MOROCHÓW

(1402 de Morochowa, 1404 de Mrochow, de Mroczow, 1424 de Mrochowa, Mrochow, 1444 in Mrochowa, 1469 Marochowa, Antiqua Mrochow, 1476 de Mrokowa, 1483 de Morochow) 10 km na S od Sanoka.

1. 1508, 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 117, 151); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 102, 419, 514).

2. 1435-39 sprawa o granice między M. a Niebieszczanami i Wielopolem według starych znaków (XI 721, 722, 858, 871, 1189); 1468 sprawa z pozwu Leonarda wojskiego san. o odnowienie granic między jego wsiami Niebieszczany, Wielopole i Wielopolska Wola a wsiami M. i Mrochowska Wola [dziś Mokre] Aleksandra i Jana, odesłana z sądu z. do podkomorskiego celem wytyczenia w polu (XVI 439); podkomorzy san. i inni wyznaczają granice między wsiami Poraż i Czaszyn Jana Tarnawskiego a wsią M. Piotra, Aleksandra i Jana z M. począwszy „od vągyelnycze” Poraża i Niebieszczan oraz M. aż do drzewa zw. Grab, stąd prosto do „Czarny Poth”, stąd w dół tym potokiem do rz. Osławy, obok Osławy krótko w górę aż do krzewów leszczyny, gdzie jest drzewo „vykroth” na brzegu, od wykrotu przez Osławę, przez las „Nadebrz”, stąd w prawo do Głębokiego Potoku przez las, Głębokim Potokiem od jego ujścia do źródeł, stąd do wierzchu Pasiecznego. Obie strony winny do 2 tygodni usypać kopce według znaków (XVI 536); 1469 dalszy ciąg powyższej sprawy granic (XVI 637-639).

3. 1402 Bota z M. (VII 23); 1404 Bota z M. (XIX 3130; ZDM I 261); 1423 Bota (XI 1); 1424 szl. Bota z M. ręcząc za szl. Andrzeja z Wysoczan zobowiązuje się w razie niezapłacenia w terminie 38 grz. dać szl. Mikołajowi z Tarnawy w zastaw wieś swą M. (XI 55); 1435 Klimaszko Boczyc z M. w sprawie z Dorotą z Wysoczan (XI 716, 717); Klemens z M. pozywa Iwanka z Wysoczan (XI 719); Fryderyk z Jaćmierza pozywa szl. Klemensa, Pawła, Hryćka i Stanka, braci z M., o granice między M. a Niebieszczanami i Wielopolem (XI 721, 722); Klemens, Paweł i Stanko [z M.] synowie Boty, pozwalają ich br. Hryćkowi sprzedać kniaźstwo (sculteciam) w Szczawnem (XI 742); 1437 szl. Klemens z M. odstępuje swemu br. rodzonemu Paszkowi swą część ojcowizny posiadanej w M. (XI 866); 1442 Mikołaj z Tarnawy pozywa Hryćka z M. (XI 1507, 1512); 1443 tenże i Hryćko (Gregorius alias Hriczko) z M. zaświadczają, że zm. Iwanko z Wysoczan otrzymał za ż. Małgorzatę 40 grz. posagu i miał jej zapisać również 40 grz. wiana na połowie wsi Wysoczany (XI 1623, 1624); szl. Hryćko z M. gwarantuje Małgorzacie z Wysoczan terminowy zwrot 10 grz. zastawem kmieci w M. płacących 1 grz. czynszu (XI 1085); 1444 Hryćko z M. w sprawie z Anną Steczkową i Janem z Tarnawy o list zastawny na wieś → Wysoczany (XI 1810); Hryćko albo Jerzy [raczej Gregorius zamiast Georgius] z M. winien dać szl. Pakoszowi z Pakoszówki za 10 grz. w zastaw kmieci w M. z 1 grz. czynszu (XI 1811); 1448 Stef s. Boty z M. de Bolochowcze wypuszcza braciom swym Klemensowi, Grzegorzowi i Stankowi swą własność M. (XI 2547); Iwan młynarz z M. (XI 2589); 1451 szl. Klemens Boczyc (Boczicz) zastawia swemu br. Stankowi za 30 grz. 3 kmieci w M. z młynem i karczmą, tj. trzecią część z czwartej części przypadłej mu z martwej ręki (XI 2921); Klemens Boczyc z M. zastawia sław. Tomaszowi Kunczowiczowi