POŚWIĄTNE

1407 or. Poswyanthne (Wp. 5 nr 113), 1444 wzm. 1528 Poszwanthne (A 251), 1449 Poswanthne (ACC 31, 92), 1449 allodium Poszwyanthne (CP 29, 115), 1449 allodium Poszwyathnye (PG 3, 96), 1523 Poswyathne (KoścZ 22, 88v), 1523 Poszwyathne (KoścZ 19, 102), wieś k. Spławia, zw. niekiedy folwarkiem, potem część Spławia (→ p. 3), obecnie nie istnieje; Spławie 8 km na SE od Śmigla.

1. 1407 n. pow. kośc. (Wp. 5 nr 113); [par. Wonieść].

3. Własn. bpów pozn., potem szlach. 1407 bp pozn. Wojc. [Jastrzębiec] daje szl. Grzymkowi dz. w → Gołęszewicach całą wieś P., należącą do stołu bpiego, a w zamian otrzymuje Gołęszewice (Wp. 5 nr 113 – tu wg objaśnienia wydawcy P. należy do par. w Dłużynie [recte: w Charbielinie]; w haśle → GołęszewiccP. określono jako niezident.)1SG 8 (1887), s. 854, odnosi tę informację, może za wydawcą Wp. 5, do Poświątnego w par. Charbielin.

1444 bp pozn. Andrzej [Bniński] za zgodą kapituły kat. pozn. daje folw. P., położony k. Spławia, a nal. do stołu bpiego, Helenie dz. w Spławiu i jej ss. Andrzejowi i Janowi w zamian za 3 grz. czynszu rocznego, płatnego kapitule kat. pozn. z przeznaczeniem na anniwersarz tegoż bpa; za zgodą kapituły czynsz ten dziedzice Spławia przenoszą ze wsi [!] P. na Spławie (A 251; AC 1 nr 290)2Now. 2, 139, błędnie odniósł tę informację do Poświątnego w par. Dtużyna (recte: Charbielin).

1449 kap. kat. pozn. sprzedaje Andrzejowi i Wincentemu braciom rodzonym niedz. dziedzicom w [pobliskim] Bojanowie3Może są oni ss. Andrzeja (Andrzycha, Jędrzeja) Bojanowskiego dz. w Bojanowie i Żydowie (na E od Śmigla), a bratankami Sędziwoja Bojanowskiego, najpewniej identycznego z dziedzicem w pobliskim Spławiu, gdzie jest potwierdzony w znanych nam źródłach do 1437. Najpewniej więc ciż bracia Andrzej i Winc. Bojanowscy weszli do Spławia drogą dziedziczenia po stryju opust. wieś (folwark z zagrodnikami) P. należącą do Spławia za 3 grz. czynszu rocznego, płatnego ze Spławia (ACC 31, 92: villam desertam P. diete ville Splawye adiacentem; PG 3, 96; allodium desertum alias pusthe cum ortulanis wlgariter nuncupatum P. in villa Splawye); 1449 kapituła wyznacza swoich przedstawicieli dla dokonania rezygnacji przed starostą [gen. wlkp.] folwarku (allodium) zw. P., który został sprzedany Helenie oraz jej ss. Andrzejowi i Wincentemu z Bojanowa dziedzicom w Spławiu za 3 grz. czynszu rocznego (CP 29, 115); 1449 z wykazu czynszów kapituły kat. pozn.; zapis 3 grz. szer. gr pras., czynsz ten po rezygnacji [tj. po sprzedaży przez kapitułę P.] został przeniesiony z. P. na Spławie (CP 5, 149).

1510-11 Mikołaj i Jan Bojanowscy z → Bojanowa, bracia rodzeni [ss. Andrzeja]: 1510 tenże Mikołaj posiada Spławie i folw. P. (Cicplucha 293); 1511 działy tychże braci: Mikołaj otrzymuje Spławie, Żydowo, → Parsko i folw. P. k. Spławia, a także łąkę Ostrów i zapustek [zw.] Dębowy w Bojanowie (KoścZ 19, 14v-15; KoścZ 22, 16).

