OTOROWO

1284 kop. XVI w. Othorowo (Wp. 1 nr 546), 1298 or. Othorovo (Wp. 2 nr 770), 1387 Otorowo, Ottorowo (Lek. 1 nr 133, 150), 1393 Utorowo (Lek. 1 nr 1554a), 11 km na W od Szamotuł.

1. 1435 n. pow. pozn. (PG 1, 88v); 1298 n. par. własna (Wp. 2 nr 770), 1510 dekanat Wronki (LBP 172).

2. 1369 Krzestkowice k. O. (Wp. 3 nr 1619); 1411 struga rozdziela O. i Koźle → p. 5; 1444 woźny oznacza kopcami granicę między wsią O. nal. do Kielcza, Sędziwoja, Mikołaja i Jana a wsią Wierzchaczewo nal. do Gotarda [z Przyborowa] (PZ 15, 17v); 1502 łan zw. Na Świączynie [Świączyn to zaginiona wieś, leżąca w sąsiedztwie O.] (PG 62, 245v); 1503 las (PG 12, 255); 1545 dwór → p. 3; 1652 kopiec narożny rozdzielający O., Koźle i Buszewko stoi opodal jez. Mielno, między drogami z Psarskiego do O. i Krzestkowic; kopiec narożny rozdzielający O., Ostroróg i Koźle stoi na łące, obok dróg z Koźla do Szamotuł i Ostroroga; las Sosnowiec nal. w całości do O. (PG 1007, 50-51).

3. Własn. rycerska. 1284 książę Przemysł II potwierdza przywileje imm. dla dóbr kasztelana pozn. Tomisława [z Szamotuł], m. in. dla O.¹W literaturze nie ulega wątpliwości, że późniejsi Otorowscy h. Nałęcz byli potomkami nal. do tego samego rodu Tomisława. Nie sposób jednak wskazać genealogicznego przejścia pomiędzy nim a dziedzicami O. z końca XIV w. Sugeruje się tylko, że pochodzili oni od Kiełcza Tomisławowica – to rzadkie imię pojawi się wśród Otorowskich w XV w. Zob. J. Pakulski, Nałęcze wielkopolscy w średniowieczu, Warszawa 1982, s. 41, 53 (Wp. 1 nr 546; MS 4 supl. nr 63).

1387-1406 Niemierza z O., Otorowski: 1387 tenże toczy proces z Mroczkiem Zajączkowskim o 50 grz. poręki (Lek. 1 nr 104, 133, 150); 1389-1406 tenże śwd. (WR1 nr 60, 92, 105, 131, 173, 175, 213, 258, 268, 336, 376, 431, 598; WR 5 s. 94, nr 34); 1406 tenże wraz z Wincentym i Dziersławem z O. prezentują plebana w O.²Wspólne prezentowanie sugeruje, że chodzi tu o trójkę braci. Prezentę tę przedłożył w 1500 w sporze o pr. patronatu kościoła w O. pełnomocnik potomków Mik. Buszewskiego i Kielcza z O. (→ p. 5). Chodziło o wykazanie, że już ich przodkowie wykonywali patronat. Wynika stąd jednoznacznie, że bracia Jaroni, Mikołaj, Kiełcz i Sędziwój musieli być ss. Niemierzy, Wincentego lub Dziersława. Dziersław miał jednak innych ss. (Wojciecha i Dziersława), a Wincenty żył jeszcze, gdy zaczynają występować samodzielnie nasi bracia. Byli to więc najpewniej ss. Niemierzy (ACC 78, 14v, → p. 5, pod 1499-1500).

1389-1427 Wincenty z O., Otorowski [być może ojciec Tomisława] (WR 1 nr 73, 131, 225, 280, 376, 452, 785, 1146, 1264; WR 3 nr 774), brat Stanisława z Kolna³Syn Stanisława, Dobrogost, to dowodny Nałęcz, → Kolno: 1392 tenże pozywa Jarosława o kradzież ryb wartości 20 grz., o pszenicę i o 20 grz. (Lek. 1 nr 1232, 1267); 1393-98 tenże toczy proces ze swym bratem Stan. Koleńskim, który ręczył mu, że odstąpi mu swą 1/3 O. za 100 grz. i nie uczynił tego (Lek. 1 nr 1506, 2121, 2584); 1406 temuż obiecuje Świętomir ze Świączyna dokonać powzdania dóbr [jakich?] (KP nr 2793); 1406 tenże → p. 5 (pod 1499-1500) i przyp. 2; 1408

tenże [jako dz. Świączyna] toczy proces z Elżbietą, Janem i Wojciechem z Krzestkowic oraz z Jachną i jej dziećmi [skąd?] o rozgraniczenie Krzestkowic, Golęcina i Świączyna (PZ 3 k. 69, 137).

1405 Dziersław z O. [też ze → Świączyna] śwd. (WR 1 nr 778); 1406 tenże → p. 5 (pod 1499-1500) i przyp. 2; 1447 tenże zm. mąż Jadwigi, ojciec duchownego Wojciecha i Dziersława → p. 6.

1415 Dzierżek z O.; sąd uznaje, że ma on 4 lata (KoścZ 4, 182); 1447 tenże Dziersław syn zm. Dziersława, brat Wojciecha → p. 6.

1416-18 Jan Wielki (Velky, Welgy) z O. śwd. (WR 1 nr 904, 953); 1417 Maciej z Lipnicy i jego ojciec Jan z O., śwd. (WR1 nr 929).

1418-30 Jaroni (Jaronim) z O., Otorowski [też z Buszewa], zapewne syn Niemierzy, brat Mikołaja, Kiełcza i Sędziwoja, a więc ojciec Jana i Wincentego (WR 1 nr 965, 992): 1426 tenże winien jest Elżbiecie wd. po Wincentym z Wojnowa 13 grz. i 8 sk., tzn. 1/3 sumy, o jakiej mówi dokument dłużny (PZ 8, 84); 1427 tenże toczy proces z Mikołajem z Lusowa o zajęte konie (WR 1 nr 1251); 1428 tenże ręczy za Winc. Czuryłę z Bielaw (PZ 10, 35v); 1429 tenże toczy proces z Gotardem z Przyborowa i dowodzi, że nie zabrał mu konia z gospody (WR 1 nr 1516); 1429 tenże toczy proces z Mikołajem z Chomęcic, któremu poręczył dług Piotra Zajączkowskiego (WR 1 nr 1517); 1430 wbrew roszczeniom tegoż sąd uznaje ważność dok. w sprawie nabycia Zajączkowa przez Dobrogosta i Wincentego z Szamotuł (PZ 11, 60); 1430 tenże toczy proces z Niklem z Turowa, który dowodzi, że Jaroni nie zapłacił 9 wiard. Wyszkowi (WR 1 nr 1359).