mieszcz. san. za 20 grz. całą swą czwartą część w M. obiecując go zastępować w wyprawie ziemskiej (XI 2929); w r. 1453 Tomasz Kunczowicz kwituje Stanka z M. z 20 grz., za które Klemens zastawił mu swą część w M., i zwraca zastaw (XI 3099); 1451 szl. Klemens, Hryćko i Stanko, bracia z M., dokonują podziału wsi M. na trzy części, zachowując podział dokonany przez ich ojca (XI 3020); 1455 szl. Klemens z M. zastawia swemu br. Stankowi za 80 grz. trzecią część wsi M., całą swą tamże ojcowiznę. Stanko zaś z własnej woli zobowiązuje się pełnić służbę wojskową (XI 3242); 1450-57 szl. Hryćko albo Grzegorz z M. zapisuje ż. swej Katarzynie tytułem wiana 60 grz. na połowie swych dóbr. w M. z warunkiem, że po śmierci Katarzyny kwota ta ma wrócić do krewnych Hryćka, ponieważ nie otrzymał za nią posagu (XI 3302); szl. Klimaszko z M. zapisuje br. Stankowi otrzymane od tegoż 10 grz. na trzeciej części swych dóbr w M. (XI 3300, 3352); 1457 Hryćko z. M. winien jest Tomaszowi Kunczowiczowi mieszcz. san. 10 grz., za które zastawia mu kmiecia w → Porażu (XI 3345); 1400 szl. Klemens z Nawojowic, niegdyś dziedzic z M., sprzedaje Janowi z Tarnawy za 200 grz. swą trzecią część ojcowizny posiadanej we wsi M. (XI 3582); 1401 Jan Tarnawski odstępuje szl. Stankowi Mrochowskiemu to kupno na takich warunkach, na jakich kupił od Klemensa (XI 3003); 1402 Stanisław i Hryćko, bracia dz. z. M., wskutek niezgody między nimi godzą się na podział majątku w M. przez dobranych przez siebie po 2 rozjemców z dodaniem kmieci (XI 3683); 1405 Piotr Mrochowski zastawia za 70 grz. braciom stryjecznym Aleksandrowi i Janowi połowę części dóbr, przypadłej mu po stryju Klemensie, w której jest 7 kmieci (XVI 202); 1407 szl. Piotr i Leonard z M. odstępują matce swej Katarzynie i braciom młodszym Bartłomiejowi i Pawłowi dział swój w M., Woli i Wysoczanach (XVI 309); szl. Małgorzata wd. po Stanisławie z M. skarży szl. Piotra z M. Zastępca Piotra karczmarz Piotr (XVI 414); szl. Aleksander i Jan Mroczek, synowie Małgorzaty, skarżą Piotra z M. Zastępca Piotra karczmarz Marcin (XVI 415); starosta san. pozywa Piotra z oskarżenia Małgorzaty o napad z 2 sobie równymi i 3 podlejszymi, poranienie jej i ciągnięcie za włosy oraz poranienie służebnej, zaś z oskarżenia Aleksandra i Jana o napad i potrącenie („rostrącilesz”) ich siostry Katarzyny, która wskutek tego zmarła trzeciego dnia (XVI 410-418, 421); 1408 Piotr z M. z braćmi swymi pozywają Jana z Tarnawy o porękę 20 grz. za szl. Aleksandra (XVI 440, 447); Katarzyna z s. swym Piotrem dziedzice z M. pozywają Olechnę z M. (XVI 448); szl. Olechno z M. pozywa Jana Bala stolnika san. (XVI 449); szl. Olechno z M. wraz z. bratem niedzielnym Janem albo Mroczkiem dają Leonardowi z Pobiedna, wojskiemu san., za dług 30 grz. intromisję w kmieci we wsi M. w swojej części, płacących 3 grz. czynszu (XVI 460); szl. Piotr, Aleksander i Jan, dziedzice z M., doprowadzają do zgody na temat wszystkich spraw spornych, umarzają wszystkie pozwy, mają wybrać 4 kmieci, każda strona po 2, i do ich decyzji w sprawie podziału ról mają się stosować pod karą. Kmiecie ci mają podzielić na 3 równe części role nie podzielone (XVI 535); 1409 szl. Aleksander i Jan z M. bracia rodzeni dokonują