MAŁYSZYCE

(1257 Malische – z fals. z poł. XIV w. – Mp. 1, 44; 1262 Malissici – z fals. z 1278-1319 – Mp. 1, 58; Malisiche – z fals. z poł. XIV w. – Mp. 1, 59; 1341 Maliszicze – ZDM 1, 41; 1397 Malissicz – ZK 1c s. 556; 1400 Mallissicz – SP 8, 9708; Moeleschicz – KSN 903; Maleschicze, Maleszicze – KSN 905; 1409 Maliszice – ZK 5 s. 117; 1414 Malissicice – ZK 5 s. 454; 1421 Malischicice – ZK 1 s. 157; 1456 Malyschycze – ZK 14 s. 223; 1470-80 Maleschycze, Maloszicze – DLb. 2 s. 97, 209; Malisszyczem – DLb. 3 s. 324; 1478 Maluschicze – GK 20 s. 668) 10 km na S od Szczekocin.

1. 1488 ziemia krak. (GK 22 s. 834); 1488, 1521, 1530, 1581 pow. lel. (GK 22 s. 834; ZK 26 s. 371-2; RP k. 62; ŹD s. 81); 1470-80, 1477 par. S. Wojciecha na przedmieściu Żarnowca [Łany Wielkie] (DLb. 2 s. 209; OK 2 s. 557).

2. 1410 łąka w M. → Lubachowy p. 3a; 1449, 1483 młyn w M. → p. 3a; 1470-80 młyn → p. 3b; 1477 wieś M. oddalona „in quarta parte miliaris” od Żarnowca (OK 2 s. 557); 1570 droga z Krakowa na Śląsk oraz do Wielkopolski i Prus przez Miechów, Żarnowiec, M., Lelów i Krzepice (LDK s. 67).

3. Własn. król., od 1391 w tenucie u Szczekockich -a. Sprawy własnościowe. 1388 Jaszek [tenut.?] z M. (SP 8, 4949, 4949a, uw. 125/19, 130/11)1Jaszek ma sprawę z Jakuszem dz. Sprowy, a więc wsi oddalonej tylko 5 km od M; 1391(?), 1409-32 Jan Szczekocki h. Odrowąż tenut. M. (ZK 5 s. 117, 227, 454; 7 s. 157; 316 s. 256-7); 1391 Władysław Jag. zastawia [Janowi Szczekockiemu] za 100 grz. gr pras. i 96 grz. w monecie obiegowej M. (ZK 316 s. 256-7 – wzm.)2Dok. ten okazały dziedziczki Szczekocin przed sądem ziemskim krak. w Lelowie w 1506 r. Fakt ten oraz wiadomości o posiadaniu wsi M. [w tenucie] przez Jana Szczekockiego w 1409 r. i o pozyskaniu przez niego sołectwa w M. w 1400 r. świadczą że zastaw w 1391 r. otrzymali od króla Szczekoccy, a dokładnie Jan Szczekocki; 1409 Jan ze Szczekocin ręcząc za Jana ze Sprowy i Andrzeja z Brochocic [Grochocic w pow. sand.] ma zapłacić 100 grz. szer. gr Mikołajowi z Wilkowa pod rygorem wwiązania go do wsi M. i sołectwa tamże (ZK 5 s. 117); 1410 → Lubachowy p. 3a; 1414 Jan ze Szczekocin kaszt. lub. ma zapłacić 130 grz. Kmicie z Łowini pod rygorem wwiązania go w charakterze zastawu do swej wsi [w tenucie] M. i do sołectwa tamże (ZK 5 s. 454); 1421 Jan ze Szczekocin kaszt. lub. ma zapłacić 100 grz. półgr Januszowi z Tuliszkowa [woj. kal.] z tytułu poręki za Gniewosza z Dalewic pod rygorem dania Januszowi w zastaw wsi M. z plonami (ZK 7 s. 157).

