1305 kop. XV w. Sroczsco (Wp. 2 nr 895), 1381 or. Srodsko Magnum (Wp. 3 nr 1793), 1386 ambe hereditates Sroczsko (Lek. 1 nr 22), 1388 Sroczko Magna (Lek. 1 nr 468), 1392 Sroczszko (Lek. 1 nr 1315), 1394 Srzoczsko (Lek. 2 nr 1593), 1395 Magnum Sroczsko (Lek. 2 nr 1854), 1400 kop. 1510 Welge Sroczsko (Wp. 6 nr 389), 1411 kop. 1639 Maior Sroczsko (Wp. 7 nr 675), 1415 Velike Sroczsko (KoścZ 4, 1818), 1430 Syroczsko (KoścZ 9, 256v), 1438 kop. 1462 Maior Szyroczsky (ACC 42, 62v), 1440 Maior Srzodsko (Wp. 10 nr 1515), 1491 Sroczko (PG 10, 147v), 3,5 km na N od Czempinia.

1. 1443 n. pow. kośc. (PG 2, 58v); 1530 n. par. Głuchowo (ASK I 3, 126).

2. 1395 granice S. i Bieczyn, 1406 zapowiedź →p. 3; 1411 gran. Będlewa z Siernikami i Bieczynami kończy się na granicy z M.S.¹Bliżej Będlewa leżało →Srocko Małe. W dok. mówi się jednak wyraźnie, że Będlewo jest na lewo, a Sierniki i Bieczyny na prawo od wyznaczonej granicy – a więc dzielcy szli z W na E, oddalając się zatem cały czas od Srocka Małego. Punkt styku S.W., Bieczyn i Będlewa leżał najpewniej w lesie między Bieczynami i Pecną (Wp. 7 nr 675); 1415 Przybysław Gryżyński i dziedzice Tarnowa dokonują rozgraniczenia S. i Tarnowa (Cieplucha 264); 1420, 1422 zapowiedź →p. 3; 1450 kopiec narożny wsi S.M., Krosna i Iłowiec Mały (KoścZ 14, 76v); 1450 granice S. i Tarnowa (K 3, 240, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1494 łąka Kłopotna, 1494 wiatrak, 1552 wiatrak, barcie zw. Szucza, 1559 wiatrak, Suczyna, zapusty i lasy, 1563 wiatrak →p. 3.

3. Własn. szlach., przejściowo król. i miejska (m. Kościana). 1305 Jasiek syn Wincentego →p. 5.

1381 król Ludwik zaświadcza, że przedstawiono mu dok. starosty gen. Wlkp. Przecława [z Gułtów, był starostą 1369-71], z którego wynika, iż Przybysław z Ptaszkowa i jego żona [Tomisława] zastawili należącą do niej wieś S.M. Żydowi Muszkowi z Poznania za 80 grz.; z powodu występków żony Przybysława dobra te zajął jednak w imieniu króla star. Domarat [z Iwna, Pierzchna i Międzychodu]; król postanawia, że Żyd Muszko ma posiadać S.M. tak długo, aż król lub starosta nie spłacą mu 80 grz. (Wp. 3 nr 1793); 1386 Tomisława wd. po kaszt. moderskim [Przybysławie z Ptaszkowa], dziedziczka w obu wsiach S., toczy proces z Żydem Ostroszem z Poznania o listy dłużne na 12 grz. i na 5 grz. wraz z odsetkami za 7 lat (Lek. 1 nr 22); 1388 taż Tomisława z [drugim] mężem Tarchałą z S. toczą proces ze Szczepanem Sirpem [ze Śliwna] i kmieciami z Głuchowa o 14 grz. za szkody (Lek. 1 nr 355); 1388 [taż Tomisława] dziedziczka z obu wsi S. toczy proces z Żydówką Bieniaszową (Lek. 1 nr 380); 1388 taż Tomisława z S. toczy z Sędziwojem [Świdwą z Szamotuł] kaszt. gnieźn. proces w sprawie S.M. i Srocka Małego; Sędziwój poręczył za nią wobec Mik. Dobieszewskiego, że zrezygnuje mu ona dziedzinę [S.] niezależnie od tego, czy będzie miała dzieci czy nie (Lek. 1 nr 468).

