MIECHÓW

(1198 Mechou, Meschou - Mp. 2, 375; 1208 de Meschow, Miechow - Mp. 2, 378-9; 1214 Mechouia - Mp. 2, 383; 1225 Mecehou - Bullarium 1, 206; 1232 Meschovia - Pol. 1, 21; 1235 domus Mekouiensis; 1247 de Mecouia - Mp. 2, 428; 1262 Mochouia - Mp. 2, 461; 1310 de Mechow - KRK s. 22; 1367 Mecho - Krzyż. 215; 1402 de Mechaw - Kacz. 1293; 1432 Meschow - Bullarium 5, 145; 1456, 1470-80 Myechow - GK 13 s. 829; DLb. 3 s. 1n.; 1501 Michow - Decreta 2, 836) osada targowa, od 1290 miasto.

Treść hasła. 1. Przynależność terytorialna. 2A. Położenie, granice, topografia miasta, obiekty gospodarcze. 2B. Przedmieścia. 2C. Drogi, cło. 3Aa. Sprawy własnościowe, przywileje, domy, ogrody, obiekty gospodarcze. 3Ab. Folwark klasztorny. 3B. Powinności mieszczan na rzecz króla i klasztoru. 3C. Mieszczanie i ich sprawy. 3D. Rzemiosło i handel. 3E. Targ, jarmarki. 4A. Lokacja, przywileje miejskie, wójtostwo i wójtowie. 4B. Władze miejskie. 4C. Działalność władz miejskich. 4D. Sąd gajony wójtowsko-ławniczy i sąd radziecko-wójtowski i ich działalność. 5A. Parafia klasztorna, szpital. 5B. Szkoła. 6A. Wydarzenia i incydenty lokalne. 6Ba. Osoby świeckie pochodzące z M. 6Bb. Duchowni pochodzący z M. 6Bc. Studenci i graduaci Uniwersytetu Krakowskiego z M. i ich kariery. 7. Literatura i dodatkowe skróty. 8. Zabytki kultury materialnej.

1. 1360, 1422 dystr. miech. (Mog. 76; Kacz. 3483); 1438 dystr. miech. → Miechów-klasztor p. 3A; 1490 n., pow. krak. [=ksiąs.] (ŹD s. 437); 1581 pow. ksiąs. (ŹD s. 92); 1470-80, 1529 par. kl. własna (DLb. 3 s. 3-4; LR s. 184-5 - meszne); 1334 dek. Prandocin; 1335 dek. Sławice; 1345 n., 1358, 1373-5 dek. Wysocice (MV 2 s. 187 n.; 9 s. 4, 24).

2A. Położenie, granice, topografia, obiekty gospodarcze.

Położenie i granice. 1198 wieś Strzeżów w pobliżu M. → Miechów-klasztor, p. 3A; 1335 wieś Skwolna [później Wola Bukowska] ma być lokowana w zaroślach między wsią klasztorną → Kalina [Mała] i m. M. (Mp. 3, 643); 1378/9-80/1 Chodów blisko M. (MPHn. 10 s. 68, 104, 116); 1423 niwa za Klinem w Piotrowicach [par. Nasiechowice] k. granicy miech. [z M.] (ZK 195 s. 173); 1425 Witowice k. M. (ZDK 2, 254); 1453 Wola pod M. (OK 1 s. 586, 599); 1456 gaj w Sławicach pod Wolą Bukowską i pod M. (sub Vola Bukowska ad partem Miechoviensis; sub Myechow - GK 13 s. 813, 829); [przed 1458] z góry Chełm w ziemi sier. w jasny dzień widać pewne miasta, m.in. M. (DHn., lib. 1-2 s. 104); 1470-80 M. leży 5 mil od Krakowa; role kmiece i karczemne w Woli Więcławskiej w par. Więcławice rozciagają się na E w kierunku M. i Wilkowic; M. graniczy z Komorowem, Zagorzycami, Kamieńczycami, Wolą Podmiejską, Kaliną Małą, Parkoszowicami, Siedliskami, Wolą Kalińską (DLb. 1 s. 262; 2 s. 48; 3 s. 4-5, 20-4); 1490 wsie Biskupice, Witowice i Lgota leżą pod m. M. (ŹD s. 438); 1552 granice między Kaliną Mniejszą [Małą] a Zarogowem dochodzą do granic M. i Parkoszowic, Woli Bukowskiej i Sławic, stąd idą przez gaj zw. Góry, który z prawej strony należy do Parkoszowic, a z lewej do Sławic, do wielkiej drogi [z Krakowa do M.] i stąd biegną k. drogi publicznej z M. k. gaju zw. Góry Parkoszowskie; M. graniczy z Parkoszowicami, Wolą Bukowską i Sławicami → Miechów-klasztor p. 3B.

Topografia. 1290 M. może być lokowany na 600 [!] wolnych łanach → p. 4A; 1344 zaczęto robić staw w pobliżu M. (RMiech., s. 125); 1384 łan Arnolda → p. 3A; 1388, 1390 wołny łan Arnolda w m. M. → Miechów-klasztor p. 3A; 1394 dom z siedliskiem Burej [ż. Burego] i role zw. Czerniskiej (Czirniskey) w m. M. (KSN 309; ZDM 1, 209); wolny łan z folwarkiem położony między łanami wójta i Arnolda → p. 3Ab; 1403 łan Jarnołtowski [=Arnoldowski] przed M. → Miechów-klasztor p. 3A; 1408 ogród → p. 3Aa; 1408-9 zbudowano 2 sadzawki k. folwarku, niższą i wyższą (RMiech., s. 132); 1410 dom murowany przylegający od północy do murowanego browaru kl. → p. 3Aa; 1470-80 kl. Kan. Reg. Grobu Pańskiego leży tak blisko m. M., że wchodzi się do niego wprost z rynku przez cmentarz; M. liczy 70 domów, łany miejskie, 16 zagród, 26 jatek rzeźniczych, jatki piekarskie (DLb. 3 s. 3-4); 1477-8 dom narożny Jana Narożnego w M. k. kościoła → p. 3C; 1501 ratusz → p. 3C; 1558-65 ulice w M.: Olkuska, Skalbmierska, Do Łaźni, Kowalska, Ś. Krzyża (Z. Pęckowski, Miechów → p. 7, s. 234: według księgi ławniczej w arch. par. w M.); 1581 w M. 29 ł. miejskich (ŹD s. 161).

Młyny, słodownia i browar, łaźnia. 1335-47 rodzina Tworków słodowników z M. działa w Krakowie → p. 6Ba; 1344 młyn w sąsiedztwie klasztoru (RMiech., s. 125); 1349 kl. Bożogr. pobiera 4 grz. czynszu z młyna → p. 3Aa; 1410 murowany browar → wyżej; 1470-80 2 młyny nad rz. Cichą (DLb. 3 s. 4); 1482 słodownia → p. 3C; 1529 3 młyny, folusz i słodownia, łaźnia → p. 3Aa.

2B. Przedmieścia. 1354 → Miechów-klasztor, p. 3A; 1429 Maciej Bury zagrodnik i Piotr Kozieł obaj z przedmieścia M. → p. 3C; 1446 Wola przedmieście M. (OK 8 s. 893).

2C. Drogi, cło. 1398, 1409, 1426 role wsi Prądnik Czerwony dochodzą do drogi z Krakowa do Prądnika i M. (Tyn. 125, 139, 159); 1421 Agata ż. Przecława z Węchadłowa daje kośc. w Racławicach m.in. 2 stajania roli k. drogi miech. [z M. do Racławic] i k. Kościejowskiego Ujazdu [w → Kościejowie] (ZK 195 s. 98); 1421, 1451 droga z Krakowa przez Kleparz do M. (KUJ 2, 166; Katalog UJ, 132); 1432 w Zarogowie 4 zagony k. drogi miech. (ZK 197 s. 185); 1444 rola w Racławicach k. drogi miech. (ZK 256 s. 369); 1452 karczma w Masłomiącej k. wielkiej drogi z M. do Krakowa (ZK 14 s. 88); 1462 droga ze Skalbmierza do M. (ZK 258 s. 331); 1465 droga z Janikowic do M. (ZK 260 s. 89); 1470-80 droga publ. z Książa [Wielkiego] do M. (DLb. 3 s. 474); 1472 gaj w Wilczkowicach k. drogi miech. (ZK 18 s. 134); 1475 rola w Wilczkowicach k. drogi miech. (GK 20 s. 242); 1492 droga z → Marchocic do M. (GK 23 s. 864); 1496 droga król. przez Porębę Dzierżną i Szreniawę do M. (ZK 263 s. 375); droga z Wieliczki do M. przez Mogiłę i Słomniki → p. 3D; 1498 droga król. z M. [do Proszowic] → p. 3E; 1499 przez łan w Klonowie biegnie droga publiczna ze Skalbmierza w kierunku M. (ZK 153 s. 235); 1501 droga z M. do Uliny → p. 3E; droga król. z Olkusza do M. → p. 3E; 1502 droga król. z M. do Krakowa (GK 28 s. 608); 1503 droga publiczna z M. do Brzuchani → p. 3E; 1505 łan w Przełaju k. drogi miech. (ZK 264 s. 202); 1506 droga król. z M. do Czapel (ZK 264 s. 233); 1530 karczma Kaszczor w Rokitnie [k. Szczekocin] w pobliżu drogi do M. i do Wolbromia → Kaszczor; 1538 droga z M. do Skalbmierza → Klin; 1538/9, 1564 komora celna w M. (ASK, Oddz. XIII, rps 6; LK 2 s. 135); 1545 droga z M. do Koszyc → Jelowice p. 2; 1552 drogi z Zarogowa do M. i z M. do Sławic; wielka droga z Krakowa do M. → Miechów-klasztor p. 3A; 1569 wielka droga alias gościniec z M. do Krakowa → Dłubnia rzeka; 1570 droga z Krakowa na Śląsk i do Wielkopolski oraz Prus przez M., Żarnowiec, Lelów i Krzepice; droga z Żarnowca do M.; mieszcz. biorą w M. czworakie cło: jedno dla Króla Jegomości, drugie dla kasztelanii wojn., trzecie dla pana wojskiego, czwarte dla mniszek od Ś. Jędrzeja w Krakowie, na które to cła nie okazali żadnych dok.; droga z M. do Piotrkowa, na Mstyczów i Secemin, idzie przez las → Głogów; gościniec z Proszowic do M. (LDK s. 67-9, 72; AS rps 19 s. 245); 1578 k. gaju zw. Zapusta należącego do Pełcznicy biegnie droga prowadząca z okolicznych wsi do M. → Gruszów p. 2; 1579, 1581 droga z Miechowa do Olkusza → Buk p. 2; 1582 droga albo drożysko z Jelowic i wsi okolicznych do M. → Jelowice p. 2; 1585 gościniec z Dziaduszyc, Nieszkowa, Słaboszowa i in. wsi sąsiednich do m. M. (ZK 406 s. 206, 451); droga zw. Makowska z Makowa do m. M. (ZK 406 s. 303).

3A. Własność ryc. do 1163, następnie kl. Bożogr. 3Aa. Sprawy własnościowe, przywileje, domy, ogrody, obiekty gospodarcze (przywileje miejskie → p. 4A).

1162 - przed 1163 Jaksa z M., dz. Komorowa i Zagorzyc, wzmiankowany od 1149 - zm. 1176 (G. Labuda, Jaksa z Miechowa, PSB 10 s. 340-1; A. Wędzki, Słownik starożytności słowiańskich, t. 2, Wr. 1965, s. 309-10; J. Bieniak, Polska elita polityczna XII w., w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 4, W. 1990, s. 67-107; M. Cetwiński, Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Biogramy i rodowody, Wr. 1982, s. 10-12; K. Mosingiewicz, Jeszcze o zagadce Jaksy, RH 52, 1986, s. 141-56; J. Rajman, Dominus - comes - princeps. Studium o Jaksach w XII w., SH 33, 1990, z. 3-4, s. 347-69; G. Labuda, Około datacji dokumentów fundacyjnych klasztoru premomstrateńskiego w Grobe (1159, 1168?, 1177-1179). (Przyczynek do dyskusji nad identyfikacją Jaksów), w: Personae, colligationes, facta, Toruń 1991, s. 13-25; R. Kiersnowski, Jaksa i jego monety. (Na marginesie rozprawy J. Bieniaka: Polska elita polityczna XII w.), w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 5, W. 1992, s. 153-60; J. Rajman, Pielgrzym i fundator. Fundacje kościelne i pochodzenie księcia Jaksy, NP 82, 1994, s. 5-34; J. Wenta, Jaksa z Miechowa i krakowskie tablice paschalne, SH 39, 1996, z. 1, s. 3-13; Marek L. Wójcik, Małopolanin czy Połabianin? Głos w dyskusji nad problemem pochodzenia Jaksy, w: Viae historicae, Wr. 2001 s. 261-73)¹Zestawiono tu najnowszą literaturę do osoby Jaksy, bez relacjonowania dyskusji w historiografii o identyczności bądź nie Jaksy z M. z Jaksą z Kopanicy księciem Sprewian; 1162 Jaksa [dz. M.] wyruszył do Jerozolimy i w 1163 r. sprowadził do M. braci Grobu Świętego z jednym kanonikiem wysłanych przez patriarchę Monacha (RMiech., s. 123)²O wyprawie Jaksy do Jerozolimy zob. M. Gładysz, O zapomnianych polskich krzyżowcach - kilka uwag na marginesie wypraw jerozolimskich księcia Henryka sandomierskiego i Jaksy z Miechowa, w: Książęta, urzędnicy, złoczyńcy, Gdańsk 1999, s. 45-64; tenże, Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII-XIII w., W. 2002, s. 106-15; [1163-73] 1198 Monach patriarcha kościoła Zmartwychwstania Pańskiego w Jerozolimie poświadcza, że pan Jaksa sprowadził do Polski braci i kan. jerozolimskiego kościoła Świętego Grobu i za zgodą ks. Bolesława podarował mu [=zakonowi] trzy wsie: M., Zagorzyce i Komorów. Książę, chcąc zabezpieczyć tę darowiznę, uwolnił wszystkie wsie, które kl. będzie posiadał, od wojny, grodu, poradlnego, stróży, powozu, podwody i jurysdykcji mincerza → Miechów-klasztor p. 3A.

1232 Henryk ks. krak. i śląski zwalnia wieś M. od świadczeń na rzecz stołu książęcego, zatwierdza jej także zwolnienie od sądownictwa targowego, od [prawa] karczmy, i od sądownictwa książęcego → Miechów-klasztor p. 3A; 1259 Bolesław Wstydl. potwierdza kl. Bożogr. wolności nadane M. przez swoich poprzedników → p. 4; 1284 Leszek Cz. potwierdza powyższy przywilej (ZDM 1, 8; Mp. 2 s. XXXVIII nr 23 - regest).

1349 brat Mikołaj skarbnik i włodarz kl. Bożogr. w M. zeznaje przed Arnoldem z Chaussin scholastykiem krak. i nuncjuszem papieskim, że pobiera w M. 6 grz. czynszu, 5 grz. dzies., 4 grz. z młyna i 1½ grz. z ról folw. (Mp. 3, 692); 1354 Kazimierz W. zatwierdza kl. Bożogr. posiadłości i przywilej imm. Bolesława Wstydl. z r. 1256 i nadaje jego dobrom, m.in. m. M. z przedmieściami, imm. sąd. i ekon. → Miechów-klasztor p. 3A; 1388 kl. Bożogr. kupuje od Machny z Pstroszyc dziedzinę w Pstroszycach m.in. za wolny łan Arnolda w M.; 1390 kl. odkupuje za 60 grz. od Machny ten łan → Miechów-klasztor p. 3A; 1394 Dorota ż. Jana ze Mstyczowa i Katarzyna ż. Piotra Wiganda z Krakowa ustanawiają Marcina s. Zyndrama [=Irzmana] z M. swym zachodźcą w sprawie zamiany z prep. miech. dziedziny w Komorowie za dom i ½ domu z siedliskiem w M.; taż Dorota, Marcin s. Irzmana vel Hermana z M. i ww. Katarzyna ż. Wiganda z Krakowa, za pośrednictwem swego zachodźcy Andrzeja, sprzedają i zamieniają z kl. miech. całą swoją cz. w → Komorowie w zamian za dom z siedliskiem zw. Burej [ż. Burego] i role zw. Czerniskiej (Czirniskey) w M. i za 30 grz. gr pras. (KSN 303, 309; ZDM 1, 209); → p. 3Ab; 1399 kl. Bożogr. odstępuje Mikołajowi z Brzuchani dom w M. za dziedzinę w Brzuchani → Miechów-klasztor p. 3A; 1408 Mikołaj krewny Krzesława ongiś kucharza kl. miech. zawiera ugodę z Michałem nowym prep. miech. o ogród w M. o długości 1 morgi w ten sposób, że prep. zapłaci Mikołajowi za ten ogród 2 grz. w gotówce, a Mikołaj zrzeknie się wszystkich praw do tego ogrodu po rodzicach i po Krzesławie (KSN 2147); 1408-9 prep. zbudował 2 sadzawki k. folwarku, wyższą i niższą → p. 2A; 1410 Michał prep. miech. ukończył budowę domu murowanego, przylegającego od północy do murowanego browaru, który także ten prepozyt zbudował (RMiech., s. 132); 1429 sukiennicy płacą kl. 5 gr czynszu (Dispositio privilegiorum, scatula 3, nr 61 - cyt. za Z. Pęckowski, Miechów → p. 7, s. 120).

1470-80 własn. kl. Bożogr. z nadania rycerza Jaksy; w M., 70 domów, łany miejskie, 16 zagród, 26 jatek rzeźniczych, 20 jatek szewskich, jatki piekarskie, 2 młyny nad rz. Cichą; mieszcz. płacą klasztorowi z każdego łanu 14 sk., 1 gr od domu i działki, 1 gr gutowego [od szynku], dają sep 1 ćw. żyta i 1 ćw. owsa; zagrodnicy płacą czynsz i odrabiają 1 dzień w tygodniu; rzeźnicy płacą od jatki 21 gr i kamień łoju; piekarze płacą po 3 gr na każde Suche Dni (DLb. 3 s. 4).

1529 kl. pobiera czynsze: z ról miejskich 15½ grz. i 19 gr; z młyna dziedz. 8 grz.; z folusza 12 grz.; od szewców 8 grz.; od rzeźników 9 grz.; z łaźni 6 grz.; od każdego domu 3½ grz. i 6 gr; z młyna i słodowni w miejsce mlewnego 30 grz.; z młyna nowego 8 grz.; czynsz z miasta 50 grz. (LR s. 184-5).

3Ab. Folwark kl. [dawniej wójtowski]³Lokacyjne wójtostwo zostało wykupione przez klasztor w 1365 r., następnie zamienione na folwark klaszt., na planie miasta z 1864/65 (repr. Z. Pęckowski, Miechów → p. 7, wklejka) widoczne jako Wielko-Zagórze, tj. teren nad rz. Miechówką po NE stronie miasta (B. Krasnowolski, Lokacyjne układy → p. 7, s. 131). 1349 → p. 3Aa; 1394 Gotfryd i Jan bracia Franka z M. oświadczają, że sprzedali za 100 grz. szer. gr pras. i konia wart. 10 grz. Stanisławowi prep. miech. wolny łan z folwarkiem, położony między łanami wójta i Arnolda i wolną jatkę w m. M. (KSN 314); 1406 włodarz kl. miech. [na folwarku] → p. 3C; 1408-9 urządzono 2 sadzawki k. folwarku, niższą i wyższą → p. 2A; 1442 Anna z folwarku klaszt. w M. (OK 6 s. 414); 1470-80 w M. dobry folwark kl. (DLb. 3 s. 4).

3B. Powinności mieszczan na rzecz władcy i klasztoru. 1232 Henryk ks. krak. i śląski zwalnia wieś M. od świadczeń na rzecz stołu książęcego → p. 3Aa; 1290 → p. 4A; 1431 mieszcz. z M. w sporze z Więcesławem prep. miech. przedkładają dobrze zachowany dok. króla Władysława [Jag.], opieczętowany mniejszą pieczęcią król., oraz dok. ugody [z prep. miech.] w sprawie stacji król., wedle którego zostają zachowani przy wszystkich swoich prawach (ZK 9 s. 278-9); 1456 m. M. ma wystawić na wojnę pruską 4 pieszych oraz do spółki ze Skalbmierzem 1 wóz i 2 puszkarzy (M. Kuntze, Przyczynek do badań nad historią wojskowości w Polsce, KH 44, 1930, s. 49); 1462-3, 1465 Maciej Błędowski kantor przem. i pleb. w Wieliczce, poborca cyzy, skazuje na karę XIV grz. m.in. rajców M. za niezapłacenie tego podatku (GK 16 s. 145; 17 s. 56, 676); 1470-80 sep z łanów miejskich po 1 ćw. żyta i 1 ćw. owsa (DLb. 3 s. 4); 1485 stacja król. w M. (MS 1, 1814); 1494 Piotr z Kurozwęk kaszt. sand., podskarbi Królestwa Pol. i star. krak. wydaje wyrok w sprawie o zniesławienie przez mieszczan z M. Stan. Jankowskiego i Grzegorza Dudę starych rajców z M.: Macieja krawca, Jakuba Poskaka (Poczasch), Grzegorza Świrada i Mik. Zarogowskiego; mieszczanie oskarżyli rajców o ustalenie niesprawiedliwej miary korca, przez co owies dla starosty jest przestępczo mierzony („avena fore mensurata”); starosta nie mając w tym zakresie wiedzy, lecz mając na względzie sprawiedliwość, wydaje wyrok: wszystkie terminy i wpisy w tej sprawie do ksiąg wójtowskich w M. z wyroków sądu miejskiego w M. i sądu wyższego pr. niem. na zamku krak. mają zostać anulowane i skasowane z powodu niezgodnej z prawem procedury, ponieważ świadectwo wysłane z sądu miejskiego do sądu wyższego w Krakowie nie było zgodne ze świadectwem złożonym przed starostą przez jego faktora z Goszyc, wedle którego rajcy nie są oszustami i złodziejami, lecz wymierzali korce owsa sprawiedliwie; Jankowski i Duda mają prosić rajców o poniechanie gniewu i złożyć w sądzie gajonym w M. zeznania, że nic złego o rajcach nie wiedzą i uważają ich za dobrych ludzi, rajcy zaś winni zwrócić mieszczanom 5 grz. za wydatki; strony mają przestrzegać wyroku pod karą król. XIV (GK 24 s. 953-4); Grzegorz Duda przed sądem gajonym łasce tychże rajców się powierzył, Stan. Jankowski zaś przed sądem odwołał oskarżenia, obecnie zaś rajcy pytają, jak wedle prawa winni odpokutować. Sąd wyższy podtrzymuje wyrok sądu gajonego, który nakazuje pozwanym zapłacić po 30 den. każdemu rajcy i wójtowi wedle prawa; ww. oświadczyli przed sądem gajonym, że zniesławili rajców, stąd po uiszczeniu kary winni każdego z rajców oczyścić przed sądem i przed tymi, którzy wówczas byli w miejscu, tymi słowami: za to, że obmówiłem rajców, jestem kłamcą i uczyniłem im krzywdę, i nie wiem o nich niczego złego, tylko wszystko dobre, prawe i czcigodne, i proszę ich wobec Boga o wybaczenie (Decreta 2, 526, 528-9).

