2. 1423 odnowienie granic: między → Ludomami a m. [starostwem] O. (Wp. 8 nr 970), między król. Chowanowem (tenuta Mik. Tumigrały tenut. obornickiego) i → Chowanówkiem (Macieja i Janusza wójtów obornickich) a m. O.; gran. między Chowanówkiem a [starostwem] O. biegnie na pewnym odcinku wzdłuż rz. → Królewa Woda (Wp. 8 nr 971); 1514-17 Feliks, Grzegorz i Mikołaj z Gaju tenutariusze w O. pozwani przez Mik. Mścicha Ludomskiego o zajęcie boru nal. do Ludom [sporna gran. opisana jak w dok. z 1423: Wp. 8 nr 970] (PG 69 k. 7, 372, 376, 379v, 406; MS 4 nr 10515); 1547 (obl. 1549) komisarze król. rozgraniczają Gołaszyn z dobrami król.: m. O., wsią Bogdanowo i [lasem] → Łęg [w haśle Łęg pomyłkowo pod 1549] (PG 91, 217-218v); 1553 w miejscu zw. Koniec Grzęp znajduje się kopiec narożny Dąbrówki Ludomskiej, → Ludom i m. [starostwa] O. (PZ 32, 230v-231); 1560 k. wzgórza Księża Góra, przy wielkiej drodze z → Ludom do Szamotuł, znajduje się kopiec narożny Ludom, m. [starostwa] O. i Boruszyna (PG 104, 444v-445v).

Do starostwa obornickiego nal. (oprócz miasta O.):

Zamek¹Są to jedyne znane wzmianki o zamku w O. Nie wiemy, kiedy został wzniesiony. W 1. 1448-56 tenut. obornicki Piotr Skóra z Gaju nie urzędował w zamku, lecz w swoim domu (domus) mieszkalnym, we dworze (curia) w O., który w 1456 zapisał ż. Jadwidze (→ p. 3a). Z kolei w opisie podziału O. z 1515 między Grzegorza, Mikołaja i Feliksa Skórów z Gaju jest tylko ogólna wzm. o jakimś dworze (do kogo należącym?) przy ul. Tkackiej (→ Oborniki miasto, p. 2Ba). W 1517 mowa jest ponownie o dworze tenutariuszy w O. (→ p. 3a). Zamek w O. zniszczyli doszczętnie Szwedzi w 1656 (SLP 387). E. Raczyński, Wspomnienia Wielkopolski, t. 1, Poznań 1842, s. 159, i E. Callier, Powiat obornicki w XVI wieku, w: Szkice historyczno-geograficzne, Poznań 1886, s. 24, podają, że starostowie postawili później w tym miejscu drewniany dom, istniejący jeszcze ok. 1772 (miejsce to zw. jest na planie O. z 1793: Königsberg; plan ten przechowywany jest w: APP, Odrysy i kopie planów miast wielkopolskich, nr 73). Teren ten nie został przebadany archeologicznie przed jego niwelacją a. 1880 (→ Oborniki miasto, p. 8) (castrum): połowa XV w. → Oborniki miasto, p. 2A; 1461 kapłan zamku → p. 5; 1462 → Oborniki miasto, p. 3Ab; 1487 → Oborniki – wójtostwo.

1468 młyn wodny zw. Marowszin Młyn [w starostwie obornickim?] → p. 3a i przyp. 11.

1507 folwark zw. → Kotowski²Najprawdopodobniej folw. ten stanowił własn. król. → Kotowski folwark pod O. w posiadaniu Feliksa [Skóry z Gaju tenut. w O.] (ACC 84, 58v-59).

1547 (obl. 1549) las → Łęg ma nal. wieczyście do [stwa] O. (PG 91, 218).

