GRUSZÓWKA

(1442 Gruschowka, 1456 Gruschowskawolya, 1457 Grusowka, 1464 Gruszowka, 1506 Hruszowka) dziś Hroszówka 14 km na N od Sanoka.

1. 1496 pow. san. (IV 122); 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 151); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 100,417,515).

2. 1373 określenie granic wsi Jabłonicy [Ruskiej] a metis villae Wolosze [dziś Wołodź] ex una parte et alia parte Ulicz wskazuje, że wieś G. wówczas jeszcze nie istniała (AGZ VII s. 15); 1489-92 właściciele dóbr Dydnia, w tym wsi Temeszów i Jabłonica [Ruska] posiadają prawo łowienia ryb w rz. San, począwszy od granic wsi G. aż do wsi Niewistki (XVI 1941, 2043).

3. Własn. król. w zastawie. 1442-43 szl. Jan Swinarski i ż. Elżbieta posiadacze zastawni wsi G. (XI wg indeksu); 1442 Jan Swinarski z ż. Elżbietą odstępują Mikołajowi z Burzyna sędziemu z. san. 20 grz. jako część posiadaną na wsi G. aż do spłacenia mu tej kwoty, zgodnie z treścią przywileju król. (XI 1435, 1436); [Mikołaj] sędzia pozywa [Jana] Dolińskiego w sprawie 10 grz. na G., Doliński pozywa [Jana] Swinarskiego (XI 1460, 1465, 1472, 1480); Jan Swinarski z ż. Elżbietą odstępują Mikołajowi z Burzyna 30 grz. na połowie wsi G. (XI 1494); 1442-49 Mikołaj z Burzyna, Pelwelski, posiadacz połowy wsi G. (XI wg indeksu), sędzia z. san.; 1442 Mikołaj Tarnawski pozywa sołtysa, podwójciego i kmieci z G. w sprawie kmiecia z Osławy, licowanego przez woźnego w karczmie tamże i nie wydanego Tarnawskiemu (XI 1595); 1443 Jan Swinarski jako opiekun i ż. jego Elżbieta jako dziedziczka odstępują Jerzemu Matiaszowiczowi z Humnisk za 100 grz. połowę ojcowizny i macierzyzny posiadanej we wsiach → Sanoczek, oboje Stroże i G. wg przywileju król. Zapis ten nie może szkodzić zapisowi [Mikołaja] sędziego na G. Elżbieta upoważnia męża do podjęcia tej kwoty i dokonania wypisu (XI 1651-1652a, 1656); 1443-46 Jerzy Matiaszowicz z Humnisk posiadacz połowy wsi G. (XI wg indeksu); 1443 tenże ręczy za Tomka Leszczyńskiego, że jeśli Mikołaj z Burzyna sędzia będzie niepokojony z powodu przywileju sołectwa w G., wówczas Jerzy ma go chronić. Kiedy sędzia da 40 grz. Tomkowi, ten winien mu odstąpić sołectwo, a kiedy da 10 grz. Jerzemu, ten odstąpi mu G. (XI 1678); 1444 Tomek Leszczyński pozywa Jerzego Matiaszowicza, że nie dał mu przywileju na sołectwo w G. wartości 29 grz. (XI 1819); królowa Zofia zobowiązuje się w razie niezapłacenia w terminie Mikołajowi z Burzyna sędziemu san. i tegoż synowi Jakubowi Burzyńskiemu, długu 50 grz., dać drugie 50 grz. i na te kwoty dać im intromisję w wieś G. oraz zwrócić dwa przywileje na tę wieś, otrzymane od nich (XI 1961); 1445-66 Jan Kobyleński posiadacz G. (XI, XVI wg indeksów); 1445 Jan Kobyleński zobowiązuje się dać za 200 zł Jerzemu Matiaszowiczowi w posiadanie wsie G. i oboje Stroże, gdyby zaś z polecenia króla został wykupiony z tych wsi, Jerzy otrzyma pieniądze (XI 2017-2019); 1445-46 Jan Swinarski z ż. Elżbietą pozywają Jerzego Matiaszowicza (XI 2022, 2093, 2132, 2133, 2156); Mikołaj z Burzyna skarży Jerzego Matiaszowicza o zabranie czynszów, dochodów i robocizny we wsi G. wartości 10 grz. (XI 2023, 2024); 1446 zeznanie woźnego z. o oświadczeniu całej gromady w G., że kocioł, beczki i achtele zabrał w G. Tomek Leszczyński, który ich nigdy nie nabył, lecz były one w czasach p. Zamby, a zabrał je za czasów Deszka (Deschconis). Leszczyński zabrał także owies, do którego nie miał żadnego prawa (XI 2116); woźny zeznaje, że w imieniu Mikołaja z Burzyna sędziego pozwał kmiecia Jaczka Koydanowicza z G., który Mikołajowi gwałtem zabrał i zasiał pole wartości 6 grz. W imieniu wym. kmiecia występuje zarządca Jana Kobyleńskiego. Spór między Mikołajem z Burzyna a Janem Kobyleńskim zakończony wyrokiem na korzyść Mikołaja