1432-63 Dobiesław Szczekocki s. Jana, tenut. M., dz. Szczekocin w 1. 1424-63, podstoli sand. 1442-63 (ZK 10 s. 87-8; 14 s. 223; 257 s. 331-2; 312 s. 424; 313 s. 114-5, 117-8, 313-4; 314 s. 108, 118, 125, 127-8; 316 s. 256); 1432 → Grabiec p. 4; Jan z Wilkowa i Piotr z Sadowia ręcząc za Dobiesława ze Szczekocin mają zapłacić 30 grz. półgr Wawrzyńcowi z Mysłowic pod rygorem zapłaty 60 grz. Jeśli nie zapłacą i tej sumy, to Dobiesław da Wawrzyńcowi wwiązanie do 6 kmieci w dziedzinie M. (ZK 312 s. 424); 1440 Dobiesław ze Szczekocin ma zwrócić 50 grz. Mikołajowi z Tęgoborza i Tralowi z Gunic [nie zid.], którzy poręczyli za niego Mikołajowi z Chlewic, pod rygorem zapłaty 100 grz., a w razie niezapłacenia tej sumy ma ich wwiązać do dziedziny M. i do sołectwa tamże (ZK 313 s. 114-5 zp., 117-8); 1442 Władysław Warn. zapisuje [niewymienionej z imienia osobie] za zasługi 200 grz. na wsi M. (ZK 316 s. 256 – wzm.)3Tą osobą był zapewne Dobiesław Szczekocki, władający tenutą małyszycką w 1. 1432-63; 1446 Dobiesław ze Szczekocin ma zapłacić Ściborowi z Trzcieńca 53 grz. pod rygorem wwiązania go w charakterze zastawu do dziedziny M. (ZK 313 s. 313-4); 1449 tenże Dobiesław podstoli sand. zezwala Mikołajowi z Żarnowca na sprzedaż młyna w M. (ZK 316 s. 256 – wzm.); tenże Dobiesław ma zapłacić 150 grz. Janowi s. Klemensa z Moskorzowa, swemu zięciowi, pod rygorem wwiązania go w charakterze zastawu do dziedziny M. (ZK 257 s. 331-2); 1456 Dobiesław ze Szczekocin zastawia za 200 grz. Stan. Jelitce z Podstola [nie zid.] wieś M. (ZK 14 s. 223); 1459 Jan s. Klemensa z Moskorzowa oświadcza, że został spłacony przez Dobiesława ze Szczekocin z tytułu 80 grz. posagu ż. Katarzyny c. Dobiesława, zapisanych na wsi M.; tenże Jan w sprawie z Dobiesławem o 80 grz. Trzaska włodarz Dobiesława oświadcza, że wwiązał Jana do czynszu w M., ale Jan wolał wwiązanie do całej wsi M. i robocizn (ZK 314 s. 108, 118); → p. 6; 1460 Dobiesław ze Szczekocin podczaszy sand. ma zapłacić Stan. Świętopełkowi z Zawady 150 grz. z tytułu posagu c. Zofii ż. Stanisława i 100 grz. długu pod rygorem wwiązania go do wsi M. i sołectwa tamże (ZK 314 s. 127-8); 1462 → p. 3b; 1464 → p. 6.