podziału dóbr przeznaczając na wstępie swej matce Małgorzacie dożywotnio wieś Wysoczany oraz każdego tygodnia korzec (unun chorum) mąki z młyna morochowskiego, lub żyta. Aleksander otrzymuje we wsi Stary Morochów ośmiu wymienionych imiennie kmieci i zagrodnika z sadem oraz kmieci w Mrochowskiej Woli (zob. Mokre). Jan otrzymuje 6 kmieci, kowala, kmiecia z ćwiercią roli oraz kmieci z Mrochowskiej Woli. Młyn. karczmę i ryby w sadzawce młyńskiej otrzymują obaj bracia po połowie. Nadto Aleksander otrzymuje 2 małe sadzawki za rolą Radzowska. Jan małą sadzawkę koło dworu, drugą w polu z bagnem i trzecią we wsi. Jan otrzymuje duży dom z folwarkiem, szopą i stajnią na starym miejscu, sad, rolę koło dworzyska młynarza a w innej części drugą rolę koło bagna, czyli z bagnem, obszar na brzegu Osławy idąc do Woli Mrochowskiej, połowę roli Stepanka, w Dąbrowie ćwierć roli, w Mokrem (in Mokro) ćwierć roli. Aleksander otrzymuje w M. nową izbę, łaźnię i „szolek”, trzecią rolę, obszar pod Jedlnicznikiem i Pomiarkiem, w Dąbrowie pól roli Stepanka, w Mokrem ponad ćwierć roli, w innej części wsi rolę za Piotrem aż do lasu, sad Stepnowski. Inne role, które będą w przyszłości. Jan z Aleksandrem będą mieli po połowie (XVI 603); Aleksander z M. daruje wieczyście matce swej Małgorzacie całą swą część przypadłą mu z ojcowizny w M., Woli Mrochowskiej i Wysoczanach. Po jej śmierci dobra te mają przypaść jemu, a gdyby zmarł, braciom i krewnym Małgorzaty (XVI 604); Małgorzata z M. umarza zapis uczyniony dla niej przez jej syna Aleksandra albo Olechnę na części w M. i Mrochowskiej Woli (XVI 570); szl. Aleksander albo Olechno z M. zastawia Janowi z Tarnawy swą część przypadłą mu z podziału z braćmi we wsiach M. i Mrochowskiej Woli aż do spłaty 300 grz. (XVI 575); 1469 Jan Tarnawski gotów jest ustąpić Janowi Mrochowskieniu część dóbr kupioną od Aleksandra z M., jeśli Mrochowski zapłaci 120 grz. (XVI 640); ksiądz Piotr pleban z [Humnisk] i dziedzic z M. odstępuje matce swej Katarzynie z M. wszystkie swoje dobra ruchome i nieruchome w M. i Wysoczanach (XVI 660); 1470 ks. Piotr pleban w Humniskach, Leonard, Bartłomiej i Paweł → Wysoczany (XVI 725); 1472 szl. Jan Mrochowski gwarantuje Janowi Tarnawskiemu terminowy zwrot 120 grz. intromisją w całą jego część w M. i Mrochowskiej Woli (XVI 876, 909); Tarnawski zobowiązuje się dać Mrochowskieniu intromisję w całą część dzierżoną od Olcchny w M. i Mrochowskiej Woli (XVI 877, 878); tenże gwarantuje szl. Stanisławowi Potrzebie, swemu zięciowi, terminowy zwrot 10 grz. intromisją w młyn w M. (XVI 910); 1474 Jan Mrochowski gwarantuje czterem mieszczanom san., swoim ręczycielom i Jakubowi młynarzowi san. zapłacenie 60 grz. i 12 gr intromisją w całą swą wieś M. i Mrochowską Wolę (XVI 1008); 1475 tenże gwarantuje tymże mieszczanom kwotę 33 grz. i 6 gr (XVI 1120); 1476 tenże gwarantuje pięciu mieszczanom san. kwotę 84 zł i 4 grz. (XVI 1164); 1475 sąd gr. san. stwierdza, że zgodnie z dekretem królowej Zofii i starosty Jan Mrochowski i jego bracia stryjeczni posiadają lasy w M. i Wysoczanach z barciami a nie kto inny, i że tego postanowienia nikt pod karą 100 grz. nie może łamać, a ktokolwiek, jak Artym z towarzyszami, ma w tych lasach barcie, traci