1401 or. Nonnen Mole (SBP 43 nr 23), 1407 Molendinum monialium (ACC 2, 86), 1577 Molendinum sanctae Catherinae Czerwoni (ASK I 5, 732), 1580 Molendinum Czerwony sanctae Catherinae (ASK I 6, 170v), młyn, obecnie nie istnieje,

znajdował się za murami Poznania, w rejonie skrzyżowania dzisiejszej ul. Przepadek i al. Niepodległości.

1. [Pow. pozn., par. Święty Wojciech],

2. [Wzmianki z XVIII w. z notatek klasztoru dominikanów dot. stawu przy mł. dominikanek]: 1244 król [!] Przemysł funduje klasztor dominikanów w Poznaniu, nadaje mu m. in. jez. zw. Trzepadko [przy mł. dominikanek]; 1401-31 dominikanie pozn. toczą proces z m. Poznaniem o jez. Trzepadko i proces ten wygrywają; 1446 klasztor dominikanów ma dowód na zgodne z prawem posiadanie jez. Trzepadko; 1556 klasztor wydzierżawia złotnikowi Marcinowi Skrzetuskiemu mieszczaninowi pozn. jez. Trzepadko (APP Zbiór akt dot. klasztorów 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, 167); 1412 mł. konwentu dominikanek leży za górą Ś. Wojciecha, pod Poznaniem, po prawej stronie drogi z Poznania do Obornik; do mł. dochodzi woda ze stawu nal. do konwentu dominikanów pozn. (Wp. 7 nr 698); 1434 (kop. XVI-XVIIw.) jez. zwane Trzepodłko przy młynie dominikanek (Wp. 9 nr 1344); 1446 mł. dominikanek znajduje się po lewej stronie wielkiej drogi do Szamotuł obok stawu dominikanów pozn.; obok młyna jest ogród nal. także do dominikanów, 1/2 tego ogrodu dominikanie sprzedają uczc. Kloszy (Cioszą) [Klizie?] w zamian za 14 gr czynszu rocznego (APP Zbiór akt dot. klasztorów 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, 167; Dominikanie P-ń D 19); 1472 (kop. XVII w.; kop. 1710) młyn mniszek [dominikanek] znajduje się między młynem Wysokie Koło, nal. do prepozyta kościoła Ś. Marii Magdaleny a dziedziną kasztelana pozn. Piotra z Szamotuł (Dominikanki P-ń 48 niefoliowane; CP 11, 118); 1531 staw rybny [przy młynie dominikanek] (APP zbiór akt dot. klasztorów 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, 177); 1556 (kop. po 1740) ze stawu Trzepadko konwentu dominikanów pozn. leżącego po lewej stronie drogi publicznej z Poznania do Szamotuł, między górą będącą własnością konwentu a przyległymi dziedzinami, wypływa woda do młyna konwentu mniszek [dominikanek] Ś. Katarzyny (APP Zbiór akt dot. klasztorów 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, k. 167, 172); 1563 młyn mniszek S. Katarzyny [dominikanek] położony pod Czerwową Górą (ASK I 5, 242).

3. Własn. szlach., potem kościelna – kl. dominikanek pozn. 1296 (kop. 1304) król Przemysł II nadaje dominikankom pozn. wymienione dobra i potwierdza nadanie mł. i ogrodu pod Poznaniem, dokonane przez komesa Mikołaja [Przedpełkowica z Gostynia] wdę kal. [→ Gostyń – dobra; → Piątkowo] (Wp. 2 nr 743; DA VII-VIII 227, podaje wiadomość o zatwierdzeniu wspomn. nadania przez Przemyśla II po jego koronacji pod 1295).

1404 Świętochna przeorysza i konwent dominikanek pozn. oznajmiają, że nigdy nie posiadały praw do stawu dominikanów pozn., leżącego po lewej stronie drogi do Szamotuł, a tylko do młyna, który miele dzięki wodzie płynącej ze wspomn. stawu; dominikanki oświadczają też, że nigdy nie przyznały któremukolwiek młynarzowi pr. połowu ryb we wspomn. stawie (Wp. 7 nr 530); 1412 Świętochna przeorysza i konwent dominikanek pozn. Ś. Katarzyny daje [w dzierżawę] klerykowi Jakubowi zw. Linda oraz jego braciom Piotrowi i Wojciechowi z Modrza młyn, a także leżące przy nim 2 łąki i ogród, za 64 1/2 grz., z czego połowa w szer. gr, a połowa w kwartnikach; młynarz na dawać co tydzień 2 miary (mensura) mąki żytniej, a na Boże Narodzenie i Wielkanoc po 1 kwarcie (quartuale) mąki pszennej; po upływie 3 l. młynarz ma płacić klasztorowi rocznie 10 grz.; dzierżawcy mają prawo alienacji młyna (Wp. 7 nr 698); 1434 Jadwiga Wolicka przeorysza i konwent dominikanek pozn. oznajmiają, że nie posiadają żadnych praw do stawu znajdującego przy młynie klaszt., a wspomn. staw jest własnością konwentu dominikanów pozn. (Wp. 9 nr 1344); 1531 konwent dominikanów pozn. skarży się królowi Zygmuntowi na rajców pozn., którzy bezprawnie zagarnęli cz. ogrodu [nal. do klasztoru] i kazali tam zbudować szpital dla ubogich pod wezwaniem Ś. Ducha, czerpią wodę ze stawu [przy młynie klasztoru Ś. Katarzyny] i domagają się czynszu od mł. klasztoru Ś. Katarzyny; król poleca rozpatrzyć sprawę i wydać wyrok (APP Zbiór akt dot. klasztorów 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, 177).

