ORDZIN

1394 or. Ordzino (Lek. 1 nr 1888), 1421 Ordzyno (WR 1 nr 1092), 1564 Hordzino (IBP 301), 6, 5 km na SE od Wronek.

1. 1444 n. pow. pozn. (PG 2, 79v); 1508 n. par. Słopanowo (ASK I 3, 19v).

2. 1482 w O. łąki i dwór → p. 3.

3. Własn. szlach. 1394 Dzierżek1Może być identyczny z Dziersławem Nosala ze Słopanowa, którego żoną była Hanka Nosalina z → Obrowa i → Boguszyna z O. pozwany przez Staszka Rudzkiego [z Rudek k. Ostroroga] o 1/2 grz. (Lek. 1 nr 1888).

1402 pani Nosalina2→ przyp. 1 dz. O. pozwana przez Janusza Fafko mieszcz. pozn. o 2 grz. i 13 sk. (KP nr 1099).

1409-28 Janusz z O., Ordziński (WR 1 nr 844, 1002, 1042, 1082; PZ 3, 80v): 1415-16 tenże w sporach z Michałem z Lubasza: 1415-16 o Sokolniki Małe [k. Szamotuł] (PZ 4 k. 125 – tu: Jakusz!, k. 127v), 1416 o pr. bliższości do Prusinowa3KR 5, 25, podaje błędnie na podstawie tegoż źródła, że spór toczył się o Sokolniki [k. Czarnkowa] (PZ 4, 128); 1416-28 tenże toczy procesy: 1416-17 z Niemierzą z [m. in. → Kiszewa, → Objezierza i] Bliżyc [pow. gnieźn.] o pr. do opieki nad dziećmi i dobrami zm. Wincentego z Obrzycka4J. Bieniak, Krąg rodzinny wojewody kaliskiego Beniamina z Kołdrębia, w: Personae, colligationes, facta, Toruń 1991, s. 116, uważa, że bratem Mikołaja z Obrzycka (prawdop. dziad wspomn. w 1416 Wincentego z Obrzycka) mógł być Niemierza z Ocieszyna. Obu wymienia lista świadków dokumentu z 1337 (Wp. 2 nr 1196). Ocieszyn sąsiaduje z Objezierzem, który w XIV i XV w. nal. do Grochołów oraz Objezierskich-Kiszewskich. Hipoteza ta tłumaczy roszczenia Niemierzy z Kiszewa i Bliżyc (PZ 4 k. 169, 173), 1421 z kmieciami z Obrowa (WR 1 nr 1092), 1424 wraz z siostrą Wichną w sporze z Piotrem z Obrzycka (PZ 7, 202), 1427-28 z Wincentym z Ninina o 7 grz. szkody (PZ 9, 144v; PZ 10, 52v; WR 1 nr 1287), 1428 ze wspomn. siostrą Wichną o 10 grz. (PZ 10, 70).

