ŁĘKI WIELKIE

1298 or. Lanki (Wp. 2 nr 770), 1352 Lanky (Wp. 3 nr 1313), 1394 Løky, Laøky (Lek. 2 nr 1607, 1608), 1399 Lanka Maior, Magnum Lanky (Lek. 2 nr 2283, 2377), 1423 kop. 1488/92 Maior Lanky (LPB 41), 1428 Ląnky (KoścZ 9, 95), 1434 Minora Lanky, Minor Langy (PG 1, 13v), 1445 Lancky (KoścZ 12, 618), 1448 Magna Lanky (KoścZ 13, 158), 1450 Lanka (KoścZ 14, 67v), 1462 Wyelgelanky, Wyelgalanka (ACC 42, 39v), 1476 Maius Lanky, Magna Lanky (KoścZ 16, 103), 1493 Magna Lankye (PZ 22, 214), 1493 Lanky Wyelkye (MS 2 nr 197), 1502 Laky Vyelge (PG 62, 278), 1502 Laky Wyelge (KoścG 15, 165), 1510 Lankye, utraque Lankye (LBP 41), 10,5 km na NW od Kościana.

1. 1298 Andrzej [Zaremba] bp pozn. w podziale diec. pozn. wymienia par. L. w archidiakonacie mniejszym [pszczewskim] (Wp. 2 nr 770).

1446 n. pow. kośc. (PG 2, 152v); 1298 n. par. własna (Wp. 7 nr 770); 1510 dek. Grodzisk [Wlkp.] (LBP 159).

2. 1412 opolnicy z L. (opolniczi lanczszczi) mają usypać kopiec narożny i potwierdzić go przysięgą (iuramento aprobare), między posiadłościami Winc. Łąckiego i Szczepana (Stephanus) Rzeszotarzewskiego [z Rzeszotarzewa, obecnie Rostarzewo; Ł.W. nie miały gran. z tą wsią; nie wiadomo jakiej wsi (nal. do Rzeszotarzewskiego) dot. ta zapiska] (KoścZ 3, 181).

1420 Przybysław [Gryżyński], Opacz z Kokorzyna i Mik. Łącki mają obejść lub objechać stare gran. między wsiami Krzon, Kokorzyn i L. oraz zaprzysiąc, gdzie [ma stanąć] kopiec narożny (WR 3 nr 853).

1425, 1428 zapowiedzi → p. 3.

1428-34, 1443-1445 Mikołaj i Jan Łąccy w sporze z Pakoszem i Janem z Wolikowa oraz jego spadkobiercami, m. in. o granice L. i Wolikowa; 1434 strony zawierają ugodę, na mocy której 2 dworom znajdującym się w Wolikowic [k. Grodziska Wlkp., obecnie Wolkowo] przysługuje pr. ścinania drzew na budowę w lesie nal. do M.L., lecz tylko na własny użytek, a nie na sprzedaż; spod tego zezwolenia wyjęto 2 gaje (indagines), jeden położony na Kargowcu1W zapisce z 1434 nazwa trudno czytelna; zacytowana tu nazwa Kargowiec pochodzi z zapiski z 1493 (PZ 22, 214v), drugi za rzekami → Mogilnicą i → Beszką; 1443-45, 1453 c. d. tego sporu z Mik. niegdyś Łąckim z Trzcianki, gdy spadkobiercy Pakosza Wolikowskiego podważyli podziały dokonane w Wolikowie po jego śmierci (KoścZ 9 k. 15, 77, 95, 132v, 172v; KoścZ 10, 264v; KoścZ 12 k. 300, 596; KoścZ 14, 268v).

1430 sąd wyznacza termin zwołania starców opolnych (po 6 z każdej strony) dla wyznaczenia i zaprzysiężenia prawdziwych granic między L. a wsią Prochy Małe (KoścZ 9, 245v).

1476 podkom. rozgranicza → Kotusz i M.L.: gran. biegnie częściowo środkiem rz. Obry: wzm. o strudze i miejscu zw. Wolenie; kopiec wspomn. wsi z Goździchowem (KoścZ 16, 103); 1481 gran. L. z wsią Kotusz: wzm. o rz. zw. Beszka (KoścZ 16, 284).

