POPIELE

(1428 Podląysche, 1430 Popyele, 1431 Podlesche, Polesche, Podlanszie, Podlanze, 1448 Popyelye, 1472 Popyele) 7 km na NW od Sanoka.

1. 1486 distr. san. (XVI 1768); 1530 z. san. (AS I 21 k. 349).

3. Własn. szlach., od r. 1431 dobra → Jurowce. 1424 Iwan alias Iwanko Popiel (Popel) w sprawie z Pełką z Jurowiec z powołaniem rozjemców i odwołaniem do starosty. Popiel zastawił Pełce 2 kmieci [we wsi Popiele]; jedną rolę, z której kmieć zbiegł, za 2 grz. i drugiego kmiecia Aleksa za 2 grz. i 6 gr z warunkiem, że jeśli Lucz nie wykupi Aleksa, Pełka będzie go trzymał w zastawie aż do spłaty (XI 46, 50, 84); Piotr, wójt san., otrzymuje kmiecia od Iwana Popiela, który skazany zostaje na karę za gwałt zadany kmieciowi (XI 68, 79); 1425 Pełka z Jurowiec ręczy Januszowi justycjariuszowi za Jakuba Popiela na 1 grz. i 1 gr. Jeśli Popiel nie zapłaci Pełce tej kwoty, winien dać w zastaw pół łanu, lecz sam będzie pełnił służbę (XI 114); Jakub Popiel sprzedaje 1 łan roli Janowi, ten zaś oddaje go w posiadanie szl. Pełce z Jurowiec, który winien płacić Jakubowi 1 grz. czynszu (XI 169); 1427 Chodor z synami Truchanem i Luczem, Phil z synami Truchanem, Hryniem (Hyrin), Iwanem, Michałkiem i Dymitrem, Thisz i Michałko synowie Jakuba, Popielowie sprzedają szl. Pełce z Jurowiec trzy części swego dziedzictwa za 80 grz. z warunkiem, że król wyrazi zgodę. Pełka płaci 12 grz., lecz gdyby król zabrał te dobra, winni zwrócić każdy po 4 grz. Będzie posiadał dom i role, lecz oni zbiorą oziminy. Popielowie w tym czasie będą pełnić obowiązek wyprawy wojennej (XI 214); Hayn Popiel składa pismo królewskie przeciw Pełce z Jurowiec. Na pytanie starosty ziemianie odpowiadają, że nie wiedzą nic o człowieku zabitym, a Hayn, że nie zgłasza pretensji do zboża i do zastawu posiadłości (XI 227)1Popielowie otrzymali w r. 1427 [?] pustkowie w pow. drohobyckim od króla Władysława, gdzie powstała inna wieś Popiele (zob. Rocznik Heraldyczny XI 1931/32 s. 48-50 i ZDM VII 2013); 1428 Chodor z br. rodzonym Philem, Dymitr synowecz, Thisch, Michalko bracia, Hryń (Hyrin) z br. Truchanem, Iwan, bracia rodzeni, Truchan s. Chodora, jego br. rodzony Lucz wraz z innymi dziedziczącymi, Popielowie stwierdzają, że są winni niepodzielnie 160 grz. Pełce z Jurowiec, któremu zastawiają wspólnie za tę kwotę wieś Podląysche. Jeśli nie zapłacą w terminie wym. kwoty, stracą wieczyście tę wieś (XI 290); 1430 Pełka z Jurowiec daje zastaw Steczkowi [z Tarnawy] na 2 kmieci w P. i 2 w → Jurowcach (XI 450); 1431 Chodor z synami Truchanem i Luczem, Dymitr i Thisch bracia rodzeni, Michalko, Phil i Crusch, tegoż synowie Iwan i Truchan, Hryn, Popielowie, dziedzice z wsi Podlesche (Podlanszie), sprzedają tę wieś Pełce z Jurowiec za 160 grz. wraz z wszystkimi prawami, korzyściami i dochodami, wymienionymi w przywileju królewskim na tę wieś. Popielowie występują w imieniu swych krewnych, kwitują Pełkę z należności. Na sprzedaż król winien wyrazić zgodę (XI 461; Proch. 72); 1448 Wawrzek dwornik z Kostarowiec przypowyedal se przeciw kmieciom Hankowi i Paszkowi z Popieli oraz innym z Jurowiec i Srogowa, należącym do Mikołaja Pełczyca z Jurowiec (XI 2594, 2601); 1472 Mikołaj Juriowski gwarantuje Janowi Tarnawskiemu terminowy zwrot pożyczonych 70 zł węg. intromisją w całą wieś swą P. i w połowę sadzawki w Jurowcach (XVI 892, 924, 925); 1473 tenże gwarantuje Klemensowi Radwanowi terminowy zwrot pożyczonych 30 grz. intromisją w swą wieś P. (XVI 938); 1474 tenże gwarantuje Klemensowi Radwanowi terminowy zwrot 50 zł węg. intromisją w całą swą wieś P. (XVI 971); 1475 tenże daje Klem. Radwanowi za 55 zł intromisję w swą wieś P. (XVI 1037); tenże gwarantuje Klemensowi Radwanowi terminowy zwrot 50 zł intromisją w całą swą wieś P. (XVI 1085); 1480 tenże zapisuje ż. swej Annie 300 grz. na czwartej części dóbr → Jurowce, P., nie naruszając oprawy pierwszej żony, i na czwartej części sadzawek w dobrach. Równocześnie unieważnia pierwszy zapis (XVI 1395); 1486 Rafał, Mikołaj i Szczęsny, br. rodzeni niedzielni z Jurowiec, sprzedają Rafałowi z Humnisk dobra ojczyste i macierzyste swoje i brata niedzielnego Leonarda w → Jurowcach, P. i in. i otrzymują pełną zapłatę (XVI 1768); ciż czterej bracia obiecują Rafałowi przywileje i dokumenty na te dobra oraz ręczą za br. Leonarda (XVI 1769, 1770); Mikołaj Juriowski zapisuje ż. swej Annie 200 grz. na połowie dóbr → Jurowce, P. i in. (XVI 1772); 1492 Mikołaj Juriowski zastawia Klemensowi [Radwanowi] z Pakoszówki 2 kmieci w P. za 14 zł (XVI 2049); 1495 Piotr, Mikołaj i Szczęsny, br. rodzeni niedzielni z Jurowiec, zgadzają się dopuścić Rafałowi z Humnisk zapis na sprzedane mu dobra → Jurowce, P. i in. (XVI 2242); Leonard z Jurowiec zgadza się na sprzedaż przez braci Piotra, Mikołaja i Szczęsnego z Jurowiec Rafałowi z Humnisk dóbr → Jurowce, P. i in. oraz kwituje Rafała z 1000 zł za część ojcowizny i macierzyzny (XVI 2276, 2310); tenże kwituje braci Mikołaja i Szczęsnego z 1000 zł za swój dział w wymienionych wsiach, m.in. P., sprzedanych Rafałowi podczas nieobecności Leonarda (XVI 2277); 1496 Rafał z Humnisk gwarantuje Janowi z Tarnowa, chor. krak., terminowy zwrot 380 zł węg. intromisją w połowę wsi → Jurowce, P. i in. (XVI 2330); tenże zastawia za zgodą ż. Barbary Andrzejowi Czuryło ze Stojanic za 700 zł węg. wsie → Jurowce, P. i in. (XVI 2377); tenże gwarantuje Auktowi i Janowi z Paniowa, star. żydacz. i stryjskim, terminowy zwrot 400 zł intromisją we wsie → Jurowce, P. i in. (XVI 2396); 1497-98 sprawa sporna między Rafałem z Humnisk a Andrzejem Czuryłą oraz tegoż zastępcą Pawłem Pełką z Grabownicy, o zwrot 700 zł i dóbr → Jurowce [do których należy wieś P.] (XVI 2423-2425, 2442); 1500 Rafał z Humnisk dopisuje Auktowi, Janowi, Wacławowi, Irzykowi i Jakubowi, br. rodzonym niedzielnym z Paniowa, otrzymane 250 zł do pierwszej sumy 400 zł zapisanej na dobrach → Jurowce, P. i in. Aukt i Jan pozwalają Rafałowi posiadać te dobra przez 2 lata (XVI 2620); 1501 Rafał z Humnisk, burgr. krak., gwarantuje Auktowi, Janowi i Wacławowi z Paniowa terminowy zwrot długu 1032 grz. intromisją we wsie → Jurowce, P. i in. Barbara ż. Rafała wyraża zgodę na ten zapis (XVI 2714, 2715); 1505 Wacław z Paniowa, dzierżawca z Jurowiec, kwituje Rafała z Humnisk, swego zięcia, ze swej części pieniędzy, zapisanej na dobrach → Jurowce, P. i in. Woźny stwierdza danie intromisji Rafałowi w dobra Jurowce, przekazane przez Wacława (XVI 3060, 3061, 3064, 3067); 1508 Aukt z Paniowa posiadacz m.in. wsi P., → Jurowce (ŹD XVIII s. 117); 1523 podymne → Jurowce; 1526, 1530, 1536, 1552 → Jurowce; 1533 Stanisław, Jan i Jerzy Humniccy właśc. wsi → Jurowce, P. i in. (XIX DCCCLXXIX); 1538 Jan i Jerzy, br. rodzeni, oraz Jerzy, Stanisław i Jan, synowie zm. Stanisława, Humniccy właśc. wsi → Jurowce, P. i in. (XIX DCCCLXXXI, 3136, DCCCLXXXIII).

