ORLA

1337 Worel (Golmert 28), 1349 kop. XV w. Urle (Wp. 2 nr 1284), 1448 or. Orla (PG 3, 35), 1552 Orlya (ASK I 5, 150), 1555 Wurlaw (WG 1, 16v), 1563 Wurle (ASK I 5, 201), 1564 Wurlow (Wrede 114), 1944 Wordel, 6 km na NW od Mirosławca.

1. 1337 W. w Nowej Marchii w ziemi [w dobrach?] Kalisz [obecnie Kalisz Pomorski] → p. 3; 1349 U. w archidiakonacie między Notecią a Drawą, podległym bpowi pozn. (Wp. 2 nr 1284).

1555 n. pow. wał. (WG 1, 16v).

2. 1251 [fals. z końca XV w.] granica Wielkopolski z Nową Marchią biegnie od wzgórza → Kobyla Góra do miejsca, w którym rz. [bez nazwy] wypływa z jez. zw. → Christianensis Lacus Maior, a potem wzdłuż tej rz. przez jez. → Christianensis Lacus Parvus i jez. → Okonek, a następnie u podnóża (iuxta radices) wzgórz zw. Montes Wurlovienses i przez Montes Bullenses do mostu zw. Pons Winckelensis, potem idąc w górę (ascedendo) [wzdłuż strugi] do [obiektu niezident.] Rodespringk, a następnie przez jez. → Jespe [obecnie Studzieniec] i przez wgłębienie (concavum) do oznaczonego [naciosem?] buka, gdzie znajdują się kopce narożne wsi Giżyno w Polsce oraz Pammin [obecnie Pomierzyn] i m. [dóbr?] Kalisz w Nowej Marchii (PU 1 nr 544; Wp. 1 nr 297); 1564 granica wsi Orla w dobrach Frydland w Polsce z dobrami Falkenburg [obecnie Złocieniec] w Marchii Brand. biegnie tą sama trasą, opisaną w fals. datowanym na r. 1251 (→ wyżej); po stronie marchijskiej znajdują się wsie: od Kobylej Góry – Schönenfeldt [obecnie Borujsko], począwszy od wzgórz Bullenberge – Jacobsdorf [obecnie Sienica] oraz począwszy od Rodesprigk – Studnica (1944 Studenitz); wspomn. w fals. z 1251 wgłębienie [bez nazwy] określone jest tutaj nazwą Holegrundt (Wrede 114-115).

1563 mł. wodny o 1 kole → p. 3.

3. Własn. szlach. 1337 [pan zwierzchni:] Henryk Wedel, [lennicy] Fulbutel1Schultz s. 56, 98, przypuszcza, że Henryk Fulbutel był identyczny z Henrykiem zw. Wolfsbeutel, który, prawdop. jako man Wedlów, występował jako s'wd. przy lokacji m. Tuczna w 1331 i Altenkirchen (Allenkirchen u Golmerta) płacą: „pro servicio” po 4 [talenty?], 3 korce (modius) żyta i 3 korce owsa; karczma daje 1 talent; wieś ma 64 [ł.], [w tym uposażenie plebana] (dos): 4 ł. (Golmert 28; Raumer 105); 1349 w U. 60 [ł.], [w tym] 30 [ł.] opust. (Wp. 2 nr 1284).

1448-72 O. w dobrach → Frydland [tamże pełne regesty] w ręku Jana Wedla miecznika pozn., wdowy po nim Anny oraz Katarzyny Wedelskiej wdowy po [in.] Janie Wedelskim (PG 3, 35; PG 6, 136v; AR 2 nr 1175; MS 1 nr 899).

1555 Jerzy Wedel dz. we Frydlandzie zapisuje ż. Dorocie von Massów po 4000 fl. pruskich na 1/4 m. → Frydland, na 1/2 wsi O. i na ćwiartkach in. wsi w pow. wał. (WG 1, 16v).

1552 [Jerzy? Wedel] Fredlicki [Frydlądzki] płaci pobór z O. od 13 kmieci i od sołtysa, który ma 1 ł. roli (ASK I 5, 150); 1563 pobór z W. od 18 ł. i młyna o 1 kole (ASK I 5, 201); 1579 Henryk Blankenburg [zięć Jerzego Wedla Frydlandzkiego] płaci pobór od 8 śl. całych, od 2 zagr., owczarza i pastucha (ASK I 3, 689v).

4. 1552 sołtys na 1 ł. → p. 3.

5. 1337 uposażenie [plebana] (dos) 4 [ł.] → p. 3; 1349 [par.?] U.2W literaturze przyjmuje się, że osady wymienione w ty m dok. stanowiły samodzielne parafie. Now. 2, 391, poza cytowanymi wyżej wzmiankami, nie wymienia w ogóle par. O. k. Mirosławca (Wp. 2 nr 1284).

1 Schultz s. 56, 98, przypuszcza, że Henryk Fulbutel był identyczny z Henrykiem zw. Wolfsbeutel, który, prawdop. jako man Wedlów, występował jako s'wd. przy lokacji m. Tuczna w 1331.

2 W literaturze przyjmuje się, że osady wymienione w ty m dok. stanowiły samodzielne parafie. Now. 2, 391, poza cytowanymi wyżej wzmiankami, nie wymienia w ogóle par. O. k. Mirosławca.