GÓRKI

(1387 Gorky, 1398 Gorkj, 1436 Gorki, 1442 Gurki) 6 km na SE od Brzozowa.

1. 1387 in san. terra (ZDM VI 1532); 1437 in san. distr. (XI 919); 1464, 1478 in distr. san. (XVI 86, 1266, 1267); 1485 in terra et distr. san. (XVI 1690); 1508, 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 118, 148); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 96, 413, 349) od 1409 parafia łac. w → Humniskach.

2. 1443 sąsiedztwo połowy wsi G. z Jaćmierzem (XI 1652); sąsiedztwo innej połowy wsi G. z Humniskami (XI 1652a); 1464 wieś Wola [Górecka] położona na końcu wsi G. (XVI 86); 1474 gran. z Posadą Jaćmierską (XVI 963); 1481 gran. z Posadą Jaćmierską (XVI 1497); 1490-94 gran. z Humniskami (XVI 1957, 2007, 2077, 2116, 2176); 1529 król Zygmunt mianuje Klemensa z Kamieńca kaszt. san., Mikołaja Bala pkom. san. i in. komisarzy do przeprowadzenia granic między dobrami Strachocina, G. i Sczyrczkowa Wola [dziś Wola Górecka] (MRPS IV 15618); 1530 ciż komisarze ustanawiają granice między dobrami król. Strachocina, dzierżawą Jana Boboli, a wsiami G. i Sczyrczkowa, dziedzicznymi Macieja z Birczy sędziego z. san. (MRPS IV 15831) → Wola Górecka; król Zygmunt na prośbę Macieja z Birczy zatwierdza powyższy akt rozgraniczenia (MRPS IV 15854); król poleca Janowi Boboli dzierżawcy dóbr król. Strachocina, aby uznawał rozgraniczenie tych dóbr od wsi G. i Sczyrkowa (MRPS IV 15932).

