LUTOL SUCHY

1400 or. Suche Luthole (Lek. 2 nr 2612), 1408 Suche Lutole (PZ 3, 117), 1415 Schuche Luthole (WR 3 nr 545), 1416 Lutole (WR 3 nr 599), 1506 Szuchy Luthol (ACC 83, 173), 1508 Luthol, Luthole Szuche (ASK I 3 k. 4v, 11), 1510 Lewków! (LBP 175), 1545 Suche Litolie (MS 4 nr 22027), 1944 Dürrlettel, 12 km na W od Trzciela.

1. 1508 n. pow. pozn. (ASK I 3,11); 1506 zapewne par. Chociszewo → p. 5.

2. 1528 Kędzierzawy Buk rozgranicza L., Starydwór, Brojce w Królestwie [Pol.] i Myszęcin w księstwie [głog.] (Reces 18).

3. Własn. król. 1400 Peczko Smolka [→ KObceRyc. 94] pozwany z połowy S.L. i wszystkich dóbr, jakie ma w Wielkopolsce [pisał się też z → Myśleszewa, zaginionej wsi w okolicy Trzciela] (Lek. 2 nr 2612); 1408 Dzierżek Smolka [zapewne s. Peczka] siedzący we wsi król. S.L. podnosi pretensje do dóbr opata parad, w Wyszanowie i Wyszanowie Małym; sąd utrzymuje opata przy jego prawach (PZ 3, 117); 1415 śwd. Dziersław z S.L. (WR 3 nr 545); 1416 śwd. Dziersław młody z L. (WR 3 nr 599).

1418 Mac. Trzcielski z S.L. (KoścZ 4, 379, dawniej 123).

1424 Katarzyna z dziećmi z Myśleszewa odpiera pretensje Małgorzaty [w jednej z zapisek nazwana Maneta] i Agnieszki z L. oraz Małgorzaty z Bukowca [k. Międzyrzecza] do części ojcowizny w Myśleszewie i Łagowcu1Wymienione kobiety to najpewniej potomstwo Dziersława Smolki. Smolkowie pisali się też z Myśleszewa. Wiadomo na pewno, że Dziersław miał c. Małgorzatę, która w 1446 jeszcze jako panna sprzedała 1/2 Łagowca i 1/2 Myśleszewa Stan. Ostrorogowi (PG 2, 156v) oraz w sprawie 114 grz., wziętych z ich ojcowizny w Chełmnie [nazwa niewyraźnie zapisana], z których to pieniędzy Dziersław Smolka za swego życia wypłacił należność (necessaria) Manecie matce Katarzyny (PZ 7, 161v-162); 1424 Małgorzata z L. dowodzi w procesie z dziećmi Dziersława z Myśleszewa, że [ów] Dzierżek miał zapłacić 10 grz. za 100 owiec (WR 1 nr 1171).

1519 Jan Lutolski skwitowany przez Agnieszkę ż. Mac. Gorzyckiego z zapłaty 50 grz., za którą to sumę Agnieszka nabyła z zastrz. pr. odkupu od Anny Gorzyckiej wd. po Janie mieszcz. z Międzyrzecza i Doroty wd. po Tomaszu Lutolskim 1/4 Górzycy w pow. pozn. [k. Międzyrzecza] (PG 70, 162v); 1526 Anna Lutolska, c. zm. Tomasza Lutolskiego, a ż. Jana krawca ze Skwierzyny, w asystencji stryja Leonarda Głupońskiego i wuja Adama Kunowskiego sprzedaje Łukaszowi Polickiemu swą cz. Górzycy odziedziczoną po ojcu za 50 grz. (PG 16, 129).

1538 Wojc. Lwowski [Ostroróg] w działach ze Stanisławem Lwowskim [swym stryjem] i dziećmi zm. Marcina Lwowskiego [swego stryja] otrzymuje m.in. Trzciel i wsie L., Lagowiec, Bukowiec, Rybojady (PG 80, 195v-197v); 1545 Lwowscy → p. 4.

1550 król Zygmunt August nadaje Mik. Myszkowskiemu krajczemu kor. [i star. międz. (G.Star. 50)] wieś S.L. z wójtostwem prawem dziedz.2Nadanie prawem dziedz. nie weszło wżycie; L.S. dalej uznawane było za królewszczyznę, a przy rewizji przywilejów w 1564 przywilej z 1550 nie został przedstawiony (LWK 1 s. XXXV) (MS 5 nr 837).

1577 tenut. Maciejewski, 1580 pani Filipowska → pobór; 1603 wieś L. nal. do stwa międz. (AV 2, 32v).

Pobór: 1508 od 20 ł., od karczmy 1 wiard., od in. karczmy 6 gr3Wpisane jako wieś par. L. W rejestrze tym zapisano też (ASK I 3, 4v) wieś L.S. w par. Chociszewo, przy czym formularz nie został wypełniony (ASK I 3, 4v); 1509 od 20 ł., 2 ł. sołectwa, od karczmy 6 gr; in. karczma opust. (ASK I 3, 48); 1510 wieś ma 3 ł. sołeckie i 20 ł. kmiecych (LBP 175); 1553 [formularz nie wypełniony] (ASK I 5, 160v); 1563 od 20 ł., 1 karczmy dziedz., 1 karczmy dor., 2 komor., 2 rzem. (ASK I 5, 225v); 1564 wieś ma 20 ł. (IBP 307); 1577 tenut. Maciejewski (ASK I 5, 689v); 1580 od 20 ł., 10 zagr. po 6 gr, 3 zagr. po 12 gr, 5 rzem., 8 komor. po 2 gr, 1 komor. 8 gr, 57 owiec, 1 pastucha, 1 Szkota, gorzelni, wiatraka (ASK I 6, 114; ŹD 19).

