RUŚCE

1170 kop. a. 1480 Ruska1Długosz pisząc o fundacji pozn. domu joan. podaje, że joan. otrzymali m. in. wieś Samoczirnska, co wg A. Gąsiorowskiego (SŹ 8, 94) powstało ze zbitki nazw dwóch wsi: Sanniki i Ruska; w takiej kolejności występują te nazwy w cytowanym niżej or. z 1218. Błąd Długosza powstał najpewniej podczas przepisywania tekstu (DA lib. V-VI 94), 1218 or. Ruska (SŹ 9, 56), 1218 kop. 1417 Rusche (Wp. 1 nr 104), 1355 kop. 1691 Rusca (Wp. 3 nr 1332), 1387 or. Ruscze (Lek. 1 nr 215), 1389 Ruscza (Lek. 1 nr 585), 1404 Ruszce (CP 14, 606), 1412 Rusce (CP 14, 633), 1432 Russecz (WR 3 nr 1425), 1462 Maior Ruszycze (AC 2 nr 1092), obecnie Rujsce, 6 km na E od Kostrzyna.

1. 1508, 1510, 1580 pow. pozn.2Obie wsie, R. i Ruśce Małe, w księgach sądowych najczęściej wymieniane są jako leżące w pow. gnieźn., a Ruśce Małe również sporadycznie w pow. pyzdr. Natomiast rejestry poborowe z wyjątkiem rejestrów z 1534 i 1564 wymieniają te wsie w pow. pozn (ASK I 3 k. 7, 253; ŹD 13); 1534, 1564 pow. gnieźn. (ASK I 12 k. 383v, 537v); 1535, 1572, 1591 pow. gnieźn. (GZ 14, 225v; PG 21, 319; PG 157, 505); 1510 n. par. Iwno (LBP 64).

2. 1462 dwór w R. → p. 3A; 1503 dwór w R. → p. 3C; 1535 R. graniczy z wsią Wiktorowo → p. 3D.

1591 w R. dwór, folw., łąki oraz bór Zaroski i lasy: Kęsy Dąb, Jesionka, Trzcianki i Rudki → p. 3C.

3. Własn. książęca, potem szlach. 1170 ks. Mieszko [St.] nadaje joannitom szpital przy kościele Ś. Michała pod Poznaniem [→ Święty Jan k. Poznania]; na uposażenie tego szpitala książę daje kilka wsi książęcych, w tym m. in. Sanniki i R.3Wiadomość Długosza traktujemy jako mylną: wg wszystkich innych przekazów źródłowych joan. otrzymali nie własność tych wsi, a tylko dziesięciny z nich (→ p. 5) (DA lib. V-VI 94); 1218 Paweł bp pozn. zatwierdza nadania swych poprzedników na rzecz joan. pozn.: do uposażenia joan. należą m. in. dzies. z kilku wsi, w tym ze wsi Sanniki i R. (SŹ 9, 56; Wp. 1 nr 104, z błędami; MS 4 supl. nr 5).

A. 1355 Świętosław [brak określenia „szl.”] z R. → p. 6.

3A. Różni posiadacze R. 1387-1475 (kilku z nich występuje w → tabl. genealogicznej, nr I i II):

A. 1387 zmarł Paweł posiadacz R.; 1387 Muszek (Musco) Żyd z Pyzdr wygrywa proces o 12 grz. długu i lichwy ze wsi R. tegoż Pawła (Lek. 1 nr 215).

1389-99 Mikołaj zw. Ruscza z R.: 1389 tenże w sporze z Katarzyną i Mikołajem rodzeństwem z Siekierek; spór dot. podejrzenia o kradzież (Lek. 1 nr 585, 670); 1399 tenże w sporze z Marcinem [ze Zwanowa w pow. gnieźn.; obecnie Dzwonowo] miecznikiem [pozn. lub kal., ewent. gnieźn. – UDR I/1 s. 114, 143]; 1399 wspomn. Marcin dowodzi przy pomocy świadków, że Mikołaj zezwolił mu (odpuścił) kupić dziedzinę od Nastki bratanicy (synowicy) tegoż Mikołaja (WR 5A nr 9); 1418 Wichna, wd. po tymże? Mikołaju → niżej.

