1366 Naramovicze (Wp. 3 nr 1555), 1388 or. Naramovicze (Lek. 1 nr 392), 1402 Naramouice (KP nr 1079), 4 km na N od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1388 N. należy do opola → Chojnica (Lek. 1 nr 392).

1508 n. pow. pozn.; par. Święty Wojciech pod Poznaniem (ASK I 3, 27).

2. 1403, 1408 Erazm Naramowski w sporze z kap. kat. pozn.: 1403 tenże pozywa Borka kan. kat. pozn. o to, że wraz z 5 paniczami (dominicelli) i 16 kmieciami zniszczył (destruxit) groblę na jego brzegu [tzn. na lewym brzegu rz. Warty od strony wsi N.] i ściął 41 pali (palus) [= pni?]; w czasie wizji lokalnej tenże pokazał [tylko] spaloną lipę, ściętą topolę, 3 kopce gran. oraz rolę zw. Niwa, która uprawiali od dawna jego przodkowie, dziedzice N. (KP nr 1150, 1344, 1415); 1408 temuż kap. kat. pozn. nie zapłaciła kary za zniszczenia: ścięcie 41 pni [drzew] przez 4 paniczów (dominicelli) i 16 kmieci (ZSW nr 1223); 1404-05 tenże w sporze z [Wojc. Jastrzębcem] bpem [pozn.] o gran. między N. a wsią Główna (KP nr 1845, 1846, 2160).

1440 zapowiedź → p. 3.

1449 kap. kat. pozn. deleguje 2 kan. do rozgraniczenia Szydłowa od N. (CP 29, 121); 1500 [mieszkańcy wsi] Koziegłowy skarżą się, że Jurgizet [Naramowski] bezprawnie kosi trawę i zbiera siano z roli nal. do Kozichgłów położonej za rz. [Wartą, a więc na jej lewym brzegu, gdzie leżą N.]; [mieszkańcy] Umółtowa skarżą się, że [Andrzej] Jurgizet dziekan Ś. Marii Magdaleny ściął w r. bieżącym 7 dębów w lesie nal. do Umółtowa (CP 11 k. 1v, 17v); 1509 poddani ze wsi Koziegłowy zeznają, że nad rz. [Wartą] jest rola wielkości 1 ł., na której są łąki koszone i wypasane przez Naramowskiego; nie wiedzą, czy rola ta należała kiedyś do wsi Koziegłowy (CP 111, 35v); 1517 droga do N. wymieniona w opisie gran. między wsiami Umółtowo i Nowa Wieś (APP Dominikanie-Poznań 194 nr 1, 2, 4); 1524 kopiec narożny dzieli wsie N., Umółtowo, Morawsko i Piątkowo (APP Dominikanie Poznań 194 nr 4); 1531 gran. Umółtowa i N. biegnie wzdłuż strumienia [bez nazwy] (CP 111, 130v); 1531 poddani ze wsi Koziegłowy zeznają, że Naramowscy zajmują i wykorzystują jako pastwiska opust. wioseczkę (villula) Szydłowo, która nal. do kat. pozn. i graniczy z N. i z wsią Nowy Dwór; niegdyś byli tam rybacy (CP 111, 117).

1462-63 fortalicjum w N. → p. 3A; 1508 fortalicjum → p. 3B; 1462-63 dwa młyny w N. → p. 3A; 1522, 1563, 1580 młyn, młyn korzeczny w N. → p. 3B.

3. Własn. szlach. [N. były kolejno własnością dwóch różnych pozn. rodzin mieszczańskich Rosmanów Naramowskich i Zetów Naramowskich, które przez posiadanie dóbr ziemskich awansowały do stanu szlach.]

1366 śwd. Naram z N. (Wp. 3 nr 1555); 1397 Kamerarowa¹Wg M. Miki (s. 18, 21, → p. 7) mogła ona być matką Erazma Rosmana Naramowskiego, a Erazm w 1403 wspominał, że już jego przodkowie posiadali N., → p. 2 [w N.?] → p. 4; 1402 Hanna dz. w N. [może identyczna z Kamerarową?] w sporze z Borkiem kan. kat. pozn. z powodu zburzenia (destruecio) młyna [gdzie?] (KP nr 1079).

3A. Naramowscy (Rosmanowie) w N.:

1403-44 Erazm Naramowski zw. też Rosman albo Rozman Naramowski z N., asesor sąd. w Poznaniu „loco burgrabii” 1420 (PZ 6, 16v; WR 1 nr 1274, 1286; CP 381 nr 53b): 1403, 1408 tenże → p. 2; 1403-05 tenże w sporze z Dziersławem z Chyciny o 10 grz. (KP nr 1422, 2333); 1404-05 tenże pozywa Piotra Zeberlicha z Piotrowa [k. Czempinia, par. Głuchowo] o 100 grz.: sąd przysądza Erazmowi 50 grz. od Mac. Ptaszkowskiego i 50 grz. od Piotra Zeberlicha zgodnie z posiadanym przez niego dok. przysądnym uzyskanym [niegdyś] przez jego zm. ojca [→ Nietąszkowo k. Śmigla, gdzie podobny proces tych samych osób o 50 grz.] (KP nr 1900, 2332); 1407 tenże w sporze z Wolframem z Bucza (KP nr 2856); 1408 tenże w sporze z Mik. Będlewskim [sprawa dot. 50 grz. i pozostaje prawdop. w związku ze wspomn. wyżej procesem z Piotrem Zeberlichem i Mac. Ptaszkowskim] (WR 3 nr 370); 1408-11 tenże staje w różnych sprawach przed sądem miejskim w Poznaniu; m. in. wójtowa z Buku winna mu jest 18 grz. gr pras. (SBP s. 68, 74, 136); 1417 tenże śwd. (Wp. 8 nr 796); 1417 tenże w sporze z Hektorem kan. kat. pozn. o 3 kmieci i siekierę [sprawa dot. zapewne szkód na gran., może z wsią Umółtowo?] (PZ 5, 31); 1417-18 tenże w sporze ze [swą siostrą?] Agnieszką ż. Henryka mieszcz. pozn.: 1417 sąd wyznacza im termin zawarcia ugody do 25 XII tego r.; 1418 tenże dowodzi, że kupił N. za pieniądze po ojcu, a nie za pieniądze po matce, o które go pozwała Agnieszka (PZ 5, 31; WR 1 nr 1018);

1417-25 tenże Erazm posiada w zastawie Szydłowo wieś stołu bpiego: 1417 Wincenty [z Marcinkowa] oficjał pozn. z polecenia bpa Andrzeja [Łaskarza Gosławskiego] i za zgodą kapituły zastawia Erazmowi z zastrz. pr. odkupu wieś stołu bpiego Szydłowo za 100 grz., ponieważ jednak czynsz z Szydłowa wynosi tylko 5 grz., więc pozostałe 5 grz. Naramowski ma otrzymywać z Plewisk (Wp. 5 nr 265; Wp. 8 nr 801; AC 2 nr 1054), 1425 temuż sąd ziemski pozn. przysądza w b. r. 10 grz. czynszu z Plewisk; bp i kap. kat. pozn. płacą kary, ponieważ nie płacili Naramowskiemu tego, co mu się należało (Wp. 5 nr 413; PZ 8, 35v);

1420 tenże Erazm; sąd ziemski darowuje kary, które miał zapłacić Bartłomiej kan. pozn. i pleb. w Środzie swemu bratu Erazmowi; Bartłomiej zobowiązuje się zapłacić za wołu, którego ukradli [jego?] słudzy (PZ 6, 82v); 1420-21 tenże Erazm ma do zapłacenia 39 grz. reszty sumy, za którą kupił Nowy Dwór [k. Poznania] oraz 5 grz. długu za braci Wawrz. Jeża z Morawska i Janusza z Gorzewa; jeżeli wspomn. bracia są jeszcze komuś coś winni, zapłacą sami, bo u Nararnowskiego już nic nie mają; Janusz z Gorzewa ma pr. bliższości do Nowego Dworu i w ciągu 6 tygodni ma pr. wykupić tę wieś od Naramowskiego za 120 grz. (PZ 6 k. 111, 132); 1420 owce z N. zostały zajęte [w szkodzie] (nie na drodze, ale kromie drogi) w dziedzinie Hektora kan. kat. pozn. [w Umółtowie?] (WR 1 nr 1050); 1420-30 tenże Erazm staje przed sądem m. Poznania [jako mieszcz, pozn.] (SBP s. 127, 179, 188-189); 1424 tenże posiada (tenet) 1 ł. w → Luboniu (PZ 6, 162v); 1424 tenże [jako mieszcz. pozn.] posiada role w Winiarach [k. Poznania] (SBP s. 136); 1426 tenże bratem Kat. Storketlowej (Storkittelynne) [mieszczki pozn.] (SBP s. 159); 1426 temuż Mik. Lipnicki w imieniu swej siostry Katarzyny z Gorzewa [wd. po Januszu] ma dać 2 małdraty żyta (PZ 8, 106); 1428-32 tenże w sporach z stren. Wawrz. Jeżem z Nowego Dworu o 10 kóp siana ukradzionego [rzekomo] z N., o świnie i o 300 owiec [z Nowego Dworu] zajętych w N. (WR 1 nr 1298, 1299; PZ 11, 105-105v); 1434 tenże toczy proces z Tomkiem Gądkowskim o 1/2 grz. (PZ 12 k. 134, 147v, 234v, 237v); 1435 tenże pozywa Bogusza z Koszut [w pow. pyzdr.] o 24 grz. (PZ 13, 32v); 1435 tenże na mocy wyroku sądu ziemskiego ma poręczyć za konie zajęte w lesie przez jego s. Mikołaja (PZ 13, 23); 1443 tenże → niżej: Mikołaj; 1444 sąd polubowny ma pogodzić tegoż Erazma, jego ss. Jana i Mikołaja i jego siostrę Agnieszkę Henriczewą w sprawie [podziału] dóbr po zm. Kat. Storketlowej, siostrze Erazma (AR 1 nr 268).