1467-85 Jan Szczekocki s. Dobiesława, tenut. M. (ZK 152 s. 121-2; 314 s. 257, 282; GK 20 s. 462-3, 668-9; 21 s. 459, 752-3, 859, 868; OK 2 s. 557; DLb. 2 s. 97, 209; SP 2, 4281); 1467 → Grabiec p. 4; 1470 Jan ze Szczekocin zastawia za 270 grz. Stanisławowi z Zawady wieś M. Stan. Zawadzki umarza i kasuje zapis, jaki miał na tej wsi od zm. Dobiesława ze Szczekocin [ojca Jana] (ZK 314 s. 257); Stan. Świętopełk z Zawady ma dać w 500 grz. br. Jerzemu i Łukaszowi z Zebrzydowic i Przechodów zastaw w M. (GK 19 s. 252); 1470-80 M. własn. król. [w tenucie] Szczekockiego h. Odrowąż (DLb. 2 s. 97, 209); 1471 Stanisław z Zawady oświadcza, że Jan ze Szczekocin zadośćuczynił mu z racji 270 grz. za wieś M. (ZK 314 s. 282); 1476 Jan ze Szczekocin ma zapłacić Stanisławowi z Zawady 60 grz. z tytułu poręki za Jana z Pilicy kaszt. biec, pod rygorem wwiązania Stanisława do wsi M. (GK 20 s. 462-3); 1478 Jan ze Szczekocin zastawia za 20 grz. Stanisławowi z Zawady karczmę w M. (GK 20 s. 668-9); 1481 Jan Szczekocki zastawia za 100 fl. węg. Pawłowi z Sadowią wieś M. z folwarkiem, karczmą kmieciami i czynszami (GK 21 s. 459); 1483 tenże Jan zastawia za 100 fl. węg. temuż Pawłowi M. (GK 21 s. 752-3); Jan ze Starzyn zastawia za 30 fl. węg. Mikołajowi z Solcy młyn w M., który niegdyś wziął w zastaw od Jana ze Szczekocin zm. Piotr ze Starzyn (ZK 316 s. 69); → p. 6.

1488-97 Wojciech Szczekocki s. Jana, tenut. M. (GK 22 s. 834-5; 23 s. 890-1; 26 s. 512-3; ZK 316 s. 163, 171); 1488 Jakub z Dębna kaszt. i star., krak. odstępuje swym [przysposobionym] wnukom, ss. zm. Jana ze Szczekocin Wojciechowi, Jakubowi i Michałowi, wieś M., którą wspomniany Jan zastawił Stan. Płazie z Mstyczowa za 400 grz. (GK 22 s. 834-5); 1492 z podziału dóbr między br. rodz. Wojciechem i Michałem ze Szczekocin starszemu Wojciechowi przypada m. Szczekociny z przedmieściem czyli wsią [Szczekociny], a ponadto wsie M., Bonowice i Grabiec (GK 23 s. 890-1); 1493 Wojciech ze Szczekocin zapisuje ż. Katarzynie c. Jana Gagowskiego [z Gagowy na Kujawach] 600 fl. posagu i tyleż wiana na połowie dóbr dziedz.: m. Szczekociny, przedmieściu, wsiach M., Grabiec i Bonowice, na całym dworze w Szczekocinach, młynie pod dworem i wielkiej sadzawce pod dworem (ZK 316 s. 163); → Grabiec p. 4.

1502 na mocy ugody między Kat. Szczekocką wd. po Wojc. Szczekockim a cc. Anną i Elżbietą córkom przypada 8 mieszczan w Szczekocinach i wieś M. (GK 28 s. 705-6); 1503 → p. 6.

1511-28 Erazm Szczepanowski tenut. M., dz. Szczekocin 1511-30, Raszkowa i Sprowy, mąż Anny Szczekockiej (ZK 316 s. 318-9; 317 s. 71, 207; 26 s. 371-2); 1511 → Lusławice Dolne i Górne p. 3B4W haśle → Lusławice Dolne i Górne błędny odczyt „na Małuszycach” zamiast „na Małyszycach”; 1515 Erazm Szczepanowski ze Szczekocin i M. ma zapłacić 100 fl. Jakubowi Pieczowi z Tarnowej Góry pod rygorem wwiązania go do wsi M. i sołectwa tamże (ZK 317 s. 71 zp.); 1521 Erazm Szczepanowski ze Szczekocin i Raszkowa tenut. M., odstępując od pow. lel., ma zapłacić 50 grz. Erazmowi Gładyszowi z Polnej pod rygorem wwiązania go w charakterze zastawu do wsi M. w pow. lel. (ZK 26 s. 371-2); Erazm Szczepanowski ze Sprowy i M. zastawia za 300 fl. Stan. Górskiemu z Gór pstar. krak. dobra dziedz. Sprowę i M. (ZK 317 s. 207); 1522 Elżbieta ż. Mik. Taszyckiego z Lusławic podsędka ziemskiego krak. zrzeka się za zgodą męża na rzecz [swego szwagra] Erazma Szczepanowskiego dóbr dziedz. po ojcu i matce, tj. Szczekocin, Raszkowa, Sprowy, jak też sum pieniężnych na dobrach M. i sołectwie tamże oraz części wsi Grabiec i Bonowice (ZK 317 s. 216).