1503 burmistrz i rajcy z M. pozwani przez poborcę Jana Jordana kaszt. biec. o niezapłacenie wiard.; ciż pozwani przez poborcę Mik. Lanckorońskiego z Brzezia (GK 28 s. 1335); 1507 Zygmunt I wydaje rozporządzenie o podwodach dawanych przez mieszczan ze Słomnik; mają dawać podwody do M. bez opłaty, a do Jędrzejowa za gotówkę aż do czasu wygaśnięcia wolności przyznanej mieszczanom z M. (MS 4, 75); 1512 mieszcz. z M., po zakończeniu poprzednio nadanych wolności z powodu pożaru miasta, otrzymują kolejne zwolnienie na 8 lat od poboru, z wyjątkiem nowych ceł i czopowego (MS 4, 10317); 1520 m. M. z powodu pożaru i szkód poniesionych przez mieszkańców od szlachty ziemi krak. tu zgromadzonej, zostaje uwolnione od wozu wojennego (MS 4, 12761); 1520 M. zaliczony do miast drugiej kategorii podatkowej (Volumina constitutionum, t. 1/1, W. 1996, s. 361); 1530 M. płaci 35 grz. (RP); 1564 m. M. daje do zamku krak. sep owsianą i żytnią wart. 8 grz. (LK 2 s. 70, 72); 1581 M. płaci 174 fl. i 24 gr podatku, z tego 96 fl. szosu.; liczba ludności 1096 z tego: rolniczej 493, rzemieślniczej 384, handlowej 66, plebejskiej 153 (ŹD s. 161; J. Małecki, Studia nad rynkiem regionalnym Krakowa w XVI w., W. 1963, s. 64: szacunki liczby ludności obliczone na podstawie RP).

3C. Mieszczanie z M. i ich sprawy.

1269 → p. 6A; 1282 Sulcho [=Sułek?], jego ż. Małgorzata i s. Jan, Andrzej, Filip, Katarzyna i Elżbieta mieszcz. z M. → p. 6A; 1300 Hugo, Otto, Ulryk mieszcz. z M. (Pol. 1, 94); 1335 Moris zięć Piotra wójta miech., Franek i jego zięć Niklin, Herman, Henryk, Wojko mieszcz. z M. (Mp. 3, 643)⁴Wymienieni występują na liście świadków dok. prep. miech. wystawionego w M., każdy z określeniem „civis”. Bez tego określenia wymieniono jeszcze sołtysa Gotfryda, Mik. Nowaka i Jutroprecza, zapewne więc nie byli oni mieszcz. miech; 1339 Benedykt prep. miech., kan. jerozolimski powierza Mikołajowi s. Świętosława ze Sławkowa, mieszcz. z M., lokację wsi na pr. niem. średzkim w posiadłości klaszt. → Bieńkowice [par. Miechów, wkrótce weszły w skład Woli Miechowskiej] (Mp. 3, 658).

1376-7, zm. przed 1381 Jurek mieszcz. z M., wd. po nim i s. Jurek 1381 (Mp. 3, 886, 892; SP 8, 653, 685, 792); 1376 Andrzej mieszcz. z M. (Mp. 3, 882); Janek mieszcz. (Mp. 3, 886); 1380 Elżbieta ż. Janusza Balka mieszcz. miech. daje kl. miech. za zbawienie swej duszy i rodziców role w → Kalinie Małej powyżej młyna sołtysa, które odziedziczyła po rodzicach → Miechów-klasztor p. 3A; 1381 Przecław ze Sławic z wdową po Jurku z M. i jego synem Jurkiem; Jurek ma odpowiadać w imieniu matki; tenże Przecław z Mikołajem i jego br. Marcinem z Zarogowa i ze Stankiem s. zm. Jurka mieszcz. miech. (SP 8, 653, 685, 792).

1385-1401, zm. przed 1430 Janusz Irzmasek, Hermaszek, Hermaszkonis, Herzmaszkonis, litkupnik, mieszcz. z M., mąż Stachny, ojciec Mikołaja i Stanisława (Mp. 3, 942; ZDM 1, 196; SP 8, 7218, 7220, 7303, 9143, uw. 257/59, 258/12, 13, 259/33, 299/7, 300/68, 307/27; ZK 3a, s. 236, 259, 274, 288, 293, 350, 406; ZK 9 s. 201); 1386-7 Michał z M. (SP 8 uw. 62/17, 64/16); 1386 tenże Michał z Wojciechem z Zarogowa o 16 grz. posagu; tenże Michał i jego matka mają stawić kapelana w tej sprawie (SP 8, 4001, uw. 9/1, 11/1, 13/3); tenże Michał z ww. Wojciechem o szkodę „et pro zastawa vel obligacione” i o 8 sosen; Więcesław z Marcinowic okazuje dok. Sułka [z Gór sędziego grodzkiego 1388-95] z Krakowa przeciwko Jakubowi z Zarogowa i Michałowi z M.; tenże Michał oraz [jego br.?] Stasica w sprawie z Jakubem i Wojciechem z Zarogowa (SP 8, 4143, 4207, 4222, uw. 22a/5, 27/10, 11); 1387 Michał z M. pozywa Wojciecha z Zarogowa o 10 grz. i o sprzedaną dziedzinę, o którą nie chciał być zachodźcą [w sądzie]; Więcesław z Marcinowic i Michał z M. mają wyznaczony termin wizji; Wojciech z Zarogowa nie stawił się przeciwko ww. Michałowi o 10 grz. zakładu, sprzedaną dziedzinę, którą unieważnił i nie chciał być w sprawie o tę dziedzinę [z Więcesławem z Marcinowic?] zachodźcą Michała (SP 8, 4349, 4378, uw. 54/11); Janusz z M. z Piotraszem ze Sławic o 1 grz. i 5 sk., z Żyrką z Mękarzowa o 1 grz. i 8 sk., z Mściszkiem z Kaliny [Wielkiej] o 19 sk., ze Święszkiem i wd. po Stogniewie o 17 sk. (SP 8, uw. 39/3, 5).

1392-9 Jan Kokoszkowic (Cochoszouicz), rajca z M. (ZDM 1, 200, 229); 1392 Jakusz zw. Proszek rajca z M. (ZDM 1, 200); 1394-8 Franek z M., br. Gotfryda i Jana (ZK 1c, s. 123, 136, 149-50, 474, 551, 555, 558, 564; KSN 314); 1394 Marcin s. Zyndrama vel Irzmana, czyli Hermana z M. (KSN 309; ZDM 1, 209); → wyżej p. 3Aa; Gotfryd i Jan br. Franka z M. → p. 3Ab; 1394-5 Franek z M. z Mik. Falniowskim o 100 grz. i o dok. (ZK 1c, s. 123, 136, 149-50); 1395 Jan zw. Furman z M. prosi o wpis, że Włodek, Adam i Święszek z Kaliny [Małej] zobowiązali się zapłacić mu 5 grz. za zboże (ZK 1c, s. 194); 1396 Piotrasz z Kaliny [Małej] zobowiązał się zapłacić 11 grz. Frankowi z M. (ZK 1c, s. 474); Piotrasz z M. i jego brat (ZK 2 s. 398).

1398-1406 Janusz Nosek, bratanek Jana s. Franczka (KSN 755, 1746; ZDM 1, 229); 1398 Nosko [z M.] w sprawie o zboże winien przysiąc samotrzeć, że zboże zebrał ze swojej roli, którą pozyskał i ją obsiał; w sprawie o jatkę winien dowieść samotrzeć, że posiada ją od swego brata; jego żona winna dowieść samotrzeć, że płótno i koń, których nie dała do podziału, otrzymała od swego brata (KSN 755); wójt i ławnicy z M. mają wyznaczony termin sprawy z Maciejem mieszcz. z M. przed sądem wyższym pr. niem. w Krakowie (KSN 934); 1398 Jakusz Proboło z Modlnicy zastawia za 8 grz. monety obiegowej Januszowi Irzmaskowi mieszcz. z M. łąki w → Budziejowicach, które należały do Stan. Karzełka (SP 8, 7218); Dorota z Zedermanu i M. [wd. po Stanisławie z Budziejowic] i jej c. Stachna Hermaszkowa ż. Janusza Hermaszka (Irzmaszka) z M. z br. Piotruszką i Stanisławem z Budziejowic oraz z Bietką [wd.] po Mikoszu z Budziejowic procesuje się o 1/6 → Budziejowic: Piotrasz z Budziejowic winien zwrócić Dorocie konia, którego jej zabrał; Bietka ustanawia swym zachodźcą Mik. Rpiszkę z Łuczyc; taż zachodzi s. Piotruszkę w sprawie ze Stachną Hermaszkową, którą mu wytoczyła; w sprawie Stachny Hermaszkowej z Piotraszem z → Budziejowic sąd postanawia, że Piotr będzie trzymał dziedzinę swej babki w Budziejowicach, a po jej śmierci ma dać cz. Stachnie (SP 8, 7220, 7242-3, 7247, 7303, uw. 255/48, 256/43, 257/59, 258/12, 13, 259/33).

1399 prep. kl. Bożogr. poświadcza, że Janusz s. Franczka i Janusz Nosek mieszcz. miech. zawarli ugodę w sprawie domu Noska w M., którego połowę Janusz na tymże Nosku pozyskał; Nosek ma w ciągu 4 lat zbudować dom własnym sumptem i ma w tym domu mieszkać przez nikogo niepokojony; po upływie tego czasu mogą dom wydzierżawić komukolwiek, a czynsz będą dzielić po połowie; gdyby chcieli dom sprzedać, pieniądze podzielą po połowie (ZDM 1, 229); Mikołaj z Brzuchani → wyżej p. 3Aa; Hermaszek mieszcz. z M. przywodzi świadków przeciwko Piotraszowi z Budziejowic, m.in. Andrzeja, Jakuba i Staszka Słąkę mieszczan z M., którzy zeznają, że Piotruszka ręczył Hermaszkowi „zanagabanie i za szkode lanki do trzi lat” (SP 8, 9143, uw. 299/7, 300/68, 307/27); 1401 Proboło z Modlnicy winien stawić kapelana Więcka z M. przeciwko Święszkowi i Świętosławowi z M. (ZK 3a, s. 251); Stachna ż. Irzmaszka z M. winna pod karą sądowi stawić się przeciwko Piotrowi z Budziejowic o 14 grz. i o szkodę (ZK 3a, s. 236, 259, 274, 288, 293, 350, 406).

1406 Janusz Nosek mieszcz. z M. przedłożył sądowi najwyższemu pr. niem. na zamku krak. dok. sądu pr. niem. w M. opatrzony 2 pieczęciami na dowód ugody w sprawie podziału domu w M. ze stryjem Janem s. Franczka; rajcy miech. przysięgają, że Nosko płaci czynsz ze swojej części domu, lecz już po podziale zajął ponad 2 łokcie cz. stryja i bezprawnie wzniósł na niej zabudowania; Jan wnosi o wydanie wyroku; włodarz m. M. kl. miech. zwraca się jednak do sądu krak., aby odesłał sprawę do sądu dworskiego prepozyta; sąd krak. zgodnie z prawem wyraża zgodę, domaga się jednak powiadomienia w ciagu 14 dni o rozsądzeniu tej sprawy lub wyznaczeniu terminu (KSN 1746); 1408 Austin [=Augustyn?] kmieć i młynarz z Pogwizdowa pozywa Mikołaja mieszcz. z M. i Wita kmiecia z Uniejowa o 34 korce żyta i o tyleż szkody; w tej sprawie ww. Mikołaj i Wit mieli przedłożyć dok., że mieli w M. większą sprawę o 10 grz. przed Maćkiem komornikiem sędziego krak., lecz ich posłaniec nie umiał powiedzieć, w którym miejscu w M. sąd się odbył (in cuius sede iudicium in Mechow celebratur); sąd musi rozważyć, czy powód wygrywa sprawę a pozwany przegrywa; Mikołaj z M. winien przedłożyć dok. Uliny (!) sędziego z M., który sądził jego sprawę przeciwko Augustynowi kmieciowi i młynarzowi z Marcinowic, i który oddalił roszczenia Augustyna o 34 korce żyta; Mikołaj wygrywa sprawę z powodu niestawiennictwa powoda (GK 1a, k. 31, 35v, 39, 42, 50v, 53); 1408 Mikołaj ongiś mieszcz. M., obecnie z Kleparza oskarżony o spalenie miasta M. → p. 4.

1411 Jan Krzepki oddala oskarżenia Franka mieszcz. M. o poranienie (ZK 193 s. 63); 1412 Jan z Żarnowca dworzanin króla pozywa Kałka z M. o spoliczkowanie (ZK 193 s. 93); 1415 Mikołaj z Kleparza [podpalacz m. M.] jako pozywający nie stawił się przeciwko rajcom M. o zabranie roli i o 60 grz. zakładu (ZK 6 s. 27); 1416-24 Jakub, Jakusz Baran mieszcz. z M. (ZK 194 s. 17, 22; GK 2 s. 236); 1416 tenże pozyskuje na Stan. Kacickim kmieciu z Żarnowicy 7½ grz. poręki (ZK 194 s. 17, 22); 1416 Mikołaj z Jarząbek, Piechna z Jarząbek i jej siostra (uterina) Małgorzata z M. oraz Wawrzyniec z Proszowic ustępują Mikołajowi pleb. kościoła w Racławicach mogące im przypaść po śmierci Strzesława dobra w Miroszowie (ZK 194 s. 36).

1418-21 Grzegorz Tobola vel Tobela z M. (ZK 194 s. 131; GK 2 s. 122, 131, 139, 174); 1418 Anna Hermanowa mieszczka z M. (GK 1 s. 509, 520); taż Anna pozywa Jana Bieczyca, Mikołaja i Jana Pszonków z M. → Miechów-klasztor p. 4B; Piotrasz ze Szreniawy zobowiązuje się oddać Grzegorzowi Toboli (Tobola) z M. 1½ grz. (ZK 194 s. 131); Maciej Miechowski (Mechosky) (GK 1 s. 463)⁵Nie wiadomo, czy Maciej był mieszcz. z M., czy tylko nosił takie przezwisko; 1421 Marcin i Stanisław mieszkańcy (incole) M. ustanawiają Ogorzałka zachodźcą w sprawie z Mikołajem stróżem domu Mikołaja z Michałowa wwdy sand. i kaszt. krak.; jako pozwani winni przedłożyć przywilej pr. niem. (GK 1 s. 521,527, 533, 536).

1422-46, zm. ok. 1448 Mik. Pabjasz z M., br. Wojciecha (ZK 195 s. 136, 375, 418; 197 s. 101, 125, 561; 256 s. 183; 257 s. 130; GK 3 s. 356; 4 s. 834; 5 s. 10; 6 s. 208, 220; 9 s. 357; OK 1 s. 47; 8 s. 170, 475); 1422 Jan Kożuszek nie stawił się przeciwko Pabjaszowi mieszcz. z M. w sprawie o 4 grz. i tyleż szkody (ZK 195 s. 136); 1423 Grzegorz Kobiela (Cobela) i Jaszek sługa prep. miech., mieszcz. z M., pozywają Wojciecha, Klemensa Buczka i Jana kmieci z Woli [Bukowskiej?] o poranienie na drodze publ.; Klemens pozywa ww. o obcięcie nogi (GK 2 s. 122, 131, 139, 174).

1423-6 Mik. Irzmaszek, s. Irzmaszka (ZK 7 s. 302; 8 s. 1, 112, 127, 140); 1423 Andrzej Krezic z Zawady zobowiązuje się zwrócić 13 grz. Mikołajowi s. Irzmaszka z M. (ZK 7 s. 302); 1424 Wichna wd. po Burkardzie z → Kobierzyna oddala pozew Macieja Kłapcia (Clapecz) mieszcz. z M. o zabrane 2 woły z tego powodu, że oskarżając ją zaaprobował i wykorzystał przeciw niej zeznania świadków wedle pr. niem. (ZK 195 s. 292); 1425-6 Andrzej Kreza z Zawady zobowiązuje się zapłacić Mik. [Irzmaszkowi] z M. 3½ grz. dochodu [=czynszu] (ZK 8 s. 1, 127).

1426-30 Stan. Irzmaszek s. Irzmaszka, w 1430 zapisał się ongiś z M. (ZK 8 s. 112, 140, 367; 9 s. 201); 1426 Andrzej Kreza z Zawady zobowiązuje się zapłacić Stan. Irzmaszkowi s. Irzmaszka 21 grz.; Irzmaszek kwituje Krezę ze spłaty ww. kwoty za ubiegły rok; tenże Kreza oddala pozew Mik. Irzmaszkowica o wpis do ksiąg, ponieważ został bezprawnie przypozwany powtórnie (ZK 8 s. 112, 140); Mściwój z Wierzchowiska zobowiązuje się zapłacić Pabjaszowi mieszcz. M. 2 grz.; Piotr z Uliny zobowiązuje się zapłacić temuż Mik. Pabianowi 12 grz.; nie zapłacił (ZK 195 s. 375, 418); 1427 Bernard z Kowalowa jako poręczyciel Piotra z Uliny zobowiązuje się zapłacić te pieniądze Pabjaszowi; zapłacił (ZK 196 s. 44); 1428 Andrzej Kreza z Zawady zobowiązuje się zapłacić Stanisławowi s. Irzmaszka (Girzmasconis) ongiś z M. 20 grz.; zapłacił (ZK 8 s. 367).

1429-42, zm. przed 1449 Jan Lambek, Ląbek, rajca M. 1442, ż. Katarzyna (GK 3 s. 356; 4 s. 322, 701-2; ZK 197 s. 101, 110; 13 s. 264 - wdowa po nim; OK 8 s. 178, 358, 408); 1429 mieszcz. i przedmieszczanie miech. procesują się z Jakubem z Janowic i Jakubem Ilikowskim o pobicie: Maciej Bury zagrodnik z przedmieścia M. i Tomasz domownik Stanisława zw. Luskwin z M. pozywają Jakuba z Janowic o to, że wraz z trzema wspólnikami, m.in. z Jakubem z Ilkowic, pochwycił ich, przywiązał za ręce i nogi do dębu i obił laską, zadając jednemu 20 sinych ran, a drugiemu 40; prep. miech. staje o swoją karę; ww. Tomasz, Maciej Bury, Jan Augustynowic z M. oraz Marcin s. Szczepana i Piotr Piwko kmiecie z Woli Bukowskiej i mieszcz. M. winni w powyższej sprawie przedłożyć staroście dok. większej sprawy, jaką mieli przed wójtem w M. (GK 3 s. 303-4, 367, 375, 403, 420); Marcin z Woli [Bukowskiej] mieszcz. z M. przekłada termin sprawy z ww. Jakubem, ponieważ ma większą sprawę z Pabjaszem [mieszcz. M.] przed wójtem w M. o ¼ roli i 10 grz. szkody; Tomasz domownik Luskwina mieszcz. z M. przekłada sprawę z ww. Jakubem, ponieważ ma większą sprawę z Mik. Pabjaszem z M. o ¼ roli i o 10 grz. szkody; Piotr Piwkowic z Bukowskiej Woli mieszcz. z M. przekłada termin sprawy z ww. Jakubem, ponieważ ma większą sprawę przed wójtem w M. z Janem Lambkiem (Lampek) z M. o 10 grz. szkody i o zagrodę; Jan Augustynowic z M. przekłada sprawę z ww. Jakubem, ponieważ ma większą sprawę przed wójtem w M. ze Stan. Marotą z M. o ¼ łanu i o 10 grz. szkody; Maciej Bury mieszcz. z M. przekłada sprawę z ww. Jakubem, ponieważ ma większą sprawę z Klemensem z M. przed Andrzejem wójtem w M. o 20 grz. szkody i ½ łanu (GK 3 s. 356, 392); Piotr Broda z Uliny zobowiązuje się zapłacić 2½ grz. Stan. Zaborowskiemu mieszcz. z M. (ZK 196 s. 340).

1430 Stanisław z Ilkowic i Andrzej Bydlach z Janowic oddalają oskarżenia Pabjasza mieszcz. krak. [właściwie z M.] o poranienie; Stanisław z Ilkowic oddala oskarżenia Jana Lambka (Ląpko) o poranienie (ZK 197 s. 101); Stanisław s. zm. Irzmaszka ongiś mieszcz. z M. kwituje Andrzeja Krezę z Zawady ze spłaty 20 grz. (ZK 9 s. 201); 1431 Jakusz Brzuchański wydzierżawia za 2½ grz. rocznie Janowi Lambkowi z M. folwark w Brzuchani (GK 4 s. 322); 1432-4 Stanisław Głowa z M. (ZK 10 s. 84; GK 5 s. 47); 1432 Tomek z M. (GK 4 s. 577); Jan mieszcz. z M. → p. 4; Jan Lambek (Lampko) mieszcz. z M. oddala roszczenia szl. Mikołaja z Czarnocina [zachodźcy prep. miech.] o 4 grz. mniej wiard.; Mikołaj płaci kary 6 sk. Lambkowi i 6 sk. sądowi (ZK 197 s. 110; SP 2, 2394); Jakusz z Brzuchani zobowiązuje się zapłacić 4 grz. Mik. Pabjaszowi z M. (ZK 197 s. 125); tenże Jakusz oddala roszczenia Andrzeja z Janowic i Jana z Ilkowic o 20 grz. poręki złożonej za Stanisława mieszcz. z M. (ZK 197 s. 154); Stanisław z Połajowic zastawia za 2 grz. i wiard. Stan. Głowie mieszcz. z M. role 2 kmieci i 1/3 ról folw. w Połajowicach (ZK 10 s. 84).

1433 Jakusz z Brzuchani zobowiązuje się zapłacić Pabjaszowi mieszcz. z M. kopę gr (ZK 197 s. 561); 1433-4 stren. Jan z Obiechowa zobowiązuje się zwrócić Mik. Pabjaszowi mieszcz. z M. 18 grz. za wydatki br. Iwana (GK 4 s. 834; 5 s. 10); 1434 Jan Głowa z M. pod zakładem 10 grz. ręczy stawić przed sądem grodzkim Jana Ogórka z Kaliny [Małej] (GK 5 s. 31); Stan. Głowa z M. → Książ Mały p. 3a; stren. Jakub Wirtel (Wirthel) z Kichawy (Kychawa, nie zid., może Bychawa w woj. lub.) zobowiązuje się zapłacić Mik. Pabjaszowi z M. 3 grz. z wiard., w przeciwnym razie Pabjasz będzie mógł zająć jego konie, pieniądze i inne rzeczy w jakimkolwiek zajeździe (GK 5 s. 51).

1438-40 Szczepan z M. (GK 6 s. 23-4; OK 8 s. 51); 1438 → Kalina Wielka p. 5; 1439-41 Stanisław z M., może ident. ze Stan. Głową (GK 6 s. 67, 77, 96, 110-1, 121, 151; 7 s. 431-2, 457); 1439 Dorota wd. po Andrzeju wójcie z M., obecnie ze Słomnik, nie stawiła się jako pozywająca w sprawie ze Stanisławem mieszcz. z M.; sąd uwalnia Stanisława od kosztów na rzecz tejże Doroty, a w sprawie 70 korców pszenicy nakazuje jej wieczyste milczenie; Dorota pozywa Stanisława o wpis do ksiąg (GK 6 s. 67, 77, 96, 110-1, 121, 151); Piotr Goryl z M. (GK 6 s. 208, 220, 228, 245, 260); Mik. Pabjasz z M. z wyroku sądu najwyższego pr. niem. otrzymuje wwiązanie w ¼ roli w M.; tenże pozywa Piotra Goryla z M. o zboże z tejże obsianej przez niego roli (GK 6 s. 208, 220); 1440 Grzegorz z M. (OK 8 s. 61); 1441 Stanisław mieszcz. z M. pozywany przez Mikołaja kmiecia z Czapel i jego pana Żegotę odesłany zostaje do swego sądu [pr. niem.] w M. (GK 7 s. 431-2, 457); Wilczek z Rzerzuśni winien w ciągu tygodnia zapłacić 7 grz. Andrzejowi z Janowic w domu Pabjasza mieszcz. w M. (ZK 256 s. 183); 1441 Dorota czapniczka z M. (OK 8 s. 169).