1393 Sędziwój z R. i Tomek Oporowski [z Oporowa k. Szamotuł] przegrywają proces z Nosalą ze Słopanowa o Sokolniki Małe [k. Szamotuł] (Lek. 1 nr 1622); 1432 tenże Sędziwój wspomn. jako zm. [zmarł ok. 13994Na taką datę śmierci wskazują zeznania świadków → niżej: Trojan] → niżej: Trojan.

1393-99 Nastka z R., bratanica Mik. Rusczy: 1393 taż ma zapłacić Jarosławowi Siedleckiemu [z Siedlca k. Kostrzyna, pow. pyzdr.] 18 grz. w ciągu 38 tygodni, a Jarosław da jej wówczas wwiązanie w cz. R., którą kupił od Dzierżka z Błożejewa [k. Dolska] (Lek. 1 nr 1355); 1399 taż → wyżej: Mikołaj.

1399 Janusz z R.5Może identyczny z Januszem znanym później w Kociałkowej Górce pozwany przez Grzymkę z Górki [zapewne k. Kostrzyna, obecnie Kociałkowa Górka] o to, że zabił jej matkę; tenże w sporze z Marcinem [Zwanowskim] miecznikiem kal. o wróżdę (Lek. 2 nr 1375).

1399-1428 Wichna z R.: 1399 taż w sporze z [Marcinem Zwanowskim] miecznikiem dowodzi przy pomocy świadków, że otrzymała jako wiano 1/2 R., ale dok. jej oprawy spalił się (WR 5A nr 62); 1418 taż z R. wd. po Mikołaju [Rusczy?] w sporze z Wojciechem z Piotrowa o pr. bliższości do Piotrowa [prawdop. k. Gniezna] (GZ 2, 77, dawniej k. 113; KObceRyc. 17, błędnie podaje k. 250); 1421 taż w sporze z Bodzętą z Dzierznicy [pow. pyzdr.] (WR 2 nr 690); 1429 taż oraz Borek z R. [może jej syn?] w sporze z Elżbietą ż. Szczepana z Roszkowa [nie zident., może k. Skoków w pow. gnieźn.]; świadkowie dowodzą, że Elżbieta nie wyniosła z Piotrowa 30 grz., lecz tylko swój posag (WR 5A nr 301).

1404 (wzm. z 1784) Marcin Zwanowski [miecznik → wyżej]6Nie wiadomo, czy Marcin Zwanowski kupił cz. R. od Nastki (→ wyżej: Mikołaj zw. Ruscza) i na tej cz. zapisał czynsz, czy też kupił czynsz u posiadaczy R. Podobnie nie jest jasna sprawa czynszu zapisanego w 1412 na R. przez występującego często w źródłach Janusza z Łagiewnik, którego nie udało się nam połączyć z żadną wsią o takiej nazwie (→ Łagiewniki, przekazy o nieokreślonej przynależności) zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz roczny 1 grz. od sumy 10 grz. w półgr i ternarach (tertiani) na dobrach R. k. Kostrzyna (CP 14, 606); 1412 (wzm. z 1784) Janusz z Łagiewnik zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz 2 grz. od sumy 40 grz. z dóbr R. (CP 14, 633).

1415-26 Wyrzchosz z R.: 1415 tenże w sporze z Jaraczem z Brzezia [może krewny Grzymalitów z Siedlca?; Siedlec i Brzezie (obecnie Brzeźno) w pow. pyzdr.] o konia wartości 5 grz. (PyZ 3, 105); 1415-26 tenże śwd. (WR 1 nr 1057; WR 2 nr 418, 501, 800).

1417-20 Blizbor z R.: 1417-20 tenże śwd. (WR 1 nr 1001; WR 2 nr 501); 1419 tenże toczy proces z Piotrem z Lewic [i Urbanowa] o 20 grz. [długu?] i 4 grz. poręki (PZ 6, 15v).

1417-32 Trojan z R.: 1417-26 tenże śwd. (WR 1 nr 800, 1001; WR 2 nr 501; Wp. 5 nr 401); 1432 tenże pozwany przez Dobrogosta z R. o głowę jego ojca Sędziwoja z R.; świadkowie dowodzą, że od 33 l. nikt nie pozywał Trojana o to zabójstwo (WR 1 nr 1531; WR 3 nr 1425).