1388 Mik. Dobieszewski [z Dobieszewa w pow. kcyn.] →wyżej; 1395 Mikołaj z Dobieszewa z bratankiem Wincentym toczą proces z Wawrzyńcem z Będlewa o rozgraniczenie S. i Bieczyn (Lek. 2 nr 1757, 1758); 1396 Wincenty i Mikołaj z M.S. toczą proces z Piotrem z Piotrowa (Lek. 2 nr 1854); 1396 Mik. Dobieszewski z synem [bratankiem?²Może zaszła tu pomyłka w zapisie lub odczycie: cum filio (z synem) zamiast cum filiastro (z bratankiem). Mikołaj występował bowiem wcześniej z bratankiem Wincentym] Wincentym (Lek. 2 nr 1881); 1399 [tenże] Mikołaj z S. dowodzi przed sądem ziemskim w Gnieźnie, że nie ukradł koni Jędrzejowi [skąd?] (WR 5A nr 11).

1389 bracia z S. [brak imion] toczą proces z Wierzbiętą ze Starołęki (Lek. 1 nr 557).

1392 Bieniaszek z S.³Zapiska ta wiąże się najpewniej ze sporami, jakie Dobiesław z →Kwilcza toczył w tym samym czasie o →Górę i →Kłosowice k. Sierakowa z osobami posiadającymi pr. do →Sierakowa. Byli wśród nich Sędziwój z Uzarzewa oraz Bieniak (Bieniaszek) z Góry i Jastrowia (a potem z Sierakowa) i niewątpliwie ten ostatni jest tożsamy z Bieniaszkiem z S. Nie wiemy, jak nabył dobra w S. Z drugiej strony można przypomnieć, że wnukiem Sędziwoja Uzarzewskiego (po c. Wichnie) był Bieniak z Będlewa (a Będlewscy rościli sobie pr. do Srocka Małego) wraz z Sędziwojem Uzarzewskim pozywają Dobiesława Kwileckiego o zagarnięcie siłą kmieci z ich dziedziny (Lek. 1 nr 1315); 1394 Bieniak z S. toczy proces z kmieciami z Siernik o 40 grz. (Lek. 2 nr 1593; w tym samym czasie z kmieciami z Siernik procesowali się sołtysi z S. →p. 4).

1400 król Władysław Jag. zatwierdza m. Kościanowi prawa i posiadanie wsi Nacław, Czarnkowo i W.S.⁴Nie wiemy, jak miasto weszło (zapewne między 1394 a 1400) w posiadanie S.W. i czy miało całą tę wieś. Po 1406 miasto pozbyło się tych dóbr, nabyło za to w 1410 od Borka z Grodziska położone bliżej →Sierakowo (ZSW nr 1426). Najpewniej była to transakcja zamienna: Borek dał Sierakowo, a w zamian otrzymał S.W. Następny posiadacz S.W., Przybysław Gryżyński, nabył bowiem później tę wieś w ramach transakcji dot. dóbr grodziskich (→niżej). Mieszczanie podfałszowali później dok. król. z 1400, w miejsce S. wprowadzając Sierakowo. W tej spreparowanej postaci przedkładali go do zatwierdzenia królom Zygmuntowi Augustowi w 1548 i Stefanowi Batoremu w 1579 (Wp. 6 nr 387; →Sierakowo, przyp. 4) (Wp. 6 nr 389); 1405 władze m. Kościana toczą procesy z Dobrogostem z Bieczyn o to, że zajął dobra ich sołtysa [najpewniej w S.W.] (KoścZ 3 k. 3v, 7v); 1406 władze m. Kościana zapowiadają lasy, łąki, pastwiska i drogi boczne w swej dziedzinie S. (ZSW nr 1066).