1428-50 Mik. Naramowski i 1440-63 (66?) Jan Naramowski ss. Erazma (PZ 13, 23): 1440 ciż zawierają ugodę z swą siostrą Katarzyną ż. Jana Czeuchnera [mieszcz. pozn.?] w sprawie [podziału] dóbr po ojcu i matce w mieście Poznaniu i w pow. [pozn.], a zwłaszcza domu w Rynku i folw. (allodium) pod miastem [w Winiarach?] (AR 1 178); 1440 woźny sąd. zapowiada ich dziedziny N. i Szydłowo (PZ 14, 82); 1444 ciż → wyżej: Erazm; 1444 król Władysław, aby miasto Poznań mogło wzmocnić swe mury i fortyfikacje, darowuje mu 50 grz., które były zapisane na landwójtostwie pozn. (viceadvocacia alias lanthwoythostwo) i zezwala miastu na jego wykup z rąk Naramowskiego [którego?; imienia brak²Był to niewątpliwie Rosman Naramowski. Wydawca Wp. 10 chyba słusznie przypuszcza, że chodzi tu o Mikołaja (1428-50). W. Maisel (Przywileje miasta Poznania XIII-XVIII wieku, Poznań 1994, nr 45) niesłusznie przypisuje posiadanie landwójtostwa w Poznaniu Zetom Naramowskim, gdyż Zetowie zaczęli używać nazwiska Naramowski dopiero od 1462, gdy weszli w posiadanie N] (Wp. 10 nr 1652; Wp. 5 nr 721 reg.);

1428-50 tenże Mikołaj (PZ 13, 23), mieszcz. pozn. 1446-48 (AR 1 nr 332, 338, 340, 347, 382, 388), ławnik pozn. 1442-43, 1450 (Wp. 5 nr 686; SBP s. 17, 19), rajca pozn. 1441-44, 1448, 1450 (Wp. 5 nr 728, 730, 731; Wp. 10 nr 1584; AR 1 nr 233, 243, 244, 259, 265, 458; M Poznań D 589, D 643; APP Dominikanki-Poznań 33 k. 36v); 1428 tenże w sporze z Wojc. Suczką [skąd?] (ACC 11, 23); 1443 tenże posiadacz N. i Szydłowa zobowiązuje się płacić ojcu Erazmowi dz. N. 17 1/2 grz. czynszu rocznie; w tej sumie zawarty jest czynsz roczny 10 grz. płacony przez Dobrogosta z Szamotuł; po śmierci Erazma czynsz ma przypaść Mikołajowi (PZ 14, 196v); 1443 tenże w sporze z Janem Sobockim z Knyszyna (PZ 14, 260); 1448 tenże w sporze z Winc. Czurydło z Bielaw (PZ 16, 217); 1450 (wzm. z pocz. XIX w.) tenże zapisał na N. 160 f1. pol. [sic!] i od tej sumy płacił czynsz 5% dla kl. cystersów w Obrze na msze za zmarłych z rodziny (APP Cystersi-Obra 55, 229); 1450 tenże zapisuje czynsz 10 grz. z N. od sumy 100 grz. klasztorowi [karmelitów] Bożego Ciała pod Poznaniem, a zakonnicy zobowiązują się do odprawiania 3 razy w tygodniu mszy a raz na kwartał wigilii za zmarłych (AC 32, 105v); [1450] (wzm. z 1467) tenże umiera w Rzymie w czasie obchodów roku jubileuszowego → niżej: Barbara;

1440-63 (może 1466?) tenże Jan opatrzny lub uczc. mieszcz. pozn. (AR 1 nr 177, 259, 332, 340, 393, 508, 529, 542, 549, 623, 627, 687, 704, 861, 862, 925, 982, 983), ławnik pozn. 1443, 1450 (AR 1 nr 265, 458); 1444 tenże posiada pole we wsi Winiary (Wp. 5 nr 728); 1449 dom Naramowskiego [bez imienia] na Piaskach pod Poznaniem [okolice obecnego placu Bernardyńskiego w Poznaniu] (AR 1 nr 401); 1455, 1462 tenże w sporze z Barbarą Naramowską → niżej; 1462-63 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Jerzemu Zetowi mieszcz. pozn. wsie N. i Szydłowo z fortalicjum [w N.?] i 2 młynami wodnymi za 800 zł węg. i zobowiązuje się uwolnić te dobra od roszczeń in. osób (AR 1 nr 926; PG 6 k. 104v); 1466 tenże [czy jego s.?] w sporze z Jerzym Zetem (PZ 18, 133v).

