PARSK

1330! (po 1332, ok. 1337?) kop. 1611 i 1617 Parsk (Wp. 2 nr 1170), 1382 Parsk (MPH 2, 725 - Kronika Jana z Czarnkowa; DA X 107-108), 1398 or. Parsk (Lek. 2 nr 2049, 2058, 2061), 1399 de Parszky (WR 3 nr 119), 1400 Parx, Parsx (Lek. 2 nr 991, 2584, 2655), 1401 Parzk (ZSW nr 203), 1401 Parxs (WR2nr 142), 1401 Parszk (WR 3 nr 116), 1403 de Parski (KP nr 1169), wieś, obecnie nie istnieje, leżała k. Brześnicy i przez tę wieś została wchłonięta w połowie lub pod koniec XV w. (→ Parskowa Łąka); Brześnica 6, 5 km na SE od Dolska.

1. [Pow. kośc., par. Dolsk.]

2. 1382, 1400, 1403 gródek (fortalicium, castrum) → p. 3; 1400-01 zapowiedź gródka w P. z przynależnościami → p. 3.

3. Własn. szlach. 1330! [po 1332, ok. 1337?] (kop. 1611 i 1617)1O dacie wydania tego dok. → Gostyń – dobra, przyp. 5, 1337 (kop. 1729) Jakub z P. śwd. (Wp. 2 nr 1170, 1169 – ten ostatni dok. wydany też w SLP nr 20, pod datą 1332).

1382-1416 Michał (Michałek) dz. w P.2Michał pochodził najpewniej z naszego P., a nie z Parska k. Wonieścia i w → Ostrowiecznie, Ostrowiecki, skarbnik pozn. 1378-1418 (UDR 1/1, 153), syn Tomasza [tenże? Tomasz występuje w 1371 w → Jeżewie], stryj Krystyna z → Jeżewa [w więc także Henryka z Zimnej Wody h. Świnka, syna Jaśka z Jeżewa]: 1382 tegoż gródek (fortalicium) zw. P. oblegał przez 8 dni Bartosz [Wezenborg] z Koźmina [Sokołowski, prawdop. z Sokołowa k. Oleśnicy na Śląsku] i zmusił tegoż Michałka do przejścia na stronę zwolenników ks. mazowieckiego Siemowita, pretendenta do tronu pol. (MPH 2, 725 – Kronika Jana z Czarnkowa; DA X 107-108);

1391-1416 tenże Michał toczy procesy: 1391 ze Szczedrzykiem z Konar o dok. ugody w sprawie 200 grz. (Lek. 2 nr 1461), 1391 tenże w sporze z Tomisławą z Wyskoci [k. Kościana] dowodzi, że przez 2 lata po wwiązaniu brał spokojnie czynsz z Wyskoci (WR 1 nr 108), 1392 z Czewlejem [mężem wspomn.Tomisławy] z Wyskoci o 65 grz. (Lek. 1 nr 1174), 1394 tenże wygrywa proces o Wyskoć (Lek. 2 nr 1659), 1394 wspomn. Tomisławie przysądzono folw. i zagrodników w Wyskoci (Lek. 1 nr 1854), 1396 tenże dowodzi, że [Czewlej] mąż Tomisławy zastawił Wyskoć za jej zgodą (Lek. 2 nr 1725; Lek. 1 nr 1854;WR 1nr 214), 1394 z Tomisławem [z Sarbinowa w pow. gnieźn., kaszt.] żońskim [i burgr. kośc.] o 30 grz. (Lek. 2 nr 1673), 1397-1400 z Jaśkiem Szołdrą [ze wsi Szołdry k. Śremu?], który pozywa tegoż Michała o 2 woły, 1 ł. [gdzie?], 10 grz., 80 grz. i o 20 ćw. owsa (Lek. 1 nr 3082; Lek. 2 nr 2015, 2058, 2061, 2062, 2464, 2655), 1398 z Piechnem Krakwiczem [= Piotrem Krakwiczem z Kąkolewa?] (Lek. 2 nr 2049), 1399 z Janem [z Czarnkowa] sędzią pozn., który pozywa tegoż Michała o 50 szt. bydła (Lek. 2 nr 2306), 1399 z Mik. Lubiatowskim burgr. kośc. (WR 3 nr 142; Lek. 2 nr 2438), 1403 ze swym bratankiem Krystynem z Jeżewa, którego oskarża o spalenie gródka (castrum) [w P.] i wyrządzenie szkód na sumę 100 grz. oraz o zadanie ciężkich ran (KP nr 1169; ZSW nr 570, 575; WR 1 nr 552; WR 3 nr 201), 1404 tenże pozywa wspomn. Krystyna m. in. o łąkę [gdzie?], o wkup [nabycie pr. do korzystania z lasów lub pastwiska] i łąkę zw. → Iłża (ZSW nr 768), 1416 z Bartłomiejem Sokołowskim [czyli Koźmińskim] (KoścZ 5, 16);