oraz nakazem dania mu intromisji w sołectwo w G. → p. 4 (XI 2239, 2240, 2264, 2265, 2285, 2286, 2293, 2297, 2305, 2306); 1448 wieś G. winna naprawić 8 łokci parkanów wokół zamku san., co wskazuje na 8 łanów we wsi (XI 2681); 1449 Danilko młynarz, Iacow karczmarz, Lewko karczmarz, Maciek „dwornik” z G. pozywają Jana Kobyleńskiego. Z upoważnienia ich oraz ojca swego, Mikołaja z Burzyna, występuje Jakub Burzyński (XI 2794, 2795, 2804, 2805); 1455 Jakub Burzyński gwarantuje Annie ż. Zygmunta z Jabłonicy [Ruskiej] terminowy zwrot długu 10 zł w złocie intromisją w młyn we wsi G. (XI 3243); 1460 szl. Elżbieta z G. kwituje br. swego Pawła Jasieńskiego z ojcowizny i macierzyzny (XI 3560); 1464 Jan Kobyleński podstoli krak. zastawia Mikołajowi, Piotrowi, Janowi, Wilhelmowi, Jerzemu, Zawiszy i Wacławowi braciom niedzielnym z Grabownicy, za 55 grz. wieś swą G. z warunkiem, że kmiecie z G. winni dla niego pracować co roku przy 2 stogach siana w Sanoczku (XVI 108); 1465 woźny stwierdza, że widział 18 ciosów (ictus alias czoszny) na wrotach i bramie u podwójciego w G., zniszczone i rozrzucone ogrodzenie oraz zabrany stóg owsa (XVI 278, 279); 1466 szl. Grzymała w imieniu Jana Kobyleńskiego i prac. Symiona podwójciego i Piotra krawca, kmieci z G. Jana Kobyleńskiego, występuje przeciw Mikołajowi z Grabownicy o zajazd i stóg siana (XVI 311-313); 1483-85 Hieronim Kobyleński (XVI wg indeksu); 1483 tenże zastawia w długu 300 zł Andrzejowi i Stanisławowi Barzym z Błożwi wsie Sanoczek, Stróże Wielkie i Małe i G., trzymane w zastawie, daje im dokumenty król., zobowiązuje się wyjednać zgodę królewską na zastaw i chronić ich od pretensji króla i braci swych niedzielnych Jana i Jakuba (XVI 1604); 1485 Jan i Jakub z Kobylan odstępują bratu swemu starszemu Hieronimowi 7 wsi m.in. → Sanoczek i G., z tym że w razie podziału dóbr wsie te mają pozostać przy Hieronimie (XVI 1694); 1487 dział dóbr między Hieronimem, Janem i Jakubem braćmi rodzonymi z Kobylan, synami Jakuba z Dębna kaszt. i star. krak. Hieronim otrzymuje m.in. dobra król. Sanoczek, G., → Rogi w pow. san. (MRPS I 1878); 1496 Hieronim Kobyleński (Kobyleyszky) z Kobylan, nie mając męskich potomków, przekazuje braciom swym Janowi i Jakubowi dobra dziedziczne Kobylany i in., a zachowuje dla swych córek dobra zastawne król. w pow. krak. i bieckim oraz G. i in. w pow. san. (IV 122); 1515 6 ł., młyn (ŹD XVIII s. 151); 1519 król Zygmunt zachowuje Hieronima Kobyleńskiego i tegoż. ż. Katarzynę w posiadaniu dóbr król. m.in. → Rogi, Miejsce, Sanoczek, G. (MRPS IV 2881); Hieronim Kobyleński dzierżawca dóbr król. m.in. → Rogi, Miejsce, Sanoczek, G., daruje królowi połowę sum zapisanych na tych dobrach (MRPS IV 2882); 1522 król Zygmunt pozwala na wykup wsi król. → Rogi, Miejsce, Sanoczek, G. i in. z rąk egzekutorów testamentu i dzieci zm. Hieronima Kobyleńskiego i innych (MRPS IV 4081); Dorota panna, c. Jana z Tarnowa kaszt. bieckiego, zapisuje przed sądem z. krak. swemu stryjowi Stanisławowi z Tarnowa i Rzemienia wszystkie sumy zapisane jej przodkom na wsiach m.in. → Rogi, Miejsce, Sanoczek, G. (MRPS IV 8272); Stanisław z Tarnowa i Rzemienia za zgodą ż. Katarzyny z Dąbrowicy rezygnuje na rzecz Jana z Tarnowa kaszt. bieckiego i star. pilzn. z sum pieniężnych na dobrach król. m.in. → Rogi, Miejsce, Sanoczek, G. (MRPS IV 8273); 1523 podymne 12 gr (AS I 21 k. 100); 1526 6 ł., młyn (AS I 21 k. 417); 1530 6 ł., młyn (AS I k. 515); 1536 6 ł., młyn (AS I 21 k. 564); 1546 Elżbieta c. Jana Tarły ze Szczekarzowic krajczego kor., ż. Jerzego Manasterskiego z Jazłowca, kwituje [kogo?] i wyrzeka się dóbr macierzystych i sum zapisanych m.in. na dobrach → Miejsce, Sanoczek, G. (MRPS IV 7591); 1552 10 gosp., karczma, młyn o 1 kole, sołtys (AS I 21 k. 1008).