Wsie nal. do starostwa obornickiego [z wyjątkiem Chowanówka pozostałe wsie stanowiły własność podzieloną między starostwo i wójtostwo obornickie]:

cz. Nowej Wsi: 1411, 1419 → Nowa Wieś w dystrykcie [starostwie?] O. (Wp. 5 nr 190; Wp. 8 nr 845); 1468 [?] folw. Nowa Wieś → p. 3a; 1470-1560 wieś → p. 3a;

cz. Chowanowa³Prawdop. płatnicy poboru z → Bogdanowa i → Chowanowa (1577-80 Mac. Nieżychowski i 1580 Wojc. Redecki) oraz z → Dąbrówki Miejskiej (1577 Stan. Bobolecki i 1580 Stan. Redecki) byli posesorami wójtostwa-majątku: 1423 wieś król. Chowanowo tenutą Mik. Tumigrały tenut. obornickiego (Wp. 8 nr 971); 1470-1544 → p. 3a; 1563 tenutariusze i wójtowie oborniccy [Mac] Sierosławski i kaszt. krzyw. [Stan. Spławski] płacą pobór z → Chowanowa (ASK I 5, 228); 1564, 1659-65 Chowanowo w starostwie O. (Dzieje Obornik, pod red. Cz. Łuczaka, Poznań 1990, s. 84; LWK 1659-65 cz. 2, 29);

cz. Słanowa: 1468 [?], 1470-1560 → p. 3a; 1564 Słanowo w starostwie O. (Dzieje, s. 84); 1659-65 wieś Słanowo z folw. nal. do starostwa w O. (LWK 1659-65 cz. 2, 30); oborniccy [Mac] Sierosławski i kaszt. krzyw. [Stan. Spławski] płacą pobór z → Chowanowa (ASK I 5, 228); 1564, 1659-65 Chowanowo w starostwie O. (Dzieje Obornik, pod red. Cz. Łuczaka, Poznań 1990, s. 84; LWK 1659-65 cz. 2, 29);

cz. Słanowa: 1468 [?], 1470-1560 → p. 3a; 1564 Słanowo w starostwie O. (Dzieje, s. 84); 1659-65 wieś Słanowo z folw. nal. do starostwa w O. (LWK 1659-65 cz. 2, 30);

cz. Bogdanowa⁴→ przyp. 3:1468 [?], 1470-1540 → p. 3a; 1547 → wyżej; 1508-10 folw. w → Bogdanowie nal. do Feliksa [Skóry z Gaju tenut. w O.] → Oborniki miasto, p. 5Aa; 1563 tenutariusze i wójtowie oborniccy [Mac] Sierosławski i kaszt. krzyw. [Stan. Spławski] płacą pobór z → Bogdanowa (ASK I 5 k. 228v); 1564 Bogdanowo w starostwie O. (Dzieje, s. 84); 1659-65 wieś Bogdanowo z folw. nal. do starostwa O. (LWK 1659-65 cz. 2, 29);

cz. Uścikowa: 1470-1560 → p. 3a; 1564, 1659-65 Uścikowo w starostwie O. (Dzieje, s. 84; LWK 1659-65 cz. 2, 29);

cz. Starej Wsi: 1478-1560 → p. 3a;

cz. Dąbrówki Miejskiej⁵→ przyp. 3. : 1510 → p. 3a; 1563 tenutariusze i wójtowie oborniccy Mac. Sierosławski i kaszt. krzyw. [Stan. Spławski] płacą pobór z → Dąbrówki Miejskiej (ASK I 5, 228);

Chowanówko: 1564 Chowanówko⁶Z. Chodyła, (Dzieje, s. 84) wymienia wśród wsi nal. w 1564 do starostwa obornickiego także Łagiewniki w pow. pozn. Tymczasem posiadaczami zastawnymi tej wsi były osoby nie będące tenutariuszami obornickimi (→ Łagiewniki k. Poznania, p. 3) w starostwie O. (Dzieje, s. 84); 1659-65 wieś Chowanówko z folw. w starostwie O. (LWK 1659-65 cz. 2, 30).

3. Własn. król. – siedziba starostwa niegrodowego.

Starostowie i burgrabiowie:

3a) Starostowie (tenutariusze) oborniccy, ich uprawnienia publicznoprawne:

[1370 O. pod zarządem starosty gen. wlkp. → Oborniki miasto, p. 3Cb.]