1438-53 Wincenty i 1441-48 Piotr Ordzińscy, dziedzice w O., bracia niedz. [najpewniej identyczni z ss. Wincentego z Obrzycka; prawdop. tenże Piotr podczaszy pozn. występuje m. in. w → Obrzycku w l. 1424-48] (PZ 14 k. 44, 201; PZ 15, 186; PZ 16 k. 27v, 110, 139; PG 105, 173; Wp. 5 nr 682): 1444 ciż dają Gotardowi z Przyborowa [k. Szamotuł] Sokolniki [Wielkie k. Szamotuł], a w zamian otrzymują 3 ł. w Przyborowie i 400 grz.; ciż sprzedają Stanisławowi z Ostroroga 3 ł. w Przyborowie za 100 grz. (PG 2, 79v); 1448 tenże Wincenty zapisuje ż. Annie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 O., otrzymanej z działu z bratem [Piotrem] (PG 3, 3v-4); 1449 tenże Piotr5Cytowane źródło wymienia wprawdzie Piotra, lecz jest to zapewne pomyłka i chodzi o Wincentego. Żoną Piotra z → Obrzycka była w 1448 Katarzyna (PZ 16, 179). Również DwMat. 14417, 288, uznał, że wzm. dotyczy Wincentego i jego ż. Anny zapisuje ż. Annie po 110 grz. posagu i wiana na połowie swych dóbr w O. (PG 3, 42); 1450 Anna ż. tegoż Wincentego pozywa Jana Radomickiego o wtargnięcie do 1/4 Radomicka i całej wsi Miechcin oraz o zabrany inwentarz wartości 300 grz., który Jan zabrał z domu Lutki [Radomickiej], babki Anny (KoścZ 18, 66); 1453 tenże Wincenty pozwany przez Basza z Przyborowa [męża swej siostry Eufemii] w sprawie poręczenia za [swego zm. brata] Piotra z Obrzycka6Piotr z → Obrzycka wspomn. jako zm. w 1452 (PZ 17, 19v) (PZ 17, 151).

1448 Jan7Może chodzi nie o nieznanego skądinąd Jana z naszego O., lecz o występującego w l. 1434-75 Jana Ordzińskiego z Ordzina i Podkoców w pow. kal. (DwMat. 14417, 284). z O. (K 5, 22, cytowanego aktu w PG 3 nie odnaleziono).

1469, 1481-95 Piotr Ordziński, syn zm. Winc. Ordzińskiego (PZ 20 k. 120, 147; PZ 21, 21v; PZ 22 k. 50v, 51; PG 59, 104): 1469 temuż Piotr Słomowski zobowiązuje się dać [z jakiego tytułu?] 160 grz. (PZ 19, 9); 1481 tenże kwituje Mikołaja, Jana, Bernarda i Stanisława ss. Jana Radomickiego ze sprawowanej nad sobą opieki (KoścG 2, 79v); 1481-82 tenże zapisuje ż. Dorocie po 150 grz. posagu i wiana: 1481 na cz. O., 1482 na połowie łąk, dworu i na inwentarzu w O. (PG 9 k. 131, 155); 1485 tenże śwd. (Dominikanki P-ń 191, dawniej Diss. VIb nr 5); 1495 tenże występuje jako wuj Elżbiety Kołackiej (PG 59, 104); 1495 tenże zapisuje z zastrz. pr. wykupu mansjonarzom w Ostrorogu 1 1/2 grz. czynszu rocznego na całej wsi O. od sumy głównej 18 grz. (PG 7, 78); 1498 tenże wspomn. jako zm. (ExpBel. nr 602).