1442-6 Maciej z Wojsławic alias z M. (SP 2, 3211; GK 8 s. 885, 900, 917, 941, 974-5, 986, 990, 1013-4, 1035, 1046; 9 s. 355, 391, 367, 877; OK 8 s. 456, 749); 1442-52 Florian Skrzyniarz z M., rajca 1442 (OK 8 s. 321, 408; 1 s. 28, 95, 275, 277); 1442 Klemens Zilza (!) mieszcz. z M. pozywany przez Dorotę ż. Piotra krawca z Kleparza o 5 grz. długu odesłany zostaje do sądu prep. miech. (GK 7 s. 798, 826-7); szl. Mik. [Rej] z Topoli zobowiązuje się zapłacić 5 grz. i 6 gr Maciejowi z M. (GK 7 s. 964).

1443-52 Mik. Kołodziej z M. (OK 8 s. 508, 775; 1 s. 62, 95; 9 s. 28, 275, 277); 1443 Jadwiga Staniowa (Stanyowa) z M. (OK 8 s. 447); 1443 w sprawie małżeńskiej Małgorzaty z M. i Więcesława z M. sąd, przyjąwszy zeznania od Anny ż. cieśli u Klejnosza, od Anny [służącej] u księżnej słupskiej na zamku i od Doroty służącej u Jana Panzwy z Krakowa, orzeka rozwód ww. z powodu uszkodzenia ciała i nieuleczalnej niemocy płciowej; Więcesław otrzymuje prawo do ponownego ożenku; świadek Mikołaj z M. (Cracovia artificum suppl. 1441-1450, 224); 1443-5 Grzegorz Krzywy (OK 8 s. 508, 754); 1444 Maciej z Wojsławic alias z M. stawia [woźnego] Piotra Sitkę, który zeznał, że zatrzymał u niejakiego Mikołaja sprzedawcy długów [=zastawów] szkatułkę, długi miecz szarszon (gladium alias scharschon) i bęben turecki (tympanum alias bamben Turcorum); rzeczy te Mikołaj wziął od szl. Stan. Zarogowskiego, z którym Maciej pozostaje w sporze; tenże Maciej pozywa Zarogowskiego o płaszcz brunatny wart. 12 fl., o płaszcz czarny wart. 15 fl., o czapkę sobolową wart. 5 fl., kubki srebrne wart. 2 grz., łyżki srebrne wart. 1 grz., poszwy i pierzyny wart. 1 grz., pieczęć wart. 10 gr; oskarża Zarogowskiego o to, że rzeczy te zdefraudował; sąd wyrokuje, że rzeczy te Zarogowski ma zwrócić Maciejowi w ten sposób, że obaj przyjadą do Kazimierza, gdzie u ww. poborcy dzies. (decimator) Mikołaja Maciej je odbierze; nie zostały zwrócone (SP 2, 3211; GK 8 s. 885, 900, 917, 941, 974-5, 986, 990, 1009, 1013-4, 1035, 1046); Mikołaj opat szczyrz. z Janem mieszcz. z M. godzą się o rzeczy, o które opat był pozywany, mianowicie o bróg żyta, z którego jest 100 korców zboża i o konia (ZK 256 s. 356-7).

1444-5 Maciej z M. pozywa Andrzeja Cieślińskiego o 200 grz., o młyn i przemoc (GK 9 s. 355, 391); 1445 Jan Śladowski z M. (OK 8 s. 775); Anna ż. Grzegorza Chochoła mieszcz. z M. oświadcza, że Jan z Zarogowa zapłacił jej 4 grz. (ZK 257 s. 51); Wojciech z M. otrzymuje woźnego Sitkę w celu uwolnienia brata Pabjasza zakutego w dyby u prep. miech., pozwania [tegoż prep.] i złożenia poręki (GK 9 s. 357 - zapiska niejasna); na wniosek Jana Rokosza z Koszyc pstar. krak. zostają umorzone wszystkie kary, jakie Stan. Zarogowski miał zapłacić Maciejowi z M., ponieważ zwrócił mu rzeczy (GK 9 s. 367); Stan. Paszczęka z Brześcia ma termin z Maciejem z M. o 100 grz. przed wójtem w M. → p. 4D; 1446 Mikołaj z Nasiechowic zobowiązuje się zapłacić 2 grz. Pabjaszowi mieszcz. z M. (ZK 257 s. 130).

1447-53 Mik. Narożny z M. (GK 10 s. 6-7, 22-3; ZK 151 s. 137-9, 143, 151, wszystkie zp., 161-2, 201; DSZ 226; GK 11 s. 837-8, 871, 878, 932, 935-6, 944, 965-6, 995, 1003-4); 1447-52 Mik. Pieczek z M. (OK 1 s. 47; 8 s. 969; 9 s. 28, 275, 277; GK 10 s. 333); 1447-53 Mikołaj zw. też Plewnia lub zięć (Zancz) Mik. Plewni (OK 8 s. 952, 981; 1 s. 47; 9 s. 4, 28, 275, 277, 530; GK 10 s. 333); 1447-60 Jan Ofiema (Ofyema) z M. (OK 8 s. 970; Decreta 1, 385); 1447 Mik. Plewnia z M. (OK 8 s. 969); Maciej Szczepko (Sczeplko) z M. (OK 8 s. 970); Elbrant (Elbranth=Hildebrand) z M. (OK 8 s. 970); Piotr Zufała sługa z domu Jana Gałki [z Niedźwiedzia] ma sprawę o 50 grz. z Janem mieszcz. z M. przed wójtem w M. (GK 9 s. 899-900); Marcin Ryk z Krakowa pozywa Mik. Narożnego z M. o napaść na drodze król. i zadanie mu 27 ran; Narożny przywodzi 6 szlachetnych świadków wymienionych z imienia, którzy zeznają, że nie napadł on z pomocnikami na Ryka i go nie poranił; sprawa odesłana do sądu prep. miech. (GK 10 s. 6-7, 22-3); Jan Polewka z M. zobowiązuje się zapłacić 1½ grz. woźnemu Sitce z Kazimierza (GK 10 s. 8); Wichna opatka kl. Klarysek z Krakowa pozywa Pawła s. Macieja wójta z M. (OK 1 s. 25, 27).

1448 Mik. Ryk z Krakowa ręczy szl. Mikołajowi z Brzeźnicy za Mikołaja z M. spłatę 5½ grz. i 5 gr (GK 10 s. 333); Świętosław Boruta z M. (GK 10 s. 584); Stanisław s. Gawła z M. (OK 1 s. 38, 95); Paweł z M. (OK 1 s. 38); Marcin Ryk z Krakowa w imieniu Mik. Pieczka (Pyeczek) z M. i jego żony zobowiązuje się wraz z tą żoną zwrócić Mikołajowi pleb. z Książa [Małego] dług zm. Pabjasza z M. (OK 1 s. 47); Stan. Szczepko (Sczeblko) z M. (OK 1 s. 90); Piotr postrzygacz sukna z M. (OK 1 s. 107); Grzegorz Kawiorski (OK 1 s. 107); 1449-51 Jan Biały z M. (ZK 147 s. 211, 260); 1449 Katarzyna wd. po Lambku (Lambek) z M. kwituje Jana z Modlnicy ze spłaty z dóbr ojczystych i macierzystych w Modlnicy i Przegini (ZK 13 s. 264); Jan Biały mieszcz. z M. z Janem s. Piotra z Kaliny [Małej] (ZK 147 s. 211); Mikołaj ze szpitala alias z M. (OK 1 s. 134); 1450-9 Stan. Wiewiór z M. (OK 9 s. 28, 275, 277; ZK 258 s. 257-8); 1450 Klemens Luskwin z M. (OK 9 s. 4); Stan. Szyszka z M. pozwany przez Szczepana Różę z Kazimierza o 2 grz. i 6 gr oraz o 30 grz. winien okazać dok. swego pr. niem.; nie okazał dok. i przegrywa sprawę (GK 11 s. 10, 21, 42-3, 58); 1451 Jan [Biały] mieszcz. z M. z Janem z Kaliny [Małej] mają termin na wiec (ZK 147 s. 260); Mik. Ziarno z Charsznicy procesuje się z Piotrem mieszcz. z M. (ZK 258 s. 37).

1452-78 Jan Narożny z M., ż. Zofia (GK 11 s. 871; 12 s. 499; SWPM I/9A s. 41; OK 13 s. 617, 870-2, 955-6; 2 s. 544); 1452 Maciej Napielski z M. (OK 9 s. 352); 1452-3 Dorota wd. po Marcinie Ryku mieszcz. z Krakowa procesuje się z Mik. Narożnym z M. o dom narożny w M. k. domu wart. 100 grz. i o tyleż szkody oraz o rzeczy ruchome i nieruchome, bydło i trzodę, woły, krowy i sprzęty domowe po dziadzie i babce: 1452, 30 VI sąd nadworny odsyła sprawę do rozstrzygnięcia do sądu prep. miech. w M., ponieważ Narożny przedłożył dok. Władysława Jag. swego pr. niem., którego treść sąd w całości przytacza; 1 VII tenże sąd nakłada wadium 100 grz. na prep. miech. oraz wójta, rajców, ławników i mieszczan z M., że ww. Dorota nie będzie przez nich niepokojona aż do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd w M.; 12 VII sąd ziemski krak. oddala pozew Doroty ż. Marcina Ryka mieszcz. krak. po Mik. Narożnego mieszcz. w M. o dom w M. i pewne inne sprawy, ponieważ Jan prep. miech. przedłożył dobrze zachowany i opatrzony pieczęcią dok. Władysława Jag. [→ Miechów-klasztor p. 4A, pod r. 1433], którego treść sędziowie przytaczają, potwierdzający wyjęcie poddanych kl. spod jurysdykcji sądów pr. polskiego i poddanie ich pr. niem.; prep. miech. winiem rozsądzić tę sprawę w ciagu 2 tygodni; taż Dorota pozywa ww. wójta, rajców i ławników o zakład 100 grz., ponieważ nie chcieli rozsądzić jej sprawy odesłanej tutaj z sądu nadwornego (de sede et banco regali), jak długo nie złoży opłaty ortylowej (pecunias sentencionales alias ortelne), co uczynili wbrew prawu i uchwale (laudum) miejskiej; pozywa sędziów, że nie chcieli rozsądzić jej sprawy z Narożnym, nie zwrócili dok. sądu król., które im przedłożyła, ani nie zażądali złożenia poręki za Narożnego; że sądzili ją wbrew prawu i uchwałom miejskim i wykluczyli ją od dóbr dziedz., które należały się jej po dziadzie i babce, oraz od sprzętów domowych, wszystko wart. 200 grz.; zachodźca pozwanych, okazawszy dok. sądu król., wnosi o odesłanie sprawy do sądu miejskiego zgodnie z jego treścią, ponieważ nie zaszła przemoc wobec powódki uzsadniająca wypłacenie zakładu; zachodźca pozwanej wnosi o odesłanie sprawy do sądu król.; szl. Stan. Zarogowski i Jan Narożny z M. ręczą pod zakładem 100 grz. za Mik. Narożnego, że w powyższej sprawie stawi się w sądzie grodzkim przeciwko ww. Dorocie, woźnym Andrzejowi Gryszowi i Szczepanowi Róży, i że do tego czasu pozostawi Dorotę w pokoju; 1453 sąd grodzki krak. odsyła ww. sprawę Doroty do sądu miejskiego w M. do rozsądzenia w ciągu 2 tygodni. W sprawie o poranienie Dorota może pozwać Narożnego, jeśli zechce, do sądu grodzkiego; Dorota, ww. Róża i wozak Mikołaj z Krakowa pozywają Narożnego o rany krwawe, sine i drapane, za które zostają usatysfakcjonowani przez pozwanego; sąd uwalnia Narożnego od pozwu o 100 grz. zakładu z powodu niestawiennictwa Doroty i odsyła sprawę do sądu miejskiego. Dorota, jeśli zechce, może pozwać Narożnego do sądu król.; przed sądem król. w tejże sprawie Narożny ponownie przedłożył dok. Władysława Jag., a następnie 3 dok. perg. sądu gajonego w M. na ten dom i dobra, wystawione przez wójta, rajców i ławników, opatrzone ich pieczęciami: 1) Elżbieta matka ww. Narożnego przed sądem gajonym radziecko-wójtowskim daje synowi dom w M. 2) ugoda w sprawie tego domu. 3) sąd przysądza Narożnemu ww. dom. Sędziowie sądu nadwornego obejrzeli i przeczytali te dok., a stwierdziwszy ich autentyczność, przysądzają dom Narożnemu (ZK 151 s. 137-9, 143, 151, wszystkie zp., 161-2, 201; DSZ 226; GK 11 s. 837-8, 871, 878, 932, 935-6, 944, 965-6, 995, 1003-4).

1453-77 Maciej Motyczka z M. mąż Anny Kołodziejowej (BCzart.Katalog 1, 647; OK 9 s. 530, 842, 855); 1453-5 Andrzej Guncerz (Gunczerzs) z M. (OK 9 s. 530, 781); 1453 Klemens Latoszek z M. (OK 9 s. 530); Jan Marota mieszcz. z M. (OK 1 s. 505); Dorota Marocina z M., sołtyska z Woli pod M. (OK 1 s. 586, 599); [1454] sąd ziemski krak. zaświadcza, że za czasów urzędowania sędziego Bartosza z Gór i podsędka Piotra z Cikowic sąd ten oddalił w 1452 pozew Doroty ż. Marcina Kliza mieszcz. krak. po Mik. Narożnego mieszcz. w M. o dom w M. → wyżej pod r. 1452.

1454-64 Klemens z M. rajca, ojciec Anny ż. szl. Jana z Kępia (Mp. 5 A-B/2 37; ZK 258 s. 163; 260 s. 71); 1454 Jan Polewka z M. → Łuszczowice p. 3b; 1455 Jan Narożny z M. zostaje zachodźcą szl. Piotra Kalińskiego z Kaliny [Wielkiej] o konia, który został jakoby skradziony Jakubowi Kalińskiemu. Narożny wymienia imiona litkupników Pawła Żywotka (Zivotek) i jego br. Stanisława mieszczan z M. (GK 12 s. 499); 1456 Jakub Plebanek murator z M. (Cracovia artificum 495; Cracovia artificum suppl. 1451-1460, 282, 280, 287); Jakub kowal i Jakub powroźnik mieszcz. z M. (Decreta 1, 23); Stan. Rybka z M. winien dowieść przed sądem gajonym, że wykupił ojcowiznę od matki, wówczas będzie mogł ją posiadać spokojnie (Decreta 1, 59).

1457-1500, zm. przed 1504 Anna Świątkowa, Świętkowa z M., c. zm. Mik. Szawera wójta lel., ż. Macieja Świątka z M., matka Macieja, Jana i Mikołaja wójta → Lelowa 1502, od 1498 dziedziczka wójtostwa lel. (Decreta 1, 1286; 2, 912, 920-2, 925, 929; GK 19 s. 998-9); 1457-9 Anna c. zm. Mik. Szawera dziedz. wójta lel., ż. Macieja Świątka z M., procesuje się ze swymi braćmi Tomaszem, Janem i Mikołajem o dział po ojcu → Lelów p. 4b; 1457 Anna [nie zid.] z M. pozwana przez Barbarę, która oskarżyła ją o podłożenie ognia, odpowiada że stało się to bez jej winy, wiedzy i chęci, i że sama poniosła szkody od ognia; pouczenie sądu wyższego w Krakowie: jeśli złoży przysięgę, będzie wolna od oskarżenia (Decreta 1, 84).

1458-62 Piotr Strzałkowski z M. (GK 14 s. 4, 174, 279, 298, 329, 377, 389, 403, 414-5, 432, 443); 1458 Piotr Strzałkowski oskarżony przez Mik. Łuczyckiego wnosi o odesłanie jego sprawy z sądu grodzkiego do swego powiatu, zaś strona pozywająca oświadcza, że pozew został wniesiony do grodu, ponieważ pozwany posiada dom w M. i zastaw w Charsznicy w pow. krak.; sąd ma zdecydować, przed którym sądem odbędzie się rozprawa, zezwala natomiast, aby oskarżenia o poranienie odesłać do dworu prep. miech.; tenże Strzałkowski winien w sprawie o rany okazać przywilej [pr. niem.] prep. miech. (GK 14 s. 4); szl. Uliana c. Goworka z Makocic pozywa Mikołaja dwornika z dworu Stan. Wątróbki i Wojciecha s. Tworka z M. o rozbicie skrzyni i zrabowanie z niej przepaski przetykanej srebrem wart. 20 fl., koszul ozdobionych perłami, płaszcza aksamitnego wyszywanego złotem i zdobionego perłami oraz 2 chochli, wszystko wart. 40 fl.; sąd uniewinnia oskarżonych, ponieważ Uliana nie chciała przed sądem okazać skrzyni i puściła ww. wolno, nie chcąc dowodzić ich winy (GK 14 s. 26).

1458-9 Wawrzyniec mieszcz. z M. i jego ż. Dorota spłacają 8 gr długu i 18 gr kosztów na ręce Piotra Lekszyckiego [z → Lekszyc] jako egzekutora testamentu zm. br. Mikołaja pleb. w Obichowie [dziś Obiechów] (OK 10 s. 226, 477); 1459 Piotr Lekszycki na mocy testamentu br. Mikołaja pleb. w Obichowie uwalnia Klemensa Pancerza (Panczerszs] i jego ż. Dorotę z M. od opłaty za przysądzone rzeczy i za fatygę, wyjąwszy 7 achteli piwa danych kl. [Karmelitów] na Piasku [w Krakowie] (Cracovia artificum suppl. 1451-1460, 421); Jan z Kępia oprawia ż. Annie c. sławetnego Klemensa mieszcz. i rajcy z M. 100 grz. posagu i 50 grz. wiana na połowie Kępia (ZK 258 s. 163); Stan. Morawiec z Konaszówki zobowiązuje się zapłacić 3 grz. długu Stan. Wiewiórowi mieszcz. z M. (ZK 258 s. 257-8); 1459-60 Piotr Strzałkowski z M. procesuje się z Janem Ziarno z Charsznicy; tenże procesuje się z Paszkiem z Kościejowa s. [Mik.] Łuczyckiego (GK 14 s. 174, 279, 298, 329, 377, 389, 403, 414-5, 431, 443).

1460-7 Paweł Leśny mieszcz. z M. (Decreta 1, 306, 323, 862; GK 18 s. 180, 202); 1460 litkupnicy zeznali, że Stanisław szwagier, sprzedawszy Pawłowi Leśnemu dom, winien przed sądem gajonym odstąpić kupującemu założone wadium, czego nie uczynił. Sąd wyższy w Krakowie wyrokuje, że skoro sąd przysądził zwrot zakładu przez Stanisława bez jego wówczas sprzeciwu ww. Leśnemu, to i obecnie nie może się temu wyrokowi sprzeciwić i zapłacić musi Leśnemu zakład. Jeśli zaś Leśny podejmie w sprawie tej sprzedaży jakieś kroki przeciwko Stanisławowi, to zgodnie z prawem uzyska co chce; w powyższej sprawie zapadły wyroki sądu gajonego i wyższego jak wyżej, teraz zaś sąd gajony wydał kolejny wyrok, że pieniądze te winny być uwolnione w taki sposób, aby nie trafiły do rąk Pawła Leśnego, dopóki sprawa się nie zakończy. Sąd wyższy postanawia, że nie można dokonać żadnego wpisu [do ksiąg] w tej sprawie, dopóki nie zakończy się sprawa kupna tychże dóbr; Paweł Leśny złożył w sądzie wyższym pieniądze za ortyl, które zgodnie z prawem winna mu zwrócić strona oskarżona (Decreta 1, 306, 323-4).

1460-75 Stan. Lambek, Ląbek (Decreta 1, 348; GK 20 s. 81-2); 1460 szl. Małgorzata z M. ustanawia szl. Jana Świdra z Modlnicy pełnomocnikiem do odebrania od Elżbiety Nowowiejskiej 15 grz.; taż Małgorzata ongiś ż. Dziwisza z Nowej Wsi, a obecnie ż. Piotra z M., kwituje tęże Elżbietę wd. po Dobiesławie z Nowej Wsi ze spłaty 10 grz. (GK 14 s. 419; 15 s. 301); sąd gajony wyznaczył Agnieszce Szczepkowej z M. ostateczny termin, na który stawiła się z zachodźcą, burmistrz zaś ponownie odesłał sprawę do prepozyta na jego polecenie, bez sprzeciwu ze strony Jana Ofiemy. Ofiema skarży się, że nie mógł z tego powodu stawić w sądzie świadków, do czego się zobowiązał, ani ich okazać, sąd zaś pobrał pamiętne od Agnieszki. Wedle orzeczenia sądu wyższego w Krakowie Ofiema, wobec powyższego, sprawy swojej w tym sądzie nie może załatwić (Decreta 1, 385); 1461 Marcin Słaby znieważył pewnych zagrodników oskarżając ich, że sługa prokuratora ogłosił u nich jego przegraną w sprawie, lecz zagrodnicy przysięgą oddalili te oskarżenia. Sąd wyższy orzeka, że Marcin winien każdemu zagrodnikowi zapłacić po 30 den. z tytułu odszkodowania, zaś wójtowi z tytułu kary po 8 den. za każdego z nich (Decreta 1, 388); Mikołaj Kowal z M.; Benedykt z M. (Decreta 1, 429).

1462 Piotr ongiś z Łuczyc oskarża Piotra Strzałkowskiego o niedopuszczenie do wwiązania w jego dobra w M.; Stan. Zarogowski duchowny z kl. miech. w imieniu prep. miech. i wójta Mikołaja oświadcza przed sądem, że Strzałkowski nie posiada pr. miejskiego w M., zatem wójt nie ma władzy wwiązania Łuczyckiego w dobra Strzałkowskiego na podstawie wyroku starościńskiego (GK 16 s. 160, 243, 260); Maciej Janikowski z M. ręczył Wojciechowi włodarzowi z Witowic spłatę 24 grz. przez Jana z Giebołtowa (ZK 258 s. 351); 1462 Jakub Igiełka (Gygyelka) → p. 3D; 1463 Piotr Nosz (Nosch) z M.; Anna z M. (Decreta 1, 538); Grzegorz z M. brat Jana skarbnika kl. Bożogr. → p. 3C; Marcin Kokoszka z M. → p. 3C; Stan. Rogowski z M. → p. 3C; Jan z M.; Florian z M. (Decreta 1, 547).

