ROSZKOWO

1397 or. Raszkowo (WR 1 nr 334), [1273-96] wzm. 1398 Raszcovo (Lek. nr 2241), 1408 Raszcowo (KoścZ 3, 102), 1419 Roszkowo (WR 1 nr 1048), 1420 Roskowo (WR 1 nr 1075), 1428 Raschcowo (KoścZ 9, 6v), 1469 Raschkowo (KoścZ 15, 272), 1471 Ruskowo (PG 8, 120), 1480 Raskowo (PyG 4, 82; PG 9, 200v), 1494 Raszcowo (PG 11, 59), 1499, 1501 Roszkowo (PG 12 k. 24, 161v), 9 km na N od Kościana.

1. 1467 n. pow. kośc. (PG 7, 289v); 1510 n. par. Modrze [wcześniej par. Konojad? → p. 5] (LBP 99).

2. 1428 zapowiedź → p. 3; 1480 łąka zw. Smug i in. łąka położona w końcu roli zw. Słanowo (Slanowo) w R. → p. 3; 1494 łąka zw. Wielka Łąka w R. → p. 3; 1523-31 R. graniczy z Szurkowem; przy tej gran. znajduje się łąka zw. Wielka Łąka1Wg cytowanych zapisek łąka zw. Wielka Łąka wymieniana jest najczęściej w R., ale w 1531 wymieniono ją i w Szurkowie przy gran. z R. (PG 16, 426v). Prawdop. była ona podzielona między te dwie wsie (PG 15, 331; PG 16, 426v; KoścG 105, 87); 1510 folw. Słanowo w R. → p. 5; 1531 R. graniczy z wsią → Drożdżyce, która należy do kapituły kat. pozn. (CP 111, 128).

3. Własn. szlach. [1273-96] wzm. 1398 ks. Przemysł II poświadcza, że wszyscy następcy Sulisława, dziedzice w R., są wolni od wszelkich ciężarów pr. pol. i nie podlegają pozwom z grodu; mogą być pozywani jedynie przed oblicze księcia, pozwem [pieczętowanym] jego pierścieniem → niżej 1398 (Lek. 2 nr 2241).

1393 śwd. Staszek Raszkowski (WR 1 nr 137).

1394 Dobroszka Raszkowska zawarła poza sądem ugodę z [Hanką] Rotenburgową z Ptaszkowa o 20 grz.; sumy tej dot. dok. uznany za niewiarygodny (littera infidelis); obie kobiety płacą karę z powodu ugody poza sądem (Lek. 2 nr 1643, 1644); 1398 [taż?] pani Raszkowska w sporze z Sarą Srocką [ze wsi Sroki w pow. pyzdr.] o 8 1/2 grz. (Lek. 2 nr 2151).

1395 Szczepan (Stephanus) Łodzia Srocki [ze Srocka Małego k. Kościana; → Łodzia, Uwaga] i Wilczek z Kotusza ręczą Małgorzacie ż. Szybana Tadera [od 1400 występował w → Górce k. Stęszewa] za Piotra Roszkowskiego, że jej wypłaci 25 grz. we wsi Łodzia (KP nr 249); 1396 Pietrasz Raszkowski dowodzi Małgorzacie ż. Szybana Tadera, że jej zwrócił dług (iścina) oraz szkodę, a ona nie zwróciła mu dok. (WR 1 nr 308); 1397 Pietrasz Sokolnicki [identyczny z Pietraszem Raszkowskim?]; Szczepan (Stephanus) [zapewne Łodzia] zeznaje, że nie przeszkadzał mu w sprzedaży R. i nie odganiał mu kupców (WR 1 nr 334); 1398 Pietrasz z Sokolnik z żoną mieli zrezygnować 1/2 R. na rzecz Szczepana Łodzi i jego żony, lecz tego nie uczynili; Wawrz. Łódzki [Będlewski z → Będlewa], który ręczył Szczepanowi za Pietrasza, zeznaje, że star. gen. wlkp. Sędziwój [z Szubina, star. w l. 1389-97] nie wyraził zgody na tę rezygnację (Lek. 2 nr 2220); 1398 Hanka Łodzina z R. [ż. Szczepana, → wyżej] przedstawia w sądzie dok. [brak wzm. o dacie] Przemysła II dot. R. → wyżej (Lek. 2 nr 2241); 1399 wspomn. Wawrz. Łódzki jest winien 70 grz. poręczenia [Szczepanowi Łodzi], z powodu nie dotrzymania umowy przez Pietrasza i jego żonę Dobroszkę [prawdop. identyczną ze wspomn. wyżej Dobroszką Raszkowską]; Łódzki ma doprowadzić do sądu Pietrasza i jego żonę (Lek. 1 nr 2598); 1399 Pietrasz z R. w sporze z Piotrem i Jakubem z Piechinina (WR 3 nr 129).