1493 Marcin Zbąski dz. w M.L. i Jakub Wolikowski [dz. Wolikowa] zawierają ugodę: Wolikowski i jego potomni (ale zawsze tylko jedna osoba) mają pr. wyrębu drzew na opał i budulec w lesie nal. do M.L. przy użyciu własnego wozu; pr. to nie przysługuje kmieciom z Wolikowa, nawet wtedy, gdyby wieźli drewno na użytek swego pana; Wolikowskim nie wolno sprzedawać wspomn. drewna; pr. to nie przysługuje również w stosunku do lasów (indagines), które leżą między Kargowcem [obiekt nieokreślony] a [brodem] Gacią oraz między rzekami Mogilnicą a Beszką (PZ 22, 214v).

1493 kopiec narożny wsi L., Kokorzyn i Krzon (PZ 22, 213): 1520, 1522 kopiec narożny, stojący w lesie na ostrowie za Krzywym Jazem w pobliżu rz. Obry, dzieli wsie: Kotusz, Goździchowo i M.L. (KoścZ 24 k. 65, 231).

1597 gran. M.L. z Goździchowem biegnie od kopca narożnego tych wsi z Kotuszem do kopca narożnego tych samych wsi z Wolikowem; kopce ścienne na tej gran. usypano m. in. na miejscu zw. → Grodzisko oraz nad brodem zw. Gać (PG 169, 74-76v).

3. Własn. szlach. [13042→ Kiebłowo - dobra, przyp. 3] śwd. komes Andrzej z L. [dok. dot. mł. Ruchocina Gać k. Wolsztyna] (Wp. 2 nr 886); 1352 Bodzęta z L. [czy na pewno z Ł.W. k. Kościana?], uczestnik konfederacji rycerstwa wlkp. (Wp. 3 nr 1313)3Przyjmujemy, że w XIV w. była tylko jedna wieś Ł., późniejsze Łęki Wielkie. Za przyporządkowaniem komesa Andrzeja z L. do Ł.W. przemawia bliskość mł. Ruchocina Gać od tej wsi. Natomiast co do Bodzęty [może z rodu Jeleńczyków?] nie ma pewności, czy pochodził na pewno z tych Ł.W., czy z in. wsi o podobnej nazwie.

1387-1406 Jan (Janek, Jasiek) Łącki z L. [również z → Karczewa i z → Jeziorek k. Buku]4Nie wiadomo czy ten sam Jan Łącki toczył w 1399 proces z Trojanem „de Szarczino” [z Żarczyna w pow. kcyn., czy raczej ze Żdżar w pow. gniezn.?] o trzodę zajętą na polu przez Trojana (Lek. 2 nr 1273) (WR 1 nr 99, 487; WR 3 nr 13, 32, 95): 1387 tenże w sporze z Pieczem Kostrzyńskim [mieszcz. pozn.] (Lek. 1 nr 102); 1389 tenże w sporze z Żydówką Grzywką dowodzi, że dał jej majątek (iścina) [sumę główną?] w tym czasie, gdy lichwa była „odpuszczona” [?] (WR 1 nr 65); 1394, 1399 tenże oraz jego ż. [bez imienia] toczą spór z Wyszotą (Wyszotką) z Kórnika [i z → Łęgu k. Śremu] m. in. o długi żydowskie (Lek. 1 nr 2912, 2926, 2998; Lek. 2 nr 1607, 1608 [tu błędna lekcja de Kawnic; w or. de Kornic: KoścZ 1, 15v]; WR 1 nr 402); 1397 tenże dz. → Karczewa zapowiada tę dziedzinę (Lek. 2 nr 2034); 1400 tenże w sporze z Wyszemirem z Bucza: jeżeli nie ugodzą się polubownie będą prowadzić proces sąd. (Lek. 2 nr 2700); 1401 tenże toczy spór o gran. → Jeziorek (Lek. 2 nr 2629); 1405 tenże pozwany przez Mik. Będlewskiego, który działa w imieniu swego ojca [Wawrzyńca], o to, że nie ukarał swego poddanego (KP nr 2463); 1406 tenże w sporze z Mik. Pigłowskim [z Pigłowic w pow. pyzdr.] o 50 grz. (KP nr 2751).

1398-1413 Wincenty (Wacław?) Łącki (Lek. 2 nr 2295; WR 1 nr 484, 686, 706, 846, 878; WR 3 nr 95, 398, 487): 1399 tenże (zw. zamiennie Wacławem – Wenczeslaus) w sporze z Janem Szramem z Otusza, który pozywa go o 10 grz. wiana (dotalicium) [recte: posagu] swej ż. [bez imienia] i o 2 grz. [szkody?] (Lek. 2 nr 2283, 2367, 2377); 1406 temuż Wojc. Rzeszotarzewski dowodzi, że mu nie ukradł 2 koni (WR 3 nr 322); 1411 tenże odpiera roszczenia Marcina z Chmielikowa o 5 grz. (KoścZ 3, 156); 1412 tenże → p. 2; 1416 tenże wspomn. jako zm. → niżej: Mikołaj i Jan.