1443-62 Barbara mieszczka pozn. (w 1450 nazwana Barbarą Kasprową), ż. Mik. Naramowskiego: 1443 taż toczy proces z Sędziwojem z Żydowa [k. Obornik] (PZ 14, 185); 1450 taż zapisuje czynsz 9 grz. w celu ufundowania altarii Ś. Trójcy i NMP w kościele par. [Ś. Marii Magdaleny] w Poznaniu; pieniądze na ten cel Barbara ma w m. Kościanie [w postaci czynszu z Kościana?]; pr. prezenty na tę altarię po jej śmierci ma mieć mąż Mik. Naramowski, a później jej najbliżsi krewni, a nie krewni męża (AC 32, 106); 1450 taż? Barbara ż. młodszego³Mikołaj mógł być nazwany młodszym w odniesieniu do swego ojca Erazma; starszego Mik. Naramowskiego nie znamy Naramowskiego; sąd polubowny rozstrzyga jej spór z Winc. Donatem de Gerlicza [Görlitz?] (AR 1 nr 450); 1455, 1462 taż stara (antiqua) Naramowska w sporze z Janem Naramowskim swym szwagrem (levir) o podział dochodów ze wspólnego domu [w mieście]; w 1462 kwituje ona Jana ze swego wiana zapisanego na domu murowanym (AR 1 nr 635, 924); 1462 taż kupuje dom w Rynku w Poznaniu od Elżbiety Stanisławowej za 120 zł węg. (AR 1 nr 964); 1462 taż posiada wiano zapisane na 1/2 domu murowanego [w Poznaniu], który należy do jej szwagra Jana Naramowskiego; Jerzy Zet mieszcz. pozn. zobowiązuje się w ciągu roku spłacić jej 100 grz. wiana ciążącego na wspomn. domu [transakcja ta pozostaje prawdop. w związku z rozliczeniami między Janem Naramowskim a Jerzym Zetem, → wyżej: Jan Naramowski] (AR 1 nr 923); 1467 taż pozwana przez Mik. Naramowskiego s. Jana o zwrot sumy 300 zł węg., które przejęła ona [w 1450] w Rzymie po śmierci swego męża Mikołaja; suma ta należała się bratu zmarłego Janowi, a po nim bratankowi Mikołajowi; sąd duchowny nakazuje jej sumę tę zwrócić (AC 2 nr 1310).

1453, 1456 szl. Elżbieta c. Erazma z N. i siostra Jana występuje przed sądem miejskim pozn. (AR 1 nr 529, 542, 687, 704).

1467 Mik. Naramowski⁴Dziećmi Jana Naramowskiego byli: wspomn. w zapisce Mikołaj oraz Jan, Stanisław, Małgorzata, Brygida i Katarzyna (AR 2 nr 1201) syn Jana [wnuk Erazma] (PSB 22, 529): 1467 tenże w imieniu swoim i swych braci kwituje Jerzego Zeta, który za wieś N. dał im 700 grz. i dom [w mieście]; tenże zobowiązuje się zachodzić wspomn. Zeta w sądzie w sporach o pr. bliższości do N. z ciotką swą Dorotą [c. Erazma] ż. Winc. Brzoskiego [z → Brzozy⁵M. Mika (s. 19, 25, → p. 7) wywodził Wincentego błędnie ze wsi Brody, a K. Tymieniecki – z Bzowa (MH 16, 4-5)] (AR 1 nr 1087); 1469 tenże z bratem Janem toczą spór z Wincentym, Andrzejem i Janem braćmi z Brzozy (PZ 18, 210v).

1467-97 Jan Naramowski [syn Jana, wnuk Erazma]: 1467 [bez imienia], 1469 → wyżej: Mikołaj; 1497 tenże dworzanin król. → p. 3B⁶Po sprzedaniu N. Mikołaj s. Jana a wnuk Erazma był dworzaninem Władysława Jag. króla Czech, a w 1480 nabył młyny podmiejskie k. Kalisza; swoim dworzaninem nazywał go również król Jan Olbracht. Po jego śmierci wspomn. młyny odziedziczył po nim zięć Mik. Wilczkowski, mąż jego c. Anny; Mikołaj męskich potomków nie zostawił. Jan, brat Mikołaja, dworzanin króla Jana Olbrachta robił starania o powrót do N. (→ p. 3B: 1497). Może jego żoną była Małgorzata, c. Piotra i Doroty Jankowskich (PG 12, 219). O dalszych losach Rosmanów Naramowskich po opuszczeniu N. i Poznania pisze też M. Mika (s. 24-30, → p. 7).

3B. Zetowie Naramowscy w N.: 1462 – zm. a. 27 II 1495 Jerzy (Jurga) Zet (Zyt, Zeth, Zith, Zytt, Jurgizet), później Zet Naramowski (AR 2 nr 1553; PSB 22, 528; WSB 507), burmistrz pozn. 1483 (PG 9, 177), rajca pozn. 1463, 1484, 1489 (Przywileje miasta Poznania XIII-XVIII wieku, wyd. W. Maisel, Poznań 1994, nr 66; PG 10 k. 9v, 146v), burgr. pozn. 1484-85, wicewojewoda w Poznaniu 1485-86, 1489 (GUrz. nr C 940, 966, 968): 1462-67 tenże nabywa N. z zastrzeżeniem pr. odkupu i dokonuje rozliczeń z [Rosmanami] Naramowskimi dotychczasowymi posiadaczami N. → p. 3A: Jan syn Erazma, Barbara, Mikołaj syn Jana;