1396-1406 tenże Michał śwd. (WR 1 nr 195; WR 3 nr 116, 119, 323; KP nr 188, 2741; Lek. 2 nr 991, 2288; WR 2 nr 142; WR 5 nr 87 Gn, 137 Gn); 1400 tenże z żoną → niżej; 1400-03 Katarzyna z Ostrowieczna ż. tegoż Michała [→ Ostrowieczno] (KoścZ 2, 45; KP nr 20, 48; Lek. 2 nr 2479; KoścZ 2, 45); 1416 wspomn. Katarzyna w sporze z Bartoszem [Wezenborgiem] Koźmińskim [czyli Sokołowskim] (WR 3 nr 616).

1400-1401 Jasiek Szołdra: 1400 tenże zapowiada gródek (castrum) P. z przynależnościami i dziedzinę → Okale, uzyskaną [w sądzie] od Michała z Ostrowieczna (Lek. 2 nr 2584); 1400 tenże pozywa wspomn. Michała z P. i jego żonę o 10 grz. pożytków z P. i Okala oraz o 80 grz. szkody (Lek. 2 nr 2655); 1400 tenże wwiązany w → Okale i gródek (castrum) P. z przynależnościami, dawniej własność Michała Ostrowieckiego (Lek. 2 nr 2717); 1401 tenże zapowiada Okale i gródek (castrum) P. z przynależnościami (ZSW nr 203).

1429 Wojciech z Góry [obecnie nie istnieje, wieś leżała k. Bnina w pow. pyzdr.] przedstawia dok. przeniesienia własności dziedzin → Jawory, Stawiszyn i P., które uzyskał od Tomisławą3Tomisław (brat Dominika z Jeżewa) występuje w 1427 w Jeżewie, od 1437 w Babinie. Może był spadkobiercą Michała i Piotra z – ►Ostrowieczna, ss. Adama z → Ostrowieczna i Okala? z Babina [pow. pyzdr.] w drodze zamiany [dóbr] i za dopłatą 300 grz. (KoścZ 9, 227).

8. Poszukiwania grodziska dały wynik negatywny (Hensel 5, 32-33).

Uwaga: Nie wiemy, czy mają coś wspólnego z naszym P. lub z Parskiem k. Śmigla: Wojc. Parsk dz. w Pokrzywnicy (a więc blisko Brześnicy i Ostrowieczna), który w 1388 zobowiązał się zapłacić uczc. Kat. Jaworskiej [o niej → Jawory, Uwaga] kramarce pozn. 3 grz. (Lek. 1 nr 359) oraz Jakusz zw. Parsk, Parski z Mąkolina [obecnie Mąkolno, pow. kon.], który w 1399 toczył spór z Marcinem z Dzwonowa miecznikiem kal. (Lek. 2 nr 1278, 1288, 1317; WR 5 nr 54 Gn).

1 O dacie wydania tego dok. → Gostyń – dobra, przyp. 5.

2 Michał pochodził najpewniej z naszego P., a nie z Parska k. Wonieścia.

3 Tomisław (brat Dominika z Jeżewa) występuje w 1427 w Jeżewie, od 1437 w Babinie. Może był spadkobiercą Michała i Piotra z – ►Ostrowieczna, ss. Adama z → Ostrowieczna i Okala?