1408 [kobieta bez imienia] z L. [może ż. Wincentego?] ze swą siostrą [bez imienia] żoną Szczepana Rzeszotarzewskiego toczą spór z Hanką z Jeziorek [k. Buku?; osoba niezident.] (KoścZ 3, 87v).

1408 Małgorzata c. Jana Łąckiego odpiera roszczenia Grzymki wd. po Henryku [z Zimnej Wody w pow. pyzdr.] kaszt. ksiąskim o 50 grz. (KoścZ 3, 94).

1416-53 Mik. Łącki, 1416-47 Jan Łącki, ss. zm. Wincentego, dziedzice w L. (WR 3 nr 1472): 1416 ciż w sporze z Januszem Rzeczycą o 30 grz. (KoścZ 4 k. 233, 256v, dawniej 134, 157v); 1420 tenże Mik. Łącki → p. 2; 1423 ciż w sporze z Jadwigą z Łęk Małych (KoścZ 8, 9v); 1427 (wzm. z 1640) ciż zawarli umowę ze Szczepanem i Małgorzatą [z Rzeszotarzewa?], na podstawie której posiadacze Wolikowa mieli pr. do wyrębu drzew w lesie nal. do M.L. (PG 43, 73); 1428-34 ciż → p. 2; 1434 ciż → p. 5; 1434 ciż w sporze z Bieniaszką Wolikowską (KoścZ 10, 225); 1435 ciż w sporze z Przedpełkiem z L. (KoścZ 11 k. 25, 27, 68); 1435 ciż toczą spory między sobą (KoścZ 11 k. 18. 25, 58v); 1440 ciż mają pr. patronatu kościoła par. w L. → p. 5.

1416-53 tenże Mik. Łącki (ACC 135, 391): 1416-40 → wyżej łącznie z bratem Janem; 1434 tenże? zapisuje ż. Małgorzacie po 100 grz. posagu i wiana na wsi M.L. (PG 1, 13v); 1435 tenże w sporze z Winc. Furmanem [z → Mchów] (KoścZ 11, 5); 1438 tenże z ż. Grzymką; Przedpełk Łącki kwituje ich w sądzie (KoścZ 12, 69); 1443-45, 1453 → p. 2; 1444 tenże z Trzcianki [k. Opalenicy], niegdyś z L. w sporze z Hinczką Kubackim (PZ 15, 5v); 1445 tenże Trzcieński, niegdyś Łącki, zeznaje, że jest winien Michałowi i Winc. Łąckim [Michał – osoba skądinąd niezn.] 20 grz. bez 1 kopy gr (KoścZ 12, 570); 1453 tenże w sporze z Mik. Godziembą (Godzaba) niegdyś z Trzcianki (KoścZ 14, 218v); 1462 tenże w sporze z Małgorzatą, Barbarą i Jadwigą cc. zm. Mik. Godziemby (KoścZ 14, 349v).

1416-47 tenże Jan (AC 2 nr 1092): 1416-40 tenże razem z bratem Mikołajem → wyżej; 1420 tenże → niżej: Przedpełk; 1443-45 tenże toczy spory: 1443, 1445 z Kat. Wąbiewską ż. Jana Wąbiewskiego oraz Bieniaszką Wolikowską ż. Jana Tłuczymosta; obok Jana Łąckiego w 1445 występuje Krystyn niegdyś z L. [→ Dalabuszki] (KoścZ 12 k. 345, 425, 618); 1444 z Dzierżką ż. [wd.?] po Bernardzie [Burhardzie] z Kargowy (KoścZ 12, 453); 1445 z Dzierżką Goździchowską [czy to nie ta sama osoba?] (KoścZ 12, 615); 1446 tenże niegdyś Łącki daje swą cz. M.L. Janowi Sokołowskiemu, a w zamian otrzymuje od niego 1/4 wsi Tworzymirki i 250 grz.; Tworzymirki stanowiły majątek po ojcu Anny ż. Jana Sokołowskiego; Wiącka ż. Jana Łąckiego ma się zrzec przed star. gen. wlkp. swej oprawy na 1/2 M.L. i unieważnić dok. dot. tej oprawy (PG 2, 149; KoścZ 12, 592); 1447 tenże niegdyś z M.L. w sporze z [Winc.] Siemkiem z M.L. (KoścZ 13, 109); 1449 tenże w sporze z Janem Sokołowskim (KoścZ 13, 430); 1449 [tenże?] Jan z M.L. w sporze z Janem z Woźnik (KoścZ 13, 447); 1453 Wiącka ż. Jana niegdyś Łąckiego w sporze z Zofią ż. Winc. Niegolewskiego [może to c. Przedpełka?] (KoścZ 14, 277).