1464 Jan Kępski z Kępia oprawia ż. Annie c. Klemensa rajcy z M. po 100 grz. posagu i wiana na połowie Kępia (ZK 260 s. 71; między Anną Narożną, Katarzyną i ich br. Piotrem z M. jednej strony a Florianem z M. z drugiej wywiązała się przed sądem prepozyta kłótnia o dom w M., więc prepozyt odesłał sprawę do sądu gajonego, nie chcąc żadnej stronie odmawiać. Anna, Katarzyna i Piotr zgłosili pretensje do domu pozostałego po Małg. Kulmie (Culma) dowodząc, że mają prawo do tego domu po śmierci Świętosława męża tejże Małgorzaty i jej syna. Florian broni się, że sprawa ta będzie rozpatrywana przez prepozyta, rajców i nowego wójta, i że na kolejnych terminach ma stawić świadków dowodzących jego pr. bliższości do tego domu. Sąd wyższy w Krakowie orzeka, że jeśli strona pozwana, czyli Florian, dowiedzie przed tym sądem i innymi urzędnikami sądu gajonego swego prawa, wówczas sprawa wedle tego, co mówi Florian, będzie ważna (Decreta 1, 568); 1465 szl. Mik. Czarnocki i Jan Ziarno z Charsznicy pod zakładem 60 grz. poręczają za Grzegorza s. Janikowskiego z M., że od zawiadomienia ich przez starostę w ciągu tygodnia stawią go w sądzie (GK 17 s. 627); Marcin z M. → p. 3D; 1466 Jan Wilczkowski pozywa Klemensa mieszcz. z M. o zabranie wołu; Klemens wnosi o odesłanie jego sprawy do sądu miejskiego w M. na podstawie przywileju król. (GK 17 s. 983); szl. Jan z M. (ZK 17 s. 386, 395).

1467 Świętochna Długa i Kat. Krzepka oskarżają Pawła Leśnego mieszcz. z M. o to, że zażądał obłożenia sekwestrem (arestum alias zapowyedz poneret) ich dóbr w Bronowicach wartości 40 grz., na których pozyskał przezyski, kupcowi tych dóbr zabronił podejmowania prac, nie mając żadnych praw do kmieci w tych dobrach, ponieważ nie podlegają one pr. miejskiemu. Zachodźca Pawła, posiadając pełnomocnictwa prep. miech., zażądał odesłania sprawy do sądu miejskiego w M. chcąc okazać przywilej. Sąd ma zdecydować, czy sprawa może być sądzona przez sąd miejski w M., a wówczas też winien być przedłożony dok.; zachodźca ww. powódek w tej sprawie dowodzi, że pr. miejskie nie dotyczy dziedziny w Bronowicach (GK 18 s.180, 202); Świętochna Postrzygaczowa składa protest, ponieważ zgodnie z wyrokiem oficjała krak., który odesłał jej sprawę ze szl. Mik. Czarnockim do sądu grodzkiego, gotowa była stawić się w sądzie, lecz Czarnockiego nie było (GK 18 s. 192); Bartosz z Bęczyna s. zm. Mik. Giedki zobowiązuje się wypłacić siostrze Agnieszce ż. Jana z M. 30 grz. z tytułu spłaty za dobra ojczyste i macierzyste; Agnieszka kwituje brata ze spłaty i zobowiązuje się wnieść zapis do ksiąg ziemskich (GK 18 s. 320); Stanisław s. Marcina z M. upomina się o zwrot długu u Piotra Kosa malarza z Krakowa (OK 12 s. 758, 934); Stan. Kątny z Bronowic w sprawie z Pawłem Leśnym z M. przed sądem gajonym w Bronowicach winien był złożyć w ciągu 2 tygodni pieniądze dla sądu wyższego w Krakowie, lecz tego nie uczynił, zaś Leśny złożył pieniądze w sądzie wyższym, nie napisał jednak, w jakiej sprawie. Sąd orzeka, że jeśli chce doprowadzić sprawę do końca, winien ją opisać (Decreta 1, 862).

1468-94 Stan. Jankowski, br. Grzegorza i Anny (Decreta 1, 953, 1252; 2, 292; GK 19 s. 824, 829; 24 s. 953-4; ZK 262 s. 1; 315 s. 215; OK 13 s. 827; AR 3361); 1468 szl. Bartosz z Bęczyna daje siostrze Agnieszce ż. [szl.] Jana Korzenia z M. wwiązanie w sumie 30 grz. w role 3 kmieci w Bęczynie płacących 3 grz. czynszu. Na rolach tych siedzą Wielek, Jan Kolanowic, Prusz i Stanisław od którego i z karczmy jest 8 gr. Gdyby coś zabrakło do 3 grz. czynszu, Bartosz dopłaci różnicę; tenże dopisuje siostrze 9 gr czynszu od kmiecia Matisa w Zebrzydowicach; ww. Agnieszka kwituje Bartosza ze spłaty za dobra ojczyste i macierzyste w Bęczynie, Stanisławie i Zebrzydowicach; taż podzastawia za 30 grz. Indrzychowi Russockiemu swój zastaw w Bęczynie; Russocki zobowiązuje się wypłacić Agnieszce 5 grz.; Bartosz sprzedaje szl. Janowi z M. zw. Korzeniowic ½ ł. w Bęczynie (GK 18 s. 388, 412-3; ZK 17 s. 499); Dorota z M. wyszła za mąż za pierwszego męża, który wżenił się w jej dobra ojczyste i macierzyste, i miała z nim s. Mikołaja, a po śmierci Jana wyszła powtórnie za mąż za Wawrzyńca, który także wżenił się w jej dobra, i z którym miała pięcioro dzieci, razem sześcioro. Po jej śmierci dobra przypadły wszystkim po równo. Wawrzyniec pojął drugą ż. Jadwigę, z którą miał c. Agnieszkę. Później czworo jego dzieci z małżeństwa z Dorotą zmarło, a ich część przypadła Wawrzyńcowi. Po jego śmierci owe cztery części przypadły Pawłowi s. jego [i Doroty] i Agnieszce, z tym że Agnieszka wzięła dwie części z tych sześciu a Paweł trzy części. Po śmierci Pawła jego dobra przypadły br. przyrodniemu Mikołajowi i siostrze przyrodniej Agnieszce, z tym, że Mikołaj wziął dwie i pół części a Agnieszka trzy i pół (Decreta 1, 921); szl. Neza wystąpił przeciwko Stan. Jankowskiemu z M. swemu szwagrowi (?=gener) o rzeczy pozostałe po Jadwidze zm. właśnie ż. Stanisława (consobrinam alias po wnącze=wnęce, czyli siostrzenicy), tj. o ręczniki, prześcieradła, pierzyny i inne rzeczy z wyprawy, które nie zostały zwrócone rodzinie, lecz Stanisław nie chciał odpowiadać na te oskarżenia i złożył pieniądze [na ortyl] do sądu wyższego w Krakowie twierdząc, że nie jest pozywany przez Elżbietę lecz przez Nezę, który jest dalszy w linii bliższości. Elżbieta twierdzi, że powierzyła Nezie sprawę i prowadzenie jej przed sądem gajonym zanim Neza złożył pozew. Sąd poucza, że jeśli jest tak, jak twierdzi Elżbieta, to Jankowski winien mu odpowiedzieć jako plenipotentowi, jeśli zaś zrobiła to już po pozwie Nezy, to na taki pozew nie musiał odpowiadać (Decreta 1, 953).

1469 Anna [Świątkowa?] matka Macieja wyszła z jego dóbr ojczystych zabierając ze sobą swoje sprzęty domowe i wszystkie inne rzeczy i zamieszkała, gdzie się jej podobało. Obecnie jednak zapragnęła mieć utrzymanie i mieszkanie z synem w tych dobrach, lecz syn nie chciał jej przyjąć. Sąd wyższy orzeka, że jeśli Anna chciałaby tam zamieszkać i mieć utrzymanie, może o to syna przypozwać i zgodnie z prawem na nim to pozyskać (Decreta 1, 1055); Dorota złożyła przed sądem gajonym przywilej z pieczęciami rady i ławników sądu gajonego w M. dowodząc, że dobra, o które toczy się sprawa, trzyma od 30 lat, a Jan [pozywający] milczał przez tyleż lat. Sąd wyższy orzeka, że Dorota winna dalej te dobra posiadać (Decreta 1, 1066); 1470 Mik. Gut z Zagórzan justycjariusz i Grzegorz z Krakowa pod zakładem 10 grz. wyręczają z wieży Stan. Matulkę mieszcz. z M. (GK 19 s. 350); Małgorzata i Dorota ciotki pewnych dzieci w swojej odpowiedzi na oskarżenia tychże dzieci zeznały, że ich zm. ojciec zapisał im obu tę rolę jako wyprawę i ten zapis posiadają prawnie na podstawie decyzji sądu. Ojciec wystarczająco wyposażył w przysługującą jej część także ich siostrę, zmarłą matkę wspomnianych dzieci. Sąd wyższy orzeka, że jeśli siostry to udowodnią, nie mogą być przez te dzieci pozywane (Decreta 1, 1094); pani (domina) Dorota z M. powódka obciążona jest w księgach ławniczych zapisem pewnego długu wniesionym przez wuja Floriana z M., który to zapis nie został przez niego wykasowany. Sąd wyższy orzeka, że wobec powyższego wpis ten pozostaje ważny i wyrok sądu gajonego zostaje zachowany (Decreta 1, 1135).

1471-4 Maciej Świątek mieszcz. z M., br. Jana, s. Macieja i Anny → też wyżej pod r. 1469 (GK 19 s. 537, 998-9; Decreta 1, 1260, 1286-7); 1471 Więcesław z M. (OK 2 s. 522); 1472-81 Ścibor, Zdziebor z M., br. Jadwigi 1474 (OK 13 s. 522; Decreta 1, 1210, 1260; 2, 1); 1472 sąd gajony w M. relacjonuje, że Apolonia zapłaciła prep. miech. ostatnią ratę 4 grz. za dom w obecności sądu i po tej zapłacie sąd przysądził jej ten dom jako dziedziczce, lecz Grzegorz uważa, że dom ten został wcześniej sprzedany przez rajców opiekunom tegoż pana Iwana. Wobec tego Grzegorz nie przyjął wyroku i odwołał się do sądu wyższego, lecz do ostatniego dnia przewidzianego prawem terminu niczego nie uczynił w tej sprawie. Sąd wyższy wyrokuje, że jeśli jest tak, jak pisze sąd gajony, Grzegorz przegrywa sprawę (Decreta 1, 1201); Ścibor z M. jako strona odpowiadająca, publicznie zniesławił przed sądem gajonym pozywającego go Klemensa z M., ogłaszając go złym człowiekiem. Sąd wyższy orzeka wobec tego, że w tej sprawie Ścibor nie może odpowiadać, lecz jeśli Klemens złoży przeciwko niemu 2 inne skargi, których w sądzie mu dotąd nie przedstawiono, to Ścibor będzie musiał w odpowiedzi złożyć przysięgi (Decreta 1, 1210).

1473-94 Mik. Zarogowski z M., stary rajca 1494 (GK 19 s. 782, 793; 24 s. 953-4; ZK 262 s. 1; 315 s. 215); 1473-4 Jan Świątek, s. Anny i Macieja, br. Macieja (Decreta 1, 1286; GK 19 s. 998-9); 1473 szl. Jan Szanta z Niedźwiedzia i Mik. Zarogowski ręczą pod zakładem 15 grz., że w ciągu 2 tygodni stawią Marcisza Porozowica z M. przed sądem; tenże Marcin oskarżony i osadzony w wieży, a następnie uwolniony za poręką, winien oczyścić się z zarzutów, i jeśli nikt go nie oskarży, zostanie uniewinniony (GK 19 s. 782, 793); br. Stanisław i Grzegorz [Jankowscy] podzielili dobra ojczyste i macierzyste z siostrą Anną. Grzegorz zmarł, zatem Anna podzieli pozostałe po nim dobra na równi ze Stanisławem (Decreta 1, 1252); w sporze o dobra po zm. siostrzeńcach Jana Kuchno kuśnierza z Książa Wielkiego i Stan. Kuchno mieszczanach w M. sąd gajony relacjonuje, że są to dobra odumarłe a nie wypracowane przez rodziców zmarłych siostrzeńców, i pochodzą od dziada zmarłych. Sąd wyższy wyrokuje, że Stanisław i Jan Kuchno nie mają prawa do całości dóbr, które winny być podzielone po połowie między stronami sporu (Decreta 1, 1257); Stan. Jankowski mieszcz. z M. pozwany przez Wawrzyńca z Trześniowa i Małgorzatę karczmarkę z Targowiska okazuje przed sądem dok. pr. niem.; jego sprawa zostaje odesłana do sądu miejskiego w M.; wójt i ławnicy z M. pozwani przez ww. Wawrzyńca z Trześniowa zostają na podstawie przywileju pr. niem. odesłani do sądu prep. miech. (GK 19 s. 824, 829, 837, 843, 865); sługa miejski, czyli woźny (servus civitatis communis seu preco) zeznał przed sądem gajonym, że pierwszy pozwał Ścibora na wniosek Macieja Świątka, wobec tego ów Maciej winien mieć pierwszeństwo powództwa przeciwko Ściborowi, a Ścibor winien na zarzuty odpowiedzieć (Decreta 1, 1260); Jan [Kuchno kuśnierz] z Książa [Wielkiego] wniósł wcześniej pretensje o te dobra, których równa część przysądzona została przez sąd gajony w M. temuż Janowi kuśnierzowi i Stan. Kuchno zgodnie z pr. bliższości. Marcin zaskarżył ten wyrok i odwołał się do sądu wyższego, lecz potem zamilkł i nie odpowiedział, pożytki jednak [z tych dóbr] przyjmował. Sąd wyższy orzeka, że Marcin nie ma prawa do tych dóbr, a Jan i Stan. Kuchno mają je posiadać zgodnie z wyrokiem sądu gajonego (Decreta 1, 1261); sąd wyższy w Krakowie orzeka, że po śmierci Jana s. Stanisława jego matka Magdalena wszystkie dobra syna oraz pożyczone i zapisane w aktach miejskich pieniądze winna posiąść pr. bliższości, tak jak Piotr jego stryj (Decreta 1, 1264); w wyznaczonym przez sąd gajony w M. terminie Maciej Świątek nie stawił br. Jana na wniosek Anny Świątkowej, nie stawiła się taż sama Anna. Ponieważ obie strony nie zadośćuczyniły prawu, przegrywają swoje sprawy, lecz jeśli Anna wystąpi przeciwko temuż Maciejowi z jakimś oskarżeniem, będzie mieć do tego prawo (Decreta 1, 1286); zachodźca Jakuba Parchiny (Parchina) oświadczył przed sądem gajonym, że Maciej Świątek za udzieloną mu porękę, gdy zakładał ogród w Słomnikach, złożył temuż Jakubowi suknię (tunikę) z tytułu zadośćuczynienia. Zachodźca uiścił pamiętne, lecz świadków w sprawie tej poręki na termin nie stawił, stąd sąd wyższy orzeka, że Maciej należycie zadośćuczynił swojej poręce (Decreta 1, 1287).

1474-5 Małgorzata Skalska wd. z M. (OK 2 s. 135; SWPM I/9A, s. 31); 1474 Jadwiga wd. z M. i jej brat Zdziebor (OK 13 s. 522); Anna Świątkowa i jej młodszy s. Jan mieszcz. z M., za pośrednictwem Mik. Synowca z Rzędowic, pstar. krak. Mikołaja z Szydłowca burgrabiów krak. i Stan. Oraczowskiego sędziego grodzkiego krak., zawierają ugodę z Maciejem mieszcz. z M., starszym synem tejże Świątkowej. Strony umarzają wszystkie terminy spraw, jakie mieli ze sobą, zwłaszcza sporu o chmiel, o który Maciej pozywał matkę i brata; Anna i Jan zobowiązują się wydać Marcinowi 10 korców chmielu. Będą też pod zakładem 20 grz. przestrzegać podziału dóbr przeprowadzonego przy pomocy arbitrów i wpisanego do akt miejskich w M. (GK 19 s. 998-9); Małg. Skalska z M. pozwała wójta i 7 ławników do sądu wyższego pr. niem. o zatrzymanie i złożenie w skarbcu król. pieniędzy, lecz zgodnie z dok. król. zostają odesłani do sądu swego prawa w M., gdzie ława ma rozsądzić sprawę Małgorzaty ze stroną przeciwną w ciągu 2 tygodni. Sąd odsyła także pieniądze złożone przez Małgorzatę za ortyl (SWPM I/9A, s. 31); 1475 Jakub z Damic winien pod zakładem 20 grz. stawić przed sądem bpa krak. mieszcz. z M. Stan. Lambka (Lapek), który zezna, że szl. Stan. Ożgic [s. Wojciecha Ożgi?] sołtys z Jangrotu [własn. bpa krak.] spłacił go z części sołectwa w Jangrocie, którą wykupił pr. bliższości (GK 20 s. 81-2); Mikołaj z Trzebienic i Stanisław z Adamowic składają protest, ponieważ zgodnie z ugodą, uwalniając się od poręki, gotowi byli uczynić wpis [w księgach] w sprawie między Beatą Klimontową z M. a dziećmi zm. [Jaszka] Kępskiego i [ich opiekunem] Stanisławem z Adamowic (GK 20 s. 121); Jadwiga nie podjęła 6 grz. danych jej przez [zm.] męża Wojciecha, lecz pozostają one dotąd u kupcowej Doroty. Sąd wyższy orzeka, że do tych pieniędzy bliższy jest po swym br. Wojciechu Jan Wachnik, niż Jan po swej zm. siostrze Jadwidze, a kobieta, którą włączyli w ten spór, winna być od tego uwolniona (Decreta 1, 1337).

1475 Jan Pieczek z M. zobowiązuje się zwrócić mgrowi Maciejowi z Brześcia [nie zid.] rektorowi szkoły w M. 6 grz. długu (OK 13 s. 663, 686); Katarzyna z M. wnosi o separację z mężem Pawłem Laczycem; Mikołaj ongiś prep. miech. zeznał przed sądem oficjała, że podczas jego prepozytury [1459-68] otrzymał na potrzeby zniszczonego klasztoru od egzekutorów testamentu zm. Piotra Kurzeca (Curzecz) Macieja wójta, Piotra Rożka i Jana Jazdo z M. bróg żyta wart. 4 grz. i konia wart. 4 grz., które to pieniądze zobowiązał się przekazać Jadwidze córce Piotra, gdy osiągnie ona lata sprawne. W obecności Piotra z M. br. tejże Jadwigi (OK 2 s. 135); Anna Białajankowa (Byalyankowa) z M. (OK 2 s. 179); 1475-6 Mik. Zarogowski z Zarogowa pozywa Stan. Jankowskiego mieszcz. z M. o poranienie (ZK 315 s. 215; 262 s. 1); 1476 Stan. Partekowicz kuśnierz i Marcin krawiec mieszcz. z Kleparza poręczają pod zakładem 10 grz. za Marcina tkacza z M., że stawią go w ciągu 2 tygodni przed sądem grodzkim (GK 20 s. 390); Marcin z M.; Paweł z M. (Decreta 1, 1434); Piotr Kapusta z M. i jego ż. Katarzyna c. Jana Jajko ze Słomnik (OK 2 s. 334); Dorota Wakrowa wd. i kupcowa z M. pozywa Stan. Tarnkę ongiś dzwonnika z M. (OK 2 s. 358); 1476-8 Anna Zającowa z M. (OK 2 s. 358; 13 s. 965); 1476-9 Jan Liczko z M. (OK 2 s. 388; 13 s. 1026, 1045).

1477-1502 Wojciech Wilk z M., ojciec Wojtka i dziadek Wojciecha studenta Uniw. Krak. 1500 (Decreta 1, 1434; 2, 741, 826, 861; GK 27 s. 139, 1343; 28 s. 36, 119, 125, 158-9, 279); 1477 Wojc. Wilk został oczyszczony przez tych, którzy go zniesławili, pierwszy przez posłańca, drugi przed rajcami i ławnikami w M. Sąd wyższy orzeka, że Wilk nie musi w tej sytuacji oczyszczać się ani składać przysięgi. Wyrok sądu gajonego w tej sprawie zostaje więc skasowany (Decreta 1, 1443); sąd ławniczy w M. delegowany przez prep. miech. poświadcza, że Maciej Motyczka zapisał kl. miech. po swej śmierci 1 grz. na swoich nieruchomościach w celu odprawienia za niego modłów oraz ustanowił wyszczególnionych z imienia wykonawców swej woli i opiekunów dóbr po śmierci (BCzart. Katalog 1, 647); 1477-8 Jan Narożny z M. i jego ż. Zofia sprzedają za 30 fl. w złocie Maciejowi Spytkowi psałterzyście w kat. krak. 16 sk. czynszu rocznego z pr. wykupu na swoim domu narożnym k. kościoła, rolach i folwarku w M. Czynsz będzie płacony po 8 gr na każde Suche Dni. Spytek ma być wolny od kontrybucji miejskich i poborów król. Jeśli czynsz zostanie wykupiony, pieniądze zostaną oddane do rąk rajców w Słomnikach i do rąk prebendarza ołtarza Ś. Bartłomieja w kośc. par. tamże, z tym wszak warunkiem, że rajcy wraz z prebendarzem wykupią za te pieniądze podobny czynsz 8 gr, który będą przekazywać do rąk Spytka, a po jego śmierci przejdzie on na prebendarza ww. ołtarza (OK 13 s. 870-2, 955-6); 1478 Grzegorz Bieta (Byetha) z M. (OK 13 s. 965).

1480 żona Stan. Gmyta (Gmyth) z M. oskarża Stan. Boczkę kmiecia z Michałowic o to, że zabrał 100 fl. → Michałowice p. 3b; Maciej Pudełko z M. (OK 13 s. 1218); 1481 Ścibor jako strona pozwana nie chciał odpowiadać Wojciechowi jako powodowi, dopóki Wojciech nie oczyści swej reputacji, ponieważ został przed radą zniesławiony przez pewnych szlachciców o złodziejskie wycięcie gaju, i z tego powodu za radą całej społeczności został z rady wydalony. Sąd wyższy orzeka, że jeśli Wojciech oczyści się z tej niesławy, Ścibor musi mu odpowiedzieć na oskarżenie (Decreta 2, 1); 1482 Jan oskarżył Aleksego o spalenie dóbr ruchomych i nieruchomych opisanych w skardze, tzn. o to, że nocą naszedł jego dom i słodownię, którą opróżnił ze słodu, podpalił i uciekł. Następnie, wedle świadectwa rajców, za zezwoleniem prepozyta powrócił do miasta, a nawet odzyskał bydło zabrane prawnie przez Jana do poręki. Aleksy tym oskarżeniom zaprzecza. Sąd wyższy wyrokuje, że pozywający bliższy jest zwycięstwa w sprawie, niż pozwany negujący poważne oskarżenie prostą przysięgą, i kasuje wyrok sądu gajonego (Decreta 2, 17, 24, 54); Mikołaj alias Miklasz z M. (OK 13 s. 1259); 1483 Stanisław z M. (Decreta 2, 65); Stan. Karpiga (Carpiga) mieszcz. z M. wszystkie należne mu długi, ruchomości i nieruchomości u jakichkolwiek dłużników, jak i pieniądze, role i dom w M. oraz inne dobra w M. przynależne mu pr. bliższości, przekazuje s. Maciejowi rektorowi szkoły zamkowej w Krakowie na jego studia (OK 13 k. 1311); Szczepan z J[... oskarża] Elżbietę starą [...] z M. [przed sądem] nadw. [...] grz. i o to, że wstrzymała jego wpis [do ksiąg, że należy mu się] połowa ogrodu, domu i 2 jatki, a także o to, że w swojej połowie domu prowadzi wyszynk piwa wart. 10 grz. (ZK 262 s. 256, zap. uszkodzona); Anna z M. (GK 21 s. 718); 1484 Katarzyna z M. oskarżyła Jakuba z M. o to, że przez 6 tygodni do swojego wozu używał jej konia, w końcu zamęczył go i oślepił, i nie oskarżyła imiennie jakiegoś sługi, lecz zadała winę samemu Jakubowi. Sąd wyższy orzeka, że Jakub winien osobiście złożyć przysięgę i bronić honoru, za sługę zaś nie ma składać przysięgi. Sąd wyższy kasuje zatem wyrok sądu gajonego (Decreta 2, 127); 1487 → Lelów p. 4b.