1478-93 tenże Jerzy posiada z zastrz. pr. odkupu Goślinę Kościelną i wieś Boduszewo za 1000 zł węg.: 1478 nabywa te dobra od Mikołaja z Kościelca wdy brzeskiego kujawskiego, 1482 woźny sąd. oznajmia o dokonanym wwiązaniu Jerzego Zeta Naramowskiego we wspomn. dobra, 1485 Jan s. Jerzego Zeta za zgodą ojca zapisuje ż. Kat. [Gryżyńskiej?] po 50 grz. posagu i wiana na 1/2 m. Goślina Kościelna, 1493 Jerzy Zet kwituje odbiór 1000 zł węg. od synów i spadkobierców wspomn. wyżej Mikołaja z Kościelca (PG 9, 101; PG 10, 32; PZ 20, 185; PG 59, 333);

1483-91 tenże Jerzy nabywa w Morawsku: 1483 1 ł. z zastrz. pr. odkupu za 21 grz. od Katarzyny wd. po Bartłomieju Chomęckim (PG 9, 177), 1484 4 ł. opust. z zastrz. odkupu za 20 grz. od Szczepana (Stephanus) karczmarza z Drogocina i jego ż. Małgorzaty z Lulina (PG 10, 9v), 1487 1/2 Morawska za 200 grz. od Jana Morawskiego (PG 10, 71v), 1491 1 ł. z zastrz. pr. odkupu od Marcina Chomęckiego i jego matki Katarzyny (PG 10, 146v);

1485 tenże Jerzy kupuje wieś Worowo od Jana Worowskiego, a w zamian daje mu dom w Poznaniu przy ul. Wronieckiej w pobliżu bramy [Wronieckiej] (penes valvam) i 100 grz. szer. gr; woźny sąd. oznajmia o dokonanym wwiązaniu (PG 10, 37; PZ 21, 43v); 1487 tenże daje swej ż. Eufemii w dożywocie wsie N. i Szydłowo [wartości?] 400 zł węg. (in quadringentis florenis Hungaricalibus; PG 10, 67v); 1494 tenże? [czy jego syn?] kupuje od Andrzeja Gryżyńskiego Jezierzyce [k. Krzywinia] za 700 grz. (PG 7, 33); 1505 tenże z ż. Eufemią pośmiertnie uznani za członków rodów szlach. → niżej: Andrzej.

1485-1522 Jan Zet Naramowski albo Jan Jurgizet Jezierzycki, 1495 Mikołaj [jedna wzm.; mieszcz. krak., założyciel krak. linii Zetów (M. Mika s. 30, 39 → p. 7)], 1495-1514 Jerzy Zet Naramowski, 1495-1537 Andrzej Zet Naramowski kan. pozn. (inne jego tytuły → p. 6), bracia [po 1505 używają często tylko nazwiska Naramowski], ss. Jerzego Zeta Naramowskiego; 1507 [ich siostra?] Anna c. Jerzego Zeta [starszego?], ż. Jana Kanińskiego syna Mikołaja z Kanina [par. Głuszyna], nabywa z zastrz. pr. odkupu od męża za 100 grz. cz. Kanina (PG 13, 128v);

1485-1505 tenże Jan: 1485 tenże wspólnie z ojcem → wyżej, 1495 tenże wspólnie z braćmi → niżej, 1499 tenże zapisuje ż. Kat. Gryżyńskiej po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części we wsiach N., Jezierzyce, Lubicz, Szydłowo i Morawsko (PG 12, 28v); 1505 tenże Jan zw. Jan Jurgizet Jezierzycki zapisuje ż. Kat. Gryżyńskiej po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 dóbr należnych z działów z braćmi w N., Morawsku, Jezierzycach i Lubiczu (PG 13, 27; KObceRyc. 171 – pod błędną datą 1455); cd. → niżej: 1508, 1512;

1495-1513 tenże Jerzy: 1495-1513 tenże łącznie z braćmi → niżej: 1495-1513; 1509 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi z Szamotuł wdzie pozn. swoje połowy we wsiach N., Morawsko i Lubicz, które otrzymał od brata Andrzeja pleb. w par. Święty Wojciech k. Poznania (PG 14, 87);