1420-45 [poza Ł.W. występuje do 1453] Przedpełk Srocki [ze Srocka Małego, s. Hanki Łodziny i zapewne Szczepana (Stephanus) zw. Łodzią], później zw. Łąckim, wicepodkomorzy w Kościanie 1440-49 (GUrz. C 855; WR 3 nr 1135; AE I 61): 1420 tenże w sporze z Janem, Helszką, Małgorzatą i Wiącką [ż. Jana? → wyżej: Jan r. 1446; pozostałe kobiety skądinąd niezn.] z L. (KoścZ 6, 44); 1424 woźny zapowiada w sądzie dok. dot. nabycia (litera resignatoria) przez Przedpełka Srockiego części w Puszczykowie [k. Wielichowa] i w Plastowie oraz 1 1/2 karczmy wraz z nal. do nich ogrodami [zagrodami?] w M.L.; nikt nie zgłasza sprzeciwu (KoścZ 5, 440, dawniej 134; KoścZ 8, 36v, dawniej 91v); 1425, 1428 woźny zapowiada sąsiadom i obcym wsie L. i Plastowo nal. do Przedpełka (KoścZ 8, 161, dawniej 168; KoścZ 9, 45v); 1428 tenże z bratem Janem niegdyś ze Srocka Małego zeznają, że ręczyli Mikołajowi, Bieniakowi i Sędziwojowi z Będlewa za Tychnę ż. Jana (KoścZ 9, 40v); 1428 tenże zajął 4 konie 2 kmieciom z Cykowa (KoścZ 9, 46); 1429 tenże ma zapłacić 20 grz. Jakuszowi Sepieńskiemu podsędkowi [wicesędziemu w Kościanie i w Poznaniu (GUrz. nr C 796, 984, 986)] (KoścZ 9, 177v); 1429 tenże jest poręczycielem Szczepana Rzeszotarzewskiego w jego sporze z Abrahamem Zbąskim (KoścZ 9 k. 203, 218); 1429 tenże w sporze z Nollą [brak imienia; mieszcz.] z Kościana (KoścZ 9, 177v); 1431 tenże → p. 5; 1435 tenże w sporach z Janem i Mikołajem braćmi z L. (KoścZ 11 k. 25, 27, 33, 68, 83v); 1435 tenże sprzedaje cz. Puszczykowa za 100 grz. Małgorzacie, Katarzynie, Annie, Jadwidze i Zuzannie cc. Jana z Wolikowa (PG 1, 73v); 1437 tenże kupuje cz. w Plastowie od Dzierżki ż. Burharda Kargowskiego za 40 grz.(PG 1, 130); 1438 tenże w sporze z Jadwigą Łącką [zapewne z → Łęk Małych] (KoścZ 12, 63); 1438 tenże → wyżej: Mikołaj i Jan; 1440 tenże → p. 5.

1440, 1443 tenże Przedpełk w sporach z Grąbiewskimi: 1440 tenże ze Stanisławem bratankiem (filiaster) toczy spór z Wojciechem i Andrzejem Grąbiewskimi (KoścZ 12, 142); 1443 temuż Andrzej z Grąbiewa jest winien 25 kóp szer. gr i 22 zł węg. (KoścZ 12, 317); 1445 tenże [sam] kwituje Andrzeja i Wincentego [s. Wojciecha] z Grąbiewa, ponieważ otrzymał od nich 50 kóp gr i 44 zł węg. (KoścZ 12, 282); 1443-44 tenże Przedpełk toczy spory: 1443 z Winc. Kamińskim [z Kamieńca k. Grodziska Włkp.], 1444 z Wojc. Watą z Nądni (KoścZ 12 k. 310, 439).

1445 tenże Przedpełk sprzedaje Łęki Średnie z pr. patronatu tamże [tzn. w Ł.W.] → Łęki Średnie.

1448 tenże Przedpełk niegdyś z L. (KoścZ 13, 188); 1450-52 tenże Plastowski posiada Plastowo (KoścZ 14 k. 128, 128v, 135v); 1450 tenże występuje jako stryj Piotra i Jana ss. zm. Mikołaja z Niemierzyc (KoścZ 14, 41 v); 1450 tenże z c. Zofką w sporze z Janem Sepieńskim (KoścZ 14, 81v).