1488 Stan. Jankowski w swojej odpowiedzi stronie pozywającej powiedział, że z pozywającym toczył spór na zgromadzeniu w karczmie, i że go nie zniesławił ani honoru nie odebrał. Sąd wyższy w Krakowie orzeka, że jeśli Jankowski niczego złego o powodzie nie wie lecz tylko dobre, taka kłótnia słowna w karczmie honorowi jego zaszkodzić nie mogła (Decreta 2, 292); 1489 → Lelów p. 4b; 1490 Anna Karpiszanka (Carpyschanka) z M. daje swemu br. Maciejowi z M. duchownemu i dr medycyny ½ grz. (OK 56 s. 36-7; cyt. za L. Hajdukiewicz, Przyczynki → p. 7, s. 264); 1491-3 Grzegorz Mędrzek, Mędrek (GK 23 s. 703-4; 24 s. 95, 210); → Lelów p. 4b; 1491 Grzegorz Mądrzek (Mandrek, Mandrzek) mieszcz. z M. oskarżony przez Jerzego z Miroszowa o to, że zabrał mu 2 krowy, które woźny u niego zatrzymał, i których okazania domaga się Jerzy, powołuje się na prep. miech., któremu powierzył swoją sprawę. Jerzy oświadcza, że nie ma z prepozytem żadnej sprawy; sąd ma podjąć decyzję w tej sprawie (GK 23 s. 703-4); 1493 Mądrzek oddala oskarżenia Jerzego o 4 krowy wart. 4 grz.; Jerzy płaci karę 6 sk.; Mądrzek pozywa Jerzego o wypłatę zasądzonej kary 3 grz. i 6 sk. (GK 24 s. 95, 210); 1493 → p. 3C.

1494 Maciej krawiec i rajca z M. oskarża szl. Marcina Czeskiego z Czechów o to, że nie chce wbrew dok. komisarzy król. wydać rzeczy zm. Piotra Grabasza kmiecia w Czechach br. tegoż Macieja wart. 53½ grz., które przypadły mu pr. bliższości; Czeski na wezwanie Macieja odmawia wydania rzeczy, ponieważ chciałby widzieć oryginalny (grunthowny) pozew, na podstawie którego został pozwany przed sąd komisarski. Maciej przedkłada w odpowiedzi mandat starosty pozywającego Czeskiego przed ten sąd. Strona pozwana uznaje mandat za nieważny, ponieważ jest w nim mowa tylko o karze król. XIV, podczas gdy pozywający żąda 53½ grz., co jest wbrew prawu. Sąd wyższy ma rozstrzygnąć ten spór; Maciej przegrywa sprawę z powodu niestawiennictwa (GK 24 s. 590, 704, 713, 716-7, 748; SP 2, 4432); opatrzny Stan. Jankowski z M. pozywa Andrzeja z Radomia studenta Uniw. Krak., któremu pożyczył sztylet wart. 1 fl., gdy ten podążał z M. do Krakowa. Andrzej nie neguje tego faktu, twierdzi jednak, że oddał ów sztylet synowi Jankowskiego Janowi, aby zwrócił go ojcu. Rektor wyrokuje, że Andrzej winien stawić 2 wiarygodnych świadków w tej sprawie (AR 1636); Stan. Jankowski i Grzegorz Duda mieszcz. z M. oskarżają starych rajców z M.: Macieja krawca, Jakuba Poczaska (Poczasch=Poskak?), Grzegorza Świrada i Mik. Zarogowskiego o fałszowanie miary objętości korca owsa → p. 3B; 1494 Mikołaj cieśla w M. (OK 15 s. 263); 1495 Maciej mieszcz. z M. zmarł nie zostawiając żadnych dzieci, a do pozostawionych przezeń dóbr pretendują jego bratankowie i siostrzenica, pragnąc je podzielić wedle własnego upodobania. Sąd wyższy wyrokuje, że dobra te winny być podzielone po połowie w ten sposób, że części po ojcu i po matce będą traktowane jak po jednej osobie, bratankowie dostaną więc połowę, a siostrzenica drugą połowę (Decreta 2, 590).

1496-7 sławetny Marek mieszcz. z M. i jego ż. Anna c. szl. Jana Mlecznego z Maciejowa → Maciejów p. 3a pod r. 1496 i 1497; 1497 Grzegorz zapisał wnuczce Agnieszce 4 grz. na swych dobrach dziedz., wykluczywszy wszystkich innych bliskich, zaś po śmierci Agnieszki jej matka a córka Grzegorza upomniała się o pieniądze legowane zmarłej córce, czemu sprzeciwiła się rodzina mówiąc, że Agnieszka urodziła się z nieprawego łoża, i jej matka tych pieniędzy nie powinna posiąść. Sąd wyższy stwierdza, że chociażby tak było, to pieniądze zapisane jej przez dziada były jej własne i matka jest do nich bliższa, niż pozostali jego krewni (Decreta 2, 660); 1498 Stan. Golaszek (Golaschek) mieszcz. z M., od 1501 z Oświęcimia (GK 26 s. 913-4; 27 s. 12-3, 1075; 28 s. 103); Jan Szreniawa z Poręby zastawia za 19 grz. Stan. Golaszkowi (Golaschek) mieszcz. z M. role 3 kmieci osiadłych w Porębie: Wojc. Pogłoda, Piotra Łazany i Stan. Widza; tenże podzastawia tych kmieci Szczepanowi z Irządz chorążemu przem., który zobowiązuje się zapłacić Stanisławowi 9 grz. (GK 26 s. 913-4; 27 s. 12-3); J. Wilk mieszcz. z M. → p. 3D; Maciej rajca (GK 27 s. 153); → Lelów p. 4b.

1499-1501 Wojc. Wilk, s. Wojciecha, ojciec Wojciecha studenta Uniw. Krak. 1500, od 1500 mieszcz. w Krakowie (GK 27 s. 587-8, 651, 698, 719, 742, 785-6, 789-91, 834, 838, 1343; 28 s. 36, 119, 125, 158-9, 279); 1499 szl. Krzesław Opatkowski i jego br. stryjeczny Jakub pozywają wójta, rajców, ławników i mieszczan z M. o przemoc, krzywdy i poranienie; w tej sprawie strony mają pod zakładem 10 grz. stawić w ciągu 2 tygodni arbitrów w kl. miech. w celu ugody; rajcy i rada jako poręczyciele winni stawić Wojciecha s. Wojc. Wilka, Stanisława s. Skwary i Marka mieszcz. z M. lub ojców tychże jako ich zachodźców; zakład 60 grz.; pozwani Wojc. Wilk i Jakub Skwara zaprzeczają, jakoby wraz z 2 innymi ludźmi zadali kilkanaście ran ww.; szl. Jerzy Sławicki ze Sławic pod zakładem 100 grz. ręczy ww. Opatkowskiemu za Wojc. Wilka, że do rozstrzygnięcia sprawy będzie się stawiał na każdym terminie; podobne poręczenie za Wilka składa ochmistrz dworu królowej i kaszt. rad. Stan. Młodziejowski; tenże płaci Opatkowskiemu 20 grz. poręki za Wilka (GK 27 s. 587-8, 651, 698, 719, 742, 785-6, 789-91, 834, 838); Marcin Milej z Żarnowca przybył do M. usiłując odebrać 2 grz. długu od Wojc. Wojnickiego, lecz nie chciał mu odpowiadać ani przyjąć [świadectwa] 2 jego ludzi. Rajcy z M. nakazali Milejowi złożyć przysięgę samotrzeć i odesłali go do rajców w Żarnowcu na badanie, gdzie też został przebadany w obecności Wojnickiego, który też przyjął jego przysięgę mówiąc, że jest wystarczająca. Przysięga Mileja została przez wspólnotę w Żarnowcu bezprawnie zakwestionowana, więc burmistrz Stan. Przysiewek i Stan. Mleczny poświadczyli, że Wojnicki zaakceptował ludzi wyznaczonych do złożenia przeciwko niemu przysięgi. Sąd wyższy orzeka, że skoro Wojnicki przyjął przysiegę, Milej nie może być narażony na żadne sprzeciwy ze strony wspólnoty w Żarnowcu (Decreta 2, 735); Piotr Nogaj przed sądem gajonym oprawił i zapisał żonie Dorocie w dożywocie dom w M., który własną pracą i trudem zdobył, zaś Wojc. Wilk zgłasza pretensje do tego domu z tytułu pr. bliższości po swym wuju mówiąc, że jego bracia byli niepodzieleni, i że ta oprawa i zapis jest nielegalny. Sąd wyższy wyrokuje, że skoro Nogaj zdobył dom własna pracą, Wilk nie może zgłaszać pr. bliższości, Dorota zaś żadnego pr. sprzedaży i legowania tego domu nie posiada, może go natomiast użytkować do śmierci (Decreta 2, 741).

1500 Marek cieśla z M. (OK 21 s. 95); Szczepan Świętopełk z Irządz chorąży przem. podzastawia za 20 grz. Kat. Krabuszowej z Krakowa role 3 kmieci w Porębie, które trzymał w podzastawie od Stan. Golaszka mieszcz. z M. (GK 27 s. 1075); Pieczek (Pyeczek) oskarżył Pilika o wtargnięcie do domu i poranienie go, ludzi którzy go naszli zatrzymał i powiódł do wójta, który zaproponował im ugodę, którą w domu wójta ugodzili 4 ławnicy. Ugoda została wysłuchana przez cech, który wyznaczył Pilikowi jakąś pracę, ten jednak pozwał Pieczka, który nie mógł przybyć do sądu złożony chorobą [z powodu ran]. Pilik zatem wziąwszy zgodnie z prawem 2 ławników poszedł z nimi [do Pieczka] dla rozpytania, o co został [przez niego] pozwany [skoro zawarli ugodę]. Ławnicy zeznali po powrocie, że Pilik mógł poranić Pieczka tylko w jego własnym domu, a nie gdzie indziej, lecz zawarł z nim ugodę, którą chciał wpisać do ksiąg miejskich, [a spór wyniknął z tego, że] sąd nie chciał jej przyjąć. Sąd wyższy uznał, że taka ugoda i zeznania ławników wysłanych z prawa od tegoż Pilika o pieniądze winny być przyjęte do ksiąg (Decreta 2, 806).

1500-1 szl. Jan s. Jakuba z Cieślina pozywa Wojc. Wilka z M.: 1501 Jakub z Cieślina pozy- wa tegoż Wilka o 60 grz., ponieważ jego syn [Wojciech?] niczego nie posiadający alias gołota, wyruszywszy z jego domu wespół z 6 pomocnikami jemu podobnymi, napadł go na drodze król. z Olkusza do M. i zadał mu 60 ran krwawych i sinych, po czym wrócił do domu w M., gdzie woźny w towarzystwie szlachty aresztował go (GK 27 s. 1343; 28 s. 36, 119, 125, 158-9, 279); 1501 prep. miech. złożył sąd pr. magdeburskiego z wójtem i ławnikami we dworze kl., chcąc rozsądzić swoją sprawę przeciwko Janowi Jamiczowi (Yamiczi). Oskarżony zakwestionował miejsce zwołania sądu i nie chciał odpowiadać we dworze prep. lecz tylko w ratuszu (pretorium) wedle zwyczaju, zakwestionował też rolę ławnika Stan. Poskaka, któremu prepozyt powierzył prowadzenie swojej sprawy, ponieważ prepozyt jest jego panem. Sąd wyższy orzeka, że skoro prepozyt jest ich panem a sąd nie jest żadnym innym sądem, jak tylko sądem miejskim zwołanym we dworze, stąd tenże Jamiczi powinien wysłuchać oskarżenia i na nie odpowiedzieć, i sprawy swej nie przegrywa, ławnik zaś może sprawę prepozyta poprowadzić (Decreta 2, 820).

1501 Wojc. Wilk chciał sprzedać 3 ćwiartki roli, lecz jego żona ze swojej części i z części swych synów ustąpić nie chciała twierdząc, że mąż jej i jej synom dobra te oprawił, i pozwała go do sądu. Wilk odstąpił od sprzedaży, lecz rotę złożył do sądu wyższego, mówiąc że zarezerwował sobie dział aż do śmierci. Sąd wyższy nie wie w końcu, czy wpis tego działu się zachował, czy nie, bo nie został o tym powiadomiony. Stąd, ponieważ zarezerwował sobie dział do śmierci, może sprzedać te 3 ćwiartki, a wpis podziału pozostałych dóbr winien stanowczo przedstawić (Decreta 2, 826).

1501 dwie córki Jana Rosy (Rossa) pozwały Agnieszkę swoją macochę o rzeczy legowane im w testamencie przez ojca, wezwały też na świadków rajców, którzy słowem i na piśmie zeznali, że burmistrz ze starym rajcą wysłani do Jana Rossy opowiedzieli wszystkim rajcom, co się wydarzyło, i co Jan w testamencie legował i nakazał dać. Agnieszka, dotąd wyrażająca zgodę na to wszystko, teraz wystąpiła ze sprzeciwem wobec oświadczenia rajców. Sąd wyższy orzeka, że Agnieszka nie może wszystkiego posiąść, lecz zgodnie z testamentem tymże córkom i zięciom i innym wydać winna te rzeczy; wyrok sądu gajonego zatem jest słuszny, a apelacja zostaje odrzucona; rajcy, którzy w powyższej sprawie zostali pozwani do sądu gajonego przez córki zm. Jana Rosy zeznali, że wysłali burmistrza ze starym rajcą do Jana Rosy wówczas chorego, i burmistrz opowiedział im wszystko to, co powiedział mu Rosa w sprawie testamentu, co też rajcy przed sądem poświadczyli. Sąd orzekł, że temu świadectwu kobiety nie mogą się sprzeciwiać. Sąd wyższy podtrzymuje wyrok i kasuje apelację (Decreta 2, 829-30).

1501 Jan Połumisek (Polmysek) skarży się przeciwko Mik. Mulkowi (Mulyek, Mulek), że wraz z woźnym (preco) i 2 ławnikami zatrzymał w jego izbie 2 dzbany alias beczki [soli?], które zostałe zawiezione do burmistrza. Poddany chłoście i rozpytywany przed sądem gajonym skąd ma te beczki, odpowiedział, że nic o nich nie wie. Sąd wyższy wyrokuje, że jeśli Mulek złoży samotrzeć przysięgę wobec Boga z dobrymi i osiadłymi ludźmi, których będzie znał, że nic nie wiedział o tych beczkach ani ich do domu nie przyniósł, będzie wolny od oskarżenia Połumiska; tenże Mulek w dniu przysięgi w zeszły poniedziałek nie stawił dobrych ludzi, stąd przegra sprawę, jeśli nie przedstawi przeszkody uniemożliwiającej mu stawienie się w sądzie; sąd wyższy gani sąd gajony w M., że pismo w sprawie ww. nie było opieczętowane po obu stronach, nie napisano o usprawiedliwieniu nieobecności Mulka i czy ortyl sądu wyższego został poprawnie odczytany, zatem jeśli Mulek wysłuchawszy ortylu nie usprawiedliwił się, to wedle poprzedniego dekretu przegrał sprawę; ponieważ tenże Mulek nie stawił świadków ani nie usprawiedliwił nieobecności, nie może sam trzykrotnie złożyć przysięgi i przegra sprawę (Decreta 2, 836-8).

1502 Piotr Powroźnik jako opiekun żony oskarża Jakuba Skwarę z Jaksic jej stryja o to, że zabrał należne jej osiewki (seminatis alias osszyewki) wart. 24 grz. i ojcowiznę. Skwara twierdzi, że niczego jej nie zabrał ani nie wyprowadził na swój użytek, lecz zostały te rzeczy zabrane i zniszczone przez zaciężnych, na co winien samotrzeć złożyć przysięgę. Po 2 tygodniach Skwara stawił się z ludźmi, lecz nie było powoda, i pozwany zgodził się na przesunięcie terminu o kolejne 2 tygodnie, lecz kiedy stawili się na terminie, przesłuchiwani nie byli zgodni w zeznaniach. Stąd sprawę swą przegrał, sam zaś nie może złożyć potrójnej przysięgi; w powyższej sprawie w odwołaniu stwierdza się, że ponieważ sprawa jest dawna, trudno znaleźć człowieka, który oszacował te zasiewy, Skwara zaś stawił się na pierwszym terminie, a powód nie, i gdyby nie zgodził się wówczas na odroczenie przysięgi, byłby z tego powodu wolny od jej składania. Obecnie Skwara chce dać 2 grz., ponieważ jak twierdzi, więcej nie ma, strona powodowa jednak upiera się przy pierwszym werdykcie sądu wyższego. Stąd jeśli Skwara złoży samotrzeć przysięgę, że owe zasiewy nie były warte tych 24 grz., pozostanie w sprawie jako strona odpowiadająca, i tak powinien uczynić, chyba że strony ugodzą się do następnego posiedzenia sądu (Decreta 2, 853, 856).

1502 Wojc. Wilk pozwał do sądu gajonego robotników o to, że nocą zabrali jego zasiewy. Robotnicy odpowiedzieli, że działali na polecenie swego pana, który ma dekret od rajców, że może zabrać zasiewy, które sam własnym kosztem obsiał, i że wywieźli je, kiedy mieli czas dniem i nocą. Sąd wyższy w Krakowie orzeka, że pan tychże robotników może być ich zachodźcą, a Wilk winien odpowiadać w sądzie w sprawie tych zasiewów. Tym samym podtrzymuje wyrok sądu gajonego i odrzuca apelację (Decreta 2, 861); powodowie pytają sąd gajony w M., że skoro Agnieszka Janaszowa (Iannaszowa) nie stawiła się na kolejne trzy pozwy, to czy zrzekła się swojej sprawy. Sąd wyższy orzeka, że skoro Agnieszka pozwała [dwóch] rajców do złożenia oświadczenia, czy to za ich zgodą i na ich polecenie dwaj z nich zostali wysłani do testamentu, i skoro owi dwaj rajcy dotąd nie złożyli oświadczenia, to ww. pierwsi rajcy winni odpowiedzieć na pytanie Agnieszki, czego wysłuchawszy, strony dalej będą procedować (Decreta 2, 866); → Lelów p. 4b.

1504 Anna Świątkowa → Lelów p. 4b (Decreta 2, 912, 920-2, 925, 929); 1505 Anna Klosz (Closz) pozwała 2 młodszych braci swego męża Koreza (Corez) w sprawie połowy dóbr, domu i ¼ roli, które zapisał jej mąż. Bracia odpowiedzieli, że dobra te zostały zakupione ze wspólnych pieniędzy, kiedy byli w niedziale z bratem w dobrach ojczystych. Sąd wyższy wyrokuje, że jeśli bracia dowiodą przysięgą 6 świadków, że tak było, starszy brat nie mógł zapisać żonie więcej niż 1/3 zakupionych dóbr. W sprawie 40 grz. danych mężowi Anna winna procedować według prawa (Decreta 2, 935); prep. miech. za pomocą przywileju wyłączył swoich ludzi spod jurysdykcji sądu wyższego, gdzie pozwał ich Jan Połumisek, poczym złożył sąd sołtysi i wezwał strony do procedowania, Połumisek zaś jako powód zażądał dania mu 15 dni zwłoki, ponieważ nie wiedział o terminie wyznaczonym przez prepozyta. Sąd wyższy wyrokuje, że Połumisek winien mieć czas w ciągu 15 dni przygotować się do sprawy razem z zachodźcą, i wówczas złożyć skargę przeciwko rajcom, wójtowi i ławnikom o krzywdy (Decreta 2, 961).

1507 powód pozwał stronę przeciwną o łyżki, srebro, sukno, 55 fl. i inne rzeczy, które dał na przechowanie przed spaleniem miasta. Strona pozwana odpowiedziała, że wszystko zostało strawione przez ogień, pewne jednak kawałki, które zostały znalezione na działce, zostały zwrócone, mianowicie ozdobny guz z kawałkiem srebra i jakaś suknia, i że nic więcej nie ma. Sąd gajony wydał wyrok, że strona pozwana ma udowodnić swoje słowa, a sąd wyższy podtrzymuje ten wyrok (Decreta 2, 991).

1509 Maciej z M. młynarz (OK 26 s. 35); dr medycyny Maciej z M. kan. krak. posiada w mieście dom, spichlerz i ogród (OK 26 s. 20, 148); Wilhelm rodem z Gdańska (nacione de Gdano) obecnie mieszka w M. (OK 26 s. 116); 1511 Maciej Chromy krawiec i rajca → p. 3; Aleksy alias Lir (Lhir), Maciej Chromy krawiec, Maciej Łyczko rajcy i Maciej Szczecina mieszcz. z M. pozwani przez szl. Jakuba z Brzuchani zostają odesłani przed sąd prep. miech. (ZK 155 s. 526); Stan. Postrzygacz mieszcz. z M. → p. 3E; 1514 Piotr i Jan mieszcz. z M. odstąpiwszy od swego pr. niem. poręczają pod zakładem 100 grz. za Błażeja z M., że stawią go w sądzie grodzkim w tydzień po wezwaniu (GK 32 s. 170).

[1514-18] Maciej z M. dr medycyny czyni na rzecz rodziny i innych osób z M. legaty testamentowe: siostrzenicy [córce siostry Anny] i zarazem swej kucharce Annie [po 1518 r. w M., zm. 1523] 60 zł, jeden nobel [=złoty dukat angielski], 3 półmiski cynowe i jedną przystawkę (scultellula alias przistawka), 2 dzbany cynowe, miednicę nową i mniejszą w skrzynce bukowej, szubę nową zawojkową, postaw sukna szwabskiego, wszystkie ręczniki, całą [zastawę] stołową z wyjątkiem tej na której się jada, pościel, prześcieradła, wielką skrzynię, całe łóżko z malowaną oprawą, mały kobierzec, białe wezgłowie, wielki lichtarz miedziany, wszystkie półmiski drewniane, kociołki miedziane, durszlak miedziany, rożen żelazny, dzieże, garnki, masło, miód, olej, kasze i śliwki; siostrzeńcowi Florianowi [s. Anny] mieszcz. z M. i jego dzieciom rzeczy jak siostrze, poza tym 50 zł, puchar, czyli kubek srebrny lekko pozłacany na górnej krawędzi, szubę starą zawojkową, zydel do stołu jadalnego, długie koszule zw. po polsku balncamina, miecz, i to, co zostało z jego ojcowizny, role i inne rzeczy w M. Florian ma się opiekować siostrą Anna, sobą samym zaś, żoną i dziećmi godnie ma kierować i troszczyć się o nie; Piotrowi Zdunkowi klerykowi w M. zapisuje dzban, jedną kwartę, czerwony biret i inny czarny. Gdyby nie był obecny, rzeczy te mają przypaść innemu klerykowi urodzonemu w M.; Annie bednarzowej ongiś „pograczarce”, która mieni się jego krewną, 10 fl. i suknię ciemnoczerwoną wytartą machelską [=z sukna mechelskiego]. Gdyby zmarła [zmarła - notatka ręką Miechowity], otrzyma te rzeczy Piotr Szurdoj organista miech. alias z M.; jedynemu synowi tegoż Floriana, gdyby zechciał studiować i oddać się nauce, zapisuje klepsydrę, trzy birety, mały pulpit, miednicę do codziennego użytku oraz 20 grz. w gotówce, z zastrzeżeniem, że otrzyma ów legat tylko wówczas, jeśli będzie studiował, w przeciwnym razie darowizna przypadnie innym studentom z M., nawet jeśli nie będą z nim spokrewnieni (L. Hajdukiewicz, Biblioteka → p. 7, aneks: Testament); 1515 Stanisław z M. ze szkoły Ś. Mikołaja za murami Krakowa i Jan płóciennik z M. uwalniają od cenzur kościelnych zm. Stan. Krola i jego ż. Katarzynę z M. i zobowiązują się spłacić za nich dług Maciejowi pleb. ze Sławic (Urban Regesty, nr 616).

