ZAGÓRZ

(1412 Sagorsze, 1439 Zagorze) 7 km na SE od Sanoka.

1. 1412 in distr. san. (XI 1445); 1505 in distr. san. (XVI 3053); 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 151); 1552 z. san. (AS I 21 k. 1004).

3. Własn. szlach. 1412 szl. Mikołaj z Tarnawy za zgodą brata swego Stefana albo Steczka zapisuje ż. swej Małgorzacie 120 grz. na połowie wsi → Tarnawa, Poraż, Z., Osława, Wielopole i Serednie [Wielkie]. Ponowny wpis do akt ziemskich w r. 1442 (XI 1445); 1439 Iwan i Nyerdan młynarze z Z. zeznają, że szl. Mikołaj i Steczko z Tarnawy usunęli ich z młyna przez swego sługę Maksyma kmiecia z Z. (XI 1180, 1185, 1191); 1449 ur. Jan Steczkowicz z Tarnawy zapisuje ż. swej Zofii 300 grz. oprawy i wiana na połowie swych dóbr we wsiach Tarnawa, Czaszyn, Poraż, Osława, Z., Wielopole, Łukowe, Serednie (XI 2741); 1483-88 Mikołaj i Seweryn Tarnawscy dz. z Z. prowadzą handel z Bardiowem kupując konie (Kiryk, Związki s. 13, 15); 1486-91 szl. Mikołaj Tarnawski z Z. lub Mikołaj z T. (XVI wg indeksu); 1486 szl. Seweryn dz. z Poraża i Tarnawy sprzedaje br. swemu rodzonemu Józefowi z Tarnawy za 400 zł swoje części przypadłe mu po br. Mikołaju z Tarnawy: połowy w Osławie, Z., Smolnicy i Wielopolu (XVI 1765); 1487 szl. Mikołaj i Seweryn, bracia rodzeni dziedzice z Z., pozywają Stanisława [Kmitę] z Sobnia (XVI 1811); 1488 ur. Mikołaj dz. z Z. winien jest 118 grz. Stanisławowi Kormanickiemu za wyprawę siostry swej Anny i zabezpiecza je na połowie wsi → Płonna (XVI 1866); tenże zwany też Mikołajem Tarnawskim zastawia ur. Sewerynowi [Herbortowi], chor. lw., za dług 1200 zł węg. dobra Osława, Wielopole, połowę Smolnicy i części Wysoczan, Karlowej [? Karlików], Sukowatego i sadzawek na rz. Osławie (XVI 1867); 1490 król Kazimierz nadaje Piotrowi Kmicie z Wiśnicza, star. spiskiemu, wieś Zagorzycze [!], która należała do Mikołaja Tarnawskiego, a została zabrana z powodu opieszałości w wyprawie wojennej (MRPS I 2163); 1491 Mikołaj Tarnawski dz. z Z. winien jest Feliksowi Hermanowskiemu 56 grz. za wyprawę siostry swej Małgorzaty (XVI 2001); woźny pozywa w Z. szl. Jana, Mikołaja i Seweryna, dz. z Tarnawy (XVI 2009); 1496 Jan Tarnawski odstępuje bratu Józefowi pr. bliższości, przypadłe mu po bracie Mikołaju, na dobrach Płonna, Wysoczany, Smolnica, Wielopole i dwór w Z. (XVI 2304); 1504 Józef z Tarnawy, sędzia z. san., zastawia Stanisławowi i Rafałowi Kormanickim za 400 zł wsie: Osława, Wielopole, Smolnica i nowy dwór w Z. (XVI 2961, 2978); szl. Stanisław Kormanicki, dzierżawca z Z. (XVI 2966); 1505 Józef z Tarnawy, sędzia z. san., daje szl. Janowi Zieleniowskiemu za pożyczkę 700 zł intromisję we wsie: Osława, Wielopole, Z. z dworem, Smolnica. Józef, Jan i ich ludzie mogą korzystać z lasów. Barbara ż. Józefa wyraża zgodę (XVI 3053); szl. Jan Zieleniowski (Zyelyenski) gwarantuje Stanisławowi Kormanickiemu terminowy zwrot 230 grz. intromisją w dobra Osława, Wielopole, Smolnica i Z., zastawione mu przez sędziego [Józefa] (XVI 3054); 1515 Z. razem z Wielopolem i Osławą: 11 ł., karczma, pop, młyn (ŹD XVIII s. 151); 1523, 1526, 1530, 1536 prawdop. z → Osławą; 1552 liczba gosp. → Osława, karczma, folusz, młyn o 2 kołach (AS I 21 k. 1004).

Mieszkańcy: 1439 Iwan i Nyerdan młynarze, Maksym kmieć (XI 1180).

6. 1481 Anna z Z. ż. Korytki mieszcz. san. (XVI 3313); legenda o pobycie króla Kazimierza Wielkiego w Z. w r. 1343 (W. Antoniewicz, Stary Zagórz, „Ziemia” V: 1914, nr 2 s. 20-21).