1528-31 Stanisław Płaza z Mstyczowa tenut. M. (ZK 316 s. 315-6; MS 4, 5991); 1528 Erazm Szczepanowski dz. Szczekocin odstępuje Stan. Płazie z Mstyczowa dobra M. wraz z dziedz. sołectwem; tenże Stanisław tenut. M. z tytułu odstąpienia temuż Erazmowi M. zobowiązuje się pod zakładem 700 fl. bronić go od roszczeń ze strony Daniela z Bolemowa [Mazowsze, dziś Bolimów] pleb. w Pobiedniku (ZK 316 s. 315-6); 1531 Zygmunt I zapisuje w dożywocie Stan. Płazie z Mstyczowa pstar. ośw., tenut. M. w ziemi krak. i jego ż. Annie z Grzegorzowic 646 grz. i 100 grz. szer. gr na tejże wsi M. i sołectwie tamże, a także zatwierdza na ich prośbę dok. Kazimierza W. z 1341 r. dotyczący tego sołectwa (MS 4, 5991; 4 Suppl. 137); 1531-52 Anna Płazina z Grzegorzowie i Wysocic ż. Stan. Płazy, tenut. M. (MS 4, 5991; 4 Suppl. 137; OK 98 s. 1047-9).

1533 M. własn. król. w kluczu żarnowieckim w stwie nowokorczyńskim w zastawie u szlachty (ASK LVI, K 2, I, k. 40v); 1554 Zygmunt August zachowuje Jana Płazę w dożywotnim posiadaniu wsi M. w ziemi krak. (MS 5, 6464); 1564-5 M. własn. król. w kluczu żarnowieckim w stwie nowokorczyńskim w tenucie u Płazy (LS s. 7, 18); 1569 Zygmunt August nadaje Katarzynie z Dziaduszyc ż. Jana Płazy z Mstyczowa w dożywotnie posiadanie wieś M. w pow. ksiąs. po udzieleniu królowi czwartej cz. zapisu na niej (MS 5, 4019).

-b. Kmiecie. 1432 6 kmieci → p. 3a; 1459 Grabałdto kmieć z M. → p. 6; 1462 Stanisław z Zawady staje przy swym kmieciu Stanisławie z M. w sprawie z Mikołajem dz. Raszkowa (ZK 315 s. 5); 1464 Tomasz kmieć → p. 6; 1470-80 10 ł. kmiec. (DLb. 2 s. 97, 210; 3 s. 324); 1503 → p. 6.

-c. Areał, folwark, karczma, pobór. 1470-80 10 ł. kmiec., karczma z rolą, 2 zagrody z rolami, młyn z rolami, folwark król. (DLb. 2 s. 97, 210; 3 s. 324); 1478, 1481 karczma → p. 3a; 1530 pobór z 3 ł.. i karczmy dorocznej (RP k. 62); 1564 kmiecie z wsi M. oddają dla stwa 10 1/2 korca owsa po 5 gr, 7 kogutów po 1 gr, 7 serów po 9 den. i 70 jaj po 3 gr (LS s. 18).