1532 Anna Jakubowa ż. Jakuba muratora z M. w imieniu swoim i męża deklaruje chęć zapłaty Zofii Mynczarce z Krakowa za solone ryby, które kupiła u niej na kredyt (Wypisy 1530-1533, 860, 863); 1535 szl. i uczciwa Jadwiga Dolanka z M. pozywa Jerzego Wilczka z M. o obietnicę małżeństwa i o inne rzeczy (Ep. 13 k. 36v-37); 1538-44 Bartłomiej Mędrek (Mendreck, Madrek) z M. (Księgi przyjęć 2000; OK 74 s. 170); 1538 Szymon Piotryna (Pyotrina) mieszcz. z M. (Księgi przyjęć 2000); 1541 Mik. Szurma krawiec (Ep. 19 k. 155v); 1544 Maciej Świerczek z M. ma zapłacić 24 fl. za konie kupione u Agnetki Czipsarowej mieszczki krak. (OK 74 s. 160-1); 1544 szl. Jan Lipski z M. (OK 74 s. 207); 1544 Dorota Brożniczyna z M. (OK 74 s. 99); 1544 Agnieszka Wężykowa z M. (OK 74 s. 99, 170, 233); 1550 Anna Koszlowa z M. i jej mąż Maciej Koszel (Koszyel) młynarz „de Geyewicze” [nie zid.], który ma konkubinę Annę (OK 82 s. 571).

3D. Rzemiosło i handel. 1300 Gerard mieszcz. krak. i wójt miech. oraz jego ss. Jan, Piotr i Filip dają Adamowi z Komorowa sędziemu miech. [sądu wyższego dworskiego pr. niem. kl. miech.] jatkę w M. z tym, że będzie on płacił prep. Bożogr. tyle, ile płacił Gerard (Pol. 1, 94); 1331 mieszkańcy dóbr kl. [m.in. M.] wolni są od cła lub opłaty targowej na moście na Rabie od towarów zakupionych w Bochni i gdzie indziej → Miechów-klasztor p. 3A; 1376 Czcik prep. miech. pozwał celnika Jakuba mieszcz. ze Słomnik o bezprawne pobieranie w Słomnikach cła od wozów z solą i innymi towarami należących do mieszczan miech. Jakub pobiera cło na polecenie wojskiego krak. Żegoty [Szafrańca], które to cło należy do urzędu wojskiego. Przed sądem ziemskim krak. Żegota jako zachodźca Jakuba się nie stawił, zatem sąd uwalnia mieszczan z M. od opłat celnych w Słomnikach (Mp. 3, 884); 1394, 1398 jatka w M. → p. 3A.

1429 sukiennicy → p. 3A; 1436 litkupnicy z M. → p. 3D; 1440 Jan i Szczepan z M. kupują za 30 grz. od Jana z Kaliny [Wielkiej] i Jana ze Śladowa dzies. we wszelkim ziarnie w Kalinie i Śladowie (OK 8 s. 51); 1441 Dorota czapniczka z M. (OK 8 s. 140); Pabjasz z M. kupił dzies. za 8 grz. od Jana pleb. w Uniejowie i w Chodowie od Jana prep. miech. (OK 8 s. 170); Jan Lambek z M. kupił za 20 grz. od Jakuba zw. Paniek z Krakowa dzies. we wsi Czaple i ma mu zapłacić w 5 ratach, dodając 2 achtele piwa miech. (OK 8 s. 178); 1442 Jan z M. kupił za 7½ grz. od Andrzeja archidiakona sand. dzies. kmiecą w Marcinkowicach (OK 8 s. 256); Jan Lambek kupił za 13 grz. od Jana kan. krak. i kantora gnieźn. dzies. w Rosiejowie (OK 8 s. 358); tenże Lambek i Florian [Skrzyniarz] rajcy z M. kupili za 50 grz. od komendarza z Książa Małego dzies. w Książu Małym, Trzonowie i Zaryszynie (OK 8 s. 408); 1443 Mik. Pabjasz winien jest 40 grz. Mikołajowi pleb. w Książu Małym [za dzies.] (OK 8 s. 475); Grzegorz Krzywy i Mik. Kołodziej mieszcz. z M. kupili za 40 grz. od Jakuba Kota kan. krak. dzies. w Stanisławicach, Kościelnikach, Wolicy i Rosiejowie (OK 8 s. 508); 1445 Grzegorz [Krzywy] z M. kupuje za 19 grz. od Tomasza ze Strzempina kan. krak. i skalbm. zboże w brogu w Skalbmierzu (OK 8 s. 754); Jan Śladowski i Mik. Kołodziej kupili za 30 grz. od czcigodnego Mik. Wojnickiego dzies. w Michałowicach i z tych pieniędzy zapłacili 16 grz. kan. krak. Jakubowi Kotowi, pozostałe zaś 20 grz. zapłacą w późniejszym terminie (OK 8 s. 775); ciż kupują za 20 grz. od Jakuba [Kota] prep. krak. i skalbm. dzies. w Śladowie i Kalinie [Wielkiej] (OK 8 s. 776); 1447 Mik. Plewnia z M. kupił za 14 grz. od Tomasza Strzempińskiego kan. krak. dzies. w Januszowicach (OK 8 s. 952); Jan Ofiema, Maciej Szczepko (Sczeplko), Mikołaj pisarz i Elbrant mieszcz. z M. kupują za 38 grz. od Wojciecha pleb. z Kaliny [Wielkiej] i komendarza w Książu Małym dwie dzies. z ww. wsi (OK 8 s. 970); Mik. Plewnia zięć (Zancz) z M. kupił za 8½ grz. od Mikołaja pleb. z Książa Małego dzies. w Krępicach [pow. wiśl.] (OK 8 s. 981); 1448 Mik. Kołodziej (OK 1 s. 62); Piotr postrzygacz sukna (OK 1 s. 107).

1450 Florian Skrzyniarz, Stan. Wiewiór, Mik. Kołodziej i Mik. Pieczek z M. kupują za 48 grz. od Mik. Spiczmera kan. krak., prokuratora Marcina Bonifili profesora teologii i pleb. w Słaboszowie dzies. snop. we wsiach Janowice, Święcice, Witowice i Biedrzychowice, ale bez dzies. kon. (OK 9 s. 28); Mik. Plewnia zięć (gener) i Klemens Luskwin z M. kupili za 6 grz. od duchownego Jana Roli Rzyckiego (Rrziczky) sól w bałwanach (OK 9 s. 4); 1452 Mikołaj pleb. ze Słaboszowa kwituje Floriana Skrzyniarza, Stan. Wiewióra, Mik. Kołodzieja i Mik. Piecza mieszczan z M. z sumy 12½ grz. (OK 9 s. 275); 1455 Jan Narożny z M. zostaje zachodźcą szl. Piotra Kalińskiego z Kaliny [Wielkiej] w sprawie o konia, który został jakoby skradziony Jakubowi Kalińskiemu. Narożny wymienia imiona litkupników, Pawła Żywotka (Zivotek) i jego br. Stanisława mieszcz. z M. (GK 12 s. 499); 1456 Jakub Plebanek murator z M. pozywa Jakuba komendarza z Żarnowca, którego zachodźcą jest Mikołaj z Kalisza kan. krak. i pleb. w Żarnowcu (Cracovia artificum 1451-1460, 282, 280, 287); tenże Plebanek, obłożony ekskomuniką przez dr. dekretów Mikołaja z Kalisza, zostaje wezwany wyrokiem oficjała do kontynuacji prac nad sklepieniem kościoła w Żarnowcu i do zapłacenia 100 grz. z tytułu szkód; powróci do pracy w zamian za zdjęcie ekskomuniki, co do pieniędzy ułożył się z Mikołajem (Cracovia artificum 495); Jakub powroźnik; Jakub kowal (Decreta 1, 23); 1461 Mikołaj kowal (Decreta 1, 429).

1462 Jakub Igiełka (Gygyelka) z M. przedłożył przed sądem gajonym w M. dok. z m. Kurzelowa, w którym wójt, ława, rajcy i cała społeczność poświadczają, że Igiełka kupił od ich wpółobywatela, którego wypędzili z miasta, beczkę fałszywego miodu. Na tej podstawie zostaje oczyszczony na honorze i nie jest zobowiązany stawiać przed sądem w M. swojego zachodźcy (Decreta 1, 483); 1463 Mikołaj prep. miech. oddaje w dożywotnie posiadanie Grzegorzowi br. Jana skarbnika tegoż klasztoru jatkę w M. między jatkami Marcina Kokoszki i Stan. Rogowskiego z obowiązkiem płacenia skarbnikowi klaszt. 1 wiard. rocznie oraz innych zwyczajowych opłat obowiązujących właścicieli jatek. Gdyby jatka popadła w ruinę, skarbnik winien ją odbudować. Po śmierci Grzegorza jatka wróci do klasztoru (Mp. 5 L 38; BCzart. Katalog 1, 606); 1465 Marcin powiedział przed sądem gajonym, że zajęta sól została złożona w jego domu bez jego wiedzy i zgody i nie miał z niej żadnej korzyści. Sąd wyższy orzeka, że jeśli złoży przysięgę, będzie uwolniony od oskarżenia (Decreta 1, 730); 1467 rajcy i mieszcz. ze Słomnik na wniosek mieszczan z M. zostają pozwani przed sąd nadw. o wszystkie sprawy (GK 18 s. 215); 1468 Mikołaj z Rzerzuśna zobowiązuje się zapłacić Mikołajowi z Krępy przez rok 8 grz. i 1 fl. oraz 50 korców żyta miary miech. (mensure totum) i 50 korców żyta tejże miary (ZK 260 s. 208).

1470-80 w M. 26 jatek rzeźniczych i jatki piekarskie (DLb. 3 s. 4); 1476 Marcin tkacz (GK 20 s. 390); 1483 Szczepan z J[...] rości sobie pretensje do 2 jatek w M.; Elżbieta z M. prowadzi w swojej połowie domu wyszynk piwa wart. 10 grz. → p. 3C; 1493 Stanisław kuśnierz z M. został przez pewnego człowieka, rzemieślnika (socjusza) z cechu kuśnierzy, naganiony przed radą, Stanisław zaś, chcąc się oczyścić z niesławy pozwał rajców do zeznania. Ci zaś zeznali, że Stanisław oskarżył tegoż członka cechu o to, że ów nie mając pr. miejskiego, siebie jako kuśnierza i innych kuśnierzy niszczył. Ów zaś odpowiedział, że żaden socjusz tego cechu nie odważy się pracować u Stanisława, dopóki ten nie zadośćuczyni za swoje występki we Lwowie. Stanisław chcąc się oczyścić ręczył na 3 rozprawach, że oskarżyciel jest człowiekiem luźnym i niestałym, jednak na ostatniej sąd gajony wydał wyrok, że skoro oskarżyciel dotknął sprawy Lwowa, Stanisław winien się oczyścić. Sąd wyższy wyrokuje zaś, że socjusz nie odpowiedział na oskarżenia Stanisława, lecz sam go zniesławił, ani nie czekał na jego oczyszczenie, stąd Stanisław nie musi się oczyszczać przed taką osobą (Decreta 2, 490); 1494 starzy rajcy z M. ustanawiają objętość korca → p. 3B.

1496 na wniosek nowego celnika krak. star. krak. nakazuje rajcom z M. w ciągu 4 tygodni złożyć jemu lub jego zastępcy przywileje, jakie posiadają na [wolny przewóz towarów] drogą z Wieliczki przez Mogiłę i Słomniki do M. (GK 25 s. 651, 702); 1497 Mik. z Kamieńca star. krak. pozywa burmistrza i rajców z M. o zapłacenie kary król. XIV grz., ponieważ bezprawnie sprzedawali sól w bałwanach i kruszach solnych (cruscze - GK 26 s. 580); 1498 burmistrz i rajcy z M. zobowiązują się pod karą król. XIV stawić przed sądem grodzkim J. [=Wojciecha?] Wilka mieszcz. z M. z oskarżenia prasołów krak. o to, że unikając składu krak. urządził sobie nowy skład soli w M., w którym woźny odnalazł sól; tenże Wilk winien w ciągu 2 tygodni złożyć do rąk star. krak. karę król. XIV za to, że wbrew poleceniu król. i przywilejom prasołów krak. urządził skład solny w M. (GK 27 s. 139); 1500 Marek cieśla z M. (OK 21 s. 95); 1500 cech szewski → p. 3B.

1504 Aleksander Jag. wydaje wyrok w sporze między m. Krakowem a m. M. co do sposobu sprzedaży soli. Po obejrzeniu przywilejów przedstawionych doradcom król. przez rajców z M. król orzeka, że mieszcz. z M. nie mogą używać soli bałwaniastej ani posiadać składu solnego, ponieważ sprzedaż i składowanie tej soli jest dawnym przywilejem prasołów krak. Kupcy z M. mogą przywozić sól z Wieliczki i sprzedawać ją tylko na targu publ. i na targu dorocznym. W inne dni targowe mieszcz. M. handel solą mają zabroniony pod karą król. XIV grz., ze względu na dochody z cła, jakie skarb pobiera od kupców jadących do składu solnego w Krakowie. Król postanawia ponadto, że sól cetnarowa przywożona do M. z sąsiednich miast Słomniki i Proszowice i przez kupców obcych nie może być sprzedawana inaczej, jak tylko w dni targowe. Sól nie sprzedana nie może pozostać w mieście, lecz musi być wywieziona w inne miejsca lub z powrotem zabrana przez kupców pod karą utraty soli bezprawnie sprzedawanej lub składowanej w M. Kary, tak w pieniądzach jak i w soli, pobierał będzie dla skarbu król. podkomorzy (MS 3, 1817=MK 21 s. 70-1).

1509 Maciej z M. młynarz (OK 26 s. 35); 1511 Maciej Chromy krawiec i rajca → p. 3; 1514 Tomasz prep. miech. wydaje pewne zarządzenia (ordinaciones) dla M., pośród których odnawia m.in. spalone [1506?] przywileje rzeźników. Znaleźć je można w archiwum klaszt., scatula 5 (Miech., s. 592); 1515 Tomasz prep. miech. odnawia przywileje rzeźników (Arch. Par. w M., Dispositio privilegiorum, scat. 5 - cyt. za Z. Pęckowksi, Miechów, s. 115, 419); 1515 Jan płóciennik z M. (Urban Regesty, nr 616).

1518, 21 VI spór między rajcami Proszowic a rajcami M. o pr. składu soli cetnarowej zostaje rozstrzygnięty. Król ustanawia skład soli w Proszowicach (MS 4, 2816); 11 IX Zygmunt I wydaje dok. ustanawiający pr. składu oraz opisujący sposób sprzedaży soli cetnarowej w miastach Proszowice, M., Skalbmierz i Słomniki (MS 4, 11839); 1529 w Czaplach posługują się miarą miech. (LR s. 115); 1532 Jakub murator z M. (Wypisy 1530-1533, 860, 863); 1537 → p. 3D; 1541 Mik. Szurma krawiec (Ep. 19 k. 155v); 1581 w M. 12 szewców, 8 krawców, 5 kuśnierzy, 3 kowale, 2 bednarze, 2 ślusarze, 2 kołodzieje, rymarz, 2 powroźnicy, stolarz, 5 płóciennków, 6 rzeźników, 15 piekarzy, 8 przekupni, 3 kramarzy, dudziarz (ŹD s. 161).

Zob. też p. 6Ba.

3E. Targ, jarmarki. [1163-73], 1232 → p. 3A; 1259 Bolesław Wstydl. potwierdza kl. Bożogr. wolności nadane m. M. przez swoich poprzedników i postanawia, że mincerz, czyli celnik krak. (monetarius seu thelonearius) nie ma prawa zasiadania na targu w M., pobierania opłat sądowych, pozywania przed swój sąd, wywoływania monety z targu, pobierania targowego od handlujących tak osobiście jak i przez posłańców; transakcje winny się dokonywać w monecie obowiązującej w dzielnicy krak.; prep. miech. otrzymuje prawo usuwania z targu osób nie stosujących się do tego przywileju (Mp. 2, 455); 1284 Leszek Cz. potwierdza powyższy przywilej (ZDM 1, 8; Mp. 2 s. XXXVIII nr 23 - regest).

1436 litkupnicy przysięgają, że kmieć Jan z Białynic kupił przed 2 laty konia na targu król. (in foro Regali) w M. (GK 5 s. 727); 1464 Kazimierz Jag. na prośbę Mikołaja prep. miech. i rajców m. M. ustanawia jarmark roczny trzydniowy na ś. Mateusza [22 IX] (MS 4, S979=Mp. 5 V 40; MS 5 6999); 1498, 19 III Bartłomiej kmieć z Kępy oskarża Mik. Tworka z Miroszowa i jego ż. Elżbietę dzierż. z Nasiechowic o to, że w dzień jarmarku w M., czyli w poniedziałek, [wracającego stamtąd] napadli na drodze król., która prowadzi z M. [do Proszowic] i ze Skalbmierza [do Proszowic], zakuli w łańcuchy poczym uwięzili we dworze w Nasięchowicach, gdzie zabrali jego wóz z dwoma końmi, suknię, miecz, 6 korców żyta, 3 korce pszenicy, 20 kur (galinas communes alias cur), 30 serów i 30 jaj (ZK 263 s. 462-3); 1501, 9 III Piotr Uliński pozywa Stan. Mlecznego [z Maciejowa] o to, że napadł go na drodze król. z M. do Uliny wespół z 20 ludźmi równych mu stanem i 20 podlejszych w dzień jarmarku w M., czyli na ś. Mateusza [21 IX 1500], gdy wracał z targu zwierzęcego w M. i go poranił i okrwawił, wyrządzając szkodę na 60 grz. (GK 28 s. 88); 1503 prac. Jan Białynoga (Byelinoga) włodarz kl. miech. w Brzuchani pozywa szl. Stan. Łękawskiego z Łękawy o to, że napadł go na drodze publ. z M. do Brzuchani wespół z 8 swojego stanu i 8 podlejszymi w dzień jarmarku zwierzęcego w M. na ś. Mateusza Apostoła i Ewangelisty, zadał mu 5 ran i ukradł miecz i toporek wart. 3 fl. (ZK 203 s. 318-9); 1511, 9 XII Stanisław Postrzygacz mieszcz. z M. pozywa szl. Krzesława Opatowskiego z Janowic o to, że wespół z 7 pomocnikami równymi mu stanem i 7 podlejszymi, wszyscy nieosiadli, napadł go w dniu targu w M. na drodze król. ze Skalbmierza do M. i zadał mu zbrojną ręką rany w głowę; poszkodowany szacuje te rany na 27 grz. i na tyleż szkody (ZK 155 s. 540).

1537 Piotr Kmita z Wiśnicza wwda krak. i marszałek kor., na prośbę Tomasza prep. miech., ustawia w m. M. naczynie spiżowe, czyli korzec (modium seu coretum), oznaczone herbem Szreniawa, do mierzenia zboża na targu (MS 4, 23355); 1555 Zygmunt August transumuje przywilej targowy z r. 1464 → wyżej; 1563 Zygmunt August na prośbę Jana ze Lwówka prep. miech. i mieszczan z M. ustanawia 2 nowe jarmarki doroczne, na poniedziałek w Zielone Świątki i na ś. Łucję [13 XII] (MS 5, 2844).

4A. Lokacja, przywileje miejskie, wójtostwo i wójtowie dziedziczni.

1290 Przemysł II za wolą i zgodą prep. Bożogr. Piotra, przeora Boguchwała i innych braci zezwala Gerardowi mieszcz. krak. przenieść miasto M. z pr. polskiego na pr. niem. średzkie. Gerard otrzyma 10 ł., co szóste siedlisko (curia) w mieście, co szósty ogród pod miastem, co trzeci denar z kar sądowych, kramy piekarskie i szewców, łaźnie ile będzie potrzebował, młyn, którego połowa należeć będzie do klasztoru, rzeźnię zw. kuttelhoff; ze wszystkich jatek rzeźniczych, jakie zostaną założone, klasztor będzie otrzymywał 20 kamieni łoju; wójt może budować kramy sukienne i składy kupieckie; otrzymuje pr. sądzenia przestępstw i rozstrzygania spraw ludzi wojewodów, kasztelanów i baronów nie zważając na ich prawa; ma pr. wydobywania kruszców z zastrzeżeniem części przypadającej księciu; mieszkańcy otrzymują wolniznę 6 lat z ról uprawnych i 10 lat z nieuprawnych; po upływie wolnizny będą płacić jak inne miasta na pr. niem.; mają być wolni od ciężarów pr. polskiego: stanu, podwody, [dawania koni] podwodowych, [daniny opolnej] w postaci krowy, wołu i owcy, czaszy miodu i od służby grodowej; otrzymują imm. sąd.; w przypadku pozwania wójta lub mieszcz.a przed sąd kasztelana, wojewody i ich urzędników mogą oni odpowiadać tylko wedle pr. niem., pozywani zaś mogą być tylko za pomocą pisma opatrzonego pieczęcią księcia; w wyprawach wojennych mieszkańcy będą brać udział wedle zwyczaju m. Krakowa; Gerard może lokować miasto na 600 [! zamiast 60?] wielkich łanach rezerwując sobie sołectwa we wsiach założonych na gruntach miejskich; wójt będzie zachowany we wszystkich pr. otrzymanych od kl.; miasto może być obwarowane rowami, murami, wałami i innymi umocnieniami (Mp. 2, 516)⁶Pierwotna lokalizacja wsi M., a od schyłku XII w. osady targowej, budzi wiele wątpliwości, wynikających przede wszystkim z braku poważniejszych badań archeologicznych. Z. Pęckowski, Miechów → p. 7, s. 233 lokalizuje ją w kotlinie nad brzegiem rz. Miechówki, dopływie Cichej, oraz na terenie Wielkiej Góry, gdzie po przybyciu bożogr. powstały pierwsze zabudowania klaszt. i kościół. Zdaniem A. Wędzkiego (Miechów → p. 7, s. 245-6; Początki Miechowa → p. 7), który przeprowadził badania terenowe, najstarsza osada leżała w innym miejscu, na obszarze niecki w pobliżu źródeł Miechówki (dzisiejszy Park Miejski), na terenie późniejszego Wielkozagórza, rozciągającego się na NE od klasztoru. Osada leżała na ważnym szlaku łączącym Kraków z Wielkopolską przez M., Żarnowiec i Lelów, stanowiła też lokalny węzeł komunikacyjny, ponieważ od tej drogi odgałęziały się w M. drogi na Jędrzejów i Skalbmierz. Po przybyciu bożogr. pierwsze zabudowania klasztorne i kościół wzniesiono na Wielkiej Górze, na miejscu obecnego zespołu klasztornego. W wyniku lokacji wytyczono nowy ośrodek miejski na N stoku Wielkiej Góry, na terenie przylegającym od S do zespołu klasztornego. Centrum stał się czworoboczny rynek o wymiarach 3×3 „małe” sznury z czterema parami ulic w narożnikach. Układ urbanistyczny zrekonstruował B. Krasnowolski, Lokacyjne układy → p. 7, rysunek na s. 133, ale jego zdaniem pełna rekonstrukcja lokacyjnego rozplanowania nie jest możliwa ze względu na późniejsze, wtórne zniekształcenia tego układu w wyniku licznych pożarów i likwidacji zabudowy miejskiej k. klasztoru. W miejscu dawnej osady powstał folwark wójtowski, a nastepnie klasztorny, czytelny na planie miasta jako Wielkozagórze, pas terenu nad Miechówką na NE od klasztoru.