1495-1537 tenże Andrzej [duchowny → p. 6]: 1495-1500 tenże występuje wspólnie z braćmi → niżej; 1505 król Aleksander poleca Piotrowi Opalińskiemu kaszt. lądz. i sędziemu pozn., Mik. Kotwiczowi archid. pozn. oraz Sędziwojowi Milińskiemu podsędkowi pozn., aby przesłuchali po 2 świadków ze strony ojca i matki w celu wyjaśnienia, czy Andrzej z N. kustosz wiślicki, s. zm. Jerzego Zeta z N. i Eufemii, mieszczan pozn., został zrodzony z rodziców nal. do szlachty; 1505 Piotr Opaliński i Mik. Kotwicz jako komisarze król. oznajmiają, że Bodzęta Komornicki [z Komornik k. Kostrzyna] prep. kat. chełmińskiej i Andrzej Gowarzewski zeznali, iż zm. Jerzy Zet mieszcz. pozn. [ojciec kustosza wiślickiego] był uważany przez Łukasza z Górki i Macieja z Bnina i in. ziemian (terrigene) tego samego h. [tzn. Łodzia] za stryja i niekiedy zasiadał w sądach w zastępstwie (loco) Mac. z Bnina wdy pozn. jako wicewda; Marcin Sierosławski zeznał, że słyszał od przodków (a maioribus), że Jerzy Zet był ich bratem [rodowym] h. Łodzia; Jan Jemielnicki [prawdop. z Imielenka k. Pobiedzisk w pow. gnieźn.] i Stan. Lutomski zeznali, że Eufemia była szlachcianką h. Prawdzie (z ich zeznań wynika, że matki obu świadków uważały Eufemię za szlachciankę i siostrę [a więc raczej siostrę rodową, a nie rodzoną, jak to wynikałoby z regestu!]); na tej podstawie król orzeka, że Andrzej z N. pochodzi z obojga rodziców szlachty (RTH 3 nr 150 przytacza pełny tekst dok. z MK 21, 294; MS 3 nr 2273, 2290 regesty); a. 1509 tenże Andrzej swoje części dóbr po ojcu w N., Lubiczu i Morawsku dał braciom Janowi i Jerzemu (PG 14, 87);

1495-1513 wspomn. bracia występują wspólnie: 1495 Jerzy Zet (Zyth) z N., syn Jerzego Zeta, w imieniu swoim oraz braci Jana, Mikołaja i Andrzeja pozywa Jakuba Rosnowskiego, aby zgodnie z umową zawartą z ich zm. ojcem, zwrócił im 50 grz. w umówionym terminie (PG 59, 160b); 1496 tymże braciom Janowi i Jerzemu Jakub Rosnowski zobowiązuje się oddać wspomn. sumę do niedzieli „Invocavit” [12 II 1497] (PG 59, 215); 1497 król Jan Olbracht [z powodu nie stawienia się na posp. ruszenie] braci Jerzego i Andrzeja Zet oraz ich matki Eufemii, która ma na ich dobrach oprawę, nadaje pr. do ich dóbr N., Szydłowo, Morawsko i Lubicz Janowi Naramowskiemu dworzaninowi król. [s. Jana, wnukowi Erazma, → p. 3A]; Jerzy Zet był co prawda obecny na wojnie mołdawskiej, jednakże nie zgłosił się do tej chorągwi, do której powinien należeć [nadanie nie zostało zrealizowane]⁷Sprawy tej dotyczy też unieważniony dok. MS 2 nr 836; zawiera on błędne dane, np. wdowę po Jerzym Zet nazwano w nim Katarzyną (MS 2 nr 900); 1498 Jan Naramowski [s. Jerzego Zeta] ręczy za braci Jerzego i Andrzeja, że 24 VI 1498 zrezygnują wspólnie Jakubowi Rosnowskiemu wieś Worowo w pow. pozn. za 200 grz. (PG 59, 297); 1500 tenże z bratem Jerzym kwitują odbiór 21 grz. od Marcina Chomęckiego i ręczą za nieobecnego brata Andrzeja (→ p. 6), że też dokona pokwitowania (PG 62 k. 111, 125v); 1513 ciż Jan, Jerzy i Andrzej sprzedają 1/2 Morawska z 1/2 sołectwa tamże Andrzejowi, Janowi i Jakubowi ss. zm. Marcina Morawskiego [ceny brak] (PZ 24, 29).

1508 działy braci Jana i Jerzego Naramowskich; działu dokonuje Marcin Pigłowski wyznaczony z urzędu przez star. gen. wlkp.; Jerzy, młodszy brat, otrzymuje: fortalicjum z fosą w N. oraz 1/2 N. z 3 kmieciami, 4 zagr., 2 ł. opust., 1 zagrodą opust., 1/2 folw. i 1/2 opust. wsi Szydłowo z 1/2 sadu (pomerium), 1/2 lasu, 1/2 stawów i młynów, 1/2 opust. Lubicza oraz 1/4 (1/2 z 1/2) Morawska; Jan starszy brat otrzymuje 10 grz. w zamian za fortalicjum, dom ojcowski w N. poza fortalicjum, 1/2 N. z 4 kmieciami, 2 ł. opust., 4 zagr., 1/2 folw. i opust. wsi Szydłowo z 1/2 sadu, 1/2 lasu, 1/2 stawów i młynów, 1/2 opust. Lubicza [o 1/4 Morawska brak wzmianki]; wspólnie bracia mają posiadać karczmarza oraz stajnie i nową owczarnię, które Jan własnym kosztem wybudował; Jan kwituje odbiór 10 grz. od brata Jerzego za fortalicjum; [mimo wcześniejszej zapowiedzi działy nie dotyczą wsi Jezierzyce i nie dotyczą brata Andrzeja, który też posiadał swój udział we wspomn. wyżej wsiach, → wyżej: Andrzej, pod 1509] (PG 66 k. 64v, 89v, 90v).

