1349 Nakel (Wp. 2 nr 1284), 1462 or. Nakyelna (PG 6, 136), 1532 Nakyel (MS 4 nr 16277), 1556 Nakyelno (WG 1, 34v), 1944 Klein Nakel, wieś nad wschodnią odnogą jez. Bytyń (zw. wg MTop. 1950 Jez. Nakielne, 1944 Nakeler Lanke), 11,5 km na SWW od Wałcza.

1. 1337 N. w ziemi Bytyń? → Uwaga; 1563 n. pow. wał. (ASK I 5, 200v); 1349 n. par. własna (Wp. 2 nr 1284).

2. 1561-62 „fundum desertum” Okunko → p. 3; 1599 „fundum” Wysoki Ostrów zw. Bytyń → p. 3.

3. Własn. szlach. 1337 [N. identyczne z osadą Neu-Strubenow? → Uwaga];

1349 wieś N. liczy 60 [ł.], w tym pewna liczba łanów pustych, mają 10 lat wolnizny (Wp. 2 nr 1284).

1462 Jurga Colm (Colin?) posiada N. i Hermansdorf (PG 6, 136).

1532 Mac. Tuczyński de Wedel odstępuje ss. Krzysztofowi i Stanisławowi m. Tuczno z wsiami, m. in. z N. (MS 4 nr 16277); 1556 Kat. Tuczyńska wd. po Macieju jest panią wienną w N. (WG 1, 34v).

1561-62 Krzysztof i Stan. Tuczyńscy pozywają mieszczan z Wałcza z powodu zniszczenia barci w miejscu pustym (fundum desertum) zw. Okunko w N. (WG 1 k. 255, 276).

1563 pobór od 24 ł. i od 4 zagr. (ASK I 5, 200v); 1577 wd. po Krzysztofie Tuczyńskim płaci pobór ze swej cz. N. od 23 półł. i 2 karczem dor. (ASK I 5, 763); 1579 Anna Tuczyńska [z domu Rosnowska] płaci ze swej cz. N. od 7 całych śl., od 5 zagr., od 5 komor., od 2 owczarzy i od kowala (ASK I 3, 687v).

1599 Stanisław z Kalinowy Zaremba oddaje prawem lennym (iure feudali resignavit) Marcjanowi Kwiatkowskiemu całe „fundum” Wysoki Ostrów zw. Bytyń na jez. Bytyń [dawne grodzisko? → Bytyń gród¹Nazwa ta odnosi się do grodziska położonego na zachodnim brzegu jez. Bytyń, 3 km na W od N. (→ Bytyń, grodzisko). Grodzisko to leżało 11 km na SE od Tuczna, w którym Kwiatkowski miał być wasalem], a Marcjan Kwiatkowski będzie uważany za wasala w Tucznie (in foro sive predio Tucznensi iuxta consuetudinem vassalorum videbitur; PG 26, 4v).

5. 1337 → Uwaga; 1349 par. w N. (Wp. 2 nr 1284).

1606-08 kościół filialny Tuczna? (Now. 2, 387 – z cytowanych źródeł to nie wynika).

1628 kościół par. Ś. Wawrzyńca w N., patronatu Tuczyńskich; do par. N. należą wsie: Stręczno, Dykowo, Harmsdorf i Prusinowo (AV 7, 10v-11); 1641 kościół drewniany Ś. Wawrzyńca; pleban ma 1 ł. roli (AV 10, 329).

Uwaga: Schultz 50 i Schultz Geschichte 272, dowodził, że w Landbuchu z 1337 osadzie N. odpowiada skądinąd nieznana osada Neu-Strubenow, wymieniona w łańcuchu wsi w miejscu, w którym logicznie biorąc powinno znaleźć się N. Wieś ta leżała w ziemi Bytyń, liczyła 60 ł. oraz 4 ł. uposażenia dla parafii (Golmert 28; Raumer 105). Nie wiadomo, skąd ten sam autor zaczerpnął informację, że N. było pierwotnie własnością joan. oraz że w kościele w N. znajduje się inskrypcja z 1509. Między XVI a XX w. kościół był kilkakrotnie gruntownie przebudowywany (Schultz Geschichte 272).