Mieszkańcy: 1442 Semon podwójci (XI 1563); 1443 Cuidan (XI 1771); 1444 Iaczko Cindanow frater (XI 1893); 1446 Deschco (XI 2116); Iaczko Koydanouicz, Cindanouicz kmieć (XI 2239, 2240, 2265, 2286); 1449 Danilo (Danilko) młynarz, Iacow karczmarz, Lewco karczmarz, Maczyek dwornik (XI 2795, 2805); 1466 prac. Symyon podwójci i Piotr krawiec kmiecie (XVI 312); 1524 przez. Fyedor, Lucas (XVI 3696, 3697).

4. 1442 Semon lantwoyt z G. współprzysięga w sprawie między Kliszem a Iwanem Huhno z Dobrej (XI 1563); sołtys, podwójci i kmiecie z G. pozwani o niewydanie kmiecia z Osławy → p. 3 (XI 1595); 1443 Jerzy Matiaszowicz ręczy za Tomka Leszczyńskiego, że gdy Mikołaj z Burzyna sędzia będzie miał przeszkody w sprawie przywileju sołectwa w G., Jerzy go zastąpi. Tomko Leszczyński po otrzymaniu 40 grz. winien ustąpić sołectwo w G. szl. Mikołajowi z Burzyna (XI 1678); Tomek Leszczyński pozywa Jerzego Matiaszowicza, że nie dał mu przywileju na sołectwo w G. wartości 29 grz. (XI 1819, 1830, 1850, 1854); 1446 wyrok sądu gr., że Jan Kobyleński winien dać Mikołajowi Burzyńskiemu intromisję w sołectwo w G. (XI 2306); 1447 Jan Kobyleński żąda, aby Mikołaj Burzyński przedłożył prawa i przywileje na sołectwo w G. i aby przyjął z jego rąk pieniądze za sołectwo (XI 2435, 2439-2442); 1449 na skutek pisemnego polecenia królowej [Zofii] starosta wysyła woźnego, który daje Mikołajowi Burzyńskiemu intromisję w sołectwo w G., nie naruszając tamtejszej posiadłości. Nadto Burzyńskiemu należą się tytułem obciążenia 20 grz. woły, krowy i konie, które mają być doprowadzone do Ulucza (XI 1779-1781); 1456 szl. Mikołaj Radwan dziedzic Łodziny i sołtys z G. winien jest 4 grz. ks. Swantosławowi plebanowi san. za dziesięciny (XI 3329); tenże gwarantuje porękę, daną Annie wdowie po [Janie] Radwanie, intromisją w G. [sołectwo?] (XI 3335); 1457 tenże gwarantuje Stanisławowi mieszczaninowi z Pilzna terminowy zwrot długu intromisją w dobra w Łodzinie i G. (XI 3371); 1465 prac. Symyon podwójci we wsi G. poszkodowany podczas zajazdu → p. 3 (XVI 278, 279, 311-313); 1495 Mikołaj Gruschowsky advocatus pozwany przed sądem wyższym prawa niem. w Sanoku (XVI 3553); 1502 Kasper i Stanisław bracia rodzeni Gruszowscy, sołtysi z G., przez swego opiekuna Jana Rymanowskiego oświadczają przed sądem wyższym prawa niem., że sprzedali za 40 grz. całe swe sołectwo w G. szl. Jakubowi Radwanowi, sołtysowi z Prusieka, i otrzymali zapłatę (XVI 3588); 1506 Stepan sołtys z G. jako rozjemca (XVI 3176); 1524 przed sądem wyższym prawa niem. szl. Stanisław Hruszowski sołtys z G., zapisuje przezornym Fiedorowi i Łukaszowi z G. otrzymane od nich 30 grz. na sołectwie swym w G., w które daje intromisję przez woźnego. Inny woźny, przydany Jakubowi Radwanowi sołtysowi z Prusieka, oświadcza w tegoż imieniu, że nie dopuszcza tego zapisu zastawu na dwie części Jakuba, sprzedane mu przez Kaspra i Stanisława za 40 grz., lecz na trzecią część sołectwa (XVI 3696, 3697); 1552 sołtys → p. 3.