1403 młynarz z mł. nad rz. Wartą [k. O.] ma przekazywać tenut. obornickiemu lub królowi 2/3 miary [zboża] ze swego młyna [→ Oborniki miasto, p. 3Cd] (Wp. 5 nr 32); 1403 starosta [tenut. obornicki?, star. gen. wlkp.?] wysiał zboże z O. do Poznania (KP nr 1384).

1422 stren. Dobrogost Koleński⁷Informacja KR 5, 6, o sporze w 1421 Dobrogosta tenut. obornickiego, brata Wojciecha z Glinki (tj. z Glinna), z Mościcem wydaje się mylna (cytowanego aktu nie odnaleziono). Dobrogost Koleński h. Nałęcz (UDR I/1, 188) był bowiem s. Stanisława z → Kolna, a Wojciech h. Przosna z → Glinna – synem Jury z Chojnicy i Bielaw [m. in. z → Kolna] tenut. obornicki zobowiązuje się uwolnić Mikołaja mieszcz. pozn. od długów żyd. (PZ 7, 23v; in. urzędy → UDR I/l, 188; G.Star. 53; GUrz. nr A 163).

1423 Mik. Tumigrała z Siekowa [k. Wielichowa] tenut. obornicki (in. urzędy → G.Star. 53; PSB 21, 99-100): tenże oraz Dobrogost z Szamotuł podkom. kal. [w tekście mylnie: pozn.] i Sędziwój z Ostroroga wda pozn. oraz star. gen. wlkp. odnawiają granice, wytyczone przez Tomka z Węgleszyna star. gen. wlkp. [tj. w 1. 1398-1409] między wsią Ludomy a m. [stwem] O. (Wp. 8 nr 970) oraz między wsią król. Chowanowo tenutą tegoż Mikołaja i Chowanówkiem a m. O. (Wp. 8 nr 971).

1426 stren. Teodoryk niegdyś z Międzychodu [też m. in. z Iwna, Zajączkowa i Lubikowa] tenut. obornicki (in. urzędy → GUrz. nr A 225, nr C 493, 728; G.Star. s. 53, 69, 74; UDR I/l, 187): tenże ma sumy [zapisane przez króla] na O. [→ Międzychód – dobra, p. 3A] (PZ 8 k. 84, 107); tenże pozywa Andrzeja ze Szczepankowa i Błożejewa o 10 grz. długu (PZ 8, 106v); tenże w sporze z Bodzętą Niewierskim (ACC 9, 11v).

1433 szl. Arnold [niezident.] tenut. obornicki w sporze z burm. rajcami i wójtem O. → Oborniki miasto, p. 3Aa.

1443-1626 Skórowie z → Gaju, potomkowie Piotra Skóry używali nazwiska Oborniccy (G.Star. 53-55; DwMat. 14417, 57-72):

1443-56 (zm. a. 30 III 1468) Piotr⁸W hasłach Gaj i Kiączyn mylnie podano, że Piotr Skóra był tenut. obornickim od 1433. Funkcję tę pełnił prawdop. do śmierci (G.Star. 54). Związki Skórów z O. są znacznie wcześniejsze i sięgają r. 1384, gdy Jasiek i Szczepan z Gaju występują jako wujowie Janusza wójta obornickiego, → Oborniki – wójtostwo Skóra z → Gaju, tenut. obornicki, podsędek 1432-40 i sędzia pozn. 1441-51, kaszt. kal. 1451-68, star. gen. wlkp. 1455-56 (UDR I/1, 184; WSB 672): 1443 tenże w sporze z Winc. Sadowskim (PZ 14, 214v); 1447 tenże → Oborniki miasto, p. 6Bb; 1448 tenże wystawia w O. dok. → Oborniki miasto, p. 6C; 1456 tenże zapisuje ż. Jadwidze m. in. dwór (curia) w O., 4 korce słodu tygodniowo z młyna słodowego [w O.], 6 kamieni łoju rocznie z m. O. i młyn wodny w Uścikowie [→ Gaj] (PG 8, 154); 1468 tenże pochowany w O. → Oborniki miasto, p. 6Bb.