1290-1307, zm. przed 1318 Gerard mieszcz. krak. i wójt M. (Mp. 2, 516, 544, 572, s. XXXVIII nr 26; Pol. 1, 94); 1292 Wacław II za pozwoleniem prep. miech. potwierdza Gerardowi mieszcz. krak. powyższy przywilej lokacyjny (Mp. 2 s. XXXVIII nr 26); wójt Adam zabity podczas najazdu księcia maz. Bolesława (RMiech., s. 124); 1300 Jan, Piotr i Filip ss. Gerarda wójta M.; jatka wójtowska w M. → p. 3.

1307 Władysław Łok., mając na uwadze wierne służby, jakie świadczył i świadczy mu wójt miech. Gerard i jego synowie, potwierdza mu przywilej lokacyjny m. M. Przemysła II i powtarza przywileje wójta, z tymi zmianami, że: wójt będzie posiadał 8 łanów wolnych; w kramach mięsnych, chlebowych i szewskich, także wolnych, sprzedaż może się odbywać za zgodą wójta; połowa młynów zbudowanych przez wójta będzie należeć do kl.; w dok. nie ma mowy o pr. lokowania osad na gruntach miejskch, pr. wydobywania kruszców i pr. obwarowania miasta; reszta bez zmian (Mp. 2, 544).

1318-35 Piotr wójt M., s. zm. wójta Gerarda, teść Moryca (Mp. 2, 572; 3, 643); 1318 Władysław Łok. odnawia Piotrowi s. zm. wójta Gerarda przywilej z → 1307 r. przez zawieszenie pieczęci nowej obok starej (Mp. 2, 572).

1346 wyrok sądu ziemskiego krak. w sprawie między Stanką c. zm. Staszka młynarza ze Szczepanowic jako pozywającymi, a Fryczkiem, Janem i Elżbietą, matką tegoż Jana, dziedzicami wójtostwa w M. o 1/3 młyna w Szczepanowicach, która przypada ww. Stance po ojcu; z powodu niestawiennictwa wójtów przysądza młyn Stance, zaś dziedzicom wójtostwa w M., do którego tenże młyn przynależy, nakazuje wieczyste milczenie (Mp. 3, 680).

1358-62 Mik. Kwas wójt z M., ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku krak. (Mp. 1, 253, 265); 1365 Kazimierz W. poświadcza zamianę dóbr: prep. miech. Henryk dał sławetnym br. Mikołajowi i Spytkowi wójtom z M. wsie → Karniów, Nieszkowice i Udorz wolne od zastawów i długów, a w zamian otrzymał wójtostwo w M. (Mp. 3. 780); 1394 łany wójtowskie w M. → p. 3Ab.

1404 Jan Gandanek z Minogi nie stawił się przeciwko prep. kl. Bożogr. o wójtostwo w M. i o przywileje na to wójtostwo (ZK 4 s. 111); wójtostwo miech. zostaje przysądzone Michałowi prep. miech. (Dispositio privilegiorum, scat. V, nr 12, regest nie istniejącego dziś dok. - cyt. za Z. Pęckowski, Miechów → p. 7, s. 68)⁷Był to prawdopodobnie nie zachowany dok. sądu ziemskiego krak., przysądzający klasztorowi wójtostwo z powodu nie stawienia się w sądzie powoda.

4B. Władze miejskie.

[Po wykupieniu przez kl. Bożogr. w 1365 r. wójtostwa w M., prep. kl. mianowali wójtów sądowych, którzy przewodniczyli posiedzeniom sądu gajonego a także sądu wyższego dworskiego pr. niem. (leńskiego) kl. miech.].

Wójtowie: 1365 Arnold [wójt] z M., ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku krak. (Mp. 1, 279); 1368-80 Piotr Balec wójt ustanowiony przez Mikołaja prep. miech., przewodniczący sądu wyższego dworskiego kl. miech. 1376 (ZDM 4, 995; Mp. 3, 819, 882, 886, 917; DSZ 15); 1380 Maciej landwójt (ZDM 1, 158); 1385 Pieszko wójt i sędzia sądu wyższego dworskiego pr. niem. (Mp. 3, 941-2); 1417-29 Andrzej z Glanowa wójt i sędzia sądu wyższego dworskiego kl. miech. (ZDM 1, 321; GK 3 s. 356); 1432-47 Maciej z M. wójt (GK 4 s. 701-2; OK 1 s. 25, 27); 1439 Dorota ze Słomnik ongiś wójcina, wd. po wójcie Andrzeju (GK 6 s. 67, 77, 96, 110, 121, 151); 1452-3 Maciej podwójci (GK 11 s. 683, 703; OK 9 s. 530); 1462 Mikołaj wójt (GK 16 s. 260); 1464 szl. Maciej Wojsławski wójt (Miech., s. 526); 1475 Stanisław Ściborek (Sczyborek) ongiś wójt z M. (OK 2 s. 471).

Ławnicy. 1368 Jurek piekarz (Pistor), Maciej, Zbyszek, Sobek, Stan. Szewc, Bartek z Kaliny, Marcin z Brzuchani (ZDM 4, 995); 1369 Jurek balwierz, Maciej piekarz, Stan. Domaciepło (Domaczeplo), Marcin z Brzuchani, Bartek z Kaliny [Małej], Prosimir z Prandocina ławnicy ustanowieni przez prepozyta (Mp. 3, 819); 1399 Święszek, Paweł Szewczowic, Jan Kalkowic, Jerzy Kokoszkowic, Franczek Watoła (Vatola) (ZDM 1, 229); 1437 Stan. Jankowski, Stan. Mandrek, Piotr Kurek, Mik. Kapinos, Jan Surdey, Mik. Łyczko, Jan Siedmimąk (ZDM 2, 512); 1452, 1477, 1505 ławnicy → p. 3C; 1462 ławnicy → p. 3D; 1474 wójt i 7 ławników (SWPM I/9A, s. 31).

Rada i burmistrz. 1368 Franek Kuma, Jan, Lambek rajcy z M. (ZDM 4, 995); 1369 Mik. Kalec (Calec), Jan Junacic, Grzegorz Staremięso (Staremaszo), Więcesław Starypan (Staripan) (Mp. 3, 819); 1385 Janusz Baran z Komorowa rajca, wójt sądu wyższego dworskiego pr. niem. kl. miech. 1390 (Mp. 3, 942; ZDM 1, 196); 1385 Mik. Kałek, Wojc. Przewłoka, Franek Dunda (Mp. 3, 942 - wymienieni bez tytułów); 1390 Janusz [...], Jan Faber, Jakusz Proszek rajcy m. M. (ZDM 1, 196); 1392 Wojc. Przewłoka amprilarus [nie zid.=bogaty?], Jakusz Proszek, Jan Kokosz[k]owic (ZDM 1, 200 - wszyscy bez tytułów); 1399 Jan Faber, Jan Kokoszkowic, Paweł Chyla, Dominik rajcy (ZDM 1, 229); 1406 rajcy → p. 3C; 1409 rajcy → p. 4C; 1424 czterej rajcy → p. 4C; 1442 Jan Lambek i Florian [Skrzyniarz] rajcy (OK 8 s. 408); 1452 rajcy → p. 3C; 1454 Jan Głowa, Maciej Świątek, Klemens rajcy (Mp. 5 A-B/2 37); 1459 Klemens rajca (ZK 258 s. 163); 1460 burmistrz → p. 3C; 1459, 1464 Klemens rajca → p. 3C; 1465 rajcy → p. 3B; 1472 → p. 3C; 1474 nowi rajcy (SWPM I/9A, s. 41); 1477, 1482 rajcy → p. 3C; 1493, 1496 rajcy → p. 3D; 1494 Maciej krawiec, rajca, br. zm. Piotra Grabasza kmiecia w Czechach (GK 24 s. 590, 704, 713, 748; SP 2, 4432); starzy rajcy z M.: Maciej krawiec, Jakub Poczask (Poczasch) [=Poskak?], Grzegorz Świrad i Mik. Zarogowski → p. 3B; Mik. Zarogowski stary rajca → p. 3C; 1496 rajcy → p. 3C; 1496-8 burmistrz i rajcy → p. 3D; 1498 Maciej rajca → p. 3C; 1501 burmistrz i rajcy → p. 3C; 1502, 1505 rajcy → p. 3C; 1503 burmistrz i rajcy → p. 3B; 1511 Aleksy Lir, Maciej Chromy krawiec, Maciej Liczko (Lyczko) rajcy (ZK 155 s. 526).

Pisarze. 1447 Mikołaj (OK 8 s. 970).

4C. Działalność władz miejskich. 1409 rajcy z M. pozywają Mikołaja ongiś mieszcz. w M., a obecnie z Kleparza, o spalenie m. M. Mikołaj winien okazać dok. pr. niem. od rajców kleparskich, że nie może odpowiadać przed tym sądem [tj. grodzkim]; wyznaczono termin ugody w sprawie przywileju Mikołaja; rajcy M. z kolei mają przedłożyć dok. ławników M. opatrzony ich pieczęcią, aby mieli prawo jako prokuratorzy występować przeciwko pozwanemu; wójt i rajcy Kleparza uwalniają swego obywatela ww. Mikołaja od odpowiedzialności przed sądem grodzkim okazując dok. pr. niem. dla Kleparza króla Kazimierza (GK 1a, k. 142v, 146, 149, 151, 152v, 154v); 1409 Paweł ze Słomnik bezprawnie pozwał wójta i ławników z M., zostaje więc skazany na zapłacenie każdemu z ławników po 30 den. a wójtowi 8 den.; prosi o przełożenie zapłaty o 2 tygodnie (KSN 2477); 1424 sprawa czterech rajców i wszystkich obywateli M. z Michałem prep. miech. zostaje odesłana z sądu ziemskiego do sądu pr. niem. w M.; sąd zgadza się, że prep. winien złożyć sąd pr. niem. w tej sprawie, musi jednak wyjaśnić, jaką sprawę ma przeciwko nim rozsądzać (ZK 7 s. 371-2); 1439 rajcy M. zeznają w sprawie Bernarda mieszcz. lel. → Lelów p. 3d; 1452 pieczęcie wójta, rajców i ławników → p. 3D; 1464 rajcy występują do króla o ustanowienie jarmarku → p. 3E; 1465 rajcy nie zapłacili podatku → p. 3B; 1494 rajcy oskarżeni o fałszowanie miary korca → p. 3B; 1496 rajcy mają złożyć przywileje na wolny przewóz towarów z Wieliczki do M. → p. 3D; 1503 burmistrz i rajcy pozwani o nie zapłacenie wiard. → p. 3B; 1518 rajcy z M. spierają się z rajcami ze Słomnik o pr. składu soli → p. 3D.

4D. Sąd gajony wójtowsko-ławniczy i sąd radziecko-wójtowski oraz ich działalność.

Zachowały się 2 księgi sądu ławniczego, pierwsza to księga wpisów zatytułowana „Regestrum” z lat 1558-65, odnaleziona w 1963 r. i przechowywana w archiwum parafialnym w M.; druga to księga kryminalna pt. „Liber maleficorum seu Acta iudicii necessarii banniti Miechoviensis” z lat 1571-1747, przechowywana w BJ rps 86. Opis tych ksiąg zob. Z. Pęckowski, Miechów → p. 7, s. 74-8.

1405 Tomisław Kot z → Knyszyna w sporze z bpem krak. ma przedłożyć dok. większej sprawy przed wójtem i rajcami w M. o dziedzinę; tenże w sporze z Janem pleb. w Słaboszowie winien okazać dok. większej sprawy w M. wytoczonej mu [przed ww. sądem] (ZK 3b, s. 691, 693); 1406, 1408 → p. 3C; 1423 Klemens włodarz ze Zdziesławic ma sprawę o 40 grz. przed wójtem w M. (GK 2 s. 190); 1429 → p. 3C; 1432 Anna ze Słaboszowa ma przed wójtem Maciejem z M. większą sprawę o 10 grz. z Janem mieszcz. z M. (GK 4 s. 701-2); 1441 → p. 3C; 1445 Stan. Paszczęka z Brześcia w imieniu Mik. Czarnockiego z Wierzbicy przekłada termin sprawy z Janem z Koniecpola kanclerzem Królestwa Pol., który oskarża go o szkody na 50 grz. wyrządzone w jego dobrach, które dzierżawił [→ Górka par. własna p. 3], ponieważ ma termin większej sprawy o 100 grz. z Maciejem mieszcz. z M. przed wójtem w M. Andrzej Kreza z Zawady zachodźca kanclerza nie chciał zaakceptować tego odroczenia, ponieważ nie jest zgodne z prawem, aby sądy wójtowskie były ważniejsze niż sądy ziemskie (ZK 198 s. 275); 1447 → p. 3C; 1453 w sądzie gajonym zasiadają wójt, rajcy i ławnicy; dok. wystawione przez sąd radziecko-wójtowski opatrzone pieczęciami wójta, rady i ławy → p. 3C; 1456 → p. 3C; 1462 → p. 3D; 1464 → p. 3C; 1465 Szpargałt justycjariusz krak. pozywa rajców z M. przed sąd grodzki o to, że uwolnili złodzieja (GK 17 s. 491); 1466, 1473 → p. 3C; sługa miejski, czyli woźny (servus civitatis seu preco) → p. 3C; 1479 sąd gajony w M. został lokowany przez starych ławników, którzy dotąd nie złożyli przysięgi, nie mogli zatem sprawować swoich funkcji, a sąd w taki sposób lokowany nie ma i nie będzie miał mocy. Jeśli sąd zostanie lokowany prawidłowo, wówczas sąd wyższy w Krakowie wysłucha wszystkie przesłane mu skargi pozywających i odpowiedzi pozwanych oraz oceni, czy wyroki były zgodne z prawem (Decreta 1, 1516); 1484 sprawa w sądzie gajonym nie została rozpatrzona z powodu niestawiennictwa strony pozwanej, zatem wyjęta została do rozpatrzenia przez prepozyta, który również nie mógł jej rozsądzić, poczym wróciła z powrotem do sądu gajonego, gdzie strona pozwana chciała wysłuchać oskarżenia. Wedle wyroku sądu wyższego strona pozwana nie przegrywa sprawy, lecz winna oskarżenia wysłuchać i na nie odpowiedzieć (Decreta 2, 126); 1494 w M. prowadzono księgi sądu gajonego → p. 3B; 1497 Grzegorz z M. (Decreta 2, 679); 1501 sąd wójtowski obraduje w ratuszu → p. 3C; 1502, 1504, 1507 → p. 3C.

Działalność sądu w sprawach procesowych dokumentują przede wszystkim dekrety sądu wyższego pr. niem. z lat 1456-1505, których treść w części przytoczono w haśle. Zob. Decreta 1-2 (wg ind.).

5A. Parafia, kościół, szpital, dzies. z M. [par. w M. była par. klaszt., a rolę kościoła par. spełniał kościół klaszt.] → Miechów-klasztor p. 5Ba.

Szpital⁸Szpital mieścił się w SW części miasta. Na mapie katastralnej z 1864/65 r. (Z. Pęckowski, Miechów → p. 7, wklejka) są w tym miejscu zaznaczone obszerne grunta szpitalne. 1449 Mikołaj ze szpitala alias z M. (OK 1 s. 134).

Dzies. i meszne z M. [1166-86] dzies. i meszne z M. dla kl. miech. z nadania bpa krak. Gedki → Miechów-klasztor p. 3A; 1262 dzies. ze wsi M. należą do kl. miech. (Mp. 2, 464); 1470-80 dzies. snop. z ról miejskich wart. 130 grz. oraz z folwarku klaszt. tamże; dzies. kon. nie płacą (DLb. 3 s. 4, 25); 1529 meszne 29 ćw. i 1 korzec żyta i tyleż owsa wart. 9 grz. i 6 gr (LR s. 185).

5B. Szkoła.

Rektorzy szkoły. 1375 Maciej rektor szkoły miejskiej (Mp. 3, 879); 1432 Jan bakałarz sztuk wyzwolonych, rektor scholarów w M. (ZDK 2, 305); 1432 Jan Wacięga s. Stanisława z Kęt, student Akad. Krak. 1413, mistrz sztuk wyzwolonych 1418, rektor szkoły w M. 1421-9, potem dziekan Wydziału Sztuk 1432-8, bakałarz 1439 i mistrz teologii 1443, kantor kol. Ś. Floriana i pleb. w Olkuszu (1439, zm. 1473, beatyfikowany 1680, ZDK 2, 305; Wisłocki, nr 2375, 2464; M. Rechowicz, Jan z Kęt, PSB 10 s. 456); 1438 Maciej rektor szkoły (OK 5 k. 256v); 1439 Szczepan bakałarz z M. → Kalina Wielka p. 5; 1443 Adam „de Mączicze” [nie zid.] rektor szkoły (OK 6 s. 458); 1469 Jan bakałarz i rektor szkoły (OK 12 s. 986); 1475 mgr Maciej z Brześcia [nie zid.] rektor szkoły (OK 13 s. 686); 1495 bakałarz Marcin rektor szkoły w M. pozywa przed sąd rektora Uniw. Krak. bakałarza sztuk Marcina z Łęczycy, żądając zwrotu 3 fl. i dobrze oprawionej książki „Naturalis philosofia” wart. 2 fl. Pozwany odpowiada, że był gotów spotkać się z Marcinem w Krakowie w najbliższych dniach i uzgodnić, aby mógł oddać mu jedynie 1 fl. i 1 grz., pozostawiając sobie na razie księgę, i prosząc o zwłokę w spłacie długu. Rektor nakazuje zapłacić dług w ciągu 8 dni i złożyć do akt ww. książkę (AR 1750); 1501-8 bakałarz Stanisław rektor szkoły (Urban Regesty, nr 869-70); 1521-2 bakałarz Paweł [z Płońska] rektor szkoły (Urban Regesty, nr 571, 876-8); 1521 Paweł rektor szkoły w M. pozywa Gawła prep. w Olkuszu o 1 grz. należną mu za nauczanie scholarów (Urban Regesty, nr 875); 1523 mgr Paweł z Płońska ongiś rektor szkoły w M. (Urban Regesty, nr 878); 1539 bakałarz Stanisław rektor szkoły w M. pozwany przez księdza Jerzego Opoczna o futro królicze wart. 4 fl., łóżko wart. 6 gr i inne ruchomości; tenże Stanisław pozywa tegoż Jerzego o buty wart. 1 fl., kapelusz wart. 1 wiard. oraz o pożyczoną mu 1 grz. na podróż do Skierniewic i Łowicza (Urban Regesty, nr 897); 1542 mgr Jan z Jaktorowa ongiś rektor szkoły w M. (Urban Regesty, nr 880); 1542-8 Feliks z Sierpca magister sztuk wyzwolonych, rektor szkoły w M., późniejszy dr medycyny i profesor Uniw. Krak. (H. Barycz, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kr. 1935 s. 150); 1548 tenże rektor szkoły w M., pozwany przez Kat. Łukaszową o 1 grz. za wydatki i usługi; Łukaszowa otrzymuje od niego 24 gr za pośrednictwem Stan. Sławeckiego rektora szkoły Ś. Ducha w Krakowie (Urban Regesty, nr 881).

Uposażenie i budynek szkoły. 1424 izdebka szkoły (stubella scholae) → niżej; 1470-80 dzies. snop. i kon. ze wsi Podleśna Wola wart. 12 grz. dla magistra szkoły w M. (DLb. 3 s. 19); 1514 Maciej z Miechowa dr medycyny przekazuje prep. Tomaszowi z Olkusza 312 fl. węg. w celu zbudowania w M. murowanego gmachu szkoły, spalonej w czasie pożaru w 1506 r. W zamian bracia mają obowiązek odprawiać jedną mszę rocznie za fundatora, scholarze zaś odśpiewania w każdy wtorek i piątek antyfony: „Aufer a nobis Domine” (Fundaciones doctoris olim Miechovite, wyd. H. Barycz, w: Maciej z Miechowa → p. 7, s. 66; L. Hajdukiewicz, Przyczynki → p. 7, s. 266).

Działalność szkoły, scholarze. 1421 Jan z Kęt wykładał Donata i uczył muzyki (Wisłocki, nr 2464); 1424 tenże o zachodzie słońca ukończył traktat teologiczny w szkole w M.; tenże ukończył kolejny traktat w izdebce szkoły (in stubella scholae); tenże ukończył inny traktat w szkole w M. (Wisłocki, nr 2375); 1517 Mikołaj z M. scholar pozywa Mikołaja i Martę Sroków o obelgi (Urban Regesty, nr 871); 1518 Jakub z M. scholar pozywa Stanisława pleb. z Kozłowa o 1 złotego fl., koszule i inne rzeczy (Urban Regesty, nr 871); Szymon z M. scholar (Urban Regesty, nr 873-4); 1521 Michał scholar z M. pozywa Pawła rektora szkoły w M. o pobicie i usunięcie ze szkoły (Urban Regesty, nr 876); 1536 Mikołaj niegdyś kantor szkoły w M., obecnie w Wieliczce, pozywa mgra N. [nie zid.] z Kierszkowa [nie zid.] rektora szkoły w M. o 3 wiard. wysługi za kwartał i ½ grz. za śpiewy. Rektor oświadcza, że jest mu winien za służbę tylko 4 gr, gdyż zaległe 20 gr za kantyczki zostały zatrzymane przez mieszcz. krak. Aleksego Bednarza, 4 gr zaś przez brata Błażeja z kl. miech. (Urban Regesty, nr 1179).

6A. Wydarzenia i incydenty lokalne.

Wizyty królów i książąt oraz ważniejszych osób duchownych i świeckich → Miechów-klasztor p. 6Fa i b.