1419 Krzywosąd z R., śwd. (WR 2 nr 582).

1420 Piotr (Pietrasz) Rusiecki [syn Sędziwoja, brat Dobrogosta] śwd. w sporach, jakie prowadzili między sobą Kołaczkowscy [h. Abdank] z → Kołaczkowic w pow. kośc. (WR 3 nr 781, 807); 1432 tenże wspomn. jako zm. → niżej: Dobrogost.

1424 R. jest [rzekomo] obciążone czynszem, który przed 15 l. miał wykupić na R. Janusz z [Kociałkowej] Górki dla pewnego altarysty pozn. (Now. 1, 413, przytacza ten fakt, powołując się na ACC 7 k. 211, 213; informacji tych nie udało się odnaleźć).

1426-29 Borek Rusiecki z R. [może syn Wichny i Mik. Rusczy?]: 1426-28 tenże śwd. (WR 1 nr 800, 1001, 1057; WR 2 nr 501); 1427 tenże w sporze z Janem Krzyżewnickim [z → Krzyżewnik k. Kórnika] (GZ 3, 250v); 1428 tenże śwd. w procesie Filipa z Prądna [pow. gnieźn., obecnie Promno] z Maciejem z Pieściszyna o 1/3 Pieściszyna (WR 1 nr 1498); 1429 tenże → wyżej: Wichna.

1428-32 Katarzyna ż. Borka z R.: 1428 taż pozywa Jana z Borucina [w pow. kal.] o dług (WR 2 nr 877); 1428 taż pozwana przez [swego brata?] Jana Krzyżewnickiego o 20 grz. majątku po [ich?] matce oraz o 10 grz., które Jan dał [innej?] siostrze (PZ 10, 142v); 1432 taż [wd. po Borku] pozwana przez Dobrogosta z R. o główszczyznę za zabicie Piotra (brata Dobrogosta); Katarzyna w ciągu 8 tygodni ma zapłacić Dobrogostowi z tego tytułu 60 grz. (PZ 11, 96v).

1432 Dobrogost z R., syn Sędziwoja [brat Piotra]: 1432 tenże Dobrogost pozywa Trojana z R. o głowę swego ojca Sędziwoja → wyżej: Trojan; 1432 tenże → wyżej: Katarzyna.

1435-75 Jan Rusiecki zw. też Jan Borek Rusiecki7Jan Borek, który pisał się z Ruśca, burgr. nak. w l. 1496-1508 (GUrz. nr C 510) był prawdop. jego potomkiem (synem?). Nie posiadał on już nic w R. k. Kostrzyna i nie był też posiadaczem Ruśca w pow. kcyn [prawdop. syn Borka; w l. 1461-81 tenże z → Niwki, a później z Rzemachowa k. Powidza, pow. gnieźn.]: 1435 tenże śwd. (WR 1 nr 1650); 1440-62 tenże Jan Borek z M.R. wicepodkomorzy w Poznaniu i w Gnieźnie [z ramienia podkomorzego Jana Czarnkowskiego] (AC nr 1092; CP 381 nr 56, 94; GUrz. nr C 89, 1040); 1462 tenże Jan Rusiecki na cz. wsi R., którą kupił od Marcina Modliszewskiego oraz na całym dworze i folw. (allodium) tamże i 1/3 bydła zapisuje po 30 grz. posagu i wiana ż. Dorocie (PG 6, 99, dawniej k. 129v); 1462 tenże8Nazwany tu został, chyba omyłkowo, Janem Borkiem ze wsi → Ruśce Małe, gdzie w tym czasie był znany in. Jan Rusiecki w sporze z prac. Mac. Wosznowicem ze wsi Łaziska [wieś opata wągr. w pow. kcyn.] (GG 2, 10v); 1475 tenże9W tej zapisce odnotowany został jako Jan z R., a niegdyś z Rzemachowa. Jest to prawdop. pomyłka pisarza, ponieważ w tym czasie Jan nie posiadał już R., a był właśnie posiadaczem w Rzemachowie kwituje poręczycieli P... [może: Piotra Korzboka] Witkowskiego [z Witkowa, pow. gnieźn.] i Mik. Osowskiego; poręczyciele ci ręczyli niegdyś, że Jan Ralewski tenut. powidzki i dz. wsi Budzisław Kościelny [w pow. gnieźn.] zapłaci mu 70 grz. (PG 58, 29); 1478 tenże wicewojewoda w Gnieźnie (GUrz. nr C 43).

