1278 (recte 1298?) kop. 1549 Parskie (Wp. 6 nr 59), 1403 or. Sparske! (KoścZ 2, 48), 1412 Parska (KoścZ 3, 184), 1432 allodium Parske (KoścZ 10, 74), 1448 Parszka (KoścZ 13, 212), 1462 allodium Parszka (PG 6, 114), 1474 allodium Parsko (ACC 54, 23), 1486 hereditas (villa) seu (sive) allodium in Parska (ACC 64, 76), 1530 allodium ville Parska (ACC 105, 104), 7, 5 km na E od m. Śmigiel.

1. 1450 n. pow. kośc. (PG 4, 53); 1531 par. Wonieść? (ACC 106, 49; → p. 5); 1580 par. Wonieść (ŹD 87).

2. 1278 [recte 1298?]¹O dacie wydania i autentyczności tego dok. → Ostrów k. Śmigla, przyp. 1 kopiec narożny dzieli wsie P., Gniewowo i Przesieka Niemiecka [obecnie Stara Przysieka] (Wp. 6 nr 59); 1412 zapowiedź → p. 3B; 1491 P. graniczy z Żydowem i Spławiem (K 3, 11; cytowanego aktu w KoścG nie odnaleziono); 1519 dwór w P. → p. 3A; 1580 w P. młyn i 2 wiatraki → p. 3D.

3. Własn. szlach. 3A. 1403-1583 Bojanowscy w P.: 1403 Małgorzata ż. Guntera Pradla [z → Bojanowa, Spławia, Unina i → Bronikowa] w sporze z [Piotrem] Siberlichem (Ziberlich) [z Nietążkowa, Unina i Piotrowa k. Czempinia] przedstawia dok. swej oprawy (litera donationis); sąd uznaje jej pr. do oprawy na S. i Spławiu (KoścZ 2, 48).

1474 Andrzej Bojanowski burgr. w Kościanie 1479-81, 1484-93, wicewda w Kościanie 1499 (GUrz. nr C 753, 755, 781): tenże właśc. folwarku zw. P. → p. 5.

1486-1511 Jan, 1501-02 Wojciech i 1501-11 (wspomn. jako zm. 1517) Mik. Bojanowscy, Spławscy, dziedzice w Bojanowie, Spławiu, Żydowie i w P., ss. Andrzeja Bojanowskiego: 1486 tenże Jan spłaca bractwu altarystów (fraternitas altaristarum) w Święciechowie sumę główną 48 zł węg., zapisaną [w 1457 przez Jana Chełkowskiego, → p. 3C] na dziedzinie czyli folw. P. oraz na wsiach Jezierzyce, Panienka i Chełkowo (ACC 64, 76); 1501 ciż bracia Wojciech i Mikołaj dzielą swe dobra po ojcu w Bojanowie, P., Spławiu i w Żydowie (KoścG 5, 114); 1502 ciż Jan i Mikołaj mają dać siostrze Annie Bojanowskiej równy dział w dobrach po ojcu, tj. w Spławiu, Żydowie, P. i w Bojanowie (KoścG 5, 157v); 1510 tenże Jan zapisuje ż. Katarzynie c. zm. Jana Ćmachowskiego po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części dziedz. we wsiach Bojanowo, Spławie, Żydowo i P. (PG 14, 203); 1510 tenże Jan wyznacza Macieja i Bartłomieja z Pawłowic [k. Rydzyny] oraz swą [drugą] ż. Małgorzatę opiekunami swych dzieci Andrzeja, Małgorzaty, Stanisława i Jana oraz dóbr w Bojanowie, Spławiu, Żydowie i w P. (KoścG 8, 13; KoścZ 19, 10v); 1511 ciż Jan i Mikołaj przeprowadzają dział dóbr; Mikołaj otrzymuje Żydowo, P. i Spławie z folw. Poświętne (KoścZ 19, 15; KoścZ 22, 16); 1517 tenże Mikołaj wspomn. jako zm. (KoścZ 23, 10v).