1420-52 Mikołaj z O., Otorowski, brat Kiełcza, Sędziwoja i zapewne Jaroniego, zapewne syn Niemierzy (WR 1 nr 1466, 1586, 1651 )⁴W zapisce z 1438 (WR 1 nr 1586) występuje „Nicolaus Othorowsky ss Kyelcz”, co można rozumieć: Mik. Otorowski z Kiełczem, ale raczej chodzi tu jednak o jakąś pomyłkę pisarza:1420 tenże ma złożyć przysięgę, że pomógł włodarzowi pana Kusza, zwanemu Popiela, pojmać Wojciecha [kmiecia] z Pabianowa, który rąbał zapust Kusza [zapewne w Wirach, a więc chodzi o Kusza z Gołańczy] (WR 1 nr 999); 1434 tenże z ż. Małgorzatą w sporze z Janem Niemieczkowskim, który dowodzi, że Mikołaj z żoną dali mu płaszcz podszyty popielicami wartości 20 grz., 2 woźniki [konie pociągowe] i wóz za 7 grz., pościel w wyprawie, tak samo jak innym siostrom, a nadto 10 grz. posagu [a więc ż. Niemieczkowskiego, Beata (→ Niemieczkowo), była zapewne siostrą Mikołaja] (WR 1 nr 1429); 1435 tenże zapisuje swej ż. Małgorzacie po 70 grz. posagu i wiana na 1/2 Buszewa (PG 1, 60v); 1436 tenże, Kiełcz oraz bracia Jan i Wincenty dziedzice w O., Buszewie i Świączynie, a także Sędziwój z Kurowa toczą proces z Florianem i Niklem z Witkowie (PZ 13, 116); 1443 tenże toczy proces z kmieciem Wojciechem ze Słopanowa (PZ 14, 137); 1443-44 tenże z Buszewa, brat Kiełcza i Sędziwoja → niżej: Sędziwój; 1444 tenże → p. 2; 1446 tenże z Buszewa sprzedaje Wojciechowi [z O.] pleb. w Zajączkowie 2 grz. czynszu od sumy 24 grz. na 2 ł. i na cz. folw. w O. (PG 2, 173); 1447 wobec tegoż zobowiązują się Kiełcz i Sędziwój z bratankiem Janem z O., że w ciągu 3 lat przeniosą na O. czynsz ciążący na Buszewie (PZ 16, 21); 1448 tenże → niżej: Kiełcz; 1452 tenże Buszewski toczy procesy z Sędziwojem z O., Janem i Wincentym z O. oraz z Janem i Wojciechem z O. (PZ 17 k. 100, 120; → niżej: Jan i Wojciech).

1423-48 Kiełcz z O., brat Mikołaja, Sędziwoja i zapewne Jaroniego, zapewne syn Niemierzy, ojciec Jana i Wojciecha: 1423-38 tenże śwd. (WR 1 nr 1145, 1466, 1475, 1586); 1435 tenże zapisuje swej ż. Jadwidze po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 O. i Świączyna (PG 1, 88v), a 1445 odnawia ten zapis (PG 2, 119v); 1436 tenże → wyżej: Mikołaj; 1438 [tenże?] → przyp. 4; 1440 tenże i Sędziwój z O. herbu Nałęcz, śwd. w wywodzie szlachectwa Wincentego i Piotra z Ninina (Koz. Nieznane 1 nr 25); 1443-44 tenże brat Mikołaja i Sędziwoja → niżej; 1444 tenże → p. 2; 1446-47 tenże wraz z Janem Szczepskim [ze wsi Szczepy] toczą proces z Janem i Mikołajem z Wąbiewa (PZ 15, 155; PZ 16, 25v); 1447 tenże → wyżej: Mikołaj; 1448 tenże toczy proces ze Stan. Niemieczkowskim oraz z braćmi Sedziwojem z O. i Mikołajem z Buszewa (PZ 16, 150v); 1452 Jadwiga Kiełczewa toczy proces z Sedziwojem z O. (PZ 17, 100); 1452 tenże zm. ojciec Jana i Wojciecha → niżej; 1452 [wd. po tymże?] Jadwiga z O. zawiera ugodę z Janem z Izdebna [pow. kcyń.] w sprawie Mikołaja syna zm. Mroczka z Izdebna i jego siostry rodzonej [recte: przyrodniej] (frater et soror germana alias przirodzona) Jadwigi c. zm. Andrzeja Pietrskiego; żadna ze stron nie ma umniejszać sumy 50 grz. należnej tym dzieciom, siostrzeńcom (sororini) Jadwigi, po ich matce⁵Wynika stąd, że owa matka, żona kolejno Mroczka z Izdebna i Andrzeja Pietrskiego była siostrą Jadwigi Otorowskiej; DwMat. 14420, 483, zwie ją Małgorzatą. (PZ 17, 16); 1459 wd. po tymże Jadwiga → niżej: Jan i Piotr.

1425-52 Sędziwój z O., Otorowski, brat Mikołaja, Kiełcza i zapewne Jaroniego, zapewne syn Niemierzy, zapewne ojciec Jana i Piotra⁶Może tożsamy z Sędzi wojem z Kurowa, który 1436 występuje obok Mikołaja, Kiełcza, Jana i Wincentego z O. (→ Mikołaj): 1425-38 tenże śwd. (WR 3 nr 1132, 1294, 1396, 1466); 1440 tenże → wyżej: Kiełcz; 1443 tenże wraz z braćmi Mikołajem i Kiełczem oraz z bratankiem Janem toczą proces z Janem Szczepskim [ze wsi Szczepy] (PZ 14 k. 137, 170v); 1443 tenże zobowiązuje się wobec Gotarda z Przyborowa, że doprowadzi do uwolnienia Wierzchaczewa, Szarokoźla i Dęborzyc od roszczeń osób trzecich, tak jak ręczył za Jana z Wierzchaczewa (PZ 14, 179v); 1443 tenże wraz z braćmi Mikołajem z Buszewa i Kiełczem toczą proces z Gotardem z Przyborowa o szkody, jakie poniósł ten ostatni w sprawie tych dóbr (PZ 14 k. 228, 254); 1444 tenże wraz z braćmi Mikołajem i Kiełczem mają uwolnić wspomn. dobra od roszczeń osób trzecich, zgodnie z dok. swej poręki; Gotard dowodzi wobec Kiełcza z O. i Mikołaja z Buszewa, że poniósł 10 grz. szkody (PZ 14 k. 270, 271v); 1444 tenże → p. 2; 1447 tenże → wyżej: Mikołaj; 1448 tenże → wyżej: Kiełcz; 1452 tenże → wyżej: Mikołaj, Kiełcz.

1426 Adam i Jan bracia z O. śwd. w wywodzie szlachectwa Mirosława Jaskółki z jego ojcowskiego herbu Odrowąż (Zawiasa z Rogaciną: WR 1 nr 1216).

1428 Tomisław z O. śwd.⁷Imię wskazuje, że to jeden z Nałęczów Otorowskich. Jego ojcem był zapewne jeden z dziedziców znanych na początku XV w.: ponieważ znane jest dobrze skądinąd potomstwo Niemierzy i Dziersława, Tomisław mógł być synem Wincentego (WR 1 nr 1294).

1429 zapis na O. czynszu 1 grz. od sumy 10 grz. na rzecz wikariuszy kat. pozn. (Wp. 9 nr 1219).

1435 Jadwiga i Barbara wraz z pozostałymi dziećmi z O. toczą proces z Zachariaszem z Komorowa i Janem Szczepskim; zastępuje je w sądzie Jan Niemieczkowski⁸Ze Szczepskim toczyli proces w 1443 Sędziwój, Mikołaj i Kiełcz wraz z bratankiem Janem; czyżby te panie to były siostry Jana? Niemieczkowski był mężem jednej z sióstr Mik. Otorowskiego, Beaty (PZ 13, 10).

1436-52 Jan i Wincenty bracia niedz. z O., zapewne ss. Jaroniego⁹DwMat. 14418, 597, podaje taką filiację jako pewnik, powołując się na zapiskę z PZ (1448), której nie udało się odszukać ze względu na błędnie podaną sygnaturę: 1436 ciż → wyżej: Mikołaj; 1443 tenże Jan bratanek Mikołaja, Kiełcza i Sędziwoja → wyżej: Sędziwój; 1444 tenże Jan → p. 2; 1447 tenże Jan → wyżej: Mikołaj; 1448 tenże Jan toczy proces ze Stan. Niemieczkowskim (PZ 16, 151); 1452 ciż Jan i Wincenty → wyżej: Mikołaj; 1465-99 [tenże?] Jan pleb. w O.¹⁰Mógł to być wprawdzie Jan Otorowski z innej rodziny, np. Jan h. Odrowąż znany 1426; prezentowany jednak został przez synów Mik. Buszewskiego, Kiełcza i Sędziwoja, a w testamencie swym 1499 nazywa ich swymi krewnymi (amici) i właśnie na ich rzecz czyni zapisy→ p. 5.