1440-47 Stan. Łącki zw. bratankiem (filiaster) Przedpełka [może to s. Jana niegdyś ze Srocka Małego?]: 1440 → wyżej; 1444-47 tenże w sporze z Jakubem Cykowskim i Mik. Goździchowskim, którzy mu są winni 41 grz. szer. gr (KoścZ 12 k. 471, 479; KoścZ 13, 82).

1444-49 Winc. Siemek (Ziemek) Łącki z W.L. [również z → Lechowa, prawdop. Korzbok5Cieplucha 188 uważał go, chyba niesłusznie, za Leliwitę [h. Leliwa]. Siemek pisał się z → Lechowa, które było w tym czasie posiadłością Korzboków i nosił charakterystyczne dla tej rodziny imię Wincenty] (KoścZ 13, 158): 1444 tenże w sporze z Mik. Bylęckim [z Bylęcina k. Krzywinia] (KoścZ 12, 508); 1445 temuż Jan Granowski zapłacił 55 grz. (KoścZ 12, 724); 1446 tenże niegdyś z → Lechowa kupuje 1/2 M.L. od Krystyna Daleburskiego [z Dalabuszek] za 250 grz. (PG 2, 152v); 1447 tenże → wyżej: Jan; 1448-49 tenże pozwany przez Macieja i Wojciecha niegdyś Grąbiewskich, którzy posiadają dokumenty dające im pr. do wwiązania w [cz.?] Godziszewa [k. Kościana] wartości 150 grz. i tyleż szkody oraz o uwolnienie tej wsi od roszczeń in. osób, a także o 5 zł węg. rocznego czynszu; 1449 tenże odmawia wspomn. braciom pr. do wwiązania w dziedzinę M.L., na co oni mieli dok. przysądny (KoścZ 13 k. 157, 158, 401); 1449 tenże pozwany przez Jana, Mikołaja i Stanisława ss. Tomasza Parzęczewskiego o 13 grz. w półgr, o które upominał się już ich ojciec (KoścZ 13, 401); 1449 tenże pozwany przez Jana Wąbiewskiego o 33 grz. długu i tyleż szkody (KoścZ 13, 419a).

1445-46 Krystyn: 1445 tenże niegdyś z L. występuje w towarzystwie Jana Łąckiego w sporach dot. Ł.W. → wyżej: Jan; 1446 tenże Daleburski [z → Dalabuszek] sprzedaje M.L. Winc. Siemkowi → wyżej.

1445-46 Jan Sokołowski6→ Łęki Średnie, przyp. 1: 1445 → tenże kupuje od Przedpełka → Łęki Średnie; 1446 tenże w ramach zamiany otrzymuje 1/2 L.M. → wyżej: Jan; 1450 Anna [z Tworzymirek] ż. Jana Sokołowskiego daje 1/2 M.L. Sędziwojowi Rąbińskiemu, a w zamian otrzymuje 1/2 wsi Szołdry i 200 grz. [transakcja ta dot. zapewne cz. Ł.W. nabytych uprzednio od Jana Łąckiego, a nie Łęk Średnich kupionych od Przedpełka] (PG 4, 10).

1449 Ota Trach ze wsi Prochy7Nie wiadomo, w jaki sposób wszedł on w posiadanie sumy na Ł.W., na której zapisał czynsz. Później posiadaczami cz. Ł.W. byli jego potomkowie Gnińscy. → niżej zapisuje czynsz roczny 5 grz. od sumy 60 grz., którą ma w M.L., Tomaszowi prep. kościoła Ś. Ducha k. Kiebłowa; czynsz ten wykupiono z M.L. w 1505 r. [mówiła o tym wzm. na odwrociu oblatowanego w 1605 dok.] (PG 3, 64; ACC 134, 475v).

1462-85 Jan i Maciej Łąccy dziedzice z W. [czyi ss.?]: 1462 ciż zapisują czynsz jak wyżej Andrzejowi prep. wspomn. wyżej kościoła k. Kiebłowa (czynsz został wykupiony z Ł.W. w 1505; ACC 42, 39v); 1464 ciż toczą spory: a) z Mac. Młanką z → Kurzej Góry [też → niżej] i b) z Mikołajem, Marcinem, Andrzejem, Stanisławem, Piotrem i Wincentym braćmi z Rąbinia (KoścZ 14, 394); 1485 ciż niegdyś dziedzice w M. L. w sporze z Małgorzatą, Katarzyną i Dorotą cc. zm. Stan. Szczodrowskiego (KoścZ 17, 6).