1516-17 (wspomn, jako zm. 1538) Andrzej, 1516-17 Piotr i 1516-19 (wspomn. jako zm. 1538) Mik. Bojanowscy, Spławscy, dziedzice m. in. w P., Spławiu, Żydowie i Bojanowie, ss. Mik. Bojanowskiego czyli Spławskiego i Barbary Drzewianowskiej (TD): 1516 tenże Andrzej zapisuje ż. Małgorzacie c. zm. Jana Gołaskiego po 300 grz. posagu i wiana na 112 swych części w Gołaszynie [k. Ponieca], Spławiu, Żydowie i P., nal. mu z działu z braćmi Mikołajem i Piotrem (PG 15, 99); 1516-19 tenże Mikołaj zapisuje ż. Jadwidze c. zm. Wojc. Miaskowskiego po 200 zł posagu i wiana: 1516 na 1/2 swych części we wsiach Żydowo, Spławie i P., nal. mu z działu z braćmi Andrzejem i Piotrem Bojanowskimi, oraz na 1/2 cz. Świerczyny (PG 15, 80v), 1519 na 1/2 Żydowa i na dworze w P. (KoścZ 19, 79; KoścZ 22, 69v); 1517 tenże Mikołaj daje w dziale dóbr swym braciom Andrzejowi i Piotrowi Spławskim Spławie, Poświętne i łąkę Ostrów w Bojanowie, w zamian otrzymuje całe wsie Żydowo i P. (KoścZ 19, 62v; KoścZ 22, 56); 1517 Małgorzata ż. Marcina Łąckiego dz. w Szczodrochowie zeznaje, żejej bracia ciż Andrzej, Mikołaj i Piotr ze Spławia zadośćuczynili jej za części po rodzicach w Spławiu, Poświętnym, Żydowie i P. (KoścZ 23 k. 10v, 41).

1538-63 Wojciech i 1540-83 (wspomn. jako zm. 1585) Bartłomiej Bojanowscy, Spławscy, dziedzice w Bojanowie, P. i Żydowie, ss. Mik. Bojanowskiego (TD).

1563-68 Jan Bojanowski dz. w Gołaszynie, Bojanowie, P., Żydowie (TD): 1563 tenże → p. 3D.

3B. 1412-32 Winc. Gurowski i Jezierzyccy w P.:

1412 Winc. [Gurowski z Gurowa w pow. gnieźn.] z Jezierzyc [k. Krzywinia] zapowiada dziedzinę P., nikt nie zgłasza roszczeń z tytułu pr. bliższości (KoścZ 3, 184).

1430-32 Mikołaj z P. i 1432 Wincenty z Jezierzyc [prawdop. ss zm. Winc. Gurowskiego i Tomisławy Jezierzyckiej z domu Paruszewskiej (Paruszewo w pow. pyzdr.)]: 1430 tenże Mikołaj w sporze z Czerną z Jezierzyc i jego ż. [a swą matką] Tomisławą [wd. po Winc. Gurowskim] (KoścZ 9 k. 259, 268); 1432 tenże Mikołaj toczy proces z Łuszkowskim mieszcz. z Krzywinia [→ Krzywiń miasto, p. 3B] (WR 3 nr 1442); 1432 tenże Wincenty oraz panna Hanka [siostra jego matki Tomisławy?] i Małgorzata [matka Hanki i Tomisławy?] zeznają, że sprzedali Czernie [z Jezierzyc] pr. bliższości do cz. Jezierzyc za 90 grz.; Czerna ma dać Hance i Małgorzacie po 40 grz., a tymże braciom Mikołajowi i Wincentemu po 6 grz. [ta ostatnia suma skreślona w zapisce]; Tomisławą ma ustąpić ze swego folw. P. (KoścZ 10, 74).