1452-87 Jan i 1452-1506 Wojciech z O., zwani Kiełczami (Wojciech pod koniec życia zw. też Ślepym), ss. Kiełcza (Jan – ojciec Wojc. Wilka, Wojciech – ojciec Hieronima, Wincentego, Stanisława, Piotra i Mikołaja): 1452 ciż toczą proces z Mac. Szołdrskim i jego ż. Anną (PZ 17, 25); 1452 ciż pozwani przez Mik. Buszewskiego [swego stryja] o ojcowski dług 16 1/2 grz., tzn. 1/3 sumy 50 grz.; ich matka Jadwiga oświadcza, że Jan ma 6, a Wojciech 8 lat; sąd zawiesza sprawę do czasu, aż każdy z nich skończy 15 lat (PZ 17, 116); 1459 ciż → niżej: Jan i Piotr; 1460 tenże Jan → niżej i przyp. 13; 1465 ciż → p. 5; 1480 ciż Kiełczowie → niżej: Jakub Buszewski; 1481 ciż bracia rodź. niedz. z O. sprzedają Wojc. Bielawskiemu altaryście we Lwówku 2 grz. czynszu od sumy 24 grz. na swych częściach O. i Świączyna (PG 9, 138v); 1482 tenże Jan zapisuje swej ż. Jadwidze po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w O. (PG 9, 154v); 1485 ciż bracia rodź. niedzielni mają żyć w pokoju z Wojc. Wierzchaczewskim pod groźbą kary 100 grz. (PG 58, 181); 1486 działy tychże braci Jana i Wojciecha: Wojciech otrzymuje w O. 4 ł. os., karczmę, ostrów i 2 ogrody, Jan otrzymuje w O. 5 ł., karczmę i 2 ogrody (PG 10, 54v-55); 1487 tenże Jan zapisuje swej [drugiej] ż. Tercji po 100 grz. posagu i wiana na swej cz. O. (PG 10, 66v); 1487 tenże Jan kupuje od Piotra Krzestkowskiego jego cz. Krzestkowic za 100 grz. (PG 10, 66v);

1491 tenże Wojciech i jego [druga] ż. Małgorzata [Lipnicka] c. zm. Małg. Kosickiej¹¹To druga ż. Wojciecha; pierwsza to Katarzyna, której oprawiał posag i wiano w l. 1460-73, → niżej: Hieronim toczą proces z Janem z Lipnicy (PZ 21, 204v); 1497 tenże Wojciech posiada przezyski w Prusimiu; protestują przeciwko temu Małgorzata i Jadwiga cc. zm. Mik. Prusimskiego, które na całej wsi Prusim mają swą oprawę (PG 59, 243v); 1498 tenże Wojciech wwiązany w dobra Michała Prusimskiego w Prusimiu i Kolnie (PG 59, 304); 1498 tenże Jan wspomn. jako zm., tenże Wojciech → niżej: Wojc. Wilk; 1499 tenże Wojciech, wd. po tymże Janie, 1499-1500 tenże Wojc. Ślepy, ojciec Hieronima → p. 5; 1500 tenże Wojciech mąż Małg. Lipnickiej (PG 62, 98v-99); 1506 tenże Wojc. Kiełcz → p. 5; 1506 tenże Wojciech wspomn. jako zm. ojciec Hieronima, Wincentego i Doroty (z matki Katarzyny) oraz Stanisława, Piotrai Mikołaja (z matki Małgorzaty)→ niżej; 1508 tenże Wojciech wspomn. jako zm. ojciec Doroty, ż. Jana Niemierzyckiego; mąż zapisuje jej po 70 grz. posagu i wiana (PG 14, 68); 1544 ż. tegoż Jana Tercja wspomn. jako zm. ciotka Anny Bytkowskiej wdowy po Winc. Otorowskim; Anna odziedziczyła po niej posag [co wskazuje, że małżeństwo Tercji z Janem było bezpotomne] → niżej: Wincenty.

1459-65 Jan i 1459-1506 Piotr z O. [zapewne ss. Sędziwoja¹²Dojść do takiego wniosku można drogą eliminacji: nie byli to ss. Mikołaja (bo ci to Buszewscy), nie byli to ss. Kiełcza (bo jako tacy znani są Wojciech i Jan) i nie ss. Jaroniego (bo to Jan i Wincenty)]: 1459 ciż bracia rodź. wraz z matką Dorotą toczą proces z Jadwigą wd. po Kiełczu, [jej ss.] Janem i Wojciechem z O. oraz kmieciami z O. (PZ 17, 257v; → niżej: kmiecie); 1465 ciż → p. 5; 1489 tenże Piotr sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Trzcieńskiemu swą cz. O. za 30 grz. (PG 10, 128); 1491 tenże Piotr kupuje z zastrz. pr. odkupu od Winc. Strzeżmińskiego 2 ł. w Bielejewie za 134 zł węg. (PG 10, 154); 1497 tenże Piotr sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi z Szamotuł kaszt. kal. swe części w O. i Bielejewie za 70 zł węg. (PG 7, 152); 1499-1506 [tenże?] Piotr Otorowski pleb. w Wieleniu prezentowany na pleb. w O. → p. 5 i przyp. 21; 1506 folw. Piotra Otorowskiego w O. → p. 5.

1460 Jan Otorowski¹³Najpewniej to Jan Kielcz, bo właśnie on miał ż. Jadwigę, poświadczoną jednak dopiero później z ż. Jadwigą toczą proces z Wojc. Kąsinowskim (PZ 17, 279); 1492 Jan Otorowski¹⁴Trudno określić, o którego z Janów tu chodzi. Jan syn Jaroniego był pleb. w O. Jan syn Sędziwoja nie występuje w źródłach od 1465. Jan syn Kiełcza widoczny jest po raz ostatni w 1487, jako mąż Tercji, która go przeżyła zapisuje swej ż. Jadwidze po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. w O. (PG 9, 156v).

1460 Dobrogost z Szamotuł kaszt. pozn. odnawia zapis 4 grz. czynszu z Kamionny i 3 grz. z O. na rzecz altarii w kościele Ś. Ducha pod Szamotułami (ACC 40, 17v-18); 1465 Piotr z Szamotuł kaszt. pozn. [syn Dobrogosta] i Jan Świdwa z Szamotuł [wnuk Dobrogosta po starszym synu Janie] dziedzice i kolatorzy kościoła w O. → p. 5; 1480 Jan Świdwa z Szamotuł kaszt. gnieźn. → niżej; 1497 Andrzej z Szamotuł [syn Piotr] → wyżej: Jan i Piotr, 1499-1500 tenże → p. 5.