1464-80 Zbąscy, a potem ich spadkobiercy Opalińscy posiadają 1/2 Ł.W. i całe → Łęki Małe [tamże wszystkie przekazy dot. obu tych posiadłości w ręku Zbąskich].

1465 Mac. Młanka z M. L. [niegdyś z Ociosny w pow. pyzdr. i z → Kurzej Góry]: 1465 tenże pozwany przez Jana Będlewskiego o 15 grz. i tyleż szkody (KoścZ 15, 13); tenże w sporze ze Stanisławem ze wsi Prochy (KoścZ 15, 62); 1469-71 Marcin z M.L. s. zm. Mac. Młanki pozwany [dwukrotnie] przez Stan. Proskiego zw. też Gnińskim o 130 grz., które Marcin ma u Jana, Jakuba i Mikołaja braci [Sepieńskich] z Łęgu [k. Śremu] (KoścZ 15 k. 349, 350, 612).

1465-95? Stanisław ze wsi Prochy [Proski] zw. też Gnińskim: 1465 → wyżej: Mac. Młanka; 1495 tenże? Stan. Gniński sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swą cz. M.L. za 100 grz. Zygmuntowi kan. gnieźn. i pozn. oraz Sędziwojowi, braciom, dziedzicom w Łęce Małej (PG 7, 78v).

1504 Jan Gniński s. zm. Stanisława sprzedaje swą cz. w M.L. z zastrz. pr. odkupu za 60 grz. swoim krewnym (nepotes) [siostrzeńcy?] Zygmuntowi kan. pozn., Wincentemu i Janowi [Korzbokom, ss. Stan. Kamienieckiego] z Łęki Małej; sumę tę dodaje do sumy 60 grz., za którą sprzedał [cz. Ł.W.?] ich zm. ojcu (PG 13, 21); 1506 Piotr Gniński brat Jana zapisuje z zastrz. pr. wykupu wspomn. [Korzbokom] 60 grz. na 1/2 M.L. [jest to prawdop. przyłączenie się do transakcji zawartej w 1504 przez jego brata] (PG 13, 99v); 1510 bracia Jan i Piotr Gnińscy zamieniają się dobrami; Jan otrzymuje m. in. pr. do 1/3 M.L. (PG 14, 217); 1511 Urszula Piekarska ż. Jana Gnińskiego nabywa z zastrz. pr. odkupu części wsi M.L. za 160 grz. od Zygmunta z Kamieńca i jego bratanka Wincentego; części te Łąccy nabyli niegdyś z zastrz. pr. odkupu od Stan. Gnińskiego i jego ss. Jana i Piotra (PG 14, 270); 1511 Jan Gniński z ż. Urszulą Piekarską zapisują czynsz 12 grz. na Gninie i na cz. M.L. Hugonowi (Jugo) Piekarskiemu w dożywocie (PG 14, 270); 1529 Urszula Gnińska wd. po Janie Gnińskim zapisuje z zastrz. pr. wykupu swej c. Dorocie i jej mężowi Mac. Kokalewskiemu czynsz od sumy 100 grz. z M.L. (PG 16, 316v).

1531 Kasper i Piotr Gnińscy (ss. Jana?] dziedzice 1/2 M.L. → p. 5; 1533 Urszula Gnińska [wd. po Janie] z ss. → p. 5.

1530-80 pobór z L.: 1530 od 6 ł. (ASK I 3, 127v); 1563 od 10 ł., 2 karczem dor., w których karczmarze warzą piwo (ASK I 4, 174v); 1580 Piotr Opaliński płaci pobór od 5 1/2 ł., 3 zagr. i 1 karczmarza, który ma ogród [zagrodnika]; Stan. Gniński płaci od 1 1/2 ł. i 1 zagr. (ŹD 76; ASK I 6, 252v).

Mieszkańcy: 1463 kmiecie Krystyn Kroczu [sic] i Mik. Braniek (ACC 42, 39v); 1469 prac. Krzyżan z M.L.; bracia Jan starszy i Jan młodszy z Kubaczyna zajęli mu 8 klaczy i 2 wozy (KoścZ 15, 257).

4. [Brak wzm. o sołtysie]; 1420 Mik. sołtys w → Łękach Małych.

5. 1298 par. L. → p. 1; 1423 kop. 1488/92 wiardunki dzies. ze wsi M.L., Wolikowo, Łęki Małe i Goździchowo należą do uposażenia prebendy zw. „Łęki” w kap. kat. pozn.; posiadaczem tej prebendy jest Mik. Lantman kan. kat. pozn. (LBP 41).