je (XVI 1082); 1476 Anna ż. Piotra Radwana kwituje brata swego Jana Mrochowskiego z ojcowizny i macierzyzny w M., Mrochowskiej Woli i Wysoczanach (XVI 1141); Jan Mrochowski zapisuje ż. swej Helenie 120 grz. na połowie swych dóbr w M. i Mrochowskiej Woli (XVI 1184); 1477 tenże zapisuje ż. Helenie 200 grz. na połowie wsi M., Mrochowska Wola i Wysoczany i na połowie młyna i dworu (XVI 1210, 1237); 1478 Jan Mrochowski zastawia Adamowi de Orzek łowczemu przem. za 800 grz. wszystkie swe części we wsiach M., Mrochowska Wola i Wysoczany, oraz 2 części sołectwa w Mrochowskiej Woli (XVI 1265); Adam de Orzek zastawia Janowi, Rafałowi i innym braciom z Tarnawy za 800 grz. wszystkie części we wsiach M., Mrochowska Wola i Wysoczany wraz z częściami sołectwa w Mrochowskiej Woli, które trzyma zastawem od Jana Mroczka z M. (XVI 1332); 1479 ks. Piotr Mrochowski pleban z Humnisk (XVI 1376); Jan Tarnawski otrzymuje od Pełki z Grabownicy i jego braci 92 zł, które zapisał im Adam de Orzek na dobrach M. Jan jest obowiązany wykreślić z akt kwotę 800 grz. na M. Pełka będzie posiadał za te 92 zł wsie M., Mrochowska Wola i Wysoczany aż do spłaty, a wykupić będzie go mógł tylko Jan Mroczek lub jego najbliżsi (XVI 1387, 1389); Jan Mroczek zapisuje Pełce za 40 grz. i 92 zł węg. wsie M., Mrochowska Wola i Wysoczany (XVI 1388); 1479-1482 Jan Mroczek wprowadza (intromittit) brata swego księdza Aleksandra za 120 grz. w swój dział wsi M., Mrochowska Wola i Wysoczany, który zastawił Janowi Tarnawskiemu. Niemniej odstępuje mu prawo do 92 zł, które Pełka dał Janowi, Rafałowi i Sewerynowi z Tarnawy za intromisję w dział w tych wsiach (XVI 1390, 1554); 1480 ks. Aleksander Mrochowski zapisuje siostrze swej Zofii i jej mężowi Janowi Bukowskiemu 120 grz. wiana na swej części wsi M. i Mrochowska Wola. Nadto jeśli Jan zapłaci Pełce z Grabownicy 20 grz., wówczas będzie miał na tej części 140 grz. (XVI 1447, 1448); Pełka z Grabownicy kwituje Olechnę Mrochowskiego z 40 grz., za które Pełka trzymał zastawem od Jana Mrochowskiego dobra M., Mrochowska Wola i Wysoczany, i zwraca Olechnie te dobra (XVI 1523, 1556); 1481 ks. Aleksander z M. zastawia Leonardowi z Pobiedna wojskiemu san. za 92 zł i 40 grz. wszystkie swoje dobra ojczyste we wsiach M., Mrochowska Wola i Wysoczany, które wykupił od br. swego Jana Mroczka i od Pełki z Grabownicy (XVI 1525, 1557); 1483 Aleksander z M. ksiądz diec. przem. (Rolny I 234); 1483-84 Jan Mroczek Mrochowski sprzedaje; Leonardowi z Pobiedna wojskiemu san. za 450 grz. część swego dziedzictwa w M., Mrochowskiej Woli i Wysoczanach. Mroczek kwituje Leonarda, a jego żona winna zaświadczyć w sprawie oprawy i wiana. Helena z Grabownicy ż. Jana Mroczka odstępuje od swej oprawy i wiana (XVI 1589, 1640, 1641); Leonard wojski san. zastawia Janowi Mrochowskiemu i tegoż ż. Halce kmieci w M. za 100 grz. Leonard ma pobierać wojenne i zastępować Mrochowskiego w wyprawie wojennej (XVI 1591); 1484 szl. Maciej i Wacław, bracia rodzeni z Pobiedna, dokonują podziału dóbr, mocą którego Maciej dostaje wsie Niebieszczany, Ratnawica, M., Mrochowska Wola, Wysoczany i inne uposażenia (XVI 1637); 1488 szl. Bartłomiej Mrochowski sprzedaje br. swemu rodzonemu Leonardowi za 170 grz. część swą