1416, 1418 śwd. Przedpełk Raszkowski [prawdop. identyczny z Przedpełkiem synem Szczepana i Hanki Łodziów, znanym później jako Przedpełk Srocki lub Przedpełk z → Łęk Wielkich k. Kościana] (WR 3 nr 596, 614, 678); 1419 tenże określony jako brat w trzeciej linii (in tercia linea) Stan. Tomickiego (WR 1 nr 1048).

1416-17 Wojc. Roszkowski śwd. (WR 3 nr 597).

1428 woźny zapowiada posiadłości Jakusza Sepieńskiego: Sepno, Sepno Małe, Szczepowice i R.: [osobom postronnym] nie wolno jeździć drogami wewnętrznymi (vie indirecte) oraz przez łąki, nie wolno wypasać [bydła] na pastwiskach i wycinać drzew (KoścZ 9, 6v).

1466-71 Andrzej Sepieński lub Wolsztyński zwany Sędzic [syn Jakuba Sepieńskiego sędziego ziemskiego pozn. w l. 1452-64]: 1466 tenże jest winien 16 grz. w półgr Wawrz. Boszkowskiemu (KoścZ 15, 114); 1467 tenże zapisuje Janowi plebanowi w Wolsztynie i altaryście w Grodzisku [Wlkp.] czynsz roczny 7 grz. z R., z zastrz. pr. wykupu za 84 grz. (PG 7, 289v); 1469 tenże pozwany z m. Wolsztyn z przedmieściem, z 1/2 Sepna i z R. przez Mik. Brodnickiego o porękę, którą Jakub, ojciec Andrzeja, złożył za Jana Sepieńskiego z Łęgu; Jan Sepieński należnej sumy nie spłacił (KoścZ 15 k. 272, 343); 1471 tenże sprzedaje R. Mikołajowi ze Szczodrowa za 300 grz. (PG 8 k. 120).

1471-88 (w 1490 wspomn. jako zm.) Mik. Szczodrowski ze Szczodrowa zw. też Dokowskim [od 1478, po nabyciu → Dokowa Suchego (PG 9, 103v)]: 1471 tenże → wyżej; 1480 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swe części osiadłe i opust. w R. Annie wd. po Andrzeju Strzempińskim i jej synowi Bartoszowi Moraczewskiemu za 60 grz. i 2 zł węg. (PyG 4, 82; PG 9, 200v); 1480 tenże daje swemu zięciowi Jerzemu Kręskiemu (mężowi jego córki Anny) folwark z dworem i 2 łąkami, jedną zw. Smug, a drugą położoną w końcu roli zw. Słanowo w R., a Kręski zapisuje jego c. Annie po 200 grz. posagu i wiana na swojej części Kręska oraz na wspomn. folw. w R. (PG 9, 193v); 1480 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Niemierzyckiemu 1 ł. os. i 1 ł. opust. w R. za 30 grz. (PG 9, 202); 1481 tenże zobowiązuje się uwolnić folw. w R. od należnych z niego czynszów kościelnych, gdyż jego zięć Jerzy Kręski, posiadacz tego folw., został ekskomunikowany, bo ich nie płacił (AE III 19v); 1488 tenże sprzedaje pr. do pewnych części w R. siostrom Barbarze, Małgorzacie i Katarzynie [cc. Mik. Dokowskiego i Anny Moraczewskiej] i ich bratanicy (neptis) Barbarze [c. wspomn. wyżej Bartosza Moraczewskiego] za 100 grz. [→ Moraczewo] (PG 10, 93v).

1490 siostry Barbara, Małgorzata i Katarzyna i ich bratanica (filiastra) Barbara, dziedziczki w R., pozywają braci Jana i Andrzeja ss. Mikołaja z Dokowa Suchego, ponieważ ich zm. ojciec, Mik. Dokowski, nie uwolnił R. od roszczeń innych osób (KoścZ 17 k. 213, 213v); 1493 te same Barbara i Katarzyna2Nie wiadomo, czy tej samej Kat. Roszkowskiej dotyczy zapiska z 1518, z której wynika, że wraz z in. osobami była ona spadkobierczynią zm. Anny Siekowskiej, → Ćmachowo (KoścZ 23, 29) z bratanicą Barbarą stwierdzają, że Andrzej Dokowski dz. w Szczodrowie spłacił im 60 grz. i 2 zł węg. za łany w R., które one posiadały z zastrz. pr. wykupu (KoścG 4, 8); [1499] Małg. Moraczewska z R., sierota [prawdop. c. Andrzeja Moraczewskiego, → Moraczewo] zapisuje szpitalowi Ś. Ducha za murami m. Poznania 3 wiard. od sumy 15 zł węg. czynszu rocznego z 1/2 Szczodrowa (PG 12, 24v).