1465-1503 Jakub Buszewski z O. [także z → Krzestkowic]: 1465 tenże wraz z braćmi Piotrem pleb. w Wytomyślu [→ przyp. 21], Andrzejem subdiakonem i Michałem dziedzice i kolatorzy kościoła w O. → p. 5; 1480 tenże wraz z bratem Piotrem pleb. w Wytomyślu ma pod groźbą kary 100 kóp [gr] żyć w pokoju z Wojciechem i Janem Kielczami z O.; za Buszewskich ręczą Piotr Słopanowski, Wojciech z Krzestkowic i Mikołaj z Trzcianki, za Kiełczów zaś Jan Przystanowski [ze wsi Przystanki], Jan Otorowski i Jan Sadowski (PG 58, 108v); 1480 tenże kupuje od Jana Świdwy z Szamotuł części O. i Świączyna za 300 grz. (PG 9, 120v); 1495 tenże zapisuje Piotrowi altaryście we Lwówku i plebanowi w Wytomyślu [swemu bratu] 1 grz. czynszu na swej 1/3, czyli 7 ł. w O. (PG 7, 80v; PG 11, 105v); 1499 tenże ma 8 ł. w O. → niżej: pobór; 1499-1500 tenże prezentuje Mik. Buszewskiego [swego syna lub bratanka] na pleb. w O. → p. 5; 1502 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Marcinowi Herstopskiemu 5 ł. os. i 1/3 folw. w O. za 100 grz. (PG 12, 177); 1503 tenże Otorowski czyli Buszewski daje swemu synowi Janowi w dożywocie 3 ł. os., 1 ł. opust. i karczmę w O., sobie zastrzegając pr. wyrębu lasu w O. (PG 12 k. 255, 283).

1489-1506 Hieronim z O., syn Wojc. Kielcza, brat rodź. Wincentego, a przyrodni Stanisława, Piotra i Mikołaja: 1489-97 tenże prokurator Jana z Ostroroga kaszt. pozn. w konsystorzu pozn. (ACC 66, 167; AC 2 nr 1468); 1493 tenże śwd. dokumentów Jana z Ostroroga star. gen. wlkp. (AC 2 nr 762; CP 5 nr 7); 1497 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Sędziwoja Przystanowskiego 1 ł. w Krzestkowicach za 12 grz. (PG 7, 148); 1499 tenże prep. w Ostrorogu przebywa w Italii (ACC 76, 156v); 1499-1500 tenże syn Wojc. Ślepego, kleryk o niższych święceniach, a następnie akolita, pleb. w O. → p. 5; 1506 tenże pleb. w O., jego brat rodź. Wincenty i siostra rodź. Dorota, oraz bracia przyrodni Stanisław, Piotr i Mikołaj, ss. zm. Wojc. Otorowskiego; sąd poleca Sędziwojowi Sadowskiemu i Benedyktowi Zajączkowskiemu dokonać między nimi podziału dóbr w O., przy czym utrzymana ma być oprawa Katarzyny, matki Hieronima, Wincentego i Doroty, w wysokości 150 grz. (zgodnie z dok. starosty gen. wlkp. Piotra z Szamotuł [1460-73]), zaś Stanisław, Piotr i Mikołaj otrzymać mają dodatkowo 1 1/2 ł. z tytułu 40 grz., jakie wniosła w posagu ich matka Małgorzata (PG 65, 115); 1506 tenże pleb. w O. spisuje testament → p. 5.

1491 wykup ciążącego na O. czynszu 12 zł węg. i 1 kopy dla wikariuszy kat. pozn. (CP 14, 617).

1497-1533 Winc. Otorowski, syn Wojc. Kielcza, brat rodź. Hieronima, a przyrodni Stanisława, Piotra i Mikołaja: 1497, 1498 tenże zwolniony przez króla z obowiązku udziału w wyprawie wojennej i przeznaczony do obrony zamków Wlkp. (MS 2 nr 717, 1214); 1499 tenże brat Hieronima → p. 5; 1503 tenże syn Wojciecha toczy proces z Dziersławem Rozwarowskim i jego kmieciami z Lulina (PG 64, 48v); 1506 tenże → wyżej: Hieronim; 1508 tenże zapisuje swej ż. Annie c. Piotra Krzestkowskiego po 70 grz. posagu i wiana na 1/2 połowy części należnych mu w działach z braćmi w O. i Krzestkowicach (PG 14, 68); 1508-15 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Stanisława, Piotra i Mikołaja Otorowskich cz. Krzestkowic za 25 grz. → niżej; 1512 tenże występuje jako stryj Barbary, c. Sędziwoja Przystanowskiego, a ż. Piotra Krzestkowskiego (PG 68, 213); 1521 tenże → niżej: Stanisław z braćmi; 1521 tegoż ż. Anna c. zm. Piotra Bytkowskiego [Krzestkowskiego] kwituje swych braci z dóbr po ojcu i matce (PG 70, 494); 1530 tenże zapisuje wspomn. Annie po 100 kóp posagu i wiana na 1/2 swych części Świączyna, O. i Krzestkowic, a drugą 1/2 wolną od oprawy daje jej w dożywocie (PG 16, 355); 1530 tenże sprzedaje Janowi Wielżyńskiemu cz. Krzestkowic za 70 grz., przy czym Jan zobowiązuje się 1/2 kupionych ról i łąk oddać Wincentemu na 3 lata; Jan daje Wincentemu jaz na bagnie w Krzestkowicach (PG 16, 360v; PG 74, 658v-659v); 1530 tenże → niżej: bracia przyrodni; 1533 tenże występuje jako stryj Anny c. Piotra Buszewskiego → niżej: Buszewscy; 1544 wd. po tymże Anna Bytkowska daje swemu obecnemu mężowi Salomonowi Staruchowskiemu [o rodzinie tej → Kursko, przyp. 4] 100 zł, jakie oprawił jej pierwszy mąż na Świączynie i O., tudzież 100 zł posagu swej zm. ciotki Tercji ż. Jana Otorowskiego (PG 18, 123); 1547 taż Anna → niżej: Stanisław.

1498-1518 Wojc. Wilk Otorowski, syn Jana Kielcza: 1498 tenże małol. syn zm. Jana z dóbr po ojcu w O. wysyła zastępcę na wyprawę turecką (ExpBel. nr 601); 1499-1500 tenże Wojc. Wilk młodszy → p. 5; 1502 temuż stryj rodź. Wojciech [Kielcz] zobowiązuje się płacić 3 wiard. rocznie z uprawianego przez siebie, a nal. do bratanka łanu zw. Na Świączynie (PG 62, 245v); 1503 tenże kupuje z zastrz. pr. odkupu od Jana Lipnickiego 1/2 wsi Szczepy i 1/2 ł. w Rudkach za 60 zł węg. (PG 12, 268v; PG 64, 57v); 1503 tenże występuje jako wuj dzieci zm. Doroty Popowskiej, ż. kmiecia Jakuba z Pamiątkowa¹⁵Stryjem Małg. Popowskiej był Stan. Otorowski (PG 12, 249v); 1518 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Wacławowi z Ostroroga dobra w Szczepach i Rudkach za 60 zł węg. (PG 15, 219v); 1530 tenże Wojc. Wilk Otorowski wspomn. jako zm. brat Anny, a brat stryjeczny Piotra i Jerzego Buszewskich → niżej: Buszewscy.

1502 Marcin Herstopski: 1502 tenże → wyżej: Jakub Buszewski; 1506 tegoż folw. w O., tenże wspomn. jako zm. mąż Małg. Buszewskiej [zapewne siostry Jakuba Buszewskiego] → p. 5; 1514 tenże wspomn. jako zm.; jego siostry Katarzyna ż. Marcina Goruńskiego, Regina ż. Jana Piczkowskiego, Barbara ż. Jana Króla i Anna ż. Świętosława mieszcz. pozn., kwitują Jana Buszewskiego z zapłaty 100 grz., za które jego ojciec Jakub Buszewski sprzedał Marcinowi z zastrz. pr. odkupu 5 ł. w O. (PG 69, 36).