Młynarze i dzierżawcy młyna konwentu dominikanek: 1401 Niczek młynarz N.M.; Mikołaj młynarz mł. Konradowskiego winien jest mu 25 grz., jeśli nie zapłaci w ciągu roku od najbliższej Wielkanocy, to Niczek dostanie swój Konradowski mł. [sprzedany uprzednio Mikołajowi], a Mikołaj straci pieniądze, które już zapłacił (SBP 43 nr 23); 1407 tenże Mikołaj młynarz M.M. w sporze z S. [Stanisławem?] plebanem Ś. Wojciecha (ACC 2, 86).

1410 Andrzej młynarz N.M. oświadcza, że jest winien swemu pasierbowi Wojtkowi 10 grz., które zapłaci mu za rok na Boże Narodzenie wraz z 1 grz. czynszu (SBP 69 nr 130).

1419 Stefan Białowąs młynarz młyna mniszek [z] klasztoru i kościoła Ś. Katarzyny (Wp. 8 nr 865).

1412 kleryk Jakub zw. Linda i jego bracia Piotr i Wojciech z Modrza dzierżawcy młyna → wyżej.

1431 Andrzej Kulka prokurator [dzierżawca?] zawiera ugodę z konwentem dominikanów pozn. i zrzeka się prawa do połowu ryb w stawie przed M.m. (APP Zbiór akt dot. klasztorów 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, 171).

1446 Stanisław młynarz M.M. (M. Poznań 1293, 29).

1454 Magdalena młynarka M.M. kupuje od prac. Konczaka kmiecia z Winiar czynsz roczny 1 wiard. na jego półł. między ogrodem Mikołaja Gecza a [dziedziną] Mikołaja Bromosz za 13 grz. (M. Poznań 1294, 93v).

1457 Piotr Pieprzyk młynarz oznajmia, że oddaje Piotrowi Bodzęcic M.M. w zamian za 2 ł. na Jeżycach; obie strony wzajemnie potrącają sobie czynsz¹Zapewne chodzi tu o odliczenie od ceny zakupu młyna oraz 2 ł. na Jeżycach sum, które obie strony transakcji już uiściły tytułem czynszu i zobowiązują się do dokonania rezygnacji na najbliższym posiedzeniu sądu ławniczego pod karą umowną 20 grz. (AR nr 709).

1458 Dorota Bichczyna [młynarka M.m.] oświadcza, że zapłaci prac. Maciejowi Raszwar z Winiar sumę 22 1/2 grz., którą tenże Maciej ma zapisaną na M.M.; Dorota spłaci ten dług z pieniędzy, jakie zapisał jej Wojciech Warckmystr na Wierzbnym Młynie; gdy wspomn. Maciej otrzyma tę kwotę, wtedy młyn posiadany przez Dorotę [czyli P.M.] wolny będzie od wszelkich czynszów (AR nr 771)²W 1452 taż Dorota poświadczona jest jako młynarka młyna szpitala Ś. Ducha; zrezygnowała ona wtedy swemu synowi Jakubowi wspomn. młyn, zachowując jednak aż do swej śmierci wszelkie dochody (M. Poznań I 294, 36v).

1466-70 Jan młynarz M.M. (AR nr 1075; AR nr 1157).

1503 Stefan młynarz otrzymuje od Jana Zaifertha prokuratora konwentu Ś. Katarzyny zwolnienie od ciężarów wynikających z dzierżawy młyna aż do Niedzieli Letare [26 III 1503], potem przez cały rok ma dawać co sobotę 1 ćw. mąki; gdy rok minie, jeśli będzie chciał dalej dzierżawić młyn, ma się ułożyć z prokuratorami konwentu [dominikanek] (AR nr 1921); 1504 tenże Stefan oddaje uczc. M[ałgorzacie?] ż. cieśli Michała 4 grz. ostatniej raty pieniędzy pożyczonych na zakup młyna Ś. Katarzyny (AR 3 nr 2113); 1508 tenże Stefan → niżej.

1508 młynarz Stefan płaci 1 wiard. poboru od 1 koła młyńskiego (ASK I 3, 26v); 1563 pobór od 1 kola młyńskiego młyna mniszek Ś. Katarzyny (ASK I 5, 242); 1577 pobór od M.C. [formularz nie wypełniony] (ASK I 5, 732); 1580 pobór od 1 koła młyńskiego z M.C. mniszek Ś. Katarzyny (ASK I 6, 170v).

Uwaga: W XV i XVI w. P.M. występuje przeważnie pod określeniami własnościowymi, nazywano go Młynem Katarzynek lub Młynem Mniszek: 1419 molendinum sanctimonialium monasterii et ecclesie Beatę Katherine (Wp. 8 nr 865), 1504 molendinum sancte Katherine (AR nr 2113), 1531 kop. XV w. molendinum monasterii sanctae Catherinae (APP Zb. akt dot. klaszt. 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, 177), 1556 kop. XVIII molendinum conventus monialium sanctae Catherinae (Zb. akt dot. klaszt. 531, dawniej Dominikanie P-ń C 44, 172). Nazwa P.M. stanowi zapewne przeróbkę nazwy Trzepadłko i pojawia się po raz pierwszy w źródłach pisanych w XVII w., (Opisy i lustracje Poznania z XVI-XVII wieku. wyd. M. J. Mika, Poznań 1960, s. 83, 93, 97; Mapa generalna miasta JKM Poznania i przedmieściów do niego należących...[z 1780 r.], w: Źródła kartograficzne do dziejów Poznania. Katalog wystawy. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Oddział Historii Miasta Poznania, 1978, poz. kat. 12). Określenie w 1580 P.M. mianem Czerwonego Młyna związane jest zapewne z położoną niedaleko → Czerwową Górą, nazywaną niekiedy także Czerwoną Górą.