1415 Przybysław Gryżyński toczy proces z Dobroszką ż. Mroczka z Łopuchowa [siostrą Borka z Grodziska]; sąd przyznaje jej pr. wykupienia dóbr →Grodzisk, jego zaś utrzymuje w posiadaniu wsi V.S., Krzon i Kurowo, zgodnie z dok. ich nabycia [wynika stąd, że Przybysław nabył (zapewne od Borka z Grodziska) dobra grodziskie wraz z S.W., a Dobroszka zakwestionowała tę transakcję jako bliska krewna sprzedającego i uzyskała jej uchylenie, ale Przybysławowi pozostawiono część nabytku] (KoścZ 4, 181, dawniej k. 87; Cieplucha s. 213, 245, 264); 1415 tenże Przybysław →p. 2.

1420 Mikołaj z Będlewa [syn Wawrzyńca] posiada S. (Cieplucha 264); 1421 woźny wywołuje dok. nabycia S.M. przez tegoż Mik. Będlewskiego; nikt nie zgłasza roszczeń z tytułu pr. bliższości (KoścZ 6 k. 128v, 134); 1422 tenże zapowiada drogi boczne, łąki, pastwiska i lasy w Bieczynach, Siernikach, S.M., Zadorach, Chroślinie, Strykowie i Sapowicach (KoścZ 7, 43); 1426, 1428 tegoż poddani z M.S. →niżej: mieszkańcy; [jego bracia Sędziwój i Jan nabyli w 1425 →Srocko Małe].

1436 szl. Szymon Scheibel (Schyppel) z S. toczy proces ze Świętosławem Iłowieckim; zastępuje go w sądzie Jarosław Zadorski (KoścZ 11 k. 101, 166).

1438 Wawrzyniec, Tomasz, Piotr i Jan z Bieczyn [ss. Mik. Będlewskiego] zapisują 1 grz. czynszu z S.W. dla nowo fundowanej altarii w kościele w Łodzi (Wp. 5 nr 621 – reg., gdzie mowa o Srocku Małym, skutkiem błędnego odczytania rękopisu ACC 42, 62v).

1438-50 Wawrz. Bieczyński, także z →Brodów: 1438 tenże →wyżej; 1443 tenże z Brodów zapisuje swemu bratu Piotrowi na cz. S. 10 grz. rocznie jako jego udział w ojcowiźnie; gdyby sprzedał S., Piotr otrzyma te pieniądze z in. dóbr; gdyby Piotr miał się żenić, Wawrzyniec ma mu dać 200 grz. tytułem ojcowizny (PG 2, 58v-59); 1444 tenże daje [swemu bratu] Janowi Baranowskiemu [Bieczyńskiemu] 1/2 Pakosławia i 150 grz., a otrzymuje w zamian Bródki i S.M. (PG 2, 9); 1445 tenże wraz z Tomkiem Bieczyńskim toczą procesy z Krystyną opatką z Owieńsk [zapewne siostrą Winc. Szamotulskiego] (KoścZ 12, 614); 1446 tenże sprzedaje Tomaszowi Bieczyńskiemu całą swą cz. (czyli 12 ł. z karczmami i zagrodnikami) w S.W. za 600 grz. (PG 2, 167); 1450 tenże Srocki oraz Tomisław Bieczyński toczą procesy z Małgorzatą ks. raciborską dz. Czempinia [c. Winc. Szamotulskiego] (KoścZ 12 s. 619, 629).