1498-1545 (wspomn. jako zm. 1559) Jan i 1498-1561 Winc. Ordzińscy, dziedzice w O., ss. niedzielni zm. Piotra Ordzińskiego (PG 15, 347v; PG 65, 55; PG 66, 23v; PG 78, 201v; PG 95, 167; PG 99, 89): 1498 ciż posyłają w swym zastępstwie na wyprawę turecką ze swych dóbr ojczystych Bieniaka Ludgerza z Zajączkowa (ExpBel. nr 602); 1500 ciż sprzedają z zastrz. pr. wykupu Szczepanowi Biezdrowskiemu, [pierwszemu] mężowi swej siostry Kat. Ordzińskiej8Katarzyna w 1518 występuje jakoż. Mik. Chycińskiego z Chyciny i Goruńska (PG 15, 224), wieś O. za 200 grz.; Szczepan ma posiadać wieś O. do czasu spłacenia wspomn. Katarzynie przez tychże braci 200 grz. posagu (PG 12, 110v-111); 1502 ciż pozwani przez Jakuba Słopanowskiego (PZ 23, 33); 1508 ciż skwitowani przez wspomn. Szczepana Biezdrowskiego z 90 grz. posagu swej siostry Katarzyny (PG 66, 23v); 1518 dział dóbr tychże braci; każdy otrzymuje 1/2 O., w tym tenże Wincenty 7 1/2 ł. os. i 1/2 karczmy; następnie tenże Wincenty kupuje od brata Jana jego 1/2 O. za 60 grz. (PG 15 k. 221v, 256); 1518 tenże Wincenty sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Tomaszowi Otuskiemu 1/2 O. za 150 grz. (PG 15, 256); 1519 tenże Wincenty zapisuje ż. Katarzynie c. Jana Gorzewskiego posag i wiano na 1/2 O.: po 150 grz. (PG 70, 28), po 200 grz. (PG 15, 264v); 1520 tenże Jan zapisuje ż. Małgorzacie c. zm. Jana Węgorzewskiego [z Węgorzewa w pow. gnieźn.] po 120 zł posagu i wiana na 1/2 Gorzuchowa [pow. gnieźn.] (PG 15, 347v); 1520 tenże Jan kupuje od Mik. Węgorzewskiego całe Słębowo [pow. kcyn.], 1/2 Gorzuchowa, całe Rogalino [w pow. gnieźn., obecnie niezn.] oraz 10 grz. na wsi Kamienieczek [pow. gnieźn., obecnie Kamionek] za 425 grz. (PG 15, 347v); 1520 tenże Wincenty sprzedaje z zastrz. pr. wykupu [mężowi swej siostry Katarzyny] Mik. Chycińskiemu9→ przyp. 8 1/2 O. za 200 grz. (PG 15, 371); 1520 tenże Jan zeznaje, że winny jest Mik. Węgorzewskiemu pieniądze (Dominikanki-Poznań 33, 1v, dawniej C 23); 1521 tegoż Jana kwituje wspomn. Mik. Węgorzewski z 70 zł długu (Dominikanie-Poznań 23, 2, dawniej C 23); 1521 tenże Jan sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Piotrowi Mieleńskiemu [prawdop. z Mielna w pow. gnieźn.] Słębowo za 71 grz. (KcZ 29, 60v); 1532-39 Agnieszka c. tegoż Wincentego a ż. Peregryna Kurskiego (PG 16, 756; PG 76, 54; DwMat. 14417, 290); 1541 tegoż Jana kwitują Andrzej i Stan. Kowalscy z 11 grz., za które kupił od ich zm. ojca Stanisława opust. Rogalino (GZ24, 356v); 1543 Dorota c. tegoż Jana a ż. Dobiesława Rozbickiego (PG 18, 19); 1543 tenże Wincenty kupuje od Marcina Bielejewskiego 1/2 Bielejewa za 850grz. (PZ 24, 111v); 1545 tenże Jan sprzedaje Mik. Mieleńskiemu całe Słębowo oraz części wsi Rogalino opust. i Gorzuchowo os. za 2000 grz. (PG 18, 186); 1545 tenże Wincenty kupuje z zastrz. pr. wykupu od Hieronima Gorzewskiego 1/4 Studzieńca za 500 zł węg. (PG 18, 171v) i sprzedaje Kasprowi Gorzewskiemu tę cz. Studzieńca za tę sumę (PG 18, 191); 1558 tenże Wincenty kupuje od Wojc. Włościejewskiego i Anny Trąmpczyńskiej (wd. po Janie Chomęckim) cz. Rosnowa za 900 grz. (PG 19, 546v); 1559 tenże Jan wspomn. jako zm. PG 103, 271).

1552-70 (zm. a. 1574) Stan. Ordziński z O., Stojkowa, Bielejewa i Konarzewa, syn Winc. Ordzińskiego i Kat. Gorzewskiej (DwMat. 14417, 290; TD): 1564 tenże zapisuje ż. Dorocie c. zm. Piotra Włościejewskiego po 600 zł posagu i wiana na O. (PG 20, 322v; PG 108, 304); 1564/65 tenże i 1577 pani [Dorota?] Ordzińska → niżej: pobór.

