(1153 Lyszakowo z kop. z XVII w., 1256 Lisacovo, 1308 Lyssakow, 1365 Lyszakow, 1401 Lijzakow, Lyzakow, 1441 Lissakow, 1470-80 Lysakowa, Lysszakowicze), 5 km na S od Jędrzejowa.
1. 1581 pow. ksiąs. (ŹD s. 86); 1470-80, 1594 par. Jędrzejów (DLb. 2 s. 71; WR k. 224v).
2. 1308 pola niegdyś należące do L. przynależą do Łączyna (Mp. 1, 139); 1361 pole w Konarach k. Opatkowic na prawo, naprzeciw L. (Mp. 1, 260; → Konary w par. Nawarzyce, p. 3); 1365 opat Gerard zawiera kontrakt na lokację wsi Sadek w dąbrowie między Opatkowicami a L. (Mp. 1, 277)1Wieś Sadek zmieniła nazwę na Węgleniec po r. 1419, o czym świadczy wpis niedrukowanego dok. opata Wojciecha z tegoż roku do kopiarza kl. jędrz. (BPAN rps 926 s. 72-73). Było to potwierdzenie przywileju na sołectwo w Sadku, → 1365, p. 2. Oba teksty zostały umieszczopne pod nagłówkiem: „Confirmatio privilegium scultetorum in Wygleniecz”. Pozwala to przyjąć, że wieś Sadek zmieniła nazwę na Węgleniec i z taką nazwą występowała na pewno w wieku XVI. W ten sposób upadają też domysły, wg których Węgleniec był tożsamy z osadą → Bechlowo. Nazwa Węgleniec ma może związek z wypalaniem węgla na potrzeby kuźnicy. Węgleniec powstał także na terenach klasztornych, ponieważ dzies. należała do kl. i nie zachował się też osobny dok. lokacji tej wsi; 1529 pkom. krak. Jan z Tęczyna wytycza granice między Mierzawą i Przyłękiem Jana i Andrzeja Tęczyńskich a Słaboszowicami, Potokiem, Łączynem i L. klaszt. jędrz. W szczegółowym opisie granic brak wzmianki o L. (Kopiarz jędrz. → przyp. 2, k. 47-9); 1545 rozgraniczenie Konar, Niegosławic i L. (ad angulorum villa Lysakow). Sprawa wytyczenia granic między Konarami i L. została przełożona na następny termin, szczegóły opisu granic dotyczą zaś Niegosławic i Konar (BPAN rps 926 s. 132-7).
3. Własn. ryc. od ok. 1153 kl. Cystersów w Jędrzejowie. 1153 L. wraz z dzies. wymieniony jako uposażenie w dok. fundacyjnym kl. jędrz., wystawionym przez arcbpa gnieźn. Jana (Mp. 2, 372; → Jędrzejów – klasztor, punkt b); 1256 L. wymieniony w przyw. imm. Bolesława Wstyd, dla kl. jędrz., zwalniającym wsie klaszt. od stanu (Mp. 1, 43); 1365 kmiecie nowo lokowanej wsi kl. jędrz. Sadek są obowiązani do odrabiania jutrzyn na folwarku w L. Każdy z nich ma wysiać 2 korce żyta na zimę i 3 korce owsa na wiosnę, własnym pługiem zaorać, zabronować, zasiać i żąć zboże oraz zawieźć do klaszt. stodoły (Mp. 1, 227; też → p. 2); 1401 → p. 2; 1403 Baryczka rządca z L. nie stawił się przeciw podsędkowi [krak. Dobiesławowi z Koszyc w pow. pilzn. i → Konar] o zabranie kmieciom z L. 5 siekier i 2 motyk na wspólnej dziedzinie (communi hereditate); 1405 ww. podsędek przeciw Piotraszowi rządcy z L. o 7 krwawych ran; tenże rządca uzyskuje termin na wiec przeciw Marcinowi sołtysowi z Przyłęku i przeciw Piotrowi rządcy z L. (ZK 3b s. 95, 673, 686); 1464 Stanisław rządca z L. ma termin z Mikołajem ze Strzeszkowic (ZK 259 s. 66); 1470-80 własn. kl. jędrz. z nadania abpa Jana i jego br. Klemensa → Jędrzejów- klasztor, punkt b.; we wsi 20 L. kmiec., karczma, młyn, ogrody, zagrodnicy, folwark. Kmiecie odrabiają pańszczyznę i powabę, płacą z każdego łanu 1 wiard., oddają jaja, koguty i sery (DLb. 2 s. 71; 3 s. 364); 1529 czynsz w L. 6 1/2 grz. 12 gr (LR s. 250); 1530 pobór w L. z 2 1/21. i karczmy (RP, k. 37); 1533 L. daje sep dla zamku żarnowieckiego (AG, ASK 56, K 2,1, k. 40); 1564 L. daje dla tegoż zamku sep w wys. 3 korców żyta i 10 owsa, płaci 20 gr podatku król. (regalia), a wraz z Łączynem i Węgleńcem płaci 5 fl. robocizny (LS s. 19).