1462-85 (zm. po 28 XI 1486 a przed 31 III 1487) Andrzej⁹W 1486 Andrzej wystąpił tylko raz w znanych źródłach: 28 XI jako sędzia pozn. i bez tytułu tenut. obornickiego (PZ 21, 90v). Zapewne jednak, podobnie jak jego ojciec Piotr, do śmierci pełnił także tę ostatnią funkcję. Tak też przypuszcza G.Star. 54, choć cytowane tamże źródła nie potwierdzają występowania Andrzeja z tytułem tenutariusza O. w 1487 (→ przyp. 10) sędzia pozn. 1485-86 oraz 1469-85 (zm. 1485) Aleksander¹⁰G.Star. 54, podaje nieściśle, że Aleksander zm. zapewne w 1493. Tymczasem Aleksander jako zmarły wspomn. jest kilkakrotnie w 1485 (PG 58, 158v; PZ 21 k. 15, 37). Elżbieta z Janów Młyna, wd. po Aleksandrze, już w 1491 występuje jako ż. Andrzeja Pasikonia z Włościejewek k. Książa (PG 10, 137; por. → Krocz, przyp. 4). G.Star. 54, podaje też mylnie, że Aleksander z bratem Andrzejem wymieniani są jako tenutariusze oborniccy do 1487. Cytowane tamże źródła dotyczą jednak tylko 1. 1469-85 (PG 8, 38v – PG 1222, 486v), a w jedynym cytowanym źródle z 1487 nie ma wzmianki o Aleksandrze (BR rps 85, 138) Skórowie z Gaju, Oborniccy, ss. Piotra z Gaju, tenutariusze oborniccy (UDR I/l, 184; GUrz. nr A 308): 1462 tenże Andrzej tenut. obornicki [→ Gaj] (PG 6, 57, dawniej k. 137); 1468 Barbara [c Jakuba ze Strzyg kaszt. rypińskiego] ż. tegoż Andrzeja pozywa swego szwagra Wojciecha z Gaju kustosza gnieźn. [i pleb. w O. 1475-87, → Oborniki miasto, p. 5Ab], który odmówił wwiązania jej w wiano, zapisane Barbarze przez [teścia] Piotra z Gaju [prawdop. na starostwie obornickim], tj. w [cz. wsi] Bogdanowo, folw. Nowa Wieś, [cz. wsi] Słanowo i młyn wodny zw. Marowszin Młyn¹¹Marowszin Młyn [młyn Maruszy?] położony był zapewne w dobrach król. O. Może chodzi o jeden z młynów król. na rzekach Wełnie i Warcie k. O., a może jest to młyn wodny w Uścikowie, wspomn. w 1456 (→ p. 3a: Piotr Skóra) (PG 57, 23); 1469 tenże Aleksander z → Gaju tenut. w O. (PG 8, 38v); 1470 ciż Andrzej i Aleksander otrzymują w dziale dóbr z bratem Wojciechem m. in. dobra król., tj. m. O. z [częściami] wsi Bogdanowo, Nowa Wieś, Uścikowo, Słanowo i Chowanowo, które w ciągu roku mają podzielić między siebie (PG 57, 40); 1470 tenże Andrzej zobowiązuje się zrezygnować bratu Aleksandrowi 150 grz. półgr [zapisanych] na [tenucie] O. z przynależnymi wsiami [Gaj] (PG 57, 47v); 1472 tenże Andrzej → Oborniki miasto, p. 5F; 1478 tenże Aleksander zapisuje: siostrze Katarzynie zakonnicy w Owińskach 8 grz. czynszu rocznego dożywotnio na 1/2 sumy, którą ma [zapisaną na tenucie O., tj.] na 1/2 m. O. oraz wsiach Chowanowo, Nowa Wieś i Stara Wieś (PG 9, 97v), ż. Elżbiecie [z Janów Młyna w pow. gnieźn., obecnie Janowiec Wlkp.] po 400 grz. posagu i wiana m. in. na wsi król. Bogdanowo (PG 9, 96), w 1493 król Jan Olbracht wyraża zgodę na zapis po 200 grz. posagu i wiana dla wspomn. Elżbiety na dobrach król. O., a szczególnie na wsi Bogdanowo (MS 2 nr 214); 1479 tenże Andrzej zapisuje siostrze Barbarze zakonnicy w Owińskach 7 grz. czynszu rocznego na 1/2 wsi król. Uścikowo z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. (PG 9, 108); 1481 tenże Aleksander płaci kary, bo nie stawił się w sądzie pozwany przez ss. zm. Stan. Wargowskiego oraz przez Klemensa Skoraczewskiego komandora Ś. Jana pod Poznaniem (PZ 20 k. 115v, 154v); 1481 tenże Aleksander zeznaje, że jest winien Szczepanowi, Sędziwojowi zw. Warchołek i Feliksowi z Gołaszyna [k. O.] 41 zł węg.; w zamian daje im wwiązanie w 2 1/2 ł. w Nowej Wsi, na której to wsi ma sumy zapisane mu przez króla (PZ 20, 141); 1483 tenże Andrzej toczy spór z wójtem z O. o pr. patronatu kościoła Ś. Ducha pod O. → Oborniki miasto, p. 5E; 1484 tenże Andrzej zapisuje czynsz na tenucie obornickiej na ufundowanie kolegium mansjonarzy w kościele par. w O. → Oborniki miasto, p. 5H; 1485 skargi mieszczan obornickich na tychże tenutariuszy Andrzeja i Aleksandra z Gaju → Oborniki miasto, p. 4A; 1488 Jadwiga z Orchowa [pow. gnieźn.] wd. po tymże Andrzeju sprzedaje Marcinowi Ściborowi Ponieckiemu swe prawa otrzymane od męża do [cz.] wsi [król.] Uścikowo, w 1490 król Kazimierz zezwala wspomn. Ponieckiemu wykupić tę wieś z jej rąk (PG 10, 91v; MS 1 nr 2138).