3B. Rusieccy (1472-1555; wg KR 10 h. Leszczyc; → tabl. genealogiczna, nr III):

1472 Tomasz, 1472-91 Sędziwój, 1472-93 Jan, bracia Rusieccy10Nie wiadomo, kto był ich ojcem. Drzewo genealogiczne tej linii rozpoczynamy od tych trzech osób:

1472 tenże Tomasz z bratem Sędziwojem, niedz. z M.R., sprzedają swoją część tej wsi swemu bratu Janowi (PG 8, 138); 1493 tenże wspomn. jako zm. → niżej: Jan;

1472 tenże Sędziwój → wyżej: Tomasz; 1491 tenże → niżej: Jan; 1497-98 Dorota Jastrzębowska [z Jastrzębowa, pow. gnieźn.], wd. po Sędziwoju Rusieckim, wysyła swoich synów na wyprawy wojenne: 1497 Macieja, który był synem Jana Jastrzębowskiego, na wyprawę wołoską i 1498 Andrzeja11Tenże Andrzej, nazywany też Rusieckim, w 1521 kupił cz. Jastrzębowa od Wojc. Jastrzębowskiego (GG 20 k. 14v, 15); nie znamy przekazów, które by mogły świadczyć o jego związkach z wsią R. W 1531 został wspomn. jako zm. → niżej: Maciej syn Szymona ze swoich dóbr oprawnych na wyprawę turecką (ExpBel. nr 278, 463);

1472 tenże Jan zapisuje ż. Małgorzacie posag 90 grz. na 1/2 swych dóbr w R. (PG 10, 68v); 1491 tenże Jan z bratem Sędziwojem występują jako bracia Beaty ż. Wojc. Świnarskiego wójta gnieźn. (GG 8,173v); 1493 tenże Jan zawiera ugodę z Sędziwojem Grądzkim [prawdop. ze wsi Grądy, woj. sier.] o spłatę główszczyzny za zabitego brata Tomasza Rusieckiego (PZ 22, 78);

1506 Katarzyna i 1527-28 Maciej, dzieci Jana Rusieckiego [i Małgorzaty? → wyżej]: 1506 taż Katarzyna ż. Jakuba Czasołtowskiego [z Czasołtowa w pow. pyzdr., obecnie Zasutowo]; teść Wojc. Czasołtowski razem ze wspomn. synem Jakubem zapisują jej 30 grz. posagu na cz. Czasołtowa (PG 13, 82v); 1527-28 tenże Mac. Rusiecki otrzymuje od swego szwagra Jakuba Czasołtowskiego, męża tejże Kat. Rusieckiej, części w Czasołtowie w pow. pyzdr., a w zamian ma wyposażyć 4 cc. Jakuba, zaś samego Jakuba przyjąć do siebie [do swego domu] (PG 16, 195v); 1528 tenże sprzedaje wspomn. wyżej cz. Czasołtowa Andrzejowi Czasołtowskiemu, a Katarzyna ż. Jakuba Czasołtowskiego sprzedaje mu swoją oprawę na tej wsi za 110 grz.; Andrzej Czasołtowski sprzedaje z kolei 1/2 Czasołtowa Andrzejowi Michałkowskiemu za 60 grz. (PG 16 k. 195v, 225, 225v).

1514 Szymon Rusiecki dz. w Jastrzębowie [zapewne syn Sędziwoja Rusieckiego i Doroty primo voto Jastrzębowskiej, → wyżej] ręczy Andrzejowi Krzesińskiemu za [swego szwagra?] Andrzeja Kamieńskiego (GG 17, 251, dawniej k. 438).