4. 1341 Kazimierz W. daje Więckowi mieszcz. lel. sołectwo w M. w zamian za cz. wójtostwa w → Lelowie [p. 4b]; 1397-1400 Więcław, Więcek sołtys z M., z → Mełchowa 1400-6, dz. sołectwa w → Swoszowej 1415-23 (ZK 1c s. 556; KSN 903, 905, 910, 1014-5; SP 8, 9708)5Co prawda Więcek pisał się z Mełchowa aż do 1422 r., jednak już w 1406 r. sprzedał tę wieś Wydżdze z Przyłęku h. Rawa (ZK 311 s. 26); 1400 Więcław, Więcek sołtys z M. odstępuje Janowi Szczekockiemu ze Szczekocin odziedziczone po ojcu sołectwo w M. w zamian za wieś Mełchów (KSN 903, 905; SP 8, 9708); 1401 sługa Jana ze Szczekocin ustanawia Więcława z Mełchowa swym zachodźcą w sprawie, którą ma z Mikołajem z Woli o sołectwo w M.; Elena ż. Mikołaja z Woli w sprawie z tymże Więcławem o sołectwo w M. (KSN 1014-5); Piecz z Przełubska ręczy Janowi ze Szczekocin za Więcka z Mełchowa z racji sołectwa w M. (ZK 3a s. 244); 1409 → p. 3a; 1410 → Lubachowy p. 3a; 1414, 1440, 1460 → p. 3a; 1467 → Grabiec p. 4; 1497 Wojc. Szczekocki ze Szczekocin zobowiązuje się zapłacić 40 fl. węg. długu Więcławowi, czyli Świętopełkowi z Zawady, do ś. Marcina [ 11 XI] pod rygorem wwiązania go do całego sołectwa w M. (GK 26 s. 512-3); 1515, 1522, 1528, 1531 → p. 3a; 1569 Jan Płaza z Mstyczowa odstępuje swemu najstarszemu synowi Janowi sołectwo w M. w pow. ksiąs. (MS 5, 4090).

5. 1257 Bolesław Wstydl. nadaje kl. Klar. w Zawichoście [pow. sand.] dzies. m.in. w M. (Mp. 1, 44 – fals. z poł. XIV w.; B. Ulanowski, O założeniu → p. 7, s. 15-6; Matuszewski Imm. s. 308-12); 1262 tenże przenosząc kl. Klar. z Zawichostu do Skały potwierdza posiadanie dzies. m.in. w K. (Mp. 1, 58-9 falsyfikaty z 1278-1319 i z poł. XIV w.; B. Ulanowski, O założeniu → p. 7, s. 20-7; Matuszewski Imm. s. 308-12); 1382 Maciej kan. krak. i pleb. w Żarnowcu, kupiwszy od kl. S. Andrzeja w Krakowie za 120 grz. czynsz wart. 12 grz. z cła w Żarnowcu i Słomnikach, wypłaca klasztorowi 73 grz., a za pozostałe 47 grz. nadaje i wyznacza klasztorowi „frumenta” [= dzies.] m.in. w K. (Mp. 1, 363); 1470-80 dzies. snop. i kon. po 4 kity z 10 ł. kmiec. w M. dla kl. Klar. przy kościele Ś. Andrzeja w Krakowie, a także dzies. snop. w gonitwę z ról karczemnych, z ról zagrodniczych i z ról młyńskich w M. dla tegoż kl. o łącznej wart. 12 grz.; dzies. snop. z niektórych ról karczemnych i z folwarku król. w M. plebanowi w Żarnowcu (DLb. 2 s. 97, 210; 3 s. 324)6Według DLb. 2 s. 97 i DLb. 3 s. 324 wart. dzies. z samych łanów kmiec. wynosiła 5 grz; 1477 Maciej z Kobylina prof. teologii, dziekan Ś. Floriana, pleb. w Żarnowcu w sprawie z Janem ze Szczekocin o dzies. z ról Jana w M. wart. 2 grz. Dzies. należy do plebana (OK 2 s. 557); 1529 dzies. snop. z ról kmiec. w M. wart. 7 grz. dla kl. Klar. przy kościele Ś. Andrzeja w Krakowie; dzies. snop. z ról folw. w M. wart. 1 kopy gr dla pleb. w Żarnowcu (LR s. 110, 317); 1552 Jan Wilkowski dzierż, dziesięcin w M. pozywa Annę Płazinę z Wysocic o dzies. zbożową z ról kmiec. w M., która należy do kl. [Klar. przy kościele] Ś. Andrzeja w Krakowie i do niego jako dzierżawcy, a którą Anna zwiozła w 1551 r. do swego spichlerza, bezprawnie trzymała i zabroniła wydawać na użytek ww. klasztoru. Wyrokiem sądu Anna zostaje obłożona karami kośc. i ma zapłacić Wilkowskiemu równowartość dzies. (OK 98 s. 1047-9); tenże Jan dzierż, dzies. w M. występuje przeciwko kmieciom z M. o zatrzymanie w ubiegłym roku dzies. kon. (OK 98 s. 1135).