Spadkobiercy Andrzeja i Aleksandra, Skórowie z Gaju, Oborniccy:

1487-1510 (wspomn. jako zm. 1511) Wojciech (podkom. dobrz. 1503-10 i wda płocki od 1510) i 1487-1550 (zm. 1550) Grzegorz (star. płocki) synowie Andrzeja i Barbary ze Strzyg, oraz 1487-1554 (wspomn. jako zm. 1557) Mikołaj (sędzia pozn. 1541-56) syn Andrzeja i jego drugiej ż. Jadwigi z Orchowa; 1497-1520 (zm. 1520) Feliks syn Aleksandra, tenutariusze oborniccy (UDR I/2, 230; UDR VI/2, 186): 1487 ciż Wojciech, Grzegorz i Mikołaj bracia niedz. nie stawili się w sądzie pozwani przez Wojc. Miaskowskiego o 15 grz. półgr ze swych dóbr Gaj i Stramnica oraz z sum, które mają [zapisane] na [tenucie] O. i przynależnych wsiach; wspomn. sumę ich zm. ojciec Andrzej tenut. w O. zapisał w księdze ziemskiej pozn. Miaskowskiemu i nie zapłacił (PG 21, 103v); 1497 ciż Wojciech i Feliks tenutariusze w O. (PG 59, 230); 1503 tenże Wojciech → Oborniki miasto, p. 3D; 1505 tenże Feliks zaspakaja roszczenia swego rodzeństwa przyrodniego z Włościejewek [→ Krocz] do posagu ich matki Elżbiety, oprawionego przez jej zm. męża Aleksandra m. in. na wsi [król.] Bogdanowo (PG 13, 43-44); 1507 ciż Wojciech i Grzegorz nie stawili się w sądzie pozwani przez brata [przyrodniego] Mikołaja o wygnanie z dóbr po zm. ojcu, m. in. z dóbr król., tj. zm. O. i [części] wsi Uścikowo, Słanowo, Nowa Wieś oraz Stara Wieś (PG 65, 270v); 1507-10 tenże Feliks posiada: 1507 folw. zw. Kotowski pod O., 1508-10 folw. w Bogdanowie → Oborniki miasto, p. 5Bb, 5Aa; 1509 tenże Feliks płaci pobór z 2 ł. w Nowej Wsi (ASK I 3, 52); 1510 do tenutariuszy [obornickich] nal. [cz. wsi] → Nowa Wieś pod O., do tegoż pana F[eliksa] nal. 14 kmieci w Chowanowie (LBP 77);