1438-1508 Tomasz (Tomek) Bieczyński, także z →Bieczyn i →Siernik: 1438 tenże →wyżej; 1440 tenże zobowiązuje się płacić swej matce Annie 10 grz. z czynszów od kmieci ze swej 1/2 M.S. (Wp. 10 nr 1515; AC 2 nr 1092); 1445, 1446, 1450 tenże →wyżej; 1452 tenże z Bieczyn, S. i Siernik (Cieplucha 264); 1488 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu wikariuszom kat. pozn. na Bieczynach, S. i Siernikach 3 grz. czynszu od sumy 36 grz., a 1491 ponawia ten zapis wraz z ż. Katarzyną, siostrą rodz. Winc. Czackiego kan. pozn. (PG 10, 147v; CP 10 k. 208v-209v, 247v-248); 1493 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Marcinowi Strzępińskiemu 3 ł. os. [imiona kmieci →niżej], 1 ł. opust. zw. Nowakowski, karczmę i pr. wyrębu drzew w M.S. za 80 fl. (PG 7, 2v; PG 11, 16v); 1494 tenże →niżej; 1495 tenże Tomasz sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Szymonowi mansjonarzowi w Stęszewie 2 grz. czynszu z Bieczyn, M.S. i Siernik (PG 7, 89; PG 11, 113); 1503 tenże →niżej; 1506 tenże przypozywa Annę ż. Jana Kołudzkiego i Zofię ż. Dobrogosta Bylęckiego, siostry zm. Sędziwoja Będlewskiego [ze →Srocka Małego] o niedopełnienie zobowiązania do uwolnienia dóbr M.S., Sierniki i Modrze od ciążącego na nich czynszu kościelnego (KoścG 6, 77); 1508 tenże →niżej; 1514 wd. po tymże Małgorzata odstępuje Janowi Pigłowskiemu, mężowi Jadwigi c. tegoż zm. Tomasza, 2 1/2 ł. os. i karczmę w S.M. tytułem 100 fl. posagu (KoścZ 18, 526v; KoścZ 19, 47v).

1452 Świętosław z S. [może ident. ze Świętosławem z →Iłowca?] pozwany przez Piotra Kessela z Kościana o 3 grz. za kupiony u Piotra słód (ACC 33, 152).

1494-97 Mik. Radomicki kupuje z zastrz. pr. odkupu od Tomasza Bieczyńskiego 1/2 S.M. (8 1/4 ł. os., 3 ł. opust., 1 zagroda os., 2 zagrody opust., karczma, wiatrak, [imiona kmieci →niżej]) za 450 fl., po czym zapisuje swej ż. Annie, c. wspomn. Tomasza, po 200 fl. posagu i wiana na tej 1/2 S.W. oraz na dworze w Daleszynie (PG 7, 37; PG 11, 55v-56); 1497 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mik. Szołdrskiemu 4 ł. w M.S. [imiona kmieci →niżej] (PG 7, 150); 1499 Anna [wd. po tymże Mikołaju, obecnie] ż. Piotra Drzewieckiego; Piotr oświadcza, że jeśli przejmie jej oprawę zapisaną na M.S. i Daleszynie, zapisze jej stosowną sumę [na in. dobrach] (PG 12, 33v-34); 1499 taż Anna toczy proces z ss. Mik. Daleszyńskiego [czyli Radomickiego] o napaść na Daleszyn (KoścG 5 k. 8v, 28); 1503 taż Anna ż. Piotra Drzewieckiego (w towarzystwie stryja Sędziwoja Będlewskiego i wuja Stan. Dłuskiego) sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swemu ojcu Tomaszowi Bieczyńskiemu oprawę zapisaną przez poprzedniego męża Mik. Radomickiego na M.S. za 300 fl. (PG 12, 270v); 1508 taż Anna kupuje z zastrz. pr. odkupu od swego ojca Tomasza 4 ł. os. w S.M. za 60 grz. (PG 14, 46).

1503 wzm. o wykupieniu ciążącej na S.M. 1 grz. czynszu na rzecz wikariuszy kat. pozn. (CP 14, 637).

1514 Andrzej Radomicki [syn Mikołaja] zapisuje swej ż. Dorocie Jezierskiej posag i wiano na Radomicku i Boguszynie, sobie zastrzegając dobra w S.M. (PG 15, 14v).

