PABIANOWO

1420 or. Pabijanowo (WR 1 nr 999), 1420 Pabyanowo (K 5, 126), 1516 Pabyanouo, Pabyanovo (CP 111, 88), 1561 reg. XVI w. Pabyianice! (Dominikanki Poznań 33, 16, dawniej C 23), 1577 Pabianowo (ASK I 5, 679v), obecnie Fabianowo, część m. Poznania, 7, 5 km na SW od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1508 n. pow. pozn., par. Komorniki (ASK I 3, 4v).

2. 1500 P. graniczy z Komornikami; od dawna za znaki gran. uważano miedze, ale [kmiecie] z P. skarżą się na sąsiadów, którzy podorywują ich zasiane już role (CP 111, 16); 1509 P. ma ustalone granice (CP 111, 31v); 1516 P. graniczy ze Świerczewem (CP 111, 88).

1521 droga z Lubonia do P. (CP 381 nr 70).

1531 P. i Górczyn rozgranicza struga, która wypływa z bagna w Górczynie; całą łozę [na wspomn. bagnie] zagarniają [kmiecie] z Górczyna; konieczne jest odnowienie granic (CP 111, 131v).

1531 P. graniczy z wsiami Komorniki, Plewiska, Żabikowo, Rudnicze, Świerczewo i Górczyn; konieczne jest odnowienie granic z Górczynem, ponieważ jego mieszkańcy nie pozwalają wycinać zarośli na bagnie między P. a Górczynem; konieczne jest też odnowienie granic z Komornikami i Plewiskami, ponieważ ich mieszkańcy zajmują bydło z P., nawet gdy nie wyrządza ono szkód (CP 111, 131); 1558, 1561 spór graniczny między Rudniczami i Junikowem a P. → p. 3.

3. Własn. kościelna – kapituły kat. pozn. 1479 kap. pozn. zarządza obejrzenie szkód, jakie kmiecie z P. wyrządzili panu [Stan.] Pleszewskiemu [kan. pozn.] i przeoryszy [dominikanek?] z Poznania (AC 1 nr 679).

1480 z wykazu wierzytelności na rzecz kapituły pozn.: Ninkowo i P. dłużne są 1/2 grz. [z tytułu czynszu?, łącznie z obu wsi?] (AC 1 nr 687).

1496 kap. pozn. na skutek skarg wikariuszy kat. pozn., że kmiecie z Junikowa i P. wycinają drzewa i zarośla w lasach wsi Górczyn, postanawia, że kan. pozn. Andrzej Rogaliński, regens wsi Junikowo i P., ma wymierzać winnym karę w wysokości 1 kopy [gr] (AC 1 nr 854).

1500 z wizytacji: w P. 10 ł., wszystkie os., lecz jeden kmieć podupada; kmiecie płacą z 1 ł. po 1/2 grz. [czynszu]; dają regensowi z 1 ł. po 1 ćw. owsa, co – jak mówią kmiecie – niedawno ustanowiono za czasów kustosza [i oficjała pozn. Mik.] Sobockiego, wówczas regensa; kmiecie żalą się na to, bo mają mało gruntów; karczma osadzona na miejscu zagrodnika, płaci 1 wiard. [czynszu] z 2 ogrodów; sołectwo na 2 ł.; we wsi nie ma folwarku, a kmiecie proszą, aby nie zmuszać ich do uprawiania ról w Junikowie, obróconych na folwark, bo leżą one daleko od wsi, aż pod Ławicą; skarżą się też, że zwożą dla regensa drewno z Dąbrowy do Poznania, przez co ponoszą szkody w koniach, ponieważ droga jest zła i daleka (CP 111, 16).

1509 z wizytacji: w P. 10 ł., wszystkie os.; czynsz z 1 ł. po 1 1/2 grz., 1 ćw. owsa, 4 koguty i 30 jaj; karczma osadzona na miejscu zagrodnika, płaci 1 wiard. czynszu z 2 zagród; 2 ł. os. sołectwa; sołtys płaci regensowi 1/2 kopy [gr] z tytułu pełnienia służby, a dawniej nie płacił, tylko pilnował robót; 2 zagr. opust., kmiecie płacą z nich po 5 i 6 gr czynszu; kmiecie skarżą się na szkody, które wyrządziła szlachta idąca na wojnę; skarżą się też, że w opust. wsi Świerczewo wzbraniają im korzystania z pastwisk, wobec czego w roku bieżącym za 9 ćw. owsa wynajęli pastwisko dla bydła (CP 111, 31v).

