ROBCZYSKO

1310 Robsicz (Wp. 2 nr 930); 1410 or. Robczisko (Wp. 5 nr 167), 1426 Robssysko (KoścZ 8, 259v), 1432 Robczyska (KoścZ 10, 7); 1475 Gambczysko! (PG 58, 28), 1519 Ropczysko (KoścZ 23, 54v), 7 km na NE od Rydzyny.

1. 1310 Henryk ks. wlkp. i głog. ustanawia dystr. w Poniecu; w jego gran. ma się znaleźć m. in. R. (Wp. 2 nr 930).

1466 n. pow. kośc. (PG 7, 247a); 1459, 1510 n. par. Pawłowice (AE II 6; LBP 134).

2. 1415-16 granice R. z Lubonią: 1415 Jan Rydzyński toczy proces o tę gran. z Kat. Lubońską i jej synem Bernardem; rozgraniczenie ma być dokonane przy pomocy instytucji zw. opolem, 1416 woźny zeznaje, że na wspomn. gran. zostały usypane kopce, uznane za słuszne przez obie strony (KoścZ 4 k. 170, 220v).

1422, 1449 zapowiedzi → p. 3.

1493 bracia Maciej [I] i Dobrogost z Pawłowic pozywają Marcina Ponieckiego z Ponieca o dokonanie rozgraniczenia w lasach między R. a dobrami ponieckimi, gdyż od 2 l. ludzie Ponieckiego czynią szkody w ich lesie w R. (PZ 22, 140).

1519 Bartłomiej i Maciej [I] Pawłowscy mają rozgraniczyć R. z wsią Janiszewo nal. do dóbr Poniec Jana Pampowskiego; granica ciągnie się od kopca narożnego zw. Krzyżan; kopiec ten dzieli wspomn. wsie oraz Police [k. Ponieca] i Lubonię (KoścZ 23 k. 54v, 55).

1534-35 Maciej [I] Pawłowski i jego bratankowie, dziedzice w R. pozywają Ambrożego Pampowskiego [syna Jana] z Ponieca o to, że w lesie na granicy [dóbr ponieckich] i R. wraz z 45 szlachcicami i 69 plebejuszami uczynił [na szkodę Pawłowskich] ogółem 44 naciosy na olszynie, na wiązach, na troszczynie [tzn. na krzewach kruszyny], na jesionie (in platano alias na jessieninie) i na rokicinie [rokita = odmiana wierzby] (KoścZ 25 k. 214, 248v, dawniej k. 209, 242v); 1563 wiatrak, a 1580 dwa wiatraki w R. → p. 3; 1567 (obl. 1568) w R. znajdują się role Rozwaliny, łąka Greka, droga bartna, lipowe drożysko, sołecka kopanina; R. graniczy z wsiami Przybina i Lubonia, → p. 3; 1577 łąka Porąba w R. przy gran. z wsią Przybina → p. 3.

3. Własn. szlach.: dobra → Rydzyna, później → Pawłowice. 1410-15 Jan Czerniński vel Rydzyński dz. w Rydzynie zapisuje altarii Znalezienia Krzyża Ś. i Poczęcia NMP w kat. pozn. czynsz 20 grz. od sumy 200 grz.: 8 grz. na wsi Dąbcze oraz po 4 grz. na wsiach R., Kłoda, i Pawłowice (Wp. 5 nr 167); 1415 tenże → p. 2.

1422-32 stren. Stefan Rydzyński w R. [syn Jana]: 1422 z ramienia tegoż woźny zapowiada boczne drogi (vie indirecte), łąki, pastwiska, lasy, zarośla w jego dobrach Rydzyna, Dąbcze, Kłoda, Drzeczkowo, Wolikowo [k. Osiecznej], Piotrowice [k. Osiecznej], Pawłowice, Witosław i R. (KoścZ 7, 57); 1426 tenże ma stawić przed sądem Pawła kmiecia z R. w sprawie z Januszem Korzbokiem ze wsi Zawady (KoścZ 8, 259v, dawniej k. 34v); 1430 Winc. Kot wikariusz gen. [pozn.] oświadcza, że Mik. Krowina zm. pleb. z Ponieca i jego bratanek Mac. Krowina pleb. z Gostynia kupili z zastrz. pr. wykupu czynsz 10 grz. z R., wsi nal. do Stefana Rydzyńskiego, na uposażenie altarii Wniebowzięcia NMP i ŚŚ. Macieja, Michała, Mikołaja i Barbary w kościele par. w Gostyniu1Ponowną wzm. o tym czynszu znajdujemy w dok. rady miejskiej m. Gostynia z 1440 (Wp. 5 nr 651) (Wp. 9 nr 1238); 1432 tenże Stefan → p. 4.