1521 Benedykt, Stanisław, Jerzy i Tomasz Bieczyńscy ss. Tomasza (Cieplucha 264); 1539 Benedykt Bieczyński zapisuje swej ż. Annie Baranowskiej (wd. po Stan. Słupskim) po 450 zł posagu i wiana na 1/2 części Bieczyn i S. należnych mu w działach z bratem Stanisławem, a 1542 tenże Stanisław zapisuje swej ż. Annie Zadorskiej po 250 zł posagu i wiana na 1/2 dóbr w Bieczynach i S.M. należnych mu w działach z bratem Benedyktem (PG 17 k. 297, 546v); 1547 tenże Stanisław jako opiekun Zofii c. zm. Benedykta pozywa Annę wd. po Benedykcie (KoścZ 29, 95); 1552 podział dóbr w S. i Bieczynach między tymże Stanisławem i jego bratanicą Zofią [c. Benedykta] oraz Anną Bieczyńską; Annie przypadają 2 kmiecie, 4 zagr. [imiona →niżej], wiatrak w S., opust. łan Marcinkowski [w S.?] oraz 1 kmieć w Bieczynach; karczmy karczmarzy Marka [w S.] i Róży [w Bieczynach] mają posiadać na zmianę po 1 roku; osobno podzielić mają lasy, w tym barcie (alvearia) zw. Szucza (KoścG 10, 12v-13); 1555 tenże Stanisław →niżej: mieszkańcy; 1559 tenże dokonuje podziału dóbr z Zofią c. zm. Benedykta, ż. Jana Zadorskiego: Stanisław otrzymuje w Bieczynach dwór, łąki, 3 półł. kmiece, karczmę i krawca, w S. zaś 4 kmieci, karczmarza, 3 ł. opust. i 1/2 [obiektu zw.] Suczyna, zapustów i lasów w S.; Zofia otrzymuje w S. dwór, łąki przy folwarku, wiatrak, 3 kmieci [imiona →niżej], zagrodników, karczmę oraz 1/2 Suczyny, zapustów i lasów, a w Bieczynach 2 kmieci, karczmę, łąki; Zofia dodaje Stanisławowi 1/2 ł. w S., bo role w S. są lepsze niż w Bieczynach (KoścG 12, 173v-174v); 1563 tenże Stanisław płaci pobór →niżej; 1570 tenże śwd. w dok. opata przem. (Przem. D 22).

1581-87 Piotr i 1584-87 Stan. Bieczyńscy, bracia [ss. Stanisława?]; 1584 wspomn. ich zm. brat Jan (TD; →niżej).

1586 Zofia Bieczyńska c. Benedykta, ż. Jana Zadorskiego, siostra stryj. Piotra Bieczyńskiego daje połowy Bieczyn i S.M. swemu mężowi; 1588 taż siostra stryj. Jana Bieczyńskiego (TD).

1587-88 Jan, 1587-91 Piotr, 1587-90 Tomasz, 1587-92 Maciej, 1587-98 Stanisław bracia, ss. zm. Stan. Bieczyńskiego (TD).

1530 pobór od 4 ł. (ASK I 3, 126); 1563 pobór z cz. Stan. Bieczyńskiego od 4 1/2 ł., 1 karczmy, z cz. Zadorskiego od 4 3/4 ł., 1 karczmy, wiatraka (ASK I 4, 167v); 1564 cz. Jan Zadorskiego ma 5 1/2 ł. →p. 5; 1581 pobór z cz. Piotra Bieczyńskiego od 5 ł., z cz. Jana Zadorskiego od 4 ł., 4 zagr., 2 komor., od 1 rataja od pługa, od wiatraka dor. (ŹD 69; ASK I 6, 497).