6. 1459 Falisław z Dąbrowicy w sprawie z Grabałdtem kmieciem z M. i jego panem Dobiesławem ze Szczekocin o 4 rany krwawe (ZK 314 s. 125); 1464 Stanisław z Zawady ręczy Wierzbięcie z Wilkowa za kmiecia Tomka, który zbiegł z Jeziorowic do M., że odbuduje [zrujnowane] domostwa w Jeziorowicach, o co był przez Wierzbiętę pozwany (ZK 314 s. 175); 1483 18 VII, 27 VIII Kazimierz Jag. staje przy swoich kmieciach ze wsi Łany w sprawie o kary z Janem ze Szczekocin tenut. M. (GK 21 s. 859, 868; SP 2, 4281); 1503 Jan z Marcinowic w sprawie z siostrami rodz. Anną i Elżbietą dziedziczkami Szczekocin, tenutariuszkami M. o postawienie przed sądem zagrodnika Piotra Piecza zbiegłego z Karczowic do wsi w ich tenucie M. (GK 28 s. 1115); 1564 Płaza tenut. M. zbiera pasze do M. i odejmuje [zajmuje] bór mimo protestów poddanych wsi Łany (LS s. 7).

7. B. Ulanowski, O założeniu kl. S. Andrzeja w Krakowie i jego najdawniejszych przywilejach, „Pamiętnik Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny i Historyczno-Filozoficzny” 6, Kr. 1887, s. 15-6, 20-7; J. Laberschek, Miejscowości gminy żarnowieckiej w okresie przedrozbiorowym, w: Żarnowiec. Szkice z dziejów, Kr. 1998, s. 25-34; tenże, Początki i rozwój miasta Szczekociny do końca XV w. Uwagi do genealogii Szczekockich herbu Odrowąż, w: Patientia et tempus. Księga jubileuszowa dedykowana doktorowi Marianowi Korneckiemu, Kr. 1999, s. 105-120.

1 Jaszek ma sprawę z Jakuszem dz. Sprowy, a więc wsi oddalonej tylko 5 km od M.

2 Dok. ten okazały dziedziczki Szczekocin przed sądem ziemskim krak. w Lelowie w 1506 r. Fakt ten oraz wiadomości o posiadaniu wsi M. [w tenucie] przez Jana Szczekockiego w 1409 r. i o pozyskaniu przez niego sołectwa w M. w 1400 r. świadczą że zastaw w 1391 r. otrzymali od króla Szczekoccy, a dokładnie Jan Szczekocki.

3 Tą osobą był zapewne Dobiesław Szczekocki, władający tenutą małyszycką w 1. 1432-63.

4 W haśle → Lusławice Dolne i Górne błędny odczyt „na Małuszycach” zamiast „na Małyszycach”

5 Co prawda Więcek pisał się z Mełchowa aż do 1422 r., jednak już w 1406 r. sprzedał tę wieś Wydżdze z Przyłęku h. Rawa (ZK 311 s. 26).

6 Według DLb. 2 s. 97 i DLb. 3 s. 324 wart. dzies. z samych łanów kmiec. wynosiła 5 grz.