1493-95 Andrzej Dokowski [syn Mik. Sczodrowskiego vel Dokowskiego]: 1493 tenże → wyżej; 1494 tenże sprzedaje R. Janowi Słupskiemu z Urbanowa; 1494 Jan Słupski sprzedaje tę wieś Pawłowi Śremskiemu [ze Śremu k. Sierakowa], a ten 1495-96 sprzedaje R. Benedyktowi Zadorskiemu; cena we wszystkich transakcjach: 300 grz. (PG 7 k. 39v, 40, 96v; PG 11, 60, 120).

1494 Andrzej Sadowski (Szadowski) [osoba skądinąd niezn.3Nazwisko wskazywałoby na wieś Sady w par. Lusowo k. Poznania, tam jednak sytuacja własnościowa jest jasna, a imię Andrzej w ogóle nie występuje] sprzedaje R. z łąką zw. Wielka Łąka Bieniaszowi Zadorskiemu za 300 grz. (PG 7, 39; PG 11, 59).

1494-1510 Bieniasz (Benedykt) Zadorski: 1494-96 tenże kupuje części w R. → wyżej; 1496 tenże odstępuje kmieciom z Łagiewnik pastwiska (płone pastwy) w R. na tak długo, dopóki Paweł Śremski będzie posiadał tych kmieci (KoścG 4, 85); 1505 tenże kupuje od braci Mikołaja i Jana z Kręska folw. w R. za 100 grz. (PG 13, 25); temuż wspomn. bracia z Kręska kwitują odbiór 100 grz. posagu ich matki Anny, zapisanego na R. (KoścG 6, 43v); 1510 tenże → p. 5.

1501 wzm. o spłacie sumy głównej zapisanej m. in. na R. dla altarii w Dolsku (PG 12, 161v-162).

1525-40 (1563 wspomn. jako zm.) Wojc. Zadorski, 1538-63 Stan. Zadorski, 1540-63 Jan Zadorski [zapewne ss. Bieniasza]: 1525-29 tenże Wojc. Zadorski → p. 5; 1538 tenże Stanisław zapisuje ż. Annie Kawieckiej c. Zygmunta po 60 grz. posagu i wiana na swoich częściach wsi Zadory, Jaskółki [k. Grodziska Wlkp.], Łagiewniki [k. Kościana], Szczepowice, R. i Sierniki [k. Czempinia?] oraz na 1/4 wsi Gola w pow. kośc. [k. Gostynia], którą kupił od wspomn. żony (KoścZ 19, 175v); 1540 [ciż?] bracia4W zapisce z 1540 wymieniono 3 braci: Wojciecha, Jana i Piotra; może Piotr, skądinąd w tym czasie niezn., wymieniony został tu omyłkowo zamiast Stanisława? → p. 5; 1563 tenże Stanisław oraz jego bratankowie Jan, Maciej, Baltazar i Jerzy ss. zm. Wojc. Zadorskiego otrzymują [kupują?] części wsi Zadory, R., Łagiewniki i Sierniki od Jana Zadorskiego [brat Stanisława i Wojciecha] (PG 20, 250v; KoścG 14, 402, dawniej k. II 172).

1563-66 Mac. Zadorski [syn Wojciecha]: 1563 tenże → wyżej; 1566 tenże zapisuje żonie Dorocie c. zm. Stan. Radomickiego po 1200 zł posagu i wiana na 1/2 dóbr, należnych mu w podziale z braćmi, we wsiach Głuchowo [k. Czempinia], Sierniki, Zadory, Łagiewniki, Szczepowice i opust. R. (PG 20, 537v).

1568 Melchior Zadorski [syn Stanisława] zapisuje ż. Annie Mniskiej c. zm. Mik. Mniskiego po 1500 zł posagu i wiana na 1/2 dóbr, należnych mu w podziale z braćmi, we wsiach Szczepowice, Łagiewniki, Sepienko, Gola, Zadory, Sierniki i R. (PG 20, 748).

1578-90 Stan. Zadorski (1598 wspomn. jako zm.) [prawdop. syn Stanisława]: 1578 jego żona Zofia Grobska rezygnuje ze swej oprawy zapisanej na częściach w Zadorach i w R. (PG 133, 205v); 1590-98, 1600 taż dysponuje częściami we wspomn. wsiach [mimo decyzji z 1578!] (PG 23, 555; PG 25, 583).