1514-24 Piotr, 1514-41 Maciej, 1514-32 Jan Rusieccy, ss. Szymona [→ wyżej]:

1514-24 tenże Piotr Rusiecki alias Byliński: 1514 tenże Piotr z bratem Maciejem sprzedają swoje części w R. bratu Janowi za 200 grz. (PG 15, 7v); 1524 tenże → niżej: Maciej; 1552-55 Anna Jemielińska wd. po Piotrze Rusieckim: 1552 taż jest opiekunką dwóch cc.: Zofii i Anny Rusieckich (PG 95 k. 28v, 163v); 1555 taż w sporze z braćmi Wojciechem i Andrzejem Starołęckimi (PG 99, 950v);

1514 tenże Maciej → wyżej: Piotr; 1524 tenże Maciej sprzedaje cz. wsi → Bylino bratu Piotrowi za 100 zł węg. (PG 16, 50v); 1531 jego rodz. wujami są Andrzej i Mac. Kamieńscy (GG 21, 214); 1531 tenże Maciej syn Szymona i Katarzyny [Kamieńskiej?] sprzedaje Wojc. Jastrzębowskiemu swoje części w Jastrzębowie, odziedziczone po rodz. stryjach Janie i Andrzeju, za 30 grz. (GG 21, 214); 1541 tenże Maciej kwituje odbiór 100 zł pol. od Wojc. Jastrzębowskiego za części odziedziczone przez niego po ojcu i matce w Jastrzębowie (GG 24, 322v); 1564 [tenże czy Mac. Rusiecki h. Leszczyc?] → niżej: pobór;

1514 tenże Jan → wyżej: Piotr; 1518 Jadwiga [z domu Gorzycka?] wd. po tymże? Janie Rusieckim wraz ze swymi krewnymi sprzedaje części w Gorzycach w pow. pyzdr. Janowi Bardzkiemu (PG 15, 258v); 1535 taż? Jadwiga wd. po Janie Rusieckim, później zamężna za Piotrem Płaczkowskim, mieszcz. w Kostrzynie, po ponownym owdowieniu daje swoją oprawę w R. synowi Janowi Rusieckiemu (PG 16, 728); 1535 cz. [zm.?] Piotra Płaczkowskiego we wsi R. w pow. gnieźn.; wiceburgrabia gnieźn. wwiązuje w tę część Jana Skrzetuszewskiego kan. pozn. i pleb. w Pobiedziskach (GZ 14, 225v).

1535 Jan Rusiecki syn Jana i Jadwigi → wyżej: Jan syn Szymona.

3C. Rusieccy h. Leszczyc (→ tabl. genealogiczna nr IV):

1503-18 Jan Rusiecki [syn Mikołaja → niżej]: 1503 [tenże?] zapisuje ż. Barbarze c. Jakuba Racławkowskiego po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. R. oraz na całym dworze, folwarku i stawie tamże (PG 12, 242v); 1509 tenże zapisuje [drugiej] ż. Barbarze c. Piotra Gorzyckiego [z Gorzyc w pow. pyzdr.] po 40 grz. posagu i wiana na cz. R. wolnej od oprawy pierwszej żony (PG 14, 147); 1518 tenże pozwany przez swą ciotkę Jadwigę Rusiecką ż. Wojc. Wysławskiego; po śmierci wspomn. Jadwigi sąd ma zdecydować, w jaki sposób jej ss. Walenty i Mac. Wysławscy mają kontynuować proces o 1/2 R. wartości 200 grz., należną zm. Jadwidze po jej ojcu Mikołaju, oraz o 35 grz. posagu zm. Doroty matki Jadwigi (GZ 13, 128).

[B.d.] wzm. 1587 Mac. Rusiecki h. Leszczyc, syn Racławkowskiej h. Ostoja [i Jana → wyżej], mąż Anny Rusieckiej h. Abdank z innej rodziny (alterius domus) [w R.] (Receptiones 63); 1564 [tenże?] → niżej: pobór [czy może Maciej syn Szymona? → p. 3B]; 1584 wzm. o Annie, wd. po tymże Macieju, matce jego synów (PG 144, 309).

1579-88 Andrzej, 1579 Jan, 1579-1611 Piotr, 1579-91 Wojciech i 1591 Dobrogost Rusieccy, ss. zm. Macieja [i Anny]:

1579 tenże Andrzej kwituje odbiór 200 zł pol. od swych braci Jana, Piotra i Wojciecha (PG 135, 221v); 1584 tenże zapisuje ż. Helenie Dokowskiej c. Feliksa na 1/2 swych cz. w R. 800 zł posagu i 200 zł wyprawy (PG 22, 274v; PG 144, 301v); 1588 tenże zabity przez Jana Raczkowskiego i jego wspólników (PG 151, 176); 1591 Helena Dokowska wd. i Urszula c. Andrzeja Rusieckiego → niżej: Wojciech.