1503-15 Jan, 1506-30 Piotr, 1506-57 Jerzy ss. Jakuba Buszewskiego: 1503 Jan Buszewski → wyżej: Jakub Buszewski; 1506 Jan Buszewski z małol. braćmi Piotrem i Jerzym kolatorzy kościoła w O. → wyżej: Jakub Buszewski; 1514 tenże Jan → wyżej: Herstopscy; 1515 tenże Jan altarysta w O. → p. 5; 1528 Piotr Buszewski zapisuje swej ż. Dorocie c. Andrzeja Mrowińskiego po 120 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części Buszewa, O., Słopanowa i Oporowa [k. Ostroroga] (PG 16, 217v); 1528 Anna Otorowska panna [zapewne c. Piotra] w asystencji stryja Jerzego Buszewskiego i wuja Stan. Otorowskiego sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi Milińskiemu 2 ł. w Bielejewie [miał tu dobra Piotr Otorowski] za 134 zł węg. (PG 16, 220v); 1530 tenże Piotr z bratem Jerzym oraz bratankiem Wawrzyńcem sprzedają za 30 grz. Stan. Otorowskiemu 1/2 dworu z zagajnikiem i ogrodem w O., należne im po zm. siostrze stryj, (soror ex patruo germana) Annie Otorowskiej, siostrze rodź. (ex uno patre) zm. Wojc. Wilka Otorowskiego (PG 16, 351v); 1533 tenże Jerzy Buszewski pleb. w O., jako stryj i opiekun małol. Anny c. zm. Piotra Buszewskiego (ona w asystencji stryja Winc. Otorowskiego oraz wujów rodź. Wojciecha i Andrzeja Mrowińskich) sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Melchiorowi synowi Stan. Niemierzewskiego 1/2 połowy Buszewa, O., Słopanowa i Oporowa za 600 grz.; Melchior zapisuje Annie jako swej przyszłej żonie po 600 grz. posagu i wiana na Buszewku (PG 16, 609v-610); 1537 tenże Jerzy pleb. w O. sprzedaje Janowi Wielżyńskiemu z Krzestkowic swe dobra po ojcu i matce w Buszewie, O. i Świączynie za 40 grz., a 1538 otrzymuje je w darze na powrót i daje następnie swemu bratankowi Wincentemu (PG 17 k. 133, 177-177v); 1539 tenże Jerzy pleb. w O. z bratankiem Winc. Buszewskim (Dominikanie-Poznań 184 nr 1); 1540 tenże Jerzy kupuje z zastrz. pr. odkupu od swego bratanka Wincentego 1 ł. w O. oraz części jezior Wielkiego i Małego w Buszewie za 10 grz. (PG 17, 364v); 1540 Winc. Buszewski sprzedaje Janowi Wielżyńskiemu z Krzestkowic 1 ł. w O. i 1 ł. w Świączynie za 30 grz. (PG 17, 384v); 1541 tenże Wincenty zapisuje swej ż. Elżbiecie c. Jana Jeżewskiego po 500 zł; posagu i wiana na Buszewie, O., Słopanowie i Oporowie [k. Ostroroga] (PG 17, 446c); 1545 AnnaBuszewskac. zm. Piotra aż. Mac. Bylęckiego (w asystencji stryja Stan. Otorowskiego i wuja Wojc. Mrowińskiego) daje swemu bratu Wincentemu cz. Buszewa po ojcu, cz. Buszewa, jaka przypadnie jej po śmierci ciotki Kat. Buszewskiej i 1/2 części O. i Świączyna, jaką ojciec kupił od swego brata Jerzego; Wincenty daje jej w zamian swą cz. Oporowa, nadto cz. O. i Świączyna, jaką nabył od stryja Jerzego oraz 1 ł. opust. zw. Latoszewski i cz. opust. roli, na której niegdyś stał dwór w O. (PG 18, 193v-194v); 1553 Winc. Buszewski → niżej: ss. Wojc. Kiełcza; 1556 Winc. Buszewski pozywa swe dzieci Jana, Jadwigę, Annę i Zofię w sprawie oprawy ich zm. matki Elżbiety Jeżewskiej (PG 100, 343v); 1556 Winc. Buszewski zapisuje swej ż. Magdalenie Bylęckiej po 800 zł posagu i wiana na 1/2 Buszewa, O. i Świączyna (PG 19, 357; PG 100, 534); 1557 Winc. Buszewski i Mac. Bylęcki mąż Anny Buszewskiej kolatorzy kościoła w O. → p. 5; 1586 działy Jakuba i Stefana ss. zm. Winc. Buszewskiego; Jakub otrzymuje O., a Stefan Buszewo (PG 149, 11).

1503-53 Stan. Otorowski, 1506-30 Piotr, 1506-17 Mikołaj, ss. Wojc. Kiełcza, bracia przyrodni Hieronima i Wincentego: 1503 tenże Stanisław kwituje swego wuja Jana Lipnickiego z dóbr po matce w Rudkach i Lipnicy i ręczy za swych braci Piotra, Mikołaja i Wojciecha, że i oni dokonają takiego skwitowania (PG 64, 57v); 1506 wypełniają oni to zobowiązanie (PG 65, 132); 1506 ciż → wyżej; 1508 i 1514 ciż zobowiązują się dokonać wobec starosty powzdania cz. Krzestkowic sprzedanej z zastrz. pr. odkupu swemu bratu rodź. [recte: przyrodniemu] Winc. Otorowskiemu za 25 grz., a 1515 zostają skwitowani z tego zobowiązania (PG 66, 141v; PG 69 k. 68v-69, 264v); 1515 tenże Stanisław zapisuje swej ż. Apolonii c. Mac. Rakojedzkiego po 60 grz. posagu i wiana na 1/2 części należnej mu z działów z braćmi w O.; Rakojedzki winien jest Stanisławowi 20 grz. (PG 15, 52; PG 69, 264v); 1517 tenże Stanisław kupuje od swego brata Piotra cz. O. i Krzestkowic za 80 grz. (PG 15, 111v); 1517 tenże Stanisław winien jest swemu bratu Piotrowi 22 1/2 grz., Piotr zaś kwituje go z sumy 20 zł węg., będącej cz. sumy, którą Stanisław, Piotr i Mikołaj mieli zapisaną na opust. wsi Szczepy (PG 69, 399); 1517 tenże Stanisław występujejako stryj Apolonii c. Hieronima Lubaskiego, jako stryj Katarzyny ż. Sędziwoja Przetockiego, a 1519 jako stryj Małg. Popowskiej ż. Jana Lipnickiego¹⁶Wujem Doroty Popowskiej był Wojc. Wilk Otorowski (PG 69 k. 392v, 413; PG 70, 119v-120); 1521 tenże Stanisław daje swemu bratu rodź. [recte: przyrodniemu] Winc. Otorowskiemu cz. Krzestkowic, a otrzymuje w zamian 2 ł. opust. i karczmę w O. (PZ 24, 50v-51); 1521 tenże Stanisław sprzedaje Winc. Otorowskiemu za 20 grz. swe części O. i Krzestkowic, przypadłe mu po zm. bracie Mikołaju (w O. 3/4 ł., 1/3 dwóch zagród opust., 1/2 karczmy opust.); Wincenty natomiast w zamian za cz. Krzestkowic daje Stanisławowi w O. 2 ł. opust., 1 karczmę opust. i 10 grz. (PZ 24, 51v); 1528 tenże Stanisław → wyżej: Buszewscy; 1530 temuż oraz jego braciom Wincentemu i Jerzemu [chyba recte: Piotrowi?] dłużny jest 13 grz. ich brat Mik. Rudzki (PG 74, 677v); 1534 tenże sprzedaje za 300 zł Andrzejowi Jaktorowskiemu cz. Krzestkowic, jaką po śmierci Winc. Otorowskiego wykupił od Jana Wielżyńskiego (PZ 24, 93v); 1545 tenże z ż. Apolonią Rakojedzką sprzedają z zastrz. pr. odkupu Mac. Bylęckiemu [to mąż Anny Buszewskiej] 1/4 O. za 400 zł (PG 18, 203v); 1547 tegoż kwituje Anna Bytkowska ż. Salomona Staruchowskiego [a wd. po Winc. Otorowskim] z zapłaty 5 grz. i 1 wiard. za dzierżawę jej dóbr wiennych w O. i Świączynie (PG 89, 315); 1547 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Wielżyńskiemu swą cz. w Krzestkowicach za 300 zł, a 1553 Winc. Buszewskiemu 2 ł. opust. w O. za 206 zł (PG 18, 350v; PG 19, 78; PG97, 200v-201); 1553 tenże spłaca Winc. Lipnickiemu 106 zł długu, a Janowi Zajączkowskiemu 100 zł (PG 97, 200).