3. Od 1372-78 do końca własn. szlach. 1372-78 Władysław ks. opolski nadaje w lenno Benkowi wieś G. (CS 17. s. 796; ZDM IV 1044, VI 1532); 1372-78 do 1409 Bieniek (Benko, Beneco, Byenyek, Benczo) de Kuchar, z Żabokruk, z G. (ZDM I 223, IV 1044, V 1220, VI 1529, 1532; AGZ III 82, IV 3, 9, 13, 16, VII 10), starosta san. 1376 (ZDM I 149); 1387 król Władysław zatwierdza Bieńkowi z Żabokruk posiadanie wsi Żabokruki, Branicze, część Lyssnicze, Crostouicze w pow. lw. i G. nad potokami Schowa i Lubaczowa w z. san., nadanych mu prawem lennym przez Władysława ks. opolskiego, i przenosi je z prawa lennego na dziedziczne (ZDM VI 1532; CS 17 s. 796)1Fakt, że zarówno w przywileju lokacyjnym Władysława ks. opolskiego z r. 1376 dla wsi Górki (dziś Lubatowa), jak i w przywileju króla Władysława z r. 1387 jest mowa o potokach Schowa i Lubachowa, może nasuwać wątpliwości, czy chodzi w nich o wieś Górki czy o Lubatowę. Zatwierdzenie przez króla w r. 1510 przywileju lokacyjnego Władysława Opolczyka z 15 III 1376 r., na prośbę bpa przem. Macieja Drzewickiego dowodzi, że chodziło tu o wieś Lubatowę a nie o Górki, która do bpstwa nigdy nie należała. Wymienienie obu potoków w przyw. z r. 1387 jest niejasne, bowiem Bienko z Żabokruk związany był i później z wsią Górki; 1398 Bieniek z G. wśród świadków dokumentu wystawionego w Sanoku (ZDM I 223); 1404 Bienko z Żabokruk kupuje wieś Dziewiętniki. Dok. wydany w Krośnie (IX 13); 1409 Benko dz. z Żabokruk i pan z Humnisk i G., uposaża kościół parafialny w Humniskach (ZDM V 1220); 1424-25 Anna wd. po Zygmuncie z G., pozwana przez przezornego Tomasza Freistackiego z Krosna o 13 grz. i 20 gr, odkłada terminy do czasu dokonania podziału ze szwagrem swym Janem dóbr pozostałych po śmierci [męża] i nie rozdzielonych (XI 24, 31, 47, 122, 128, 132, 141); 1436-37 Mikołaj Florian mieszcz. krak. pozywa szl. Mikołaja dziedzica z G. (XI 774, 794, 801, 804, 856, 863, 893); 1437 Klemens sędzia z. san. pozywa Mikołaja Goreckiego o 7 grz. (XI 886); Mikołaj Pelwelski pozywa Mikołaja Goreckiego (XI 889, 900, 910); gen. Katarzyna siostra rodzona Mikołaja dziedzica z G. kwituje go z ojcowizny i macierzyzny na wsi G. (XI 908); Klemens sędzia z san. i Jerzy ze Zboisk ręczą Piotrowi Smolickiemu za Mikołaja Góreckiego na 12 grz. (XI 911); szl. Mikołaj z Kozłowie sprzedaje Jerzemu ze Zboisk za 600 grz. wieś swą G. Jerzy zobowiązuje się zwrócić ją Mikołajowi, jeśli ten w ciągu 5 lat nie będzie mógł tej wsi „oprawicz” przed królem (XI 919, 920, XIII 444); 1437-73 Jerzy ze Zboisk, z Humnisk, Jerzy Matiaszowicz (XI, XVI wg indeksów), 1463-73 kaszt. san.; 1440 Jerzy z Humnisk zastawia Jerzemu Czeszykowi za 60 grz. karczmę i młyn w G. (XI 1281); 1442 tenże zobowiązuje się Przechnie wdowie po Janie z Jasionowa, w razie niespłacenia 50 grz. dać intromisję w 5 grz. czynszu od kmieci we wsi G. (XI 1495); 1443 tenże zobowiązuje się w razie niezapłacenia w terminie długu 100 grz. Janowi i Elżbiecie Swinarskim, dać im w zastaw połowę wsi G. położoną od strony Jaćmierza, zaś w razie niezapłacenia w ciągu roku, drugą połowę od strony Humnisk i zastępować ich w wyprawie wojennej. Jerzy zachowuje sobie jednak dwór z rolami, młyn i karczmę (XI 1652, 1652a, 1656); 1447 tenże gwarantuje Mikołajowi z Pobiedna terminowy zwrot 50 grz. zastawem 5 grz. czynszu od kmieci we wsi G. (XI 2314); 1448 tenże gwarantuje Janowi Omelto z Siemuszowej terminowy zwrot długu 80 grz. zastawem 8 grz. czynszu od kmieci w G. (XI 2526); 1449 tenże otrzymuje z rąk Piotra Smolickiego kaszt. san. oraz plebana san., altarysty i plebana krośnieńskich, jako opiekunów bractwa [kapłańskiego] 160 grz. i zobowiązuje się płacić 20 grz. przez 2 lata w ratach półrocznych po 5 grz. z wsi G. Gdyby nie płacił, wówczas opiekunowie bractwa będą mieli prawo intromisji w wieś G. (XI 2691); 1451 tenże otrzymuje z rąk Piotra Smolickiego oraz altarysty i plebana krośnieńskich i plebana w Krościenku, jako opiekunów bractwa, 160 grz. i zobowiązuje się płacić 5 grz. rocznie z wsi G. Gdyby nie płacił w terminie, winien będzie 320 grz., a opiekunowie bractwa będą mieli prawo intromisji w wieś G. (XI 2982); 1452 tenże sprzedaje bractwu kapłańskiemu w Sanoku za 200 grz. 10 grz. czynszu rocznego z wsi G. z warunkiem, że kiedy spłaci 160 grz. wówczas będzie wolny od czynszu 10 grz., jeśli zaś nie będzie płacił w oznaczonym terminie, wówczas po daniu przez bractwo 40 grz. czynsz będzie należał do kapłana lub altarysty bractwa na wieczne czasy (XI 3060); 1453 tenże jako współporęczyciel Mikołajowi Racławskiemu za Henryka Kamienieckiego na 276 zł zobowiązuje się dać zastaw na wieś G. (XI 3127, 3128); 1455 tenże gwarantuje Jerzemu Czeszykowiczowi z Bukowa terminowy zwrot 100 grz. podwojeniem tej kwoty i daniem intromisji w kmieci we wsi G. płacących 20 grz. czynszu (XI 3236); Piotr Smolicki wraz z plebanami albo kapłanami bractwa kapłańskiego kwitują Jerzego Matiaszowicza z Humnisk z kwoty 160 grz. i kasują wszelkie zapisy na wsi G. (XI 3238); 1460 Jerzy z Humnisk pkom. przem. i Wilam z Grabownicy wojski san. ręczą Marciszowi Zahutyńskiemu na 200 grz. za królowę Zofię, w tym Jerzy na 100 grz. z gwarancją zastawu 10 grz. czynszu we wsi G. (XI 3573); 1464 Jerzy z Humnisk kaszt. san. zapisuje ż. swej Beacie z Jarosławia 1400 grz. na połowie swych dóbr m.in. wsi → Humnisk, G. i Woli położonej na końcu G. (XVI 86); tenże ręczy Jerzemu Bukowskiemu za Jana Jarosławskiego na 200 grz. intromisją w wieś swą G. (XVI 87); 