1579 tenże Piotr pleb. w Krobi (PG 144, 124); 1587 tenże instalowany na kan. kat. pozn. jako syn Macieja h. Leszczyc i Anny z in. rodziny tego nazwiska12Anna Rusiecka „alterius domus” h. Abdank pochodziła z innej rodziny zamieszkałej w tej samej wsi R. → niżej: Rusieccy z in. rodzin w R [tzn. Rusieckiej] h. Abdank; jego babką ze strony ojca była [Barbara] Racławkowska h. Ostoja, a babką ze strony matki [Eu]frozyna Pawłowicka h. Pomian (Receptiones 63); 1579-1611 tenże → p. 6.

1579 tenże Wojciech → wyżej: Andrzej; 1591 tenże Wojciech i tenże Dobrogost oraz Urszula ich bratanica, c. zm Andrzeja, przeprowadzają działy w R. z Heleną Dokowską wd. po Andrzeju Rusieckim, a ż. Jana Charzewskiego: prawie cały dwór i cały folw. z łąkami przypada Helenie jako pani wiennej; strony dokonują podziału poddanych i dzielą się między sobą borem Zaroski i lasem Trzcianki, a Helena otrzymuje ponadto lasy: Kęsy Dąb, Jesionka i Rudki (PG 157, 505).

1591 tenże Dobrogost → wyżej: Wojciech.

3D. Rusieccy z innych rodzin (w tym m. in. h. Abdank, → tabl. genealogiczna, nr V i VI):

1517 Jan Rusiecki [h. Abdank] zapisuje ż. Fronie [Eufrozynie] c. Wojc. Pawłowickiego13Następną wzm. o niej spotykamy pod 1587 w Receptiones 63. Jej herbem była bawola głowa przeszyta mieczem, tj. h. Pomian. Jej ojcem był może Wojc. Pawłowicki występujący w l. 1493-96 w → Pawłowicach k. Poznania 60 grz. posagu na cz. R. (PG 15, 183v; → wyżej: Piotr).

1530 Elżbieta Rusiecka [czyja córka?] ż. Feliksa Chwałkowskiego z Chwałkowic [pow. pyzdr.] (PyZ 17, 87); 1535 taż zmarła na skutek ran zadanych jej przez męża (PyG 11, 265).

1535 Jan Rusiecki [nie wiadomo który, może syn Jana i Jadwigi?]: 1532 Jan pozwany przez Jana z Tomic Iwieńskiego o to, że spowodował zalanie ról i lasów we wsiach Iwno i Wiktorowo oraz doprowadził do spuszczenia wody z 2 stawów, w tym w Iwnie ze stawu zw. Zamłotka (GZ 14, 13); 1535 tenże pozwany przez Jana z Iwna podkom. kal. o to, że wszedł wraz 6 pomocnikami do lasu Jasionki w Wiktorowie i przez zniszczenie grobli spowodował, że płynąca gwałtownie woda zalała staw w Wiktorowie i staw Zamłotka w Iwnie; powód ocenia straty na 300 grz. (GZ 14, 189-191).

1557-71 Stan. Rusiecki i 1557-63 Wojc. Rusiecki, bracia [może h. Abdank, ss. Jana i Pawłowickiej?14Brak informacji o pochodzeniu Stanisława i Wojc. Rusieckich, jedynie fakt, że występowali oni równocześnie z Anną c. Jana i Eufrozyny, pozwala na przypuszczenie, że mogło to być rodzeństwo]:

1557-71 tenże Stanisław: 1557 tenże w sporze z Barbarą Iwieńską [z domu Potulicką z Chodzieży?] wd. po Janie Iwieńskim (GG 28, 334v); 1557 tenże zapisuje ż. Małg. Noskowskiej [z Noskowa w pow. gnieźn.?] c. Wojciecha po 350 zł posagu i wiana na cz. R., która ma mu przypaść w działach z bratem Wojciechem (PG 19, 414); 1562 temuż brat Wojciech winien jest 200 (wg innej wersji 230) zł (GG 33 k. 106v, 477); 1563 tenże kupuje od brata Wojciecha jego cz. R. za 1000 zł (PG 20, 248); 1564 tenże → niżej: pobór; 1571 tenże sprzedaje swą cz. R. Janowi z Tomic Iwieńskiemu [dz. Iwna] za 4000 zł pol. (PG 21, 197v).

