1426 or. na Slupi (WR 1 nr 1223), 1510 or. lacus hereditatis Zambsko, 1557 obl. 1565 Slupcensis lacus, 1564 na jezierze w Slupi, 1605 obl. 1605 jezioro Zembskie, w Zęmbskim jezierze, obecnie Jez. Strykowskie 6 km na W od Stęszewa.
[Pow. pozn.]
1298 (trans. 1447) z dok. lokacyjnego bpa pozn. Andrzeja [Zaremby] dla bpiej wsi Januszewice: sołtys może w jeziorze swobodnie łowić ryby włókiem, a w zamian ma dostarczać ryby przed przybyciem bpa i w czasie jego pobytu w Ząbrsku [k. Stęszewa, obecnie Zemsko] (Wp. 2 nr 789).
1383 (kop. XVII w.) z dok. wikariusza gen. pozn. dla sołtysa wsi bpiej → Słupia: do sołtysa nal. m. in. miejsce [osada?, rola?] nal. do rybaków (area piscatorum) zwane → Mielnica wraz z zagajnikiem (indago); sołtys może utrzymywać jednego rybaka, który na jego użytek łowi ryby małymi sieciami w jeziorze należącym do dziedziny Słupia (Wp. 3 nr 1809).
1426 Oczosma rządca (procurator) bpa pozn. ze → Słupi w procesie z Pawłem z → Sapowic dowodzi, że ujął Pawła dlatego, iż ten łowił ryby na S. (WR 1 nr 1223).
1510 w rozgraniczeniu wsi Kokalewo nal. do Jana i Jadwigi Kokalewskich oraz Chroślino nal. do Piotra Strykowskiego wspomn. łąki i błoto aż do miejsca przeznaczonego do łowów przy użyciu sieci (ad venaculum alias do slaku), które nal. do Kokalewa, a znajduje się na brzegu jeziora dziedziny Ząbrsko (KoścZ 18, 195v-196); 1523 opis gran. między Chroślinem nal. do Piotra Strykowskiego a Kokalewem nal. do Jana Kokalewskiego [jak w 1510] (KoścZ 24, 324v-325).
1553 Andrzej Strykowski syn zm. Piotra pozywa bpa pozn. z kapitułą o rozgraniczenie swych wsi → Chroślino, Strykowo i Sapowice od wsi bpich Ząbrsko, Januszewice i Słupia; pozew wymienia miejsce przeznaczone do łowów przy użyciu sieci [→ wyżej, pod 1510] (a loco venaculi alias sliaku) nad błotem i przy końcu jeziora, gdzie stykają się dziedziny Kokalewo, Ząbrsko i Chroślino; Strykowski podnosi roszczenia do 1/2 jeziora, zaś bp twierdzi, że jezioro to nie może być podzielone, jak wnosi powód, gdyż od dawna jest podzielone już na tonie, na przemian bpie i Strykowskiego; ponieważ bp pozwał [zapewne wcześniej] Strykowskiego o swe tonie, przeto w tym stanie procesu nie można rozgraniczać jeziora; sąd wyrokuje, że ma nastąpić odnowienie granic na lądzie (PZ 32, 474-475v).
1557 (obl. 1565) podział jeziora [położonego] między wsiami Chroślino, Strykowo i Sapowice należącymi do Andrzeja Strykowskiego oraz Ząbrsko, Januszewice i [Słupia] nal. do bpa pozn.: strony zeznają, że trzy tonie i czwarta końcowa Zgon należały do Ząbrska, wsi bpa pozn., zaś dwie tonie Długa Tonia i Przytonek oraz końcowa Zgon [położone] w stronę Strykowa, należały do Strykowskiego; wg bpa toń Osiczka na odcinku między Sapowicami a Słupią zawsze należała do Słupi, natomiast do Sapowic – wbrew roszczeniom Strykowskiego – nie należała żadna cz. jeziora, które od dawna nazywają S. (KoścG 17, 229v; K 3 s. 109, 569, 693, błędnie pod 1565).
1563 przy wsi Ząbrsko wymieniono m. in. 1 rybaka (ASK I 5, 234v).
1564 [rybacy] wynajmują jezioro w Słupi na włóki, od których płacą rocznie [czynsz?]; we wsi Januszewice są rybacy, wynajmują [jezioro] na włóki i na mrzeże [mrzeża = mała sieć]; w Ząbrsku bywa jaz1Informacja z 1564 o tym, że „jaz bywa”, najprawdop. nie oznacza istnienia trwałego podziału jeziora na cz. bpią i szlachecką. Dokumenty z l. 1553 i 1557 (→ wyżej) dowodzą, że próba wprowadzenia takiego podziału nie powiodła się i pozostawiono dawny podział jeziora na tonie, na przemian bpie oraz szlacheckie z którego dają 4 zł, a przedtem bywało i 5 grz., gdy cały jaz był bpi, a obecnie po połowie z panią Strykowską, nadto z rowu z jazem płacą brzeżne i więciorne (IBP 278-279).
1605 w rozgraniczeniu wsi Ząbrsko i Kokalewo wspomn. narożnik wsi Chroślino, Kokalewo i Ząbrsko przy brzegu jeziora Z. (PG 178, 218v-220).
Uwaga: Jezioro określano nazwami utworzonymi od dwóch wsi bpów pozn. (Słupi lub Zemska). Sprzyjał temu wydłużony kształt jeziora (długość 8,5 km, szerokość ok. 0,5 km) i wyraźne przewężenie w części południowej. Na mapach Perthéesa i Gaula nasze jezioro nie ma nazwy, ale u Gilly’ego są dwie nazwy: Slupier See (północna cz.) i Strykower See (południowa cz.). Podobnie na MTop. 1950 jezioro to nosi jeszcze dwie nazwy: Jez. Strykowskie (północna cz.) i Jez. Bielawskie (niewielka, południowa cz.). A. Choiński, Katalog jezior polskich, cz. 3, Poznań 1992, s. 54, podaje już tylko Jez. Strykowskie; tak też na MTop. 1998 w skali 1:50000.
1 Informacja z 1564 o tym, że „jaz bywa”, najprawdop. nie oznacza istnienia trwałego podziału jeziora na cz. bpią i szlachecką. Dokumenty z l. 1553 i 1557 (→ wyżej) dowodzą, że próba wprowadzenia takiego podziału nie powiodła się i pozostawiono dawny podział jeziora na tonie, na przemian bpie oraz szlacheckie.