1446-49 Jan Rydzyński [zginął 1454 pod Chojnicami; syn Stefana; sporadycznie nazywany Janem Pawłowskim?, → Pawłowice k. Rydzyny]: 1446 tenże zapisuje ż. Agnieszce na 1/2 swych dóbr, tzn. na m. Rydzyna, na wsiach Dąbcze, Pawłowice, R., Kłoda, Tarnowo [= Tarnowa Łąka] i na 1/2 wsi Przybina po 400 grz. posagu i wiana (PG 2, 168v); 1446 tenże dla altarii w kościele par. w Gostyniu, ufundowanej przez Mik. Krowinę pleb. w Gostyniu, zapisuje sumę główną 100 grz. → Rydzyna (AE I 134v); 1449 w imieniu tegoż woźny zapowiada drogi (semite indirecte), płone pastwiska, lasy odpowiednie do hodowli chmielu, żołędzie, jabłka, gruszki i inne owoce we wsiach Pawłowice, Dąbcze, R., Kłoda, należących do dóbr Rydzyna (KoścZ 13, 455a).

1466 Jan młodszy z Rydzyny [syn zm. Jana] daje swoje części we wsiach Pawłowice, R., Nowa Wieś [k. Rydzyny] i 1/2 wsi Przybina stryjowi Wawrz. Rydzyńskiemu (PG 7, 247a).

1470-74 Wawrz. Pawłowski [z → Pawłowic] (vel Rydzyński): 1470 tenże pozywa swych bratanków, braci Jana starszego i Jana młodszego Rydzyńskich z Rydzyny o to, że poręczyli za Jadwigę żonę Jana starszego, iż uwolni ona wsie Pawłowice i R. od ciążących na nich sum: 40 grz. i 3 wiard., tzn. [reszty?] jej oprawy, oraz 8 grz. czynszu rocznego dla wikariusza w kat. pozn. (KoścZ 15, 451-452); 1474 tenże Wawrz. Rydzyński dz. w Rydzynie zapisuje ż. Adzie po 400 grz. posagu i wiana na wsiach R. i Pawłowice (PG 9, 11v).

1492-1534 Maciej Pawłowski [I] syn Wawrzyńca: 1492, 1497, 1502, 1513 tenże (w 1492: Pawłowicki) zapisuje [czterokrotnie] ż. Sędce [c. Mik. Janowskiego z Pakości kaszt. śremskiego, siostra Wojc. Janowskiego] po 400 zł węg. na połowach wsi Pawłowice i R., a w 1513 tylko na Pawłowicach; 1513 Sędka ż. Macieja kwituje oprawę zapisaną jej przez męża w 1492 i 1497 (PG 10, 166; PG 7, 135v; PG 12, 186v; PG 14, 398); 1493, 1519, 1534 tenże → p. 2; 1535 tenże zm. (KoścZ 25, 248v, dawniej 242v).

1493 Dobrogost Pawłowski syn Wawrzyńca posiada [cz.] R. → p. 2.

1519-21 Bartłomiej Pawłowski syn Wawrzyńca: 1519 tenże → p. 2; 1521 tenże zapisuje ż. Małg. Brodnickiej c. Andrzeja po 500 zł węg. posagu i wiana na 1/4 Pawłowic i na dworze tamże oraz na 1/4 R. (KoścZ 19, 85v; KoścZ 22, 74v).

1534-35 Maciej [II], Wawrzyniec, Mikołaj i Piotr Pawłowscy ss. zm. Bartłomieja, bratankowie Macieja [I] → p. 2; 1542 tenże Maciej [II] zapisuje ż. Annie Chrzypskiej po 300 grz. posagu i wiana na swoich częściach w → Pawłowicach, R., Żakowie i w Nowej Wsi [k. Rydzyny] (PG 17, 508v); 1545 tenże Mik. Pawłowski zapisuje ż. Zofii Chrzypskiej po 300 grz. posagu i wiana na swoich częściach w → Pawłowicach, R., Żakowie i w Nowej Wsi [k. Rydzyny] (PG 18, 171v); 1550 ciż Wawrzyniec, Mikołaj i Piotr ss. Bartłomieja oraz [ss. Macieja II] Jan, Bartłomiej i Maciej [III], dziedzice w R. oraz prac. Jan Pokrzywczyk syn Mac. Pokrzywki, pozywają Ambrożego Pampowskiego syna Krzysztofa o to, że wraz z 60 plebejuszami, mieszczanami z Ponieca, zabił w lesie w R. wspomn. Mac. Pokrzywkę poddanego Pawłowskich [zapewne z R.] (KoścZ 29, 134).