4. 1401 Maciej sołtys z L. zobowiązuje się wobec swoich kmieci, że przedstawi dok. w ciągu 6 tygodni; kmiecie z L. wybierają zgodnie (una vocem) kmieci Piotra i Jana na swych pełnomocników w sporze z sołtysem (KSN 1058, 1061); 1441 Piotr i Jan sołtysi z L. odesłani na roczki ziemskie [ksiąs.] w sprawach z Piotrem i Wisławem z Piskorzowic (GK 7 s. 260-1).
5. 1156 dzies. z L. dla kl. jędrz. → p. 3; 1210 bp krak. Wincenty potwierdza nadania dzies. z m.in. L. dla kl. jędrz., uczynione przez bpów Maura i Radosta (Mp. 2, 380); 1470-80 dzies. snop. i kon. z łanów kmiec. i in. ról wart. 15 grz., czasem do 20 grz. klasztorowi jędrz., który nie pobiera dzies. z ról folw. (DLb. 2 s. 71); 1529 z L. dzies. wart. 6 grz. dla ww. klasztoru (LR s. 250)2W Kopiarzu Jędrzejowskim z Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, datowanym na r. 1610, na k. 167r znajduje się bulla pap. Hadriana wymieniająca dziesięciny z wsi klaszt., w tym z L. Jest to XVI-wieczny falsyfikat, a wymienione w nim miejscowości odpowiadają spisowi dzies. w LR s. 250-1. Bulla ta została przepisana z zaginionego XVI-wiecznego kopiarza klasztoru jędrzejowskiego, do którego odwołuje się kopista cytowanego Kopiarza (np. k. 183, 185, 186v).
6. 1367 mieszcz. jędrz. Wawrzyniec z L. (Kopiarz jędrz. → przyp. 2, k. 107v, świadek w nie drukowanym dok. opata Gerarda w sprawie dzies. z ról plebańskich w Złotnikach).
1 Wieś Sadek zmieniła nazwę na Węgleniec po r. 1419, o czym świadczy wpis niedrukowanego dok. opata Wojciecha z tegoż roku do kopiarza kl. jędrz. (BPAN rps 926 s. 72-73). Było to potwierdzenie przywileju na sołectwo w Sadku, → 1365, p. 2. Oba teksty zostały umieszczopne pod nagłówkiem: „Confirmatio privilegium scultetorum in Wygleniecz”. Pozwala to przyjąć, że wieś Sadek zmieniła nazwę na Węgleniec i z taką nazwą występowała na pewno w wieku XVI. W ten sposób upadają też domysły, wg których Węgleniec był tożsamy z osadą → Bechlowo. Nazwa Węgleniec ma może związek z wypalaniem węgla na potrzeby kuźnicy. Węgleniec powstał także na terenach klasztornych, ponieważ dzies. należała do kl. i nie zachował się też osobny dok. lokacji tej wsi.
2 W Kopiarzu Jędrzejowskim z Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, datowanym na r. 1610, na k. 167r znajduje się bulla pap. Hadriana wymieniająca dziesięciny z wsi klaszt., w tym z L. Jest to XVI-wieczny falsyfikat, a wymienione w nim miejscowości odpowiadają spisowi dzies. w LR s. 250-1. Bulla ta została przepisana z zaginionego XVI-wiecznego kopiarza klasztoru jędrzejowskiego, do którego odwołuje się kopista cytowanego Kopiarza (np. k. 183, 185, 186v).