1465 tenże ręczy Janowi z Kobylan za Henryka Kamienieckiego na 60 grz. i 2 kopy gr intromisją w całą swą wieś G. (XVI 174, 176); 1466 Tomasz i Stanisław bracia, kmiecie z G., pozywają Fryderyka [z → Jaćmierza] miecznika san. z powodu zabicia ich brata przez „didka” z Jaćmierza. Jerzy z Humnisk staje przy swoich kmieciach (XVI 282, 293); 1468 Jerzy z Humnisk, będąc winien Jakubowi de Cosicze albo z Rudołowic 70 grz., ma płacić co roku po 6 grz. pod gwarancją zastawu pół kopy [gr] czynszu we wsi G. (XVI 433); 1478-85 ks. Jan, Jakub z G. i Rafał synowie Jerzego z Humnisk (XVI wg indeksu); 1478 ks. Jan dziekan przem. i Jakub dziedzice z Humnisk bracia rodzeni i niedzielni, zapisują Annie ż. Jakuba 600 grz. na wsiach G., Końskie, Witryłów i Wola Górecka (Wola Sczyrkowa) oraz ręczą za br. młodszego niedzielnego Rafała, że nie będzie stawiał przeszkód w posiadaniu tych wsi, a szczególnie w sprawie sum zapisanych tegoż matce Beacie na tych wsiach przez zm. ich ojca Jerzego z Humnisk (XVI 1266, 1267); Andrzej bp warmiński i administrator diec. przem. pozywa szl. Jakuba z G. o zajazd na dom (XVI 1306-1313); 1485 Jakub i Rafał synowie Jerzego kaszt. san., bracia rodzeni, dokonują podziału dóbr, mocą którego Jakubowi starszemu przypadają dobra G., Wola Górecka (Sczyrkowa), Brzuska, Lipa, Stara Bircza, miasto Bircza z przedmieściem, Korzeniec, Nowa Wieś, Sufczyna i Malawa, natomiast Rafałowi → Humniska i in. (XVI 1689); 1485-95 Jakub z G., Goreczky (XVI wg indeksu); tenże dziedzic z G. i Birczy zapisuje br. swemu Rafałowi 300 grz., gwarantując zapłatę intromisją w wieś G. (XVI 1690); 1486-88 tenże oskarżony przez Piotra Trlyka (a. Tirliczka, Thuliczka) o 8 i pół zł węg., których Jakub jako spadkobierca swego zm. brata Jana dziekana przem. nie chce zapłacić z racji długu Jana za kupione 2 konie, oraz o 9 zł węg. pożyczonych przez Jana u Piotra (XVI 1746, 1747, 1813, 1820, 1853); 1486 tenże zastawia br. Rafałowi za 300 grz. wieś G. (XVI 1753); Rafał z Humnisk otrzymuje od brata Jakuba z G. 390 grz. macierzyzny, nie naruszając wcześniejszego zapisu (XVI 1762); Jakub z G. zastawia Zawiszy z Grabownicy za 52 zł wieś → Wolę Górecką (Sczyrczkowa) (XVI 1763); 1488-90 Jakub z G. pozywa Klemensa z Pakoszówki o dług 10 grz. poręki (XVI 1890, 1973); 1495 Jakub z G. gwarantuje Klemensowi z Pakoszówki terminowy zwrot 35 zł intromisją w 2 kmieci w G. koło dworu, idąc w dół (innym razem w górę) do karczmy (XVI 2263, 2298); 1498-1502 Anna wdowa po Jakubie z G., Górecka, ż. Marcina Staniszowskiego (XVI wg indeksu); 1498 Anna wdowa po Jakubie z G. skarży Zawiszę z Grabownicy o gwałtowne wtargnięcie do wsi Woli Góreckiej (Wola Sczirczkowa), na której mąż jej zapisał jej oprawę (XVI 2481); 1499 starosta ustanawia zakłady między Rafałem z Humnisk i tegoż bratankiem Janem z Birczy a Marcinem Staniszowskim i Anną ż. Marcina. Anna Górecka poręcza zakład 120 grz. za męża swego Marcina Staniszowskiego jako nieposesjonata, na dobrach swej oprawy w G. i Woli Góreckiej (XVI 2496-2499); 1499-1500 Anna (Staniszowska) posiadaczka G. skarży Rafała z Humnisk o to, że ten z 20 szlachty i 20 niższego stanu najechał na dobra jej oprawy w G., zapisane jej przez pierwszego męża Jakuba, przybywając do dworu, w którym ona mieszkała, wyłamał wrota dworu, drzwi do domu i inne do komnaty, zabrał odzież jej, a po wyłamaniu zamków do skrzyń zabrał złoto, srebro, drogie kamienie, naszyjniki, łyżki i inne rzeczy, konie ze stajni, wszystko wartości 120 grz. Pozwany żąda przekazania sprawy do sądu ziemskiego. Świadkowie zeznają, że we dworze Anny Góreckiej w G. widzieli sługę jej zranionego i „srąbanego”, ogrodzenie koło dworu porąbane, i że tej nocy zabrano kmiecia Anny oraz po rozbiciu drzwi do stajni 2 konie pociągowe „Wosznyki” (XVI 2504, 2513, 2519, 2534, 2537, 2541-2544, 2555, 2556, 2559, 2562, 2566, 2570, 2629-2631, 2645, 2646, 2652, 2668, 2673); 1499 taż ręczy staroście pod zakładem 120 grz., że gdyby jej pierwszy mąż Jakub Gorecki, pozostający od 2 lat na wojnie wołoskiej, powrócił i obwiniał jej obecnego męża Marcina, ona stawi tegoż przed starostę. Jako gwarancję zakładu daje intromisję w swą oprawę we wsiach G. i Wola Górecka (Sczirczkowa Wola), gdzie jest 12 grz. czynszu rocznego (XVI 2505); 1500 na instancję Jana i Macieja z Birczy, Anna z G. matka ich winna złożyć przysięgę, że nie wzięła 12 srebrnych łyżek, szuby (shuba) brunatnej adamaszkowej, podbitej kunami, i pereł. Wymienieni synowie pozywają Annę do podjęcia pieniędzy i przedłożenia dokumentów dotyczących jej oprawy, na co ona oświadcza, że ma je w Krakowie (XVI 2579-2581, 2598); 1500 Klemens z Pakoszówki winien jest Annie, dzierżawczyni z G., 15 1/2 grz. w związku z poręką za syna jej Jakuba (XVI 2679, 2692, 2694, 2696, 2732); Zygmunt Dedeński winien jest Annie jw. 10 grz. (XVI 2681, 2695); 1501-1502 sprawa między Zygmuntem z Dydni a Anną z G. w sprawie ludzi, którzy porąbali koła w młynie w G. (XVI 2731, 2849, 2857, 2867); 1508 Gorecki z dóbr swych G. i Szvyerzkova Volya 3 1/2 grz. 22 gr (ŹD XVIII s. 118); 1515 16 ł., młyn 6 gr, karczma 6 gr (ŹD XVIII s. 148); 1523 podymne 32 gr (AS I 21 k. 96); 1526 15 1/2 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 413); 1529, 1530, właśc. Maciej z Birczy sędzia z san. (MRPS IV 15831, 15854) → p. 2; 1530 właśc. Maciej z Birczy sędzia z san. (TS 4 k. 230); 15 1/2 ł., młyn, karczma pusta (AS I 21 k. 349); 1536 nie podano; 1552 25 gosp., karczma, młyn (AS I 21 k. 1006).