1512 Jan Naramowski sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swemu zięciowi Mac. Skaławskiemu 1/2 folw., 1 3/4 ł., 1 zagrodę z kmieciami i zagrodnikiem w Jezierzycach wraz z pr. połowu ryb małą siecią czyli włokiem w jez. [Wonieść?], a Mac. Skaławski zapisuje Annie c. Jana Naramowskiego po 100 zł węg. posagu i wiana na 1/2 wsi Rogaczewo [Małe?] (PG 14, 164); 1513 temuż Barbara wd. po Piotrze Rogaczewskim daje całą wieś Rogaczewo [Małe] a w zamian otrzymuje 1 ł. opust. w Morawsku (PZ 24, 25v); 1514 tenże z bratem Andrzejem kan. pozn. sprzedają swe części w Jezierzycach Janowi Kani z Robaczyna: Jan 1/3 za 300 grz., a Andrzej 2/3 za 600 grz. (PG 15, 27v); 1521 ciż posiadają Lubicz (PZ 29, 185); 1522 ciż sprzedają opust. Lubicz za 150 grz. Tomaszowi Otuskiemu (PZ 24, 54v); 1522 tenże Jan zapisuje Wojc. Goszczowi altaryście altarii NMP i ŚŚ. Kosmy i Damiana czynsz roczny 6 wiard. z zastrz. pr. wykupu za sumę 18 grz. na 1/2 N. z 1/2 młyna i 1/2 folw. (PG 15, 479v); 1529 tenże wspomn. jako zm. (PG 74, 560v).

1512-17 Anna Naramowska c. Jana, ż. Mac. Skaławskiego: 1512 taż → wyżej; 1516 taż kwituje swego ojca, ponieważ otrzymała swą cz. dóbr N. i Lubicz po ojcu i matce (PG 69, 371v); 1517 taż → niżej: Kat. Naramowska.

1514-16 Kat. Naramowska c. Jana: 1514 mąż Piotr Rąbiński zapisuje jej 100 grz. na 1/2 swego działu w Rąbiniu (PG 15, 44v); 1516 taż kwituje swego ojca Jana Naramowskiego, że otrzymała swą cz. dóbr po ojcu i matce (KoścG 69, 296); 1517 po śmierci tejże Katarzyny 100 grz. jej posagu przypada Janowi i Jerzemu Naramowskim [jej ojcu i stryjowi], a oni dają pr. do tej sumy Mac. Skaławskiemu tytułem posagu Anny c. Jana → wyżej; Skaławski sam musi wymusić (extorquere) zwrot tych pieniądzy od Rąbińskiego (PG 69, 377v); 1517 Andrzej kan. pozn. i Jan Naramowscy wraz z Mac. Skaławskim kwitują odbiór 100 grz. posagu zm. Kat. Naramowskiej od Piotra Rąbińskiego (PG 69, 427).

1517-32 Małg. Naramowska c. Jana: 1517 taż nabywa z zastrz. pr. odkupu za 80 grz. 1/2 Chojnicy od Jana Sławieńskiego archid. pszczewskiego [i pleb. w Chojnicy], który posiadał tę cz. na tych samych warunkach za 87 grz. od Marcina Chojnickiego (PG 15, 126); 1529 taż kwituje stryja Andrzeja, ponieważ odebrała od niego należny majątek po ojcu i matce (PG 74, 560v); 1529-36 tejże jej mąż Stan. Borzysławski zapisuje posag i wiano: 1529, 1530 po 120 grz. posagu i wiana na 1/2 Borzysławia, 1536 [po pozbyciu się cz. Borzysławia] po 50 grz. posagu i wiana na Snowidowie (PG 16 k. 322, 342v; PG 17, 69v).

1530-48 Jerzy Naramowski⁸O dalszych losach szlacheckiej rodziny Zetów Naramowskich zob. M. Mika (s. 33-42, → p. 7), DwMat. 14415, 106 n., PSB 22 s. 525, 526, bratanek Andrzeja, [zapewne syn Jana]: 1530, 1537 tenże zapisuje ż. Annie Bylęckiej c. zm. Wojc. Bylęckiego: 1530 po 180 grz. posagu i wiana na 1/2 N.; Anna kwituje swych braci Jana i Aleksandra z dóbr po ojcu i matce w Kosiczynie oraz w Lutomiu i Lutomiu Małym, 1537 po 200 grz. posagu i wiana na N. oraz opust. Nowym Dworze i opust. Szydłowie (PG 16, 338v; PG 17, 150v; PG 74, 506); 1536 tenże zwraca trzecią ratę (15 grz.) z sumy 70 grz. swej siostrze Helenie Bożejewskiej wd. po Mik. Chlebowskim; pozostaje do spłacenia 20 grz. (PG 76, 385v); 1536 tenże kupuje części N. i opust. Szydłowa od stryja Andrzeja Naramowskiego kan. pozn. za 500 grz. (PG 16, 671; PZ 24, 97v); 1537 tenże wyznacza ż. Annę Bylęcką i Mik. Sobockiego na opiekunów swych dzieci Andrzeja, Stanisława i Mikołaja (PG 17, 151); 1540-48 tenże nabywa z zastrz. pr. odkupu: 1540 części w Lutomiu za 100 grz. od Jana i Aleksandra Bylęckich (PG 17, 353v), 1542 2 ł. w Morawsku za 12 grz. od Jana Morawskiego (PZ 24, 109v), 1547 2 ł. w Morawsku za 36 grz. od Jana Morawskiego (PG 18, 315), 1548 1/2 Lubiatowa Małego od Anny z Lubiatowskich Witkowskiej i jej ss. Marcina i Macieja Witkowskich (PG 18, 406); 1546 tenże Jerzy zapisuje [drugiej] ż. Annie c. zm. Jana Kołaczkowskiego po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 N. oraz na Szydłowie i opust. Nowym Dworze (PG 18, 265).