1510 na Buszewku i 2 ł. w O. ciąży 1 1/2 grz. czynszu na rzecz altarii w Szamotułach (LBP 213); 1521 Mikołaj z Szamotuł przeznacza na uposażenie dziekanii i kustodii w kolegiacie w Szamotułach m. in. czynsz 1 1/2 grz. zapisany na O. i Buszewie (ACC 96, 202-204).

1553 Anna Otorowska ż. Stan. Łosińskiego; mąż oprawia jej po 300 zł posagu i wiana na wsi Ciosna w pow. pyzdr. (PG 19, 107).

1555-63 zm. a. 1565 Andrzej, 1555-71 zm. a. 1575 Jerzy i 1555-90 zm. a. 1610 Tomasz, ss. Stan. Otorowskiego (DwMat. 14418, 601): 1555 ciż spłacają Marcinowi Pietrskiemu 208 zł długu, zaciągniętego przez swego ojca, a winni są jeszcze 212 zł (PG 99, 866v-867v); 1557 ciż → p. 5; 1557 tenże Andrzej zapisuje swej ż. Zofii Książnickiej z ziemi krak. po 200 zł posagu i wiana na 1/2 O. (PG 19, 480v); 1562 tenże Andrzej Otorowski sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Łukaszowi Chraplewskiemu swą cz. O. za 800 zł, 1565 Chraplewski sprzedaje te dobra z zastrz. pr. odkupu Baltazarowi Gorzyckiemu, 1568 Gorzycki sprzedaje te dobra z zastrz. pr. odkupu Serafinowi Kaczlińskiemu za 800 zł, a następnie za 1231 zł wraz ze wszystkimi prawami do O., jakie nabył od Jerzego Otorowskiego i Pawła Wolickiego, i o jakie toczy proces z Marcinem, Piotrem, Wojciechem, Jerzym i Janem ss. zm. Andrzeja Otorowskiego (PG 20 k. 137, 436a, 695, 735v).

1583-85 Jan, Piotr i Tomasz Otorowscy (Piotrkowska 1 nr 470).

1469, 1478 O. zalega z podatkami (PG 57, 33v; PG 58, 72v); 1499 nie opłacony pobór z 8 ł. Buszewskiego i karczmy w O. (PG 62, 11v); 1508 pobór od 16 ł., od 2 karczem po 6 gr (ASK I 3, 14); 1510 pobór od 15 ł. (ASK I 3, 273); 1563 pobór od 14 1/4 ł., 2 karczem, 1 kowala (ASK I 5, 228v); 1581 pobór z działu Andrzeja Skrzydlewskiego od 2 1/2 ł., 4 zagr., 2 komor., 1 krawca; z działu Stan. Łosińskiego od 2 zagr., 1 zagr. opust., 1 kowala; z działu Serafina Kaczlińskiego od 1 ł., 2 zagr.; z działu Jakuba Buszewskiego od 4 ł., 2 zagr. (ŹD 24).

Kmiecie: 1412 Mik. Kiernoz (WR 1 nr 877); 1435 Mikołaj owczarz → p. 5; 1459 pracowici Błażej Kleryk, Marcin i Maciej bracia rodź. niedzielni z O. toczą proces z Janem i Piotrem dziedzicami w O. (PZ 17 k. 234v, 257v); 1502 Piotr Golanka, Mac. Belcz, Wawrz. Wach, Stefan, Maciej, każdy na 1 ł. (PG 12, 177); 1499-1500 Mac. Matysz, Wawrzyniec sołtys [włodarz?] (villicus), Szymon Szymanek [z O.?], świadkowie w sporze o pr. patronatu kościoła w O. → p. 5; 1503 Marcin, Kantor [w drugiej zapisce w tym miejscu: Bnin], Mikołaj, każdy na 1 ł. (PG 12 k. 255, 283); 1521 kmieć Jan Belcz; opust. łany Słabanowski, Olejnicki, Machowski, opust. karczma Mikołajewska (PZ 24, 51v); 1545 opust. łan Latoszewski (PG 18, 194); 1553 opust. łany Nogajewski i Stachowski (PG 19, 78; PG 97, 200v-201).

4. 1429 sołtys w O. toczy proces z Przezdrewem z Krzestkowic i Pawłem z Lipnicy; dowodzą oni, że nie obiecywali przywiesić swych pieczęci do dok. w sprawie [długu?] 15 grz. (WR 1 nr 1519); 1499 sołtys [włodarz?] (villicus) i ławnicy → p. 5.

5. Kościół par. pod wezw. Wszystkich ŚŚ., Ś. Wincentego i Ś. Doroty (ACC 44 k. 41, 71):

1298 bp pozn. Andrzej [Zaremba] dzieli archidiakonat pozn. na 3 archidiakonaty i zalicza O. do archidiakonatu mniejszego [pszcz.] (Wp. 2 nr 770); 1402 Piotr Wilk [z Lubosiny] toczy proces z Tomaszem Lipnickim o najście gwałtem z 19 ludźmi na kościół, gdzie obaj powinni słuchać mszy św. [a więc w O.] (KP nr 1064); 1411 bp pozn. Wojciech [Jastrzębiec] dokonuje nowego rozgraniczenia par. w Chrzypsku, Biezdrowie, O. i Psarskiem; wieś Buszewo zostaje oddzielona od par. w O. i przyłączona do par. w Psarskiem (Wp. 5 nr 181); 1421 akt ten zatwierdza pap. Marcin V¹⁷Z zatwierdzenia tego wynika, że Biezdrowo należało dotąd do par. w O., co jest oczywistym błędem (BulPol. 4 nr 810); 1435 Wojciech z Jaroszewa archid. pszcz. oświadcza, że gdy wizytował parafie swego archidiakonatu, w O. nocną porą, gdy chciał już udać się na spoczynek, naszedł go Mikołaj owczarz z O. i obraził słownie; Wojciech domaga się ukarania owczarza (AC 2 nr 1061); 1510 kmiecie z Lipnicy w par. O. płacą dzies. kościołowi w Wieleniu [nad Notecią]; ludzie [a więc zagr., komor. i pozostała ludność wsi?] płacą na rzecz kaplicy w O. (LBP 94); 1510 wieś Krzestkowice w par. O. płaci dzies. altarii Ś. Stanisława w kat. pozn. (LBP 177); 1564 dzies. z Buszewa w par. O. nal. do bpa pozn. (IBP 304); 1581 do par. O. należą: O., Brodziszewo, Lipnica, Koźle, Lubosina, Przystanki, Krzestkowice, Buszewo i Buszewko (ŹD 24).

Plebani: 1393 Jasiek Węgierski pleb. w U.¹⁸Może tu chodzić o pleb. z Uchorowa (wątpliwości miał już Now. 2, 453). W Uchorowie znamy 1400 plebana Stefana (Now. 2, 447) (Lek. 1 nr 1554a); 1396 Mik. Drożyński zw. Czechos pleb. w O. (WR 1 nr 309), 1397 tenże [?] „pan Czech Otorowski” (WR 1 nr 336).