1517 Mikołaj, 1517 Andrzej i 1517-23 Piotr Spławscy, Bojanowscy, bracia rodzeni ze Spławia [ss. Mik. Bojanowskiego czyli Spławskiego]: 1517 tychże Małg. Łącka [c. Jana Bojanowskiego, siostra stryj, tychże braci] kwituje z części należnych jej po ojcu i matce we wsiach Spławie, Żydowo, Parsko i P. (KoścZ 23, 41); 1517 tenże Mikołaj daje w działach tymże Andrzejowi i Piotrowi całe wsie Spławie i P. z łąką Ostrów, a w zamian otrzymuje Żydowo i Parsko (KoścZ 19, 62v; KoścZ 22, 56); 1517 działy tychże Andrzeja i Piotra: każdy z. nich otrzymuje 1/2 połowy wsi Spławie i P. oraz 1/2 folw. Ostrów w Bojanowie (KoścZ 19, 63: KoścZ 22, 56); 1523 tenże Piotr zapisuje swojej ż. Annie c. zm. Pawła Wilkowskiego po 350 grz. posagu i wiana na swoich częściach w Spławiu, Bojanowie i P.; oprawa ta jest przeniesiona z Wilkowa Niemieckiego w pow. wsch. i Smyczyny w pow. kośc. z powodu sprzedaży przez tegoż Piotra połowy wspomn. dóbr (KoścZ 19, 102-102v; KoścZ 22, 88v).

1547 Stan. Bojanowski dz. w Spławiu zapisuje swojej ż. Urszuli c. Feliksa Kołaczkowskiego po 420 zł posagu i wiana na 1/2 połowy wsi Spławie, P. i łąki Ostrów w Bojanowie (KoścZ 19, 214v); 1553 wspomn. Urszula wd. po tymże Stanisławie, matka Jana i Jadwigi Bojanowskich, ma oprawę zapisaną na Spławiu i P. (KoścG 10, 107v).

1548 Piotr Spławski zobowiązuje się do oprawy, a następnie zapisuje swojej ż. Dorocie c. Ubysława Pakosza Kołaczkowskiego po 450 zł posagu i wiana na 1/2 Spławia i P. oraz na łące Ostrów w Bojanowie (KoścG 9, 58; PG 18, 413v); 1568 [tenże?] Piotr Bojanowski czyli Spławski sprzedaje Stan. Borzysławskiemu czyli Snowidowskiemu swoje cz. dziedz. w Spławiu, Popowie i w P. opust. oraz części łąk w Bojanowie i części w Smyczynie w pow. kośc. za 3000 zł pol.; 1569 wspomn. Borzysławski wwiązany do wymienionych dóbr (WsG 6, 28; KoścG 23, 268).

1567-68 Mik. Bojanowski sprzedaje swojemu bratu rodzonemu Mac. Bojanowskiemu całe części dziedz. wsi Spławie, Popowo os. i P. opust. oraz łąkę w Bojanowie i część boru w Smyczynie w pow. wsch. za 7000 zł pol. (KoścG 20, 49; PG 20, 733v); 1569 tenże otrzymuje od swojego brata rodzonego Stan. Bojanowskiego cz. dziedziczną wsi P. należącej do wsi Spławie (PG 21, 16).

1570 Jan Bojanowski dz. w Spławiu [syn Stanisława i Urszuli] zapisuje swojej przyszłej ż. Zofii c. zm. Jana Bielawskiego po 600 zł posagu i wiana na połowie swoich dóbr w Spławiu i P. (PG 21, 96v).

1577 Mac. Chojnacki starszy zapisuje Dorocie c. Łukasza Gułtowskiego, przyszłej ż. swojego syna Macieja, po 3500 zł posagu i wiana na całej wsi Spławie i P. (in tota et integra villa Spławie et P.), na łące Ostrów w Bojanowie oraz na pr. wyrębu w lasach Smyczyny (PG 21, 755v); 1584 działy tegoż Macieja i jego ss. Macieja i Pawła: Maciej [młodszy] otrzymuje m. in. części w Spławiu i opust. P. oraz łąki w Bojanowie, czyli w opust. dziedzinie Ostrów, w tym części, które Paweł nabył od swojego wuja Mac. Spławskiego (KoścZ 21, 44).

[W rejestrach poborowych z XVI w. P. nie występuje.]

8. SG 8 (1887), s. 854: „na polach wyorywują często skorupy popielnic”, m. in. półkolistą urnę ze szczątkami kości i resztkami stopionych szklanych korali oraz małe naczynie „gliniane kształtu filiżanki”.

1 SG 8 (1887), s. 854, odnosi tę informację, może za wydawcą Wp. 5, do Poświątnego w par. Charbielin.

2 Now. 2, 139, błędnie odniósł tę informację do Poświątnego w par. Dtużyna (recte: Charbielin).

3 Może są oni ss. Andrzeja (Andrzycha, Jędrzeja) Bojanowskiego dz. w Bojanowie i Żydowie (na E od Śmigla), a bratankami Sędziwoja Bojanowskiego, najpewniej identycznego z dziedzicem w pobliskim Spławiu, gdzie jest potwierdzony w znanych nam źródłach do 1437. Najpewniej więc ciż bracia Andrzej i Winc. Bojanowscy weszli do Spławia drogą dziedziczenia po stryju.