1586-96 Jan Zadorski [syn Wojciecha] (1602 wspomn. jako zm.): 1586 tenże otrzymuje od brata Jerzego Zadorskiego kan. kat. pozn. 300 zł i w zamian za to zapisuje temuż bratu czynsz roczny 18 zł na połowach wsi Zadory i R. (PG 22,735v); 1588 tenże zapisuje kapitule kat. pozn. czynsz roczny 72 grz. od sumy głównej 1200 zł na wsi Drożdżyce5Drożdżyce były wsią kapitulną; w 1586 były one pod zarządem kan. Jerzego Zadorskiego (Cieplucha 281), a w 1588 zostały sprzedane Janowi Zadorskiemu za 2200 zł (LutKap 177) oraz na połowach wsi Zadory, R., Bieczyny i Srocko [które?], a jego żona Zofia Bieczyńska c. zm. Benedykta wyraża zgodę na tę transakcję (PG 152, 557; PG 23, 241); 1591, 1593 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu: 1591 Erazmowi Gajewskiemu połowy wsi Zadory i opust. R. za 2000 zł oraz 1593 Sebastianowi Granowskiemu wieś Drożdżyce i 1/2 R. za 2160 zł (PG 23 k. 581, 1027); 1596 tenże daje synowi Jaroszowi (Hieronimowi) wieś Drożdżyce oraz połowy wsi Zadory i R. do podziału z jego braćmi Piotrem i Maciejem (KoścZ 21, 135).

1580 folw. we wsi opust. R.; pobór od 1 rataja od 1 pługa (ŹD 77).

1408 Machna c. zm. Jana kmiecia z R., który zabił Kiełcza Piechinińskiego [Kiełcz występował w l. 1387-99] (KoścZ 3, 102).

5. 1445 Mikołaj pleb. w Konojadzie oraz występujący w jego imieniu Michał wikariusz w Konojadzie toczą proces z Pawłem Szczepowskim i kmieciami ze wsi Szczepowice, R., Sepno, Sepno Małe i Łagiewniki o zaległe meszne dla par. Konojad; plebanowi nakazano wieczne milczenie, ponieważ pleban wydzierżawił [Szczepowskiemu?] dochody plebanii począwszy od roku przyszłego, który rozpoczyna się od Bożego Narodzenia, nie miał więc prawa dopominać się o dochody z roku bieżącego (ACC 28, 129).

1510 Jan pleban w Konojadzie pozywa Benedykta Zadorskiego o zaległe wiardunki dzies. z R., gdyż wg plebana poprzednicy Zadorskiego takie wiardunki płacili; oficjał orzeka, że pleban w Konojadzie ma pr. do tych dziesięcin (ACC 87 k. 63v, 79); 1510 świadkowie zeznają, że dzies. z folw. Słanowo w R. należy do plebanów w Konojadzie (Dep.Test. IV 154v); 1510 Benedykt [Zadorski] uprawia łany opust. w R., nic nie płaci do parafii Modrze (LBP 99).

1525-29 Wojc. Zadorski: tenże pozwany przez Marcina Święcickiego kan. kat. pozn. i pleb. w Modrzu o dzies. z folw. w R., należną od dawna dla kościoła w Modrzu, odmawia jej płacenia (AC 2 nr 1792); 1529 tenże przegrywa proces z Janem Rydzyńskim scholastykiem pozn. i pleb. w Modrzu o dzies. snopową z R. i przez swego pełnomocnika wnosi w tej sprawie ustną apelację (ACC 104, 86v).

1540 Sebastian Branicki biskup pozn., jako sędzia polubowny w procesie między braćmi Zadorskimi a Janem Rydzyńskim scholastykiem pozn. i pleb. w Modrzu w sprawie dzies. snop. z opust. ról folw. w R., orzeka, że bracia Zadorscy mają płacić plebanom w Modrzu ze wspomn. ról 3 wiard. dzies. pieniężnej (AE VIII 146v).

1 Wg cytowanych zapisek łąka zw. Wielka Łąka wymieniana jest najczęściej w R., ale w 1531 wymieniono ją i w Szurkowie przy gran. z R. (PG 16, 426v). Prawdop. była ona podzielona między te dwie wsie.

2 Nie wiadomo, czy tej samej Kat. Roszkowskiej dotyczy zapiska z 1518, z której wynika, że wraz z in. osobami była ona spadkobierczynią zm. Anny Siekowskiej, → Ćmachowo (KoścZ 23, 29).

3 Nazwisko wskazywałoby na wieś Sady w par. Lusowo k. Poznania, tam jednak sytuacja własnościowa jest jasna, a imię Andrzej w ogóle nie występuje.

4 W zapisce z 1540 wymieniono 3 braci: Wojciecha, Jana i Piotra; może Piotr, skądinąd w tym czasie niezn., wymieniony został tu omyłkowo zamiast Stanisława?

5 Drożdżyce były wsią kapitulną; w 1586 były one pod zarządem kan. Jerzego Zadorskiego (Cieplucha 281), a w 1588 zostały sprzedane Janowi Zadorskiemu za 2200 zł (LutKap 177).