Mieszkańcy: 1432 Leonard (XI 485); 1466 Tomasz i Stanisław, bracia rodzeni kmiecie (XVI 282, 293); 1465-66 Marcin (Trz. 213, 232); 1529 Tomasz i Stanisław Szova (Trz. 712, 714, 809).

4. 1536 pravo praw vyerzy treszynowskye goreczkyemy y lystovnemv, circa iudicium banitum in Gorky (Trz. 807, 808).

5. 1409 Bieńko z Żabokruk pan Humnisk i G. uposażając kościół św. Stanisława w Humniskach, przyłącza do niego wieś G., której mieszkańcy winni plebanowi meszne, powinności jak kmiecie z Humnisk, tzn. 1 miarę albo 3 korce żyta i 1 miarę owsa z łanu oraz meszne (ZDM V 1220).

6. 1478 Stanislaus z G. przyjmuje prawo miejskie Leska (Oss. 9764 s. 17).

1 Fakt, że zarówno w przywileju lokacyjnym Władysława ks. opolskiego z r. 1376 dla wsi Górki (dziś Lubatowa), jak i w przywileju króla Władysława z r. 1387 jest mowa o potokach Schowa i Lubachowa, może nasuwać wątpliwości, czy chodzi w nich o wieś Górki czy o Lubatowę. Zatwierdzenie przez króla w r. 1510 przywileju lokacyjnego Władysława Opolczyka z 15 III 1376 r., na prośbę bpa przem. Macieja Drzewickiego dowodzi, że chodziło tu o wieś Lubatowę a nie o Górki, która do bpstwa nigdy nie należała. Wymienienie obu potoków w przyw. z r. 1387 jest niejasne, bowiem Bienko z Żabokruk związany był i później z wsią Górki.