1576-88 Mac. Ordziński z O., Bielejewa, Ninina, syn zm. Stan. Ordzińskiego i Doroty Włościejewskiej (DwMat. 14417, 291; TD): 1580-81 tenże → niżej: pobór; 1588 tenże sprzedaje Piotrowi Czarnkowskiemu kaszt. pozn. wieś O. za 16000 zł pol. (PG 23, 182).

1508-81 pobór i areał: 1508 pobór z O. od 14 ł., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 19v); 1510 w O. 13 ł. os. (z których dzies. otrzymuje Andrzej Szamotulski wda pozn.), folw., 4 zagr., karczma (LBP 91); 1563 pobór od 15 ł. i od karczmy dor. (ASK I 5, 235); 1564/65 wieś O. pana [Stan.] Ordzińskiego: 20 kmieci (LWK 1, 205); 1577 pobór z O. [pani] Ordzińskiej [prawdop. Dorota Włościejewska wd. po Stan. Ordzińskim] (ASK I 5, 713v); 1580 pobór z O. Mac. Ordzińskiego od 15 ł., 8 zagr., 3 komor. (ŹD 34); 1581 pobór płaci Mac. Ordziński (Piotrkowska 2, 52).

1434 Ziemięta kmieć z O. w sporze ze szl. Włostem z Witkowie, który dowodzi, że nie zadał kmieciowi 5 ran krwawych (WR 1 nr 1565).

5. 1510 do uposażenia plebana w Słopanowie nal. meszne z 13 ł. os. oraz dzies. z folw. i tytułem mesznego po korcu od 4 zagr. i karczmy w O. (LBP 91); 1564 dzies. z H. nal. do uposażenia klucza pozn. dóbr bpa pozn. (IBP 301).

Uwaga: Nie wiemy, czy z naszego O., czy z Ordzina k. Pleszewa w pow. kal. pochodził Stanisław z O., wspomn. w 1528 jako zm. zakonnik z kl. dominikanów w Poznaniu (Dominikanie-Poznań D 35, dawniej A 19).

1 Może być identyczny z Dziersławem Nosala ze Słopanowa, którego żoną była Hanka Nosalina z → Obrowa i → Boguszyna.

2 → przyp. 1.

3 KR 5, 25, podaje błędnie na podstawie tegoż źródła, że spór toczył się o Sokolniki.

4 J. Bieniak, Krąg rodzinny wojewody kaliskiego Beniamina z Kołdrębia, w: Personae, colligationes, facta, Toruń 1991, s. 116, uważa, że bratem Mikołaja z Obrzycka (prawdop. dziad wspomn. w 1416 Wincentego z Obrzycka) mógł być Niemierza z Ocieszyna. Obu wymienia lista świadków dokumentu z 1337 (Wp. 2 nr 1196). Ocieszyn sąsiaduje z Objezierzem, który w XIV i XV w. nal. do Grochołów oraz Objezierskich-Kiszewskich. Hipoteza ta tłumaczy roszczenia Niemierzy z Kiszewa i Bliżyc.

5 Cytowane źródło wymienia wprawdzie Piotra, lecz jest to zapewne pomyłka i chodzi o Wincentego. Żoną Piotra z → Obrzycka była w 1448 Katarzyna (PZ 16, 179). Również DwMat. 14417, 288, uznał, że wzm. dotyczy Wincentego i jego ż. Anny.

6 Piotr z → Obrzycka wspomn. jako zm. w 1452 (PZ 17, 19v).

7 Może chodzi nie o nieznanego skądinąd Jana z naszego O., lecz o występującego w l. 1434-75 Jana Ordzińskiego z Ordzina i Podkoców w pow. kal. (DwMat. 14417, 284).

8 Katarzyna w 1518 występuje jakoż. Mik. Chycińskiego z Chyciny i Goruńska (PG 15, 224).

9 → przyp. 8.