1269 w M. pewna kobieta mówiąc mężowi, że królowa Salomea zmarła, dodała: niech ją diabli porwą, i natychmiast usta jej obróciły się do tyłu głowy i trwały tak przez 7 dni. Lecz kiedy wyznała swoją winę przed 7 kapłanami, powróciły one w pierwotne miejsce (MPH 4 s. 784); 1282 w M. żył pewien człowiek imieniem Sulcho, który miał ż. Małgorzatę i jedynego s. Jana, który zachorował na ostrą febrę. W ósmym dniu choroba tak się wzmogła, że zaczął konać. Wyzdrowiał za wstawiennictwem ś. Jacka i nazajutrz udał się do Krakowa do Braci Kaznodziejów przed jego grób i złożył ofiarę. Świadkami cudu byli: ojciec i matka uzdrowionego, Andrzej i Filip mieszcz. z M., Katarzyna i Elżbieta także z tego miasta, którzy złożyli zeznania przed Hieronimem przeorem, Szczepanem lektorem i bratem Bogusławem starszym (MPH 4 s. 883); 1292 Władysław Łok. wystawia dok. dla katedry płockiej w dzielnicy krak. „ante M.” (DKM 22 s. 166; Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, cz. 2: Dokumenty z lat 1248-1355, wyd. J. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, przy współudziale K. Pacuskiego i H. Wajsa, Wr. 1989, nr 90); 1297 Bolesław ks. mazowiecki złupił M., zabity został wójt Adam i wielu mieszczan (RMiech., s. 124); 1300 Kumani zw. Kunowie napadli na M. i złupili kościół (RMiech., s. 124); 1306-8 Wierzbięta kaszt. krak. i Mikołaj wwda krak. oraz Wojciech wwda sand. i Prędota kaszt. sand. zeznali na procesie bpa krak. Jana Muskaty przed arcbpem gnieźn. Jakubem Świnką, iż jest rzeczą powszechnie znaną, że bp krak. jest źródłem wszelkiego zła w ziemiach krak. i sand., że jego ludzie spustoszyli te ziemie, że chciał wypędzić ks. Władysława prawego dziedzica z jego ziemi, i że m. M. zostało przez jego ludzi splądrowane, przy czym wielu mieszkańców poniosło śmierć, a wielu zostało poranionych; Godźwin pleb. z Będzina zeznał, że słyszał, iż na jego polecenie ludzie bpa krak. Sygard i Pieszko z zamku Lipowiec i innych pustoszyli ziemię krak., m.in. złupili miasta Skalbmierz, M. i Wieliczkę (MPV 3 s. 87-8, 90); 1346 m. M. i wszystkie wsie kl. zostały spalone przez króla czeskiego Jana Ślepego [Luksemburskiego] (RMiech., s. 125); 1379 połowa m. M. spaliła się, a ogień przerzucił się na dzwonnicę kościoła klaszt. a następnie pozostałe zabudowania klasztoru; na jesieni była w Królestwie Pol. wielka zaraza, od której zmarło wielu mieszczan w M. (RMiech., s. 126); 1408 za prepozytury Michała spaliło się całe m. M. (RMiech., s. 131); 1409 Mikołaj ongiś mieszcz. z M. oskarżony przez radę miejską o spalenie miasta M. → p. 4C; 1447, 12 VII w M. sesja sądu nadw. w obecności: Mikołaja z Brzezia marszałka Królestwa Pol., Jana z Brzezia, Janusza z Tuliszkowa pisarza kal., Mikołaja z Wojcieszyc, Macieja Żyszki z Mniowa, Marka z Minogi i Mikołaja z Zagorzyc (ZK 150 s. 320-1). Zob. też → Miechów-klasztor p. 6Fd.

Sesje sądu ziemskiego krak. w M. 1325 (DSZ 2); 1408 sesja sądu [ziemskiego krak.?] przed komornikiem sędziego Maćkiem → p. 3A (nie znana Perzanowskiemu); 1416, 1422 (SP 2 s. 210, 267); 1447 (ZK 150 s. 320). Por. Z. Perzanowski, Dokument i kancelaria sądu ziemskiego krakowskiego do połowy XV w., Kr. 1968 s. 17.

Dokumenty wystawione w m. M.: 1322 (ZDM 25). Zob. też Miechów-klasztor p. 6F.

6Ba. Osoby świeckie pochodzące z M.

Mieszczanie w Krakowie: 1310-3 Otto z M. ławnik krak. (KRK, nr 91, 120, 277, s. 16, 22); 1313-28 Mikołaj z M. zw. Żyd (Iudeus) (KRK, nr 275, 996); 1318-35, zm. przed 1338 Henryk z M. (KRK, nr 499, 1174, 1290); 1318-43 Marusza vel Małgorzata vel Gertruda ż. ww. Henryka z M. (KRK, nr 499, 1174, 1290 - wdowa, 1488, 1509); 1328 Hanek rzeźnik z M. s. Vilminnera (KRK, nr 905); 1328 Bietka c. Hugona z M., ż. Mik. Żyda (KRK, nr 996); 1335-47 Mikołaj z M. s. Tworka z M., słodownik, br. Jakuba i Elżbiety (KRK, nr 1180, 1382, 1393-4, 1398-9, 1583); 1341 Jakub s. Tworka z M., słodownik, br. Mikołaja i Elżbiety (KRK, nr 1398-9); 1341 Elżbieta c. Tworka z M., siostra ww. Mikołaja i Jakuba (KRK, nr 1398-9); 1349 Piotr z M. mieszcz. krak. (MV 2 s. 45); 1367-74 Pieszko z M. (Krzyż. 215, 367, 414, 444, 700, 781, 831, 871, 964); 1372 Hanko z M. (Krzyż. 661, 781); 1372 zm. Helena ż. Hanka (Krzyż. 781); 1374 Steno, Katarzyna i Piotr dzieci Pieszka z M. (Krzyż. 959); 1394-6 Jan (Hanko) z M. (Krzyż. 2000, 2271); 1396 Maczko Miechowski i jego c. Katarzyna (KRK 2 s. 152); 1467 Jan z M. zamieszkały przy ul. Ś. Jana w Krakowie został oskarżony przed starostą o współudział w złodziejstwie i uwięziony (GK 18 s. 340).

Przyjęci do pr. miejskiego w Krakowie mieszcz. z M. (opuszczono osoby z przezwiskiem Miechowski): 1401 Wojtek s. Macieja; 1402 Paweł; Marcin s. Borzka; 1411 Małgorzata; 1417 Mikołaj s. Płaczka; 1418 Aleksander; 1423 Jokusz Samba, ręczył za niego Klose Unger (=Węgier?); 1424 NN - ubytek tekstu; 1425 Klemens szewc; 1433 Hanusz czerwonoskórnik; 1441 Stanisław, nic nie zapłacił; 1446 Maciej szewc, zapłacił ½ grz.; 1448 Piotr, zapłacił ½ grz.; 1450 Jakub, zapłacił ½ grz.; 1454 Świętosław siodlarz, zapłacił ½ grz.; 1456 Maciek Taborski, zapłacił 1 wiard.; 1462 Wojtek iglarz, zapłacił 13 gr; 1468 Stanisław, zapłacił ½ grz.; 1474 Franczek iglarz (giglarz), zapłacił ½ grz.; 1476 Wojciech, ongiś sługa Sebastiana, zapłacił 1 wiard.; 1489 Maciej Rogoszowic, zapłacił ½ grz.; 1494 Stan. Mały stróż sklepów sukienniczych, zapłacił ½ grz.; Stan. Roszek (Roschek) murator, dał 18 gr, ponieważ jest biednym robotnikiem; 1497 Maciej z Pojałowic, ongiś warzelnik wielicki, zapłacił 24 gr; 1500 Wojtek Wilk, zapłacił 1 grz.; 1506 Piotr z Brzuchani szewc, zapłacił 1 grz. (Kacz. 1172, 1278, 1293, 2239, 3003, 3118, 3552, 3620, 3789, 4546, 5256, 5689, 5766, 5947, 6163, 6334, 6653, 7093, 7536, 7696, 8183, 8429, 8725, 8729=Cracovia artificum 1171, 8836, 9116, 9455); 1516 Wojc. Golcz (Goltsch), zapłacił 1 grz.; 1517 Jakub Gotowiec stelmach, zapłacił 1 grz.; 1526 Wojc. Wilk (Luppus), zapłacił 36 gr; 1528 Mik. Gdakuła powroźnik, zapłacił 36 gr; 1532 Stan. Piechaczowic, zapłacił 1 grz.; 1538 Maciej Skowronek, zapłacił 1 grz., poświadczają jego prawe pochodzenie od ojca Jana Skowronka i matki Katarzyny mieszcz. z M., Bartłomiej Mędrek (Mendrek) i Szymon Piotryna (Pyotrina); 1550 Mik. Włodarz (Wlodarsz) szewc (Księgi przyjęć 503, 580, 1089, 1279, 1530, 2000, 2635).

Przyjęci do pr. miejskiego w innych miastach: Kleparz: 1408 Mikołaj ongiś mieszcz. z M., obecnie z Kleparza; 1422 Mik. Miechowski rajca kleparski (KUJ 2, nr 110 s. 15); Chrzanów: 1414 Święszek i Jakub szewcy (APKr., rps depozytowy 36 s. 69, cyt. za: P. Stanko, Mieszkańcy → p. 7, s. 62); Bochnia: 1531 Jan Drab s. Leonarda i Anny; 1535 Feliks s. Stan. Stawianego i Małgorzaty (Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni 1531-1656, wyd. F. Kiryk, Wr. 1979, nr 26, 87); Skawina: 1413 Maciej Miechowski, przedtem mieszcz. w M. (KSN 3276).

Woźni sądowi z M.: 1470-77 Grzegorz Kawiorski, Kawiecki woźny z M. (GK 19 s. 129, 135, 391, 525, 543, 551, 637, 714-5; 20 s. 44, 184-5, 345, 349, 407, 500, 790); 1481-1513 Stanisław z M., woźny sądu ziemskiego krak. (ZK 153 s. 85, 153; 154 s. 43, 70, 308, 502; 155 s. 45, 352; 203 s. 61, 291; 262 s. 168, 174, 269, 271, 304, 315; 263 s. 13, 22, 42, 70, 81, 83, 133, 150, 152, 181, 207, 215, 221, 248-9, 251, 266, 279, 283, 304, 324, 375, 405, 415, 445, 474, 483; 264 s. 54, 57-8, 60-1, 79, 132, 138, 140, 145, 217, 219, 233-4, 239, 248, 279, 303, 305, 312; 316 s. 161; GK 22 s. 66, 68, 76, 157, 166, 228, 246, 266, 286, 312, 369, 431, 469, 583, 588, 612, 641, 647, 652, 671, 685, 692, 726, 730, 737, 743, 801, 838, 841, 866, 893, 898-9, 943, 945, 950, 988, 1026; 23 s. 102, 296, 310, 858, 864; 24 s. 93, 120, 151, 159, 170, 192, 208, 273, 283, 306, 320-1, 331-2, 350, 434, 439, 460, 468, 681, 730, 878, 891-2, 900, 914, 936, 956, 958, 964, 1037-8, 1046, 1050, 1057; 25 s. 15, 23, 26, 49, 53, 59, 62, 124, 145, 148, 160, 189-90, 212, 214, 225, 255, 270, 298, 309, 312, 315, 317, 356, 376, 406-7, 414, 426, 436-7, 440, 445-6, 451-3, 455, 462, 467, 475, 488, 489, 501, 504, 586, 598, 621, 656, 668, 776-7, 782, 815, 818-9, 832, 838, 849, 880, 893, 916, 918-9, 934, 953, 974, 976, 978, 997, 1002, 1049, 1057; 26 s. 23, 43, 182, 189, 234-5, 289-92, 327, 338, 349, 351, 366, 374, 488, 514-5, 522, 597, 599, 608, 633, 635, 641, 674, 692, 725, 729, 751, 759, 781, 791, 810, 827, 844, 857, 877, 903, 916, 929, 953-4; 27 s. 25-6, 47, 74, 187-8, 196, 226, 346, 348, 367, 371, 413, 419, 453, 491, 497, 514, 650, 666, 685, 700, 702-3, 720, 734, 741, 744, 766, 792, 852, 878, 881, 891, 893, 916, 922, 937, 959, 994, 1000, 10122, 1020, 1053, 1054, 1069, 1079, 1105, 1113, 1130, 1177-8, 1215, 12221, 1298, 1307, 1319, 1379; 28 s. 11, 45, 98, 109, 112, 235, 258, 283, 299, 305, 435, 444, 455, 460, 513, 521, 558, 605, 608, 643, 747, 750, 774, 790, 835, 843, 886, 920, 934, 945-6, 959, 987, 1018, 1023, 1034, 1092, 1115, 1160).

Inne osoby działające poza M. 1439 Maciej z M. podrzędczy [gdzie?] z ramienia [Mik.] Probołowskiego wielkorządcy krak. (GK 6 s. 229-30); 1532 Szymon z M. (Urban Regesty, nr 96); 1549 Tomasz z M. (Urban Regesty, nr 961).

6Bb. Duchowni pochodzący z M.

1253 Jan z M. kan. krak. (KK 1, 36); 1232 mgr Fryderyk z M. (Pol. 1, 21); 1309-10 Henryk z M. kan. pozn., prokurator bpa krak. Jana Muskaty na procesie przed Jakubem arcbpem gnieźn. (MV 3 s. 106-7, 110-12, 115-8, 122-3, 125-9); 1329 Piotr z M., wikariusz wieczysty w kat. krak. (MV 3 s. 280); 1413-23, zm. podczas zarazy 1425 Stanisław s. Jana z M., notariusz publ. powagą cesarską 1413, prokurator w konsystorzu krak. 1422-3, następnie pisarz i wikariusz kat. krak. dra dekretów Stanisława ze Skalbmierza (KK 2, 468 s. 275; KUJ 1, 71 s. 143; Cracovia artificum 1410-1412, 126-7, 219; OK 4 s. 625, 687; MPHn. 5 s. 162; Katalog UJ, 62); 1432 Mikołaj s. Wojciecha z M., kleryk diec. krak. (ZDK 2, 305); 1440-54 Mikołaj z M., bakałarz sztuk wyzwolonych, rektor szkoły Ś. Floriana w Kleparzu 1440-53 (Cracovia artificum 1451-1460, 9; OK 1 s. 574, 615, 617, 623, 643; 7 s. 77, 106, 117; 8 s. 15; 9 s. 102; Cracovia artificum suppl. 1441-1450, s. 39); 1440-53 Szczepan z M. bakałarz, wikariusz wieczysty w kat. krak. 1453 (OK 1 s. 506; 8 s. 169); 1440 Jakub kleryk z M. (OK 8 s. 61); 1451 Mik. Mika kleryk z M. (OK 9 s. 188); 1463 Florian kleryk z M. (Cracovia artificum 1462-1475, 17); 1466-7 ksiądz Stanisław z M. (Cracovia artificum 1462-1475, 65, 85); 1492 Piotr ksiądz (presbiter) z M. (GK 23 s. 880); 1471-3 Marcin kleryk z M. (OK 13 s. 78, 94, 221, 415); 1471 Piotr z M. notariusz w konsystorzu krak. (OK 13 s. 78, 90, 94, 162); 1510 ksiądz Jan z M. (Urban Regesty, nr 1084-5); [1514-18] Paweł Zdunek kleryk z M. → p. 3B; 1517-40 mgr Szymon Oczko z M., prokurator w konsystorzu krak., kursor (=bakałarz teologii) oficjała krak. 1538 (Wypisy 1516-1525, 127, 308; Wypisy 1526-1529, 14, 161, 171, 174, 182, 223, 250, 343; Wypisy 1530-1533, 385, 442, 576, 587, 669, 767; Wypisy 1534-1535, 1235, 1308, s. 78-9; Ep. 18 k. 258); 1529 Maciej z M. pleb. w Wojkowicach Kościelnych; Maciej z M. pleb. w Liszkach; Stanisław z M. pleb. w Wilkowisku (LR s. 113-4, 149); 1534 ksiądz mgr Marcin z M. (Urban Regesty, nr 595); 1529-44 Franciszek z M. wikariusz wieczysty i wicekustosz w kat. krak., mansjonarz w Książnicach Wielkich, altarysta w kościele par. w Bytomiu i dziekan bytomski (LR s. 138, 149, 335; OK 74 s. 573-4; MS 3, 17314).

6Bc. Studenci i graduaci Uniw. Krak. z M. i ich kariery.

1400 Piotr s. Piotra (Metryka UK 00/169); 1420 Mikołaj s. Jana (Metryka UK 20e/094); 1425 Piotr s. Mikołaja, bakałarz sztuk 1429 (Metryka UK 25/100; Księga promocji 29/34B); 1427 Szczepan s. Grzegorza, bakałarz sztuk 1429 (Metryka UK 27e/004; Księga promocji 29/32B); 1428 Mikołaj s. Wojciecha (Metryka UK 28h/175); 1429 Piotr s. Jana (Metryka UK 29h/066); 1438 Marcin s. Wojciecha (Metryka UK 38e/004); 1440 Michał s. Stanisława, bakałarz sztuk 1443 (Metryka UK 40e/030; Księga promocji 43/40B); Jan s. Macieja (Metryka UK 40e/047); Mikołaj s. Stanisława, bakałarz sztuk 1442 (Metryka UK 40e/046; Księga promocji 42/26B)⁹Nie jest tożsamy z bakałarzem Mikołajem z M., rektorem szkoły w Kleparzu → p. 6Bb; Bernard s. Świętosława (Metryka UK 42h/103); 1455 Stanisław s. Stanisława (Metryka UK 55h/154); 1456 Stan. Gradek s. Marcina, notariusz publ. 1465 (Metryka UK 56h/086; Tyn. s. 475); 1458 Piotr s. Błażeja student, później kleryk krak., notariusz publ. powagą cesarską 1469-74, psałterzysta w kat. krak. 1480-98 (Metryka UK 58e/114; AR 128-9, 168, 225, 344; Cracovia artificum 1050, 1069; Wypisy 1440-1500, 100, 136, 174; DP 2, 18; KUJ 3, 254-5, 295 s. 55, 58, 198; OK 11 k. 126v, 161, 217, 334; 15 s. 299; Katalog UJ, 214-5); 1459 Mikołaj uzyskuje stopień bakałarza (Księga promocji 59/75B, brak jego wpisu do Metryki UK); 1462 Paweł s. Wawrzyńca (Metryka UK 62e/043); 1468 Wojciech s. Macieja (Metryka UK 68e/107); 1473 Maciej s. Stanisława, bakałarz sztuk 1476, magister 1479, doktor medycyny i wielokrotny rektor Uniw. Krak. w l. 1501-18 (Metryka UK 73h/317; Księga promocji 76/17B, 79/2M; L. Hajdukiewicz, Maciej z Miechowa, PSB 19 s. 28-33; Maciej z Miechowa 1457-1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, Wr. 1960; L. Hajdukiewicz, Biblioteka → p. 7); 1474 Jakub s. Jana (Metryka UK 74h/187); 1476 Stanisław s. Janusza (Metryka UK 76e/098); 1489 Marcin s. Wojciecha, bakałarz 1492 (Metryka UK 89e/141; Księga promocji 92/62B); 1495 Szczepan s. Jerzego, bakałarz sztuk 1501 (Metryka UK 95h/177; Lprom. s. 130); 1500 Wojciech s. Wojciecha, zapewne tożsamy z s. Wojc. Wilka, notariuszem i prokuratorem w konsystorzu krak. 1506-26, pleb. w → Kościelcu [par. własna], zm. ok. 1527 (Metryka UK 1500e/248; Wypisy 1501-1515, 69, 119, 195, 197, 218, 233, 240, 244, s. 64: biogram; Wypisy 1516-1525, 42-03, 50, 63, 186; Wypisy 1526-1529, 14, 35, 46; DP 2, 188-9, 193, 337; KUJ 4, 319 s. 25; Urban Regesty 10-1, 173, 177, 347, 390, 583, 714, 754, 762, 869, 921, 989, 991, 993, 1021, 1166, 1206-7, 1232, 1266); 1505 Michał s. Leonarda (Metryka UK 1505h/245); 1511 Feliks s. Macieja (Al. 2 s. 130); 1512 Stanisław s. Marka (Al. 2 s. 137); 1516 Franciszek s. Macieja, zapewne tożsamy z Franciszkiem z M. wikariuszem wieczystym w kat. krak. 1527-35 (Al. 2 s. 168; Wypisy 1526-1529, 131, 155, 231; Wypisy 1530-1533, 1151, 1314; DP 2, 387); 1517 Jan [Cholewka] s. Stanisława, pisarz rektora Macieja z M. 1518, bakałarz sztuk 1521-3, po 1524 w kl. miech., zm. 1527, otrzymane po Miechowicie książki przekazał do biblioteki kl. miech. (Al. 2 s. 175; Lprom., s. 172; AR 2476, 2645, 2652; L. Hajdukiewicz, Biblioteka → p. 7, s. 64, 226); Sebastian s. Piotra (Al. 2 s. 181); 1523 Wojciech s. Jana (Al. 2 s. 223); 1524 Jan uzyskuje stopień bakałarza sztuk (Lprom. s. 177, brak jego wpisu do Metryki UK); 1535 Maciej s. Jana (Al. 2 s. 276); Maciej s. Łukasza (Al. 2 s. 278); 1536 Grzegorz s. Andrzeja, bakałarz sztuk 1536 (Al. 2 s. 281; AR 3361, 3372, 3375); 1538 Stanisław s. Jana (Al. 2 s. 288); 1539 Błażej s. Macieja (Al. 2 s. 295); 1545 Andrzej s. Bartłomieja (Al. 2 s. 322); 1549 Andrzej s. Gabriela (Al. 2 s. 339); 1550 Idzi s. Franciszka (Al. 2 s. 343).

7. L. Hajdukiewicz, Biblioteka Macieja z Miechowa, Wr. 1960; tenże, Przyczynki do życia i twórczości Macieja z Miechowa, w: Maciej z Miechowa 1457-1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, Wr. 1960, s. 255-304; B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV w., cz. 2: Katalog lokacyjnych układów urbanistycznych, Kr. 2004, s. 129-33; M. Mikołajczyk, Przestępstwa przeciwko życiu w małych miastach polskich (na przykładzie Żywca i Miechowa (XVI-XVIII w.), w: Państwo-prawo - sprawiedliwość dawniej i dziś, Katowice 1993, s. 62-87; Z. Pęckowski, Miechów. Studia z dziejów miasta i ziemi miechowskiej do roku 1914, Kr. 1967; A. Wędzki, Miechów, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 3, Wr. 1967, s. 245-6; tenże, Początki Miechowa - problemy badawcze, w: Polonia minor medii aevi. Studia ofiarowane Panu Prof. Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, Kr.-Krosno 2003, s. 477-85.

Dodatkowe skróty: AR - Acta rectoralia almae Universitatis studii Cracoviensis, t. 1: 1469-1537, ed. W. Wisłocki, Kr. 1893-7; Lprom. - Statuta nec non liber promotionum philosophorum ordinis, wyd. J. Muczkowski, Kr. 1849; RMiech. - Rocznik miechowski, wyd. Z. Budkowa, SŹ 5, 1960, s. 119-135; Urban Regesty - W. Urban, Regesty do dziejów szkolnictwa parafialnego w pierwszej połowie XVI w. z Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, ABMK 66, 1996, s. 207-389; Wisłocki - W. Wisłocki, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, cz. 1, Kr. 1877.

8. Pojedyncze groby z epoki neolitu i brązu oraz ceramika (R. Mycielska, A. Wałowy, Materiały z badań ratowniczych w Miechowie 1958 i 1960 r., „Materiały Archeologiczne” 5, 1964, s. 119-25).