1510 ciż Wojciech, Mikołaj i Grzegorz zawierają ugodę dot. dóbr król.: m. O. oraz wsi Uścikowo, Słanowo, Nowa Wieś, Stara Wieś, Bogdanowo, Chowanowo i Dąbrówka [Miejska] (MS 4 nr 923); 1511 komisarze król. przeprowadzają podział m. O. z przynależnymi wsiami między tychże Wojciecha, Grzegorza i Mikołaja (PG 68, 90v); 1511 tenże Mikołaj wwiązany przez brata Grzegorza w posiadanie m. O. oraz połowy wsi Uścikowo i Słanowo oraz w 1/4 wsi Nowa Wieś i Stara Wieś, należnych mu po ojcu i [zm.] bracie Wojciechu (PG 68, 236v); 1512 tenże Feliks nie stawił się w sądzie pozwany przez brata stryj. Mikołaja o wygnanie z cz. O. (PG 68, 242v); 1513 król Zygmunt rozstrzyga spór między mieszczanami z O. a Feliksem, Grzegorzem i Mikołajem tenutariuszami obornickimi o nadmierne obciążenia mieszczan (PG 1222, 487-488; MS 4 nr 1934); 1514 tenże Feliks nie stawił się w sądzie pozwany przez tychże Mikołaja i Grzegorza, ponieważ nie dopuścił do przeprowadzenia podziału O. (PG 69, 163v); 1514-17 ciż Feliks, Grzegorz i Mikołaj → p. 2; 1515 ciż Feliks, Grzegorz i Mikołaj dzielą m. O. oraz kmieci, zagrodników i łany we wsiach Uścikowo, Nowa Wieś, Stara Wieś i Słanowo [→ Oborniki miasto, p. 2Ba, 2Bb, 2Bg, 3Bb] (PG 69, 255v-257v); 1517 tenże Grzegorz pozwany przez brata Mikołaja o wygnanie z 1/2 dworu w O. i z m. O. (PG 69, 401; PG 70, 419v); 1517 tenże Feliks wydaje wyrok w sporze między bractwem mansjonarzy w O. a właścicielem jatki w O. → Oborniki miasto, p. 5H; 1520 tenże Feliks zapisuje, za zgodą króla Zygmunta, ż. Dorocie Łekieńskiej [z Łekna w pow. kcyn.] posag i wiano na tenucie obornickiej, tj. na części m. O. i przyległych wsiach oraz na sumach, które ma zapisane na tenucie obornickiej (PG 15, 360v-361; MS 4 nr 12703); 1522 temuż Mikołajowi król Zygmunt zezwala na oprawienie ż. Reginie Opalińskiej po 900 zł posagu i wiana na sumach [zapisanych] na m. O. oraz wsiach Bogdanowo, Chowanowo, Nowa Wieś i Stara Wieś (PG 15, 433v); 1523-26 tenże Mikołaj → niżej: Dorota; 1526 król Zygmunt zachowuje dożywotnio tychże Grzegorza i Mikołaja w posiadaniu części m. O. oraz wsi Uścikowo, Słanowo, Nowa Wieś i Stara Wieś (MS 4 nr 4973); 1536-37 tenże Mikołaj → Oborniki miasto, p. 3Cb; 1540 ciż Grzegorz i Mikołaj oraz 1547 tenże Mikołaj → niżej: Dorota; 1549 tenże Mikołaj → Oborniki miasto, p. 4Ca; 1550 tenże Grzegorz daje bratu Mikołajowi m. in. swe części w dobrach [król.], tj. w m. O. oraz wsiach Uścikowo, Nowa Wieś, Stara Wieś i Słanowo, a Dorota Grabska wwiązuje tegoż Mikołaja w dobra O., które posiada z tytułu swej oprawy [→ wyżej: 1520] (PG 93, 25v-26v; MS 5 nr 864); 1554 Regina Opalińska, ż. tegoż Mikołaja, uzyskuje od króla Zygmunta Augusta dożywocie na tenucie O. (MS 5 nr 6700).