1406-65 Adam pleb. w O. (KR 11, 139); 1406 tenże syn Jana wójta z Sierakowa [nad Wartą] → niżej, pod 1499-1500; 1408 tenże pozywa Mikołaja z Koźla o zajęcie fol w. zw. Poświętne [w Świączynie?], należącego do jego kościoła; pleb. poniósł przez to 10 grz. szkody (ACC 2, 108v); 1413 na prośbę tegoż bp pozn. Piotr [Wysz] odnawia zaginiony dok. fundacyjny kościoła par. w O.; do jego uposażenia nal. fol w., pola i łąki w O. nad strugą, która oddziela O. od Koźla, oraz 4 zagrody; w Świączynie role zw. Poświętne; w O. dzies. snop. z ról kmiecych i szlach. oraz dzies. z lnu lub w zamian za nią 1/2 gr; w Świączynie dzies. snop. z ról sołeckich i kmiecych oraz dzies. z lnu; w Krzestkowicach dzies. z ról szlach., a z ról kmiecych po 1 miarze żyta i owsa z łanu; w Przystankach i Koźlu dzies. po 2 miary żyta i owsa z łanu szlach. i kmiecego; w Brodziszewie meszne po 4 korce z łanu; w Lipnicy i Buszewku meszne z ról szlach. po 2 miary owsa i żyta z łanu (Wp. 5 nr 222); 1420-35 tenże toczy procesy; 1420 z Błażejem altarystą kat. pozn. o dzies. z dóbr Andrzeja z Krzestkowic (ACC 4 k. 155v, 163v), 1420-21 z Mikołajem z Górki kanclerzem pozn. o dzies. z ról folw. w Koźlu (ACC 4 k. 9v, 155; ACC 5, 100v), 1426 z Pawłem dz. w Lipnicy (ACC 9, 47v), 1435 z Jakubem dz. w Krzestkowicach (ACC 19, 187); 1439 tenże zawiera ugodę ze swą siostrą Świętochną i jej mężem Bartłomiejem w sprawie wójtostwa w Sierakowie [nad Wartą], które jest dziedzictwem Adama (Wp. 5 nr 639); 1445 temuż zobowiązują się Przechna i jej syn Bartłomiej zapłacić 7 grz., gdy tylko odzyskają zastawione dobra w Krzestkowicach (AE I 101v); 1451 [tenże?]¹⁹Imienia nie podano, jest tylko „Ottorowo plebanus”, co może oznaczać plebana z O., ale może też chyba odnosić się do Wojciecha z O. plebana w Zajączkowie, → p. 6 toczy proces z Maciejem pleb. z Wielenia [nad Notecią] o przejęte przez Macieja meszne [z jakich wsi?, później kmiecie z Lipnicy płacili dzies. plebanowi z Wielenia, → wyżej: 1510] (ACC 33, 50); 1465 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1465 spór o pr. patronatu kościoła par. w O. po śmierci plebana Adama: bracia Piotr pleb. w Wytomyślu, Andrzej subdiakon, Jakub i Michał [Buszewscy], bracia Wojciech i Jan [ss. Kiełcza], bracia Jan i Piotr dziedzice w O. i Świączynie jako kolatorzy prezentują na plebana Jana Otorowskiego altarystę w Szamotułach; na kandydata tego nie zgadzają się Jan Świdwa z Szamotuł i Piotr z Szamotuł kaszt. pozn. jako dziedzice w O. i kolatorzy kościoła; bp pozn. instytuuje na plebana JanaOtorowskiego (ACC 44 k. 41, 71; AE II 121v-122).

1465-99 Jan Otorowski pleb. w O.: 1465 tenże → wyżej; 1471 tenże Mikołaj [!] pleb. w O.: za zgodą biskupa daje on swemu kościelnemu Janowi Kowali jako pożyczkę 8 grz. i 1 zł z dochodów swego kościoła (AE II 326v); 1475 tenże Michał [!] pleb. w O. (Now. 2, 463); 1486 tenże Jan mianowany tymczasowym pleb. od Ś. Stanisława w Szamotułach (ACC 64, 75); 1499 tenże spisuje testament w obecności swych krewnych (amici) Wojc. [Kiełcza] Otorowskiego, Jakuba Buszewskiego i drugiego Wojc. [Wilka] Otorowskiego, sołtysa (villicus) i ławników w O. oraz kapłanów (sacerdotes) swego kościoła: wikariusza Macieja z Pniew i lektora Pawła; kościołowi w O. zapisuje konia białego (na potrójne msze gregoriańskie), konia małego, dzies. z Lubosiny²⁰Pleban nie był władny dysponować dzies. Chodzi tu najprawdopodobniej, podobnie jak w testamencie z 1506, o zapisy sum nal. z dzies. w bieżącym roku, 2 małdr. pszenicy, komżę oraz wszystkie notatki z kazaniami, które są tego godne (sexterni cum sermonibus, qui valent); bernardynom z Poznania zapisuje dzies. z Przystanków; Mik. Buszewskiemu zapisuje swój wiatyk, Wojc. [Kiełczowi] Otorowskiemu 2 noże i szatę (tallare), jego żonie dzban (cantarus), Jakubowi Buszewskiemu 2 noże, szatę i kadź, wdowie po Janie [chyba chodzi o Jana Kiełcza i jego ż. Tercję] - krowę, szatę, płaszcz (pallium) i pościele, Kat. Sławieńskiej – krowę i 2 wieprze; wikariuszowi Maciejowi zapisuje futro z lisów i futro średnie, a lektorowi Pawłowi inne futro; rektorowi szkoły zapisuje prosiaka; swej opiekunce (procuratrix) Elżbiecie [zapewne ident. z kucharką pleb. Hieronima z 1506] zapisuje krowę i 6 miar (modius) pszenicy, korzec grochu, 8 gęsi i 2 prosiaki; słudze Szymonowi zapisuje 6 gr; za pieniądze z tegorocznych czynszów poleca kupić ornat lub kielich dla kościoła w O., a z reszty zapłacić lektorowi z Poznania; jeśli zostaną pieniądze za owies, poleca kupić srebrny krzyż dla kościoła w O.; poleca sprzedać resztę pszenicy i za pieniądze te kupić 2 postawy sukna (stamina) dla biednych; poleca zarżnąć 3 wieprze na stypę (prandium pro anima mea) i krowę na poczęstunek dla biednych; na swój pogrzeb przeznacza najlepszego konia; wykonawcami testamentu wyznacza Wojc. [Kiełcza] Otorowskiego, drugiego Wojc. [Wilka] Otorowskiego, Jakuba Buszewskiego i wikariusza Macieja (ACC 76, 123v-124); 1499 tenże wspomn. jako zm. altarystą altarii Trójcy Ś., Narodzenia NMP i Ś. Katarzyny w kolegiacie NMP k. katedry w Poznaniu; jego następcę prezentują jako kolatorzy Wojc. [Kiełcz] Ślepy Otorowski i Jakub Buszewski w imieniu swoim oraz swych bratanków, Wojciecha syna zm. Jana Krzestkowskiego i Wojc. Wilka syna Jana Otorowskiego (ACC 76 k. 132v, 144).