1425-26 Wawrzyniec pleb. w M. L. (WR 3 nr 1115): 1426 tenże w sporze z Hynakiem z Wolikowa o folw. Poświątne w Plastowie (nal. do plebanii w L.M.): pleb. pozywa Hynaka o 1 grz. bez 1 gr za dzierżawę wspomn. folw. w r. bieżącym, o 3 grz. za nieprawne wycięcie zarośli (rubetum), które nie były przedmiotem dzierżawy oraz o 8 grz. za szkodę i krzywdę, ponieważ Hynak nie chce dopuścić nowego dzierżawcy do folw.; Hynak nie zapłacił dzierżawy za ostatni rok i pozywa plebana o 10 grz. ponieważ pleb. przedterminowo odebrał folw. z dzierżawy, nie pozwolił na siewy wiosenne i oddał nowemu dzierżawcy zbiory zbóż ozimych zasianych przez Hynaka; Hynak pozywa też Piotra pleb. w Parzęczewie o 10 grz., ponieważ pleb. Piotr przedwcześnie [przed wydaniem wyroku?] rozpoczął egzekucję na rzecz. pleb. z L. (ACC 9 k. 200, 215v, 216).

1434 spór o pr. patronatu między dziedzicami L.: Przedpełkiem Łąckim oraz braćmi Mikołajem i Janem (ACC 14 k. 21, 55v).

1434-60 Wincenty pleb. z L. (KoścZ 10 k. 183v, 215v): 1440 [Andrzej z Bnina] bp pozn. poświadcza zamianę ról dokonaną przez pleb. Wincentego z L. i Przedpełka dz. w → Łękach Średnich za zgodą in. kolatorów Jana i Mikołaja [z L., → wyżej]: w zamian za folw. (allodium) Poświątne położony k. wsi Plastowo pleb. otrzymuje 3 os. kwarty roli, łąkę zw. „Sostrowlesuche” [Ostrów Suchy?] i ogród k. wsi Łęki Średnie; kmiecie osiadli na tej roli mają płacić plebanowi po 8 gr dzies. oraz meszne wg zwyczaju; Przedpełk i jego następcy mają płacić 9 grz. rocznie tytułem dzies.; obecnie pobiera ją Mik. Lantman kan. kat. pozn. (Wp. 5 nr 975); 1440 oficjał pozn. wyrokuje w sprawie między tymże Wincentym pleb. w L. a dziedziczkami z Wolikowa, że rola położona k. Plastowa może być wydzierżawiana lecz należeć ma zawsze do pleb. w L. (ACC 23, 89); 1444 tenże Wincenty pleb. z L. pozywa Macieja młynarza z Kotowa o to, że miał wybudować i naprawić budynki nal. do plebanii w L. za 7 grz. (z tego 3 grz. i 1 wiard. już. otrzymał), pracy jednak dotąd nie wykonał; pozwany tłumaczy, że uczynił tak, ponieważ nie dostarczono mu potrzebnych 200 pni drewna (ACC 27, 61); 1445 oficjał przyznaje dzies. z Karczewa plebanowi z Kamieńca wbrew roszczeniom pleb. Wincentego z L., który zamierza w tej sprawie apelować do [sądu] arcybiskupiego [w Gnieźnie] (ad sanctam sedem metropolitaneam; ACC 28, 19); 1450 tenże pleb. występuje jako stryj Dzierżki z Goździchowa i Puszczykowa (KoścZ 14, 67v); 1460 [ten sam?] Wincenty pleb. w L. pozwany przez Macieja niegdyś kościelnego (minister) w L. o zaległe wynagrodzenie (12 ćw. żyta i 12 ćw. owsa) za służbę w ubiegłym roku (ACC 40, 51v).

1495 po śmierci Jana Bogumiła pleb. w L. Marcin Zbąski dz. L. podaje się za jedynego patrona kościoła w L.; tenże prezentuje na tę plebanię Andrzeja ze Strzeżewa [prawdop. k. Zbąszynia]; Maciej i Wojc. Ciesielscy [w imieniu swych żon] Katarzyny i Małgorzaty [Łąckich?, z których Łęk?; czyje to cc.?] prezentują Andrzeja Ciesielskiego kan. pozn.; Marcin Strzępiński w imieniu swoim i ż. Doroty Łąckiej [czyja c.?] prezentują tegoż kan. Ciesielskiego; oficjał do czasu rozstrzygnięcia sporu powierza kościół w L. wikaremu Marcinowi; Andrzej Ciesielski rezygnuje z tej par. na rzecz Andrzeja ze Strzeżewa (ACC 72 k. 27, 29v, 30v, 48v, 90).