1520-56 (zm. po 1559: DwMat. 14417, 72) Dorota c. Piotra z Łekna, ż. Feliksa Obornickiego, od 1522 występuje jako ż. Jana Grabskiego [z Grabi na Kujawach]: 1520 taż → wyżej; 1522 taż uzyskuje od króla Zygmunta dożywocie na tenucie obornickiej (MS 4 nr 13165); 1522 tejże król Zygmunt zezwala na zapisanie Winc. Spławskiemu [ze Spławia, obecnie w granicach m. Poznania] pewnych sum na O. (MS 4 nr 13166); 1523-26 taż toczy proces z Mikołajem z Gaju tenut. w O. o swą oprawę zapisaną przez zm. męża Feliksa m. in. na [m.] O. i wsiach Bogdanowo, Chowanowo, Nowa Wieś, Stara Wieś, → Gaj i in. [→ wyżej: 1520] (MS 4 nr 13479, 14466); 1533 tejże król Zygmunt [St.] zezwala na odstąpienie komukolwiek 1/2 jej sum oprawnych na O. i przynależnych wsiach (MS 4 nr 16914); 1540 konsens król. dla Jana Grabskiego [drugiego] męża tejże Doroty na wykupienie z rąk Grzegorza i Mik. Skórów z Gaju 1/2 m. O. z wsiami Bogdanowo i Chowanowo oraz 1/2 wsi opust. Nowa Wieś (MS 4 nr 20315); 1540 taż Dorota z mężem Janem Grabskim → Oborniki miasto, p. 4Ca; 1544 cz. Chowanowa tenutą tejże Doroty i jej męża (PZ 31, 500); 1545-48 wspomn. Jan Grabski tenut. i wójt w O. → Oborniki – wójtostwo; 1547 wspomn. Jan Grabski i Mik. Skóra toczą proces o sumy zapisane na O. (PZ 31, 650); 1547 taż Dorota z mężem Janem Grabskim tenutariusze oborniccy (PG 91, 217-218v); 1548-56 taż → Oborniki – wójtostwo; 1549 konsens króla Zygmunta Augusta dla tejże Doroty na zastaw 1/2 m. O. mężowi Janowi Grabskiemu, na tej cz. O. Dorota ma oprawiony posag przez zm. [pierwszego męża] Feliksa Obornickiego (MS 5 nr 4775);

1550 taż → wyżej; 1556 konsens król. dla tejże Doroty (wd. po Janie Grabskim) na cesję Stan. Spławskiemu i Mac. Sierosławskiemu [prawdop. z Sierosławiak. Buku] jej sum na O. i wójtostwie w O. (MS 5 nr 7448; PG 19, 349), a w 1557 król wyraża zgodę na podział 1/2 O. i całego wójtostwa w O. między wspomn. Stan. Spławskiego i Mac. Sierosławskiego (MS 5 nr 8015).