1557-63 tenże Wojciech → wyżej: Stanisław.

1572 Samuel Rusiecki syn zm. Mikołaja [osoba skądinąd niezn.] sprzedaje swe części R. w pow. gnieźn. Janowi z Tomic Iwieńskiemu za 2000 zł (PG 21, 319).

1508 R. należy do [drobnej] szlachty (R. nobilium; ASK I 3, 7); 1510 R. opust. należy do [drobnej] szlachty (ASK I 3, 253); 1510 w M.R. 2 dziedziców, 2 folw., 6 ł. os., 3 zagr. i 3 zagrody opust. (LBP 64); 1534 pobór z R. od 4 [ł.?] (ASK I 12, 383v); 1564 w R. 2 działy: Mac. Rusiecki [syn Szymona lub syn Jana] płaci od 2 1/4 ł. i 1 zagr., a Stan. Rusiecki płaci od 1 ł. i 1 zagr. (ASK I 12, 537); 1563, 1577, 1580 R. należy do [drobnej] szlachty (ASK I 5 k. 221, 678v; ŹD 13).

5. 1218 dziesięciny z R. → p. 3.

1419 Boździech komandor pozn. joan. odstępuje Wojciechowi pleb. w Goślinie Kościelnej dzies. z R., a w zamian otrzymuje od niego pr. do dzies. z 1/3 wsi Prądno [w pow. gnieźn.; obecnie Promno] (ACC 4, 24v).

1510 pleb. w Iwnie otrzymuje dzies. snopową z 3 ł. i dzies. z 2 folwarków w R., pleb. w Goślinie Kościelnej otrzymuje dzies. wiard. z in. 3 ł. (LBP 64).

6. 1355 Melonigiusz i Stanisław ss. zm. Świętosława z R. otrzymują sołectwo we wsi Wagowo [pow. gnieźn.] od Przybigniewa kan. kat. pozn. i pleb. w Pobiedziskach (Wp. 3 nr 1332).

1579 Piotr Rusiecki h. Leszczyc, syn Macieja i Anny: 1579 tenże pleb. w Krobi (PG 144, 124); 1587 tenże instalowany na kan. kat. pozn.; jego wywód przodków → p. 3C (Receptiones 63); 1587-97 tenże kan. pozn. fundi „Gałowo” (LutKap 73; PG 155, 605); 1596-1611 tenże scholastyk pozn. (LutKap 51).

Uwaga: W Wlkp. były dwa gniazda, z których wywodziły się różne rodziny Rusieckich: R. oraz wieś Rusiec w pow. kcyn. Natomiast wspominany w źródłach wlkp. Jan Szreniawita z Ruśca (w 1434 już nie żył) pochodził z Ruszczy (obecnie Rusiec) w woj. sier.; był on żonaty z Filką c. Świętosława z Szubina kaszt. kal. i Wichny z Grodziska; Filka po śmierci swego brata Macieja z Trzciela występowała w licznym gronie jego spadkobierców. W kilku hasłach (m. in. w haśle → Jabłonka) informowaliśmy błędnie, że Szreniawita pochodził z Ruśca w pow. kcyn.

Na załączonej tablicy genealogicznej przedstawiono powiązania rodzinne między różnymi osobami – posiadaczami R., nie wiążą się one jednak w jednolite drzewo genealogiczne, lecz przedstawiają drobne, niepowiązane ze sobą, gałęzie. Szczególnie wiele wątpliwości budziło przyporządkowanie do poszczególnych linii licznych wśród Rusieckich Janów i Maciejów. O herbach używanych przez posiadaczy R. mamy mało informacji; wyróżnić można wśród nich jedynie dwie rodziny posługujące się znanymi herbami Leszczyc i Abdank.