1498-99 po śmierci Andrzeja ze Strzeżewa pleb. w L.: 1498 Zygmunt z Kamieńca [i z Łęk] kan. pozn. oświadcza, że jest patronem kościoła par. w L. i prezentuje na tę par. kapłana Marcina Gnińskiego; 1498 Stan. Gniński dz. w Gninie i w L. prezentuje tegoż Marcina Gnińskiego; Marcin Zbąski prezentuje Marcina ze Zbąszynia; Małg. Ciesielska z siostrą Dorotą [Ciesielską → wyżej] prezentują na tę par. Andrzeja Ciesielskiego kan. pozn.; oficjał tymczasowo powierza par. L. Marcinowi ze Zbąszynia: 1499 Andrzej Ciesielski kan. pozn. i Marcin Gniński pleb. w Gninie rezygnują z par. L., na którą byli prezentowani, na rzecz Marcina zw. Kapsa ze Zbąszynia (ACC 75 k. 53v, 58v, 69, 88v).

1510 [formularz nie wypełniony] (LBP 159); 1510 wiardunki dzies. z obu wsi L. [Łęk Wielkich i Małych] należą do uposażenia prebendy „Łęki” w kap. kat. pozn. (LBP 41); 1510 pleb. w M.L. pobiera [m. in.] wiardunki dzies. ze wsi Karczewo w par. Kamieniec (LBP 158).

1516 Mik. Niałecki pleb. (curatus) w L. (APP Cystersi-Obra 51, 38); 1518 Mik. Gniński pleb. w L. (PG 15, 215).

1531 Kasper i Piotr Gnińscy prezentują na par. L. Mik. Przetockiego, a Piotr Opaliński i jego bracia (jako opiekunowie małol. Jana z Opalenicy) Hieronima Gorzewskiego; Gorzewski rezygnuje z par. L. na rzecz Przetockiego, a komisarze wyznaczeni przez [Jana Latalskiego] bpa pozn. oznajmiają, że Mik. Przetocki otrzymuje par. M.L. (ACC 107, 120v); 1533 Mik. Przetocki pleb. w M.L. rezygnuje z tej par. na rzecz Andrzeja Lipnickiego, którego prezentują Mac. Opaliński jako opiekun dzieci [swego brata stryj.] zm. Jana z Opalenicy oraz Urszula Gnińska z ss. (ACC 108, 140v).

1510 do uposażenia prebendy „Łęki” w kat. pozn. należą m. in. wiard. [dzies.] z obu wsi L. [Łęk Wielkich i Małych] (LBP 41).

8. O grodzisku wklęsłym i śladach 2 osad k. wsi Ł.W. → Grodzisko k. Łęk Wielkich (cz.I s. 691).

Uwaga: Por. hasła: → Lanka, → Łęki (dot. Pietrka de Pratis), → Łęki Małe, → Łeki Średnie.

1 W zapisce z 1434 nazwa trudno czytelna; zacytowana tu nazwa Kargowiec pochodzi z zapiski z 1493 (PZ 22, 214v).

2 → Kiebłowo - dobra, przyp. 3.

3 Przyjmujemy, że w XIV w. była tylko jedna wieś Ł., późniejsze Łęki Wielkie. Za przyporządkowaniem komesa Andrzeja z L. do Ł.W. przemawia bliskość mł. Ruchocina Gać od tej wsi. Natomiast co do Bodzęty [może z rodu Jeleńczyków?] nie ma pewności, czy pochodził na pewno z tych Ł.W., czy z in. wsi o podobnej nazwie.

4 Nie wiadomo czy ten sam Jan Łącki toczył w 1399 proces z Trojanem „de Szarczino” [z Żarczyna w pow. kcyn., czy raczej ze Żdżar w pow. gniezn.?] o trzodę zajętą na polu przez Trojana (Lek. 2 nr 1273).

5 Cieplucha 188 uważał go, chyba niesłusznie, za Leliwitę [h. Leliwa]. Siemek pisał się z → Lechowa, które było w tym czasie posiadłością Korzboków i nosił charakterystyczne dla tej rodziny imię Wincenty.

6 → Łęki Średnie, przyp. 1.

7 Nie wiadomo, w jaki sposób wszedł on w posiadanie sumy na Ł.W., na której zapisał czynsz. Później posiadaczami cz. Ł.W. byli jego potomkowie Gnińscy. → niżej.