1557 Anna Pawłowska wd. po Macieju [II] Pawłowskim pozywa Wawrz. Pawłowskiego o to, że z jej łąki w R. zabrał jej 3 kopy (capecie) siana (KoścG 11, 292); 1577 taż z synem Bartłomiejem dokonują podziału wsi → Pawłowice i R.: matka, pani wienna tych dóbr, ma w R. połowę kmieci, 1 zagr., łąkę wielką przy gran. z wsią Przybina i 2 ogrody (jeden we wsi, drugi za owczarnią), a syn, który po śmierci matki przejmie całą jej oprawę w obu wsiach, ma na razie w R. połowę kmieci, wszystkie role puste i wszystkie pozostałe łąki (KoścG 31, 214-216).

1567 (obl. 1568) dzieci Macieja [II] oraz Wawrz. Pawłowskich dzielą się gruntami w R. za pomocą losowania (KoścG 21, 90v-91v).

1574 Jan Pawłowski z Wierzbna2W drugiej połowie XVI w. Pawłowscy zaczęli używać określenia „z Wierzbna” nawiązującego do ich pochodzenia ze Śląska, → Rydzyna – dobra, przyp. 3 i 38 [zapewne syn Macieja II] zapisuje ż. Zofii c. Mac. Proskiego, a wd. po Marcinie Niegolewskim, po 2000 zł posagu i wiana na częściach wsi Przybina, Pawłowice, R. oraz na częściach wsi Śródka i Pakawie w pow. pozn. (PG 21, 454v).

1597 Bartłomiej i Marcin Pawłowscy z Wierzbna, bracia stryj., dzielą wsie Pawłowice i R.; → Luble (KoścG 38,18).

1510 panowie z Pawłowic posiadają w R.: Maciej [I] ma 6 ł. os. oraz 2 1/2 ł. opust. i 2 ł. sołectwa (sam uprawia łany opust., z których nic nie płaci, oraz sołectwo), drugi pan [Dobrogost albo Bartłomiej?] ma 2 ł. os., 1 ł. opust. nieuprawiany i karczmę (LBP 134); 1530 pobór z 5 1/2 ł. (ASK I 3, 130v); 1563 pobór z R. płacą: Mik. Pawłowski od 3 ł., Wawrz. Pawłowski od 3 1/2 ł., 1 karczmy dor. i wiatraka dor.; Jan Pawłowski od 4 ł. (ASK I 4, 184); 1580 Bartłomiej Pawłowski płaci pobór od 6 3/4 ł., 4 zagr, 2 komor. i 1 wiatraka dor., Andrzej Bojanowski z Trzebosza płaci pobór od 8 1/2 ł., 2 zagr., 3 komor. i 1 wiatraka dziedz., a Stan. Bojanowski płaci od 1 ł., 1/2 ł. karczmarskiego i 2 zagr. (ŹD 80; ASK I 6, 274).

1421 kmiecie z R. pozwani przez pleb. z Ponieca (ACC 5, 107v); 1426 Paweł kmieć z R. → wyżej: Stefan Rydzyński; 1428 Elżbieta kobieta z R. w sporze z mężem Piotrem z Gryżyny; oficjał poleca, aby mąż poręczył za jej bezpieczeństwo i za jej życie składając kaucję, a żonie nakazuje towarzyszyć mężowi, gdziekolwiek on będzie przebywał (ACC 11, 51).

4. 1432 sąd ziemski postanawia, że Stefan Rydzyński ma stawić przed sądem Mikołaja sołtysa [i] karczmarza w R. z ss., ponieważ zawinili wobec Mikołaja [Kiełbasy z Tymieńca] kaszt. bydgoskiego i star. kośc. (KoścZ 10, 7); 1510 Maciej [I] Pawłowski sam uprawia 2 ł. sołectwa w R. (LBP 134); 1567 (obl. 1568) w R. rola zw. sołecka kopanina → p. 2.

5. 1459 Mik. Czarnysz pleb. w Pawłowicach pozywa Macieja karczmarza z Pawłowic o 22 grz. za sprzedane mu meszne; w tym m. in. za 8 małdratów zboża (owsa i żyta) z R. i Kociug; → Pawłowice (AE II k. 6, 8); 1510 wszyscy kmiecie w R. płacą wiardunki [dzies.] i meszne plebanowi w Pawłowicach (LBP 134).

Uwaga: Genealogia Pawłowskich znajduje się przy haśle → Pawłowice k. Rydzyny.

1 Ponowną wzm. o tym czynszu znajdujemy w dok. rady miejskiej m. Gostynia z 1440 (Wp. 5 nr 651).

2 W drugiej połowie XVI w. Pawłowscy zaczęli używać określenia „z Wierzbna” nawiązującego do ich pochodzenia ze Śląska, → Rydzyna – dobra, przyp. 3 i 38.