Mieszkańcy: 1424 Ywan (Ywanko) Popel, Alex kmieć, Lucz (XI 46, 50, 68, 79, 84); 1425 Jacobus Popel (XI 114, 169); 1427 Chodor cum filiis truchan, Lucz, Phil cum filiis Truchan, Hyrin, Iwan, Michalko et Dimittir, Thisz, Michalko filii Iacobi Popelowe sprzedający swą wieś P. (XI 214; Proch. 72); Hayn Popel (XI 227); 1428 Chodor cum fratre Phil, Dimittr synowecz, Thisch, Michalko fratres, Hyrin cum fratre Truchan, Iwan, Truchan f. Chodor, Lucz frater ipsius Popielowie (XI 290); 1430 Coman, Hynath kmiecie (XI 450); 1431 Chodor cum filiis Truchan et Lucz, Domittr et Thisch germani, Phil et Crusch, Iwan et Truchan filii ipsius i in. Popielowie, dziedzice z P. (XI 461; Proch. 72); 1448 Hanko (Honko), Paschko kmiecie (XI 2594, 2601).

5. 1515 pop [?] 15 gr (ŹD XVIII s. 148)2; 1527 kmiecie z P. płacą meszne kościołowi par. w Dydni (CPr. 494 s. 937-942).

1 Popielowie otrzymali w r. 1427 [?] pustkowie w pow. drohobyckim od króla Władysława, gdzie powstała inna wieś Popiele (zob. Rocznik Heraldyczny XI 1931/32 s. 48-50 i ZDM VII 2013).

2 Wzmianka ta może dotyczyć popa w Jurowcach, gdzie nie podano go w tym roku.