ŁUNIOWA

(1321 silua Lunow, 1346 Radostonis Poramba, 1350-1 Lunowa, 1361 Radostonis Libertas, 1467 Lunyowa, 1494 Lvnyawa, 1530 Lunyeva) dziś Łoniowa, 10 km na SE od Brzeska.

1. 1530 pow. szczyrz. (RP k. 24); 1581 pow. sądec. (ŹD s. 147); 1350-55 par. własna (MV2 s. 338, 395, 411); XIV/XV w. par. przeniesiona do Porąbki [Uszewskiej]; 1470-80, 1597 par. Porąbka [Uszewska] (DLb. 2 s. 266-7; WR k. 96); 1350-1 dek. Wojnicz (MV 2 s. 338); 1354-5 dek. Góra [Zbylitowska pow. pilzn.] (MV 2 s. 395, 411).

2. 1346 wieś bpów krak. Zapniów graniczy z R. P. (KK 1, 180); 1564 L. graniczy potokiem i miedzami z Niedźwiedzaj na górze nad L. rozciąga się stajanie lasu bukowego, dębowego i grabowego, należącego do Niedźwiedzy (LK 1 s. 100).

3. Własn. bpa krak. -a. Sprawy własnościowe. 1321 → p. 4; 1361 strona pozywająca bpa krak., tj. br. Pełka i Andrzej ss. zm. Dzierżka kaszt. czechowskiego i Jan s. zm. Pakosława z Niegowici, zeznaje wobec Andrzeja z Wawrowic podsędka ziemskiego krak. i sędziego dworu Kazimierza W., że dobra: m. Uszew i wieś Uszew, Zapniów, Żerków, Jaworsko, R. L., Wola Smiła czyli Doły i Porąbka [Uszewska] (Pauliporamba), o które trwał spór, od dawna należą do bpów krak. (KK 1, 224); 1470-80 L. własn. bpstwa krak (DLb. 2 s. 266-7); 1529 L. w kluczu uszewskim bpa krak., czynsz 6 grz. 32 gr (LR s. 16).

-c. Areał, karczma, młyn. 1470-80 w L. 17 ł. kmiec., 2 ł. sołtysie, karczma sołecka z rolami (DLb. 2 s. 266-7); 1529 → p. 4; 1530 w L. pobór z 6 1/2 ł., karczmy dorocznej i młyna dorocznego o 1 kole (RP s. 24); 1581 → p. 4.

4. 1321 Nanker bp krak. powierza Gawłowi i Radostowi z Łysej Góry lokację na pr. magd. wsi na 40 L. w lesie zw. L. należącym do bpstwa krak. Sołtysi uzyskują 2 L. z tych 40 wymienionych, prawo do budowy 2 karczem, 2 młynów, 2 piekarni, 2 jatek rzeźniczych1Choć w dokumencie nie podano, co każdy z zasadźców ma posiadać, można się domyślać, iż obaj otrzymali zezwolenie na założenie i posiadanie 1 karczmy, 1 młyna, piekarni i jatki rzeźniczej, trzeci denar z opłat sąd., szósty denar z czynszu. Są zwolnieni z płacenia czynszu. Osadnicy otrzymują 18 lat wolnizny od czynszu i dzies., a po ich upływie mają płacić bpowi krak. 8 sk. czynszu rocznie z każdego łanu i oddawać dzies. snop. Również sołtysi mają oddawać bpowi dzies. po 18 latach (KK 2, 243); 1467 szl. Jan [sołtys] zL. (GK 18 s. 240, 252-3); 1470-80 w L. 2 L. i karczma sołtysia z rolami (DLb. 2 s. 266-7); 1494 Jakub Gnojnicki sołtys z L. skazany na karę król. XIV grz. za to, że wraz ze swym karczmarzem nie zapłacił czopowego (GK 24 s. 918); 1529 role sołeckie w L. (LR s. 150); 1581 łan sołtysi w L. (ŹD s. 147).

5. 1350-1, 1354-5 wymienieni bezimiennie pleb. z L. (MV2 s. 338, 395, 411); 1470-80 dzies. z łanów kmiec. w L. bpowi krak.; dzies. z łanów sołtysich, ról karczemnych, kolęda, denar Ś. Piotra i meszne od kmieci po 1 ćw. żyta i owsa plebanowi w Porąbce [Uszewskiej] (DLb. 2 s. 266-7); 1529 dzies. snop. z L. wart. 14 grz. bpowi krak.; dzies. snop. z ról sołtysich w L. oraz meszne i owsie ww. plebanowi (LR s. 16, 150).

7. S. Płaza, Sołectwa w powiecie sądecko-czchowskim w. XIII-XVIII, Rocznik Sądecki 9, 1968, s. 130-1.

Uw. W rezultacie przeprowadzonej przez Gawła i Radosta z Łysej Góry lokacji powstały dwie nowe wsie, tj. Poręba Radosta zwana też Wolą Radosta i ostatecznie Łuniową oraz inna Łuniowa, zwana też Wolą Śmiła, a ostatecznie Dołami [→ Doły]. W 1354 r. kompleks łuniowski bpa krak., obejmujący te dwie wsie, powiększył się o wieś Porębę Pawła, pozyskaną od króla Kazimierza W. w zamian za Smardzowice (KK 1, 198), która z czasem przybrała nazwę Porąbki Biskupiej, a ostatecznie Porąbki Uszewskiej. Po tej transakcji bpi krak. przenieśli kościół par. z Łuniowej, tj. Poręby Radosta, do pozyskanej Poręby Pawła, tj. Porąbki [Uszewskiej]. Dok. lokacyjny bpa Nankera z 1321 r. służył Dołom i Łuniowej, o czym świadczą dokumenty z 1387 i 1459 r. → Doły.

1 Choć w dokumencie nie podano, co każdy z zasadźców ma posiadać, można się domyślać, iż obaj otrzymali zezwolenie na założenie i posiadanie 1 karczmy, 1 młyna, piekarni i jatki rzeźniczej.