1499-1500 spór o pr. patronatu po śmierci plebana Jana; Wojc. Wilk młodszy syn Jana oraz Andrzej z Szamotuł kaszt. kal. prezentują Piotra Otorowskiego pleb. w Wieleniu²¹Może to być Buszewski, wcześniej pleb. w Wytomyślu i altarysta we Lwówku. Dziwne byłoby jednak, że prezenty odmówił mu rodzony brat Jakub Buszewski. Nasz Piotr zatem to raczej syn Sędziwoja, znany wcześniej jako świecki; Jakub Buszewski i Wojc. Ślepy [Kiełcz] Otorowski prezentują kleryka Mik. Buszewskiego, a następnie kleryka Hieronima Otorowskiego, syna Wojc. Ślepego; oficjał powierza na czas sporu zarząd kościoła Wojciechowi mansjonarzowi z Ostroroga, a następnie Maciejowi z Pniew wikariuszowi z O.; pełnomocnik Hieronima przedkłada w konsystorzu stare prezentacje: dla Adama z Sierakowa wystawioną w 1406 przez Wincentego, Niemierzę i Dziersława z O.; dla Jana z O. wystawioną w 1465 przez Piotra, Andrzeja, Jakuba i Michała [Buszewskich] z O., oraz w 1466 przez Wojciecha i Jana z O.; oficjał wyrokuje, że pr. patronatu nal. do Wojc. Ślepego, Wojc. Kiełcza [to jedna osoba!] i Jakuba Buszewskiego oraz instytuuje Hieronima Otorowskiego na plebana; jako świadkowie w sprawie postawieni zostają: Mik. Pierwoszewski burgr. w Szamotułach, Maciej z Pniew wikariusz w O., Mac. Matysz kmieć w O., Jan młynarz z Szamotuł, Wawrzyniec sołtys (villicus) z O., Szymon Szymanek kmieć (laicus) [z O. ?] (ACC 76 k. 132v, 144, 150; ACC 78 k. 6v, 13, 14v, 16, 24v, 28v, 29, 34, 50, 74; AC 2 nr 1548).

1500-1506 Hieronim Otorowski, pleb. w O.: 1499-1500 tenże → wyżej; 1506 tenże (PG 65, 115; → p. 3); 1506 tenże pleb. w O. i prep. w Ostrorogu spisuje testament: zapisy dla kościoła i szpitala w Ostrorogu → Ostroróg; kościołowi w O. zapisuje dzies. [z bieżącego roku, → przyp. 20] z Lubosiny, 1 stóg (acervus) pszenicy, cały plon tegoroczny z folw. plebańskiego, który obsiał na własny koszt; swemu wikariuszowi zapisuje dzies. z Przystanków; swej kucharce Elżbiecie [zapewne ident. ze służącą pleb. Jana z 1499] zapisuje 2 krowy, wieprza i maciorę; swemu bratu rodź. Wincentemu i siostrze Dorocie zapisuje całe zboże zgromadzone na plebanii oraz plony z folw. Piotra Otorowskiego i Marcina Herstopskiego, które obsiał; Wincentemu zapisuje też pieniądze, jakie winien mu jest Stanisław z Ostroroga; brat wyposażyć ma z nich siostrę Dorotę; bydło, trzodę i sprzęty domowe zapisuje bratu i siostrze do podziału; wykonawcą ustanawia Wincentego (ACC 83, 65v-66).

1506 spór o pr. patronatu kościoła w O. po śmierci plebana Hieronima: Jan Buszewski w imieniu swoim oraz małol. braci Piotra i Jerzego, Małg. Buszewska wd. po Marcinie Herstopskim, bracia Wincenty i Stanisław z O. prezentują kleryka Mik. Buszewskiego, a następnie Tomasza ze Sławna mansjonarza (potem prepozyta) w Ostrorogu²²To zapewne krewny Otorowskich: pleb. Jan Otorowski w swym testamencie 1499 czynił zapisy dla Kat. Sławieńskiej; Wojc. [Kiełcz] Otorowski, Piotr Otorowski pleb. w Wieleniu, Wojc. [Wilk] Otorowski oraz Andrzej Herstopski jako stryj rodz. Wojc. Terny prezentują Sędziwoja Nojewskiego; Wojc. [Kiełcz] przyłącza się następnie do prezenty dla wspomn. Tomasza; na czas sporu zarząd kościoła oficjał powierza Jakubowi pleb. w Psarskiem; 1507 obie strony uzgadniają termin zawarcia ugody polubownej (ACC 83 k. 48, 64v, 65, 79v, 89v-90v, 102v, 167; AE IV 102v).

1509-10 Winc. Jemieliński pleb. w O. (Now. 2, 463); 1510-27 Mikołaj z Szamotuł pleb. w O., przedtem pleb. w Uzarzewie i Wronkach, potem dziekan kolegiaty w Szamotułach (Now. 2, 463; SŹ 3, 163).

1530-57 Jerzy Buszewski pleb. w O. (Now. 2, 463): 1533-39 tenże → p. 3; 1557 Winc. Buszewski i Mac. Bylęcki z ż. Anną Buszewską z jednej oraz Andrzej, Jerzy i Tomasz Otorowscy z drugiej strony zawierają ugodę w sprawie pr. patronatu kościoła w O.; będą na zmianę prezentować kandydata na plebana; po śmierci obecnego pleb. Jerzego Buszewskiego kandydata prezentować będą Andrzej, Jerzy i Tomasz (ACC 120, 413).

1557-60 Adam Otorowski, 1560-78 Michał Sławiński [→ przyp. 22] kan. pozn., 1578-99 Paweł Kacerz plebani w O. (Now. 2, 463).

Altaria: 1510 altana w O. [formularz nie wypełniony] (LBP 172); 1515 Jan Buszewski altarysta w kościele par. w O. [jeszcze 1503-06 jako świecki, → p. 3]

kupuje z zastrz. pr. odkupu od Jerzego Sarbskiego 1 grz. czynszu od sumy 100 grz., jaką Sarbski ma zapisaną na Turkowie (PG15, 53).

Inni duchowni: 1419 Maciej wikariusz (Wp. 8 nr 853; Wp. 5 nr 301); 1499-1500 Maciej z Pniew wikariusz, Paweł lektor, 1506 wikariusz [bez imienia] → wyżej.

Szkoła: 1499 rektor → wyżej.

6. 1446-47 Wojciech z O., pleb. w Zajączkowie: 1446 tenże kupuje od Mikołaja [Otorowskiego] z Busze wa czynsz z O. → p. 3: Mikołaj; 1447 tenże funduje altarię pod wezw. Ś. Trójcy, Narodzenia NMP i Ś. Katarzyny w kościele par. w Zajączkowie i uposażają 8 grz. czynszów; altarysta ma odprawiać msze za rodzinę fundatora: ojca Dziersława, matkę Jadwigę i brata Dzierslawa (ACC 62, 4v; BJ 8057 IV, 244).

1465-99 Jan Otorowski [zapewne chodzi o syna Jaroniego, → przyp. 10] altarysta w Szamotułach, pleb. w O., altarysta w kolegiacie NMP k. katedry w Poznaniu → p. 3 (Jan i Wincenty) i p. 5.

1465-80 Piotr Buszewski z O. pleb. w Wytomyślu (ACC 44, 41; PG 58, 108v; → p. 3: Jakub Buszewski), chyba różny od niego 1499-1506 Piotr Otorowski pleb. w Wieleniu, prezentowany na pleb. w O. (ACC 76, 132v; ACC 78, 74; → p. 3: Jan i Piotr, p. 5 oraz przyp. 21).

1499-1506 Hieronim Otorowski pleb. w O. i prep. w Ostrorogu → p. 3 i 5.

1515 Jan Buszewski altarysta w O. → p. 5.

1530-57 Jerzy Buszewski pleb. wO.→ p. 5.

7. SzPozn. 280-282.

8. Kościół późnogotycki zbudowany ok. 1533 (taka data wybita na jednej z cegieł), potem wielokrotnie restaurowany (KZSz. V z. 23, s. 14-15, il. 11, 15).

Uwaga: Istnieje też Otorowo k. Bydgoszczy na Kujawach. Stamtąd pochodził zapewne Mik. Otorowski, który 1549 kupił dobra w Samsiecznie w pow. nak. (PG 18, 456v).