zbąszyniu. Tylko jeden z rejestrów poborowych podaje przynależność do par. w Chociszewie, ale zapisy dotyczące Lutoli w tym właśnie rejestrze budzą wiele wątpliwości (→ Lutol Suchy, przyp. 3); mogła tu zresztą zajść zwykła pomyłka, poprzez wpisanie L.M. do par. Chociszewo razem z Lutolem Suchym, który rzeczywiście do Chociszewa należał (ŹD 90).

1564 wieś L.M.³Wieś wymieniona dwukrotnie, raz jako Lyuthol Mokry, raz jako Lyutolek, za każdym razem z areałem 3 ł płaci dzies. z 3 ł. bpowi pozn. (IBP 306-307).