1508 pobór od 8 ł. i od karczmy (ASK I 3, 27); 1509 pobór od 8 półł. [sic] i od karczmy (ASK I 3, 69); 1563 pobór od 7 ł., od 1 mł. korzecznego i 1 karczmy dor. (ASK I 5, 241); 1577 pobór płaci Adam Naramowski (ASK I 5, 731v); 1580 Naramowscy płacą pobór od 7 ł., 7 zagr., 6 komor., młyna i roli młynarskiej (ŹD 43; ASK I 6, 165v).

Mieszkańcy: 1393 świadkowie Jakub i Mikołaj, garncarze z N. (WR 1 nr 163); 1426 Bartłomiej sługa [Erazma Naramowskiego?] toczy spory z Janem s. Ryszka [mieszcz. pozn.?, → Maniewo] (WR 1 nr 1232, 1233); 1432 Mac. Czoło z N. pozywa Wawrz. Jeża z Nowego Dworu [k. Poznania] o wyrządzone mu krzywdy (PZ 11, 113v).

4. 1397 Andrzej zw. Wolenowicz pozywa Kamerarową mieszczkę pozn. [→ p. 3] o 5 grz. za sołectwo w N. (Lek. 1 nr 2355); 1418 tenże? Andrzej z N. w sporze z Czasławem z Grabowca [wieś zaginiona k. Kórnika] o 15 grz. (PZ 5, 74).

5. 1510 do uposażenia prebendy [kan.] „Winiary” należy m. in. N. [tzn. zapewne dzies. z N.] (LBP 45).

6. 1500-37 Andrzej Naramowski [syn Jerzego Zeta] (→ p. 3B: 1495), dziekan [koleg.] Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu 1500 (PG 62, 125v), pleb. w par. Święty Wojciech pod Poznaniem 1509 (PG 14, 87), kan. pozn. 1515-37 (MHP nr 255, 295, 303; AC 2 nr 1819; A nr 236, 249; altarysta w kat. pozn. a) przy altarii Ś. Trójcy i NMP 1524-37, b) przy altarii Nawiedzenia NMP oraz ŚŚ. Katarzyny i Barbary 1526-37 (Now. 1 s. 248, 437); 1500 jest nieobecny w Poznaniu z powodu wyjazdu poza granice w Królestwa (a Regno nunc absens; PG 62, 125v); 1528 tenże [jako altarysta] przyjmuje od braci Zbąskich czynsz 10 grz. rocznie ze wsi Jabłona Nowa i od Andrzeja Witosławskiego czynsz 10 grz. zapisany na wsiach Pałczyn i Kraskowo w pow. bydg. (PG 74, 150v; PG 16, 235v); tenże zmarł a. 4 IV 1537 (Now. 1, 725).

1508 Jerzy syn Jana [Zeta] Naramowskiego [i Gryżyńskiej?] pleb. w Wonieściu (ACC 85, 47v).

7. M. Mika, Studia nad patrycjatem poznańskim, Poznań 1937, s. 18-42 (dot. rodzin Rosmanów-Naramowskich i Zetów-Naramowskich; tamże drzewa genealogiczne tych rodzin).

8. Na terenie N. znajduje się kilka stanowisk archeologicznych, w których znaleziono ślady osad i fragmenty naczyń z okresu średniowiecza (Hensel 5, 212-217).

Uwaga: Zetowie Naramowscy mieli od 1468 pr. patronatu altarii Nawiedzenia NMP oraz ŚŚ. Katarzyny i Barbary, założonej ok. 1416-18 w Środzie, a potem przeniesionej do kat. pozn. (CP 18 k. 229, 230; Now. 1, 247-248).

W sumariuszu dominikanek (katarzynek) pozn. znajdują się wzmianki o N., z których wynika, że zakonnice żyjące w XV i XVI w. przypuszczały, iż N. niegdyś do nich należały (APP Dominikanki-Poznań 33 k. 17-18v). Nie znajduje to potwierdzenia w znanych nam źródłach.