3C. 1448-65 Wieniawici z Karmina w P.:

1448-50 Tomasz i Mikołaj oraz 1450-61 Rafał Karmińscy, m. in. z → Karmina, Grunowa, P., Jezierzyc, Leszna i Sienna [wieś zaginiona, gran. z Lesznem], bracia niedz., ss. Iwana Karmińskiego: 1448 tenże Mikołaj płaci 3 grz. kary, ponieważ niesłusznie naganił szlachectwo Bartosza Jurkowskiego (Koz. Nieznane nr 34; KoścZ 13, 212); 1448 tenże Tomasz toczy proces z Marcinem (Marcisz) Kozłowskim i z kmieciami z Jurkowa (KoścZ 13 k. 301, 302); 1450 dział dóbr tychże braci: Rafał otrzymuje całą wieś P. i 1/2 Jezierzyc, Mikołaj Grunowo, a Tomasz Sienno (PG 4, 53); 1462 tenże Rafał daje [prawdop. swemu bratu stryj.] Janowi Chełkowskiemu 1/2 Jezierzyc i folwark P., w zamian za cz. Leszna i 150 grz. (PG 6, 114).

1457-65 Jan Chełkowski, dz. w Chełkowie [prawdop. syn Dziersława z Chełkowa, Leszna i Karmina, a więc Jan był zapewne bratem stryj. Tomasza, Mikołaja i Rafała Karmińskich]: 1457 tenże zapisuje bractwu kapłanów (fraternitas spiritualium) w Święciechowie 4 zł węg. czynszu rocznego na swych częściach w Chełkowie, Jezierzycach, P. i w Panience z zastrz. pr. wykupu za 48 zł węg. (ACC 38, 64v); 1462 tenże → wyżej; 1465 tenże → niżej.

1465 Rafał z → Leszna, kaszt. przem. 1427-67 (UDR 1/1, 158) [brat Iwana z Karmina, a więc stryj Tomasza, Mikołaja i Rafała Karmińskich oraz Jana Chełkowskiego]: Winc. Jurkowski pleb. w Wonieściu i Jan Chełkowski doprowadzają do zawarcia ugody między tymże Rafałem a Andrzejem z Kąkolewa w sprawie zagarnięcia dzies. z Chełkowa, Jezierzyc i P. (ACC 44, 28).

3D. 1563-80 pobór z P.: 1563 od folw. Gołaskiego [= Jan Bojanowski dz. w Gołaszynie] (ASK I 4, 203v); 1566 od 3 zagr. (ASK I 5, 285); 1580 od 2 zagr., od 2 wiatraków dziedz., 1 młyna, 1 rataj płaci od pługa (ŹD 87; ASK 16, 509).

5. 1474 Mikołaj pleb. w Wonieściu w sporze z Jakubem plebanem w Bojanowie o nieprawnie zabraną dzies. z folw. zw. P., należącego do Andrzeja Bojanowskiego (ACC 54, 23).

1530-31 Wojciech pleb. w Bojanowie: 1530 tenże pozywa Wawrzyńca plebana w Wonieściu o dzies. snop. z folw. w P. wartości w roku bieżącym 5 grz., wnosi o przywrócenie mu tej dzies.; pozwany twierdzi, że dzies. ta należała do niego i jego poprzedników, powołuje się też na przedawnienie; powód przedkłada dokumenty nadania (literae donationis) dzies. snop. z folw. wsi P. przez jej dziedziców, a wystawione przez bpa pozn. Dobrogosta w 1389; w 1531 Wawrzyniec twierdzi, że role dziesięcinne leżą w par. Wonieść i wnosi o utrzymanie go w posiadaniu tej dzies.; oficjał pozn. przysądza sporną dzies. kościołowi w Wonieściu (ACC 105, 104; ACC 106, 49).

8. Kilkanaście fragmentów naczyń od XII w. (Hensel 5, 33).

Uwaga: → Parsk, Uwaga.