dziedziczną w M. i Mrochowskiej Woli i otrzymuje 20 grz. Żona Leonarda ma wyrazić zgodę na intromisję w dobra ojczyste Paszowa Wola na pozostałą kwotę 150 grz., a w razie braku jej zgody Bartłomiej otrzyma intromisję w dobra sprzedane aż do spłaty (XVI 1850, 1851); 1488-89 Maciej z Niebieszczan zapisuje ż. swej Małgorzacie 2000 grz. na połowie swych dóbr w Niebieszczanach, Ratnawicy, M., Mokrem, Wysoczanach i in. wsiach (XVI 1896, 1931); 1492 Leonard Mrochowski zamienia ze Stan. Pieniążkiem star. san. ćzęść swej ojcowizny w M. na obszary Dziewina w wójtostwie san. z dodaniem 200 grz. (XVI 2069); Bartosz Mrochowski zamienia ze Stan. Pieniążkiem część swej ojcowizny w M. na kmiecia w Dąbrówce z dopłatą przez Pieniążka 150 grz. (XVI 2072); Stan. Pieniążek star. san. sprzedaje Maciejowi z Pobiedna dobra w M. kupione u Leonarda i Bartłomieja z M. (XVI 2100, 2136); 1493 Leonard i Bartłomiej Mrochowscy sprzedają Stan. Pieniążkowi swe części ojczyste i macierzyste w M. i Mrochowskiej Woli (XVI 2134, 2135); 1496 Maciej z Niebieszczan daje Mikołajowi i Piotrowi z Rzeszowa intromisję w dobra M. i Wola Mrochowska ręcząc w ten sposób za skwitowanie przez ż. Małgorzatę otrzymanego spadku (XVI 2296); 1508 Jakub Pieniążek właśc. M., Niebieszczan i innych wsi (ŹD XVIII s. 117); 1515 11 ł., młyn. karczma opustoszała, pop (ŹD XVIII s. 151); 1523 podymne 21 gr (AS I 21 k. 102); 1526 10 1/2 ł., młyn, karczma (AS I 21 k. 419); 1530 10 1/2 ł., młyn karczma, pop (AS I 21 k. 514); 1531 król Zygmunt daje w lenno Stanisławowi Pobiedzińskiemu wieś M. w pow. san., przypadłą do dyspozycji króla po śmierci Macieja Niebyszczańskiego, stryja Stanisława (MRPS IV 16157); 1536 10 1/2 ł., młyn, karczma, pop (AS I 21 k. 563); 1552 38 gosp., 3 karczmy, folusz, 1 młyn o 1 kole, 1 młyn o 2 kołach, pop (AS I 21 k. 1004).

Mieszkańcy: 1439 Drahusch, Cras, Iosip, Stepan z M. (XI 1170), Grass (Krasz, Craz), Haynko, Iwan Machnycz, Chin, kowal Iwan, Hrin Kmyethko, kmiecie (XI 1174, 1177, 1179, 1190); 1443 Chodor Walaschin, Oleschco, Iwan, Hrin Duchnycz, Michalco, Lukyan (XI 1778, 1780); 1447 Iusko kmieć, jego brat Hinath (Hynath) (XI 2436, 2437); 1448 Iwan młynarz z M. (XI 2589); 1451 Iosip, Michał, Wanko kmiecie (XI 2921); 1468 Maksym (XVI 543, 544); 1469 Mykytha, Andreas Duchnycz, Stepanko, Iohannes zagrodnik, Maximus, Kmyotko, Szaffranko, Semyon Cupyecz, Olexa, Ywan Strok, Fyedor brat Mykity, Andreas Krzywla, Hywnath kowal, Zan z ćwiercią roli, Fyedor Malczycz, Diniszko, Mychalko Franek kmiecie (XVI 603); 1470 Sienko Hankowicz, Fiedor Chynowię, Maksym Polewka (XVI 770); 1472 Jaczko Munkacz kniaź z M., Radz, Czepek (XVI 889)1Określenie pochodzenia „de Mrochowa” wydaje się omyłkowe zamiast „de Mchawa”. Wskazuje na to osoba właściciela Piotra ze Zboisk oraz określenie „Petrus Mukacz knyasz” w zapisce XVI 1521.

4. 1472 Jaczko Munkacz kniaź z M. (XVI 889).

5. 1429 Badko Boty z M. sądzony przez tegoż (XI 340); 1468 Ierossio plebano de M. (XVI 535); 1515 pop (ŹD XVIII s. 151); 1530, 1536, 1552 pop → p. 3.

1 Określenie pochodzenia „de Mrochowa” wydaje się omyłkowe zamiast „de Mchawa”. Wskazuje na to osoba właściciela Piotra ze Zboisk oraz określenie „Petrus Mukacz knyasz” w zapisce XVI 1521.