1558-71 (zm. między 1572 a 1575) Stanisław stolnik pozn. 1572 (UDR I/2, 230) i 1560 – zm. ok. 1594 Wojciech kan. 1558 i kanclerz pozn. 1569 oraz kan. krak. 1571 (DwMat. 14417, 69), Skórowie z Gaju, Oborniccy, ss. Mikołaja Skóry z Gaju Obornickiego i Reginy z Opalenicy: 1558 król Zygmunt August potwierdza ugodę zawartą między tymże Stan. Obornickim i Mac. Sierosławskim w sprawie wykupu dóbr m. O. (MS 5 nr 8396; LWK 1616-1620 cz. 2 nr 348); 1560 tenże Wojciech otrzymuje w dziale dóbr z bratem Stanisławem 1/2 m. O. i wsie Uścikowo, Słanowo, Nowa Wieś i Stara Wieś (PG 104, 290); 1571 król Zygmunt August zezwala Januszowi¹²W regeście zapisano, że konsens uzyskał Janusz Skóra z Gaju Obornicki. Janusz nie występuje więcej w znanych źródłach (por. DwMat. 14417, 57 n.). Może chodzi o Stan. Skórę Obornickiego stolnika pozn.? [sic, Stanisławowi?] Skórze Obornickiemu z Gaju wójtowi z O. na wykupienie wójtostwa w O. z rąk Mac. Sierosławskiego (MS 5 nr 10623); 1571 tenże Stan. Obornicki i Mac. Sierosławski uzyskują zgodę króla na odstąpienie Wojc. Obornickiemu części w m. O. i w przynależnych wsiach (MS 5 nr 10624).

1563-1626 Andrzej Skóra z Gaju, Obornicki, podczaszy kal. 1609-26, syn Stan. Skóry z Gaju Obornickiego (LWK 1616-20 cz. 2 nr 376, 592; LWK 1, XXXVII; UDR I/2, 230; G.Star. 54-55): 1626 23 V temuż król Zygmunt III zezwala na cesję dzierżawy starostwa obornickiego Janowi z Warzymowa Sokołowskiemu star. radziejowskiemu [1620-30, kaszt. bydgoski 1628-36: UDR VI/2, 268] (DwMat. 14417, 65 – wg MK 174, 180v-181v).

3b) Inni użytkownicy cz. starostwa obornickiego [z tytułu posiadania sum, zapisanych im na O. przez tenutariuszy]:

1522 Winc. Spławski ma sumy zapisane na tenucie obornickiej → wyżej: Dorota.

1556-69 Stan. Spławski kaszt. sant. 1561-63, krzyw. 1563-67, żarnowski 1567-68, międz. 1568-69, zm. 1569 (UDR I/2, 232; LWK 1616-20 cz. 1 s. 28 przyp. 94; G.Star. 55) oraz 1556-71 Mac. Sierosławski (G.Star. 55): 1556-57 ciż → wyżej: Dorota; 1558, 1571 tenże Maciej → wyżej: Stanisław i Wojciech; 1563 ciż (tenutariusze i wójtowie w O.) płacą pobór z Bogdanowa, Chowanowa i Dąbrówki Miejskiej (ASK I 5, 228).

3c) Burgrabiowie oborniccy [z ramienia tenutariuszy obornickich]: 1405 Rambert starszy (senior) z O. pozwany przez komandora Ś. Jana [pod Poznaniem] o to, że nie wymierzył sprawiedliwości swemu poddanemu (KP nr 2377; Dzieje 34, mylnie: Rambert franciszkanin); 1420 szl. Mikołaj burgr. z O. toczy proces [o co?] z Jakubem pleb. w Słomowie (ACC 4, 157); 1455 burgrabia z O. → Oborniki miasto, p. 3Bd; 1492 śwd. Jan Rożnowski burgr. obornicki (LBP 238).

5. 1461 Stanisław kapłan zamku (presbyter castri) w O. [tj. najpewniej prywatny kapelan Piotra Skóry z Gaju tenutariusza obornickiego] pozwany przez Jana kościelnego w Objezierzu o zajęcie domu w O., obie strony powołują się na darowiznę rajców z O. (ACC 41 k. 31, 33v).

Uwaga: Metryka Koronna notuje w 1523 nadanie przez króla Zygmunta na wieczność Sędziwojowi z Czarnkowa m. in. dóbr [król.] O. Jest to najpewniej falsyfikat Czarnkowskich (por. MS 4 nr 4382; 5206 – 1527 r.; G.Star. 55 przyp. 1). Nadanie to nie weszło w życie.