1510 kmiecie z P. uprawiają 3 ł. opust. w Rudniczach; do kościoła par. w Solcu [pow. pyzdr.] nal. dzies. z P. (i z kilku in. wsi nie nal. do tej parafii): z P. płacą po 6 gr z 8 ł. os. (LBP s. 66, 98).

1516 z wizytacji: kmiecie z P. wydzierżawili od regensa wszystkie role we wsi opust. Rudnicze za 6 grz.; kmiecie z P. wycinają zarośla w Świerczewie (CP 111, 88; → niżej: 1531).

1520 kap. pozn. postanawia, że kmiecie z P. i Junikowa mają zawrzeć ugodę z regensem wsi Junikowo w sprawie robocizn [w zamian za wypasanie] pastwisk we wsi opust. Świerczewo (AC 1 nr 1096); 1520 kap. pozn. postanawia, że kmiecie z P. mają regensowi wsi opust. Świerczewo odrabiać 2 dni w roku w czasie żniw w zamian za wypasanie pastwisk w tej wsi; określa długość dnia pracy i zobowiązuje regensa do dostarczania im należnych potrzeb [żywności w czasie żniw?] (AC 1 nr 1099).

1521, 1527 wizytacje wsi P. (CP 111 k. 100, 113v-114).

1531 z wizytacji: w P. 10 ł., wszystkie os.; płacą czynszu po 1/2 grz., 4 kapłony, 30 jaj i 1 ćw. owsa; dawniej dawali po 4 kury, a teraz po 4 kapłony i proszą o zachowanie starego obyczaju; sołectwo na 2 ł.; sołtys służy na koniu, narzeka na odbywanie długich podróży; karczmy nie ma, szynkuje kmieć; regens obrócił 2 zagrody na swój użytek: 1 zagroda opust., 1 zagr. daje regensowi 6 gr czynszu, 2 koguty i 30 jaj; skargi na nadmierną robociznę, bo regens dołączył 2 ł. opust. do folwarku, co zwiększyło ciężary; kmiecie z P. skarżą się, że często jeżdżą po zboże do Golęcina i proszą, aby mogli wyjazdy odbywać tylko do Poznania; kmiecie z P. skarżą się też, że często zwożą siano ze Świerczewa do Junikowa lub do Poznania i proszą o pomiarkowanie; kmiecie proszą, aby kap. pozn. kupiła wioseczkę (villula) opust. Rudnicze od dominikanek pozn., ponieważ jest im niezbędna; poddani z P. uprawiają wszystkie role (6 1/2 ł. opust.) w Świerczewie i płacą za nie 6 grz. (CPU 1, 131).

1558 dominikanki pozn. pozywają kap. pozn., a w szczególności kan. pozn. Stan. Objezierskiego tenutariusza [= regensa] wsi kap. Junikowo i P., z powodu zagarnięcia znacznej części wsi Rudnicze w zaroślach czyli w ostrowie wartości 1000 grz. oraz wypasienia łąki w Rudniczach wartości 100 zł; w 1561 spór ten toczy się „o sztukę lasu” (Zbiór akt dot. klaszt. 574, 13, dawniej Dominikanki Poznań B 1; Dominikanki Poznań 33, 16, dawniej C 23).

1499-1580 pobór i areał: 1499 P. w wykazie zaległości podatkowych (PG 62, 41); 1500 w P. 10 ł. os., nie ma folw., 2 ł. soł., karczma (CP 111, 16); 1508 wiard. wojenne z 10 ł., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 4v);

1509 pobór od 10 ł., od sołtysa od 2 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 39v); 1509 w P. 10 ł. os., 2 ł. soł., 2 zagr. opust., karczma (CP 111, 31v); 1510 w P. 8 ł. os. (LBP 66); 1510 w P. 10 ł. os. (LBP 98); 1531 w P. folw., 10 ł. os., 2 ł. soł., nie ma karczmy, 2 zagr., w tym 1 zagr. opust. (CP 111, 131); 1563 pobór od 10 ł., od sołtysa od 2 ł., od 1 karczmy dor. (ASK I 5, 217v); 1577 pobór z P. wsi kapituły pozn. (ASK I 5, 679v); 1580 pobór od 9 ł., 4 zagr., od 2 ł. soł., 1 ł. opust. (ŹD 14).

1420-33 kmiecie z P.: 1420 Wojciech [kmieć] z P. [→ Otorowo k. Szamotuł] (WR 1 nr 999); 1433 Czajka (laicus) z P. (K 5, 126; cytowanego aktu w ACC 17 nie odnaleziono).

4. 1500, 1509, 1531, 1563, 1580 w P. sołtys i 2 ł. soł. → p. 3.