Nie ma pewności, czy z R. pochodził Florian de Ruscza, w 1352 uczestnik konfederacji szlachty wlkp. (Wp. 3 nr 1313) oraz, może jego syn lub wnuk, również Florian określany de Ruszecz, w 1415-16 zastępca wicepodkom. Mik. Żyły w Kaliszu (ZSK nr 731; ZSK s. 265; GUrz. nr C 232). Występowanie młodszego Floriana w Kaliszu nasuwa przypuszczenie, że mógł on pochodzić z Ruszczy w woj. sier.

Nic nie wiadomo o powiązaniach rodzinnych między posiadaczami R. i wsi → Ruśce Małe.

1 Długosz pisząc o fundacji pozn. domu joan. podaje, że joan. otrzymali m. in. wieś Samoczirnska, co wg A. Gąsiorowskiego (SŹ 8, 94) powstało ze zbitki nazw dwóch wsi: Sanniki i Ruska; w takiej kolejności występują te nazwy w cytowanym niżej or. z 1218. Błąd Długosza powstał najpewniej podczas przepisywania tekstu.

2 Obie wsie, R. i Ruśce Małe, w księgach sądowych najczęściej wymieniane są jako leżące w pow. gnieźn., a Ruśce Małe również sporadycznie w pow. pyzdr. Natomiast rejestry poborowe z wyjątkiem rejestrów z 1534 i 1564 wymieniają te wsie w pow. pozn.

3 Wiadomość Długosza traktujemy jako mylną: wg wszystkich innych przekazów źródłowych joan. otrzymali nie własność tych wsi, a tylko dziesięciny z nich (→ p. 5).

4 Na taką datę śmierci wskazują zeznania świadków → niżej: Trojan.

5 Może identyczny z Januszem znanym później w Kociałkowej Górce.

6 Nie wiadomo, czy Marcin Zwanowski kupił cz. R. od Nastki (→ wyżej: Mikołaj zw. Ruscza) i na tej cz. zapisał czynsz, czy też kupił czynsz u posiadaczy R. Podobnie nie jest jasna sprawa czynszu zapisanego w 1412 na R. przez występującego często w źródłach Janusza z Łagiewnik, którego nie udało się nam połączyć z żadną wsią o takiej nazwie (→ Łagiewniki, przekazy o nieokreślonej przynależności).

7 Jan Borek, który pisał się z Ruśca, burgr. nak. w l. 1496-1508 (GUrz. nr C 510) był prawdop. jego potomkiem (synem?). Nie posiadał on już nic w R. k. Kostrzyna i nie był też posiadaczem Ruśca w pow. kcyn.

8 Nazwany tu został, chyba omyłkowo, Janem Borkiem ze wsi → Ruśce Małe, gdzie w tym czasie był znany in. Jan Rusiecki.

9 W tej zapisce odnotowany został jako Jan z R., a niegdyś z Rzemachowa. Jest to prawdop. pomyłka pisarza, ponieważ w tym czasie Jan nie posiadał już R., a był właśnie posiadaczem w Rzemachowie.

10 Nie wiadomo, kto był ich ojcem. Drzewo genealogiczne tej linii rozpoczynamy od tych trzech osób.

11 Tenże Andrzej, nazywany też Rusieckim, w 1521 kupił cz. Jastrzębowa od Wojc. Jastrzębowskiego (GG 20 k. 14v, 15); nie znamy przekazów, które by mogły świadczyć o jego związkach z wsią R. W 1531 został wspomn. jako zm. → niżej: Maciej syn Szymona.

12 Anna Rusiecka „alterius domus” h. Abdank pochodziła z innej rodziny zamieszkałej w tej samej wsi R. → niżej: Rusieccy z in. rodzin w R.

13 Następną wzm. o niej spotykamy pod 1587 w Receptiones 63. Jej herbem była bawola głowa przeszyta mieczem, tj. h. Pomian. Jej ojcem był może Wojc. Pawłowicki występujący w l. 1493-96 w → Pawłowicach k. Poznania.

14 Brak informacji o pochodzeniu Stanisława i Wojc. Rusieckich, jedynie fakt, że występowali oni równocześnie z Anną c. Jana i Eufrozyny, pozwala na przypuszczenie, że mogło to być rodzeństwo.