4. 1424 sołtys Maciej (RH 14, 1938, s. 60).

1428 szl. Dziersław pozwany z sołectwa w S.L. (KoścZ 9, 106v); 1428 tenże szl. z L. (KoścZ 9 k. 76v, 109).

1435 Nyza [ż.?] zm. Mac. Chociszewskiego sprzedaje szl. Barbarze z Łagowca i jej mężowi Sędziwojowi 1/2 sołectwa w S.L. za 70 grz., a Barbara sprzedaje również Nyzie 1/2 sołectwa w S.L. za 70 grz. [najpewniej chodzi o podział sołectwa na dwie części między Nyzą i Barbarą] (PG 1, 114v).

1467 szl. Michał Oganka niegdyś dz. w Chobienicy, sołtys w S.L. sprzedaje sołectwo w Rogozińcu w pow. kośc. (AG perg. 1091; PG 7, 252v; PG 9, 174).

1509 2 ł. sołeckie, 1510 3 ł. sołeckie → p. 3, pobór.

1545 król Zygmunt zezwala Stanisławowi, Wojciechowi i Stanisławowi Lwowskim [ss. Marcina, brata Stanisława, → p. 3] na wykup sołectwa w S.L. (MS 4 nr 22027); 1550 wójtostwo → p. 3.

5. 1506 altaria w S.L. należąca (altare contiguum) do kościoła w Chociszewie; ofiary mszalne (offertoria) z niej płynące Marcin pleban z Chociszewa zapisał jako pensję dożywotnią ustępującemu plebanowi z Chociszewa Janowi (ACC 83, 173); 1508 wieś par. L., wieś L.S. w par. Chociszewo (ASK I 3 k. 4v, 11, → przyp. 3); 1510 wieś L. w par. Chociszewo (LBP 175).

1551 bp pozn. przyłącza kościół par. w L., który od dawna wakuje, do kościoła par. w Chociszewie (AE X 43v).

1564 wieś L.S. płaci dzies. z 20 ł. bpowi pozn. (IBP 307).

1580 wieś par. L.S. (ŹD 19).

1603 kościół w L. zajęty przez heretyków (AV 3, 32v); 1607 kościół czyli kaplica w L., powierzony plebanowi z Międzyrzecza, drewniany, niewiadomego wezwania, ma dzwonnicę z dwoma dzwonami; z 20 ł. płacą dzies., zagrodnicy, komornicy i karczmarz nie płacą mesznego (AV 3, 140v-141); 1640 kościół w L. nal. do plebana z Międzyrzecza; ok. 1551 przyłączony został do par. w Chociszewie; jak sięgnąć pamięcią nie odprawiano tu już nabożeństw4Wg wizytacji z 1718/19 w kościele nie było olejów, paramentów, naczyń liturgicznych ani konfesjonału, a chrztu udzielano w Chociszewie; w L.S. byli zresztą sami luteranie (AV 19, 221-222), jedynie rektor szkoły z Chociszewa niekiedy naucza w kościele po niemiecku; w L. były niegdyś role plebańskie, ale utracone zostały w czasie, gdy kościół był w ręku heretyków; po odebraniu kościoła z ich rąk przyłączony on został jako filia do par. w Międzyrzeczu i stan ten trwa od 37 lat; niektórzy powiadają, że pierwotnie kościół miał wezw. Ś. Mikołaja; oczywistym jest, że kościół ów był niegdyś katolicki, jest bowiem tu bardzo stare cyborium wyrzeźbione z sosnowego drewna, a także dwa ornaty; ołtarz Ś. Krzyża dość ładny ufundowany został w 1582 przez heretyckiego tenut. międz.; we wsi obecnie są sami Niemcy, niegdyś byli jednak sami Polacy, zatem musiała tu panować wiara polska, przez Niemców zw. katolicką (AV 10 k. 32v-33, 68v, 73-74v); 1645 kościoły w L. i Rogozińcu przyłączone jako filialne do par. w Międzyrzeczu (AE XXXII 85v pod 19 V 1645).

1 Wymienione kobiety to najpewniej potomstwo Dziersława Smolki. Smolkowie pisali się też z Myśleszewa. Wiadomo na pewno, że Dziersław miał c. Małgorzatę, która w 1446 jeszcze jako panna sprzedała 1/2 Łagowca i 1/2 Myśleszewa Stan. Ostrorogowi (PG 2, 156v).

2 Nadanie prawem dziedz. nie weszło wżycie; L.S. dalej uznawane było za królewszczyznę, a przy rewizji przywilejów w 1564 przywilej z 1550 nie został przedstawiony (LWK 1 s. XXXV).

3 Wpisane jako wieś par. L. W rejestrze tym zapisano też (ASK I 3, 4v) wieś L.S. w par. Chociszewo, przy czym formularz nie został wypełniony.

4 Wg wizytacji z 1718/19 w kościele nie było olejów, paramentów, naczyń liturgicznych ani konfesjonału, a chrztu udzielano w Chociszewie; w L.S. byli zresztą sami luteranie (AV 19, 221-222).