1426 Szczepan (Stephanus) owczarz z M.S. pana Mikołaja pozywa Jakuba Kotowieckiego o zadanie rany krwawej i sinej (KoścZ 8, 208v); 1428 Piotr Koziełek kmieć z S. przyłapany przez ludzi Świętosława Iłowieckiego na rąbaniu drzew w jego lesie; gdy uciekał, ludzie Iłowieckiego ścigali go i, idąc świeżym tropem, złapali go z siekierą w jego własnej wsi [S.W.]; uwolniono go za poręczeniem jego pana, Mik. [Będlewskiego], i sąd ma orzec, czy Iłowiecki słusznie pojmał Piotra (KoścZ 9, 86); 1430 Katarzyna kmiotka z S. toczy proces z Wincentym z Szamotuł kaszt. międz., który [jako dz. Czempinia?] nie wyznaczył jej terminu sąd.; zastępuje ją w sądzie Jarosław Tarnowski (KoścZ 9 k. 244v, 256v); 1488 Maciej włodarz i Hinczewic bracia z S. (CP 10, 208v-209v); 1493 Wojc. Wojtyna, Mac. Golanka, Grzegorz kmiecie w M.S., każdy ma 1 ł., karczma Jana Pczółki (PG 11, 16v); 1494 kmiecie Maciej (ma 1 ł. włodarza), Wojtyna (1 ł.), Jan łaziebnik (3 kwarty), Bartłomiej Pasirb (1 ł.), Mac. Golanka (1 ł.), Grzegorz (1 ł.), Mac. Wyrąbek (1 ł.), Jan Wróbl (1 ł.), Piotr Pyka karczmarz (1/2 ł.), zagr. Stan. Lyssek, opust. łany Nowakowski, Golankowski, Przekrzyczewski, opust. ogrody (orti) Dzyrdzewski i Budowski (PG 11, 55v-56); 1496 Mik. Oracz z S., brat prac. Wawrz. Ratajka, Andrzeja i Macieja z Ptaszkowa (w jednej z zapisek sam określany z Ptaszkowa) jedni ze współkolatorów altarii NMP, ŚŚ. Andrzeja, Szymona i Judy, Katarzyny, Małgorzaty, Barbary i Wszystkich ŚŚ. w kościele w Grodzisku (M Grodzisk I 2); 1497 kmiecie Golanka, Pasirb, Wojtyna, Barteczka, każdy ma 1 ł. (PG 7, 150); 1514 kmiecie Szymon Wojtyna na 1 1/2 ł., Adam na 1 ł. (KoścZ 19, 47v); 1552 kmiecie Adam i Piotr (każdy na 1 ł.), zagrodnicy Maciek, Szczęsny, Stanisław i Stan. Mytek, karczmarze Marek i Róża (KoścG 10, 13); 1555 prac. Mac. Girzek z S.M. poddany Stan. Bieczyńskiego (KoścG 10, 405v); 1559 kmiecie Błażek, Pawlik i Jagielny (każdy na 1 ł.), karczmarz Marek (KoścG 12, 174).

4. 1394 sąd ziemski w Poznaniu informuje sąd w Kościanie, że Gamnowie, ojciec z ss., sołtysi w S. winni zapłacić kmieciom z Siernik 11 grz. [Jasiek Gamno był posiadaczem zastawnym →Siernik] (Wp. 3 nr 2053; Lek. 2 nr 1665, 1677; →p. 3); 1405 sołtys →p. 3.

5. 1305 bp pozn. Andrzej [Zaremba] nadaje dziekanii pozn. dziesięciny ze wsi S. nal. do Jaśka syna Wincentego (Wp. 2 nr 895).

1564 dzies. wiard. z 5 1/2 ł. w części Jana Zadorskiego w S. w par. Głuchowo należą do bpa pozn. (IBP 306).

Uwaga: Nazwiska Srocki używali także dziedzice ze wsi Sroki w pow. pyzdr. (na NW od Kobylina, tuż przy granicy z pow. kośc.). Ze Srok pochodzili występujący jako świadkowie w sądzie ziemskim w Kościanie lub Pyzdrach: 1394 Andrzej Srocki, 1394-1410 Adam Srocki, 1395-1417 Wojc. Srocki, 1424 Marcin Srocki (WR 3 nr 6, 11, 78, 240, 267, 457, 544, 639, 1025, 1071; WR 2 nr 241, 299, 386; niemal zawsze towarzyszy im osoba z Czeluścina, sąsiadującego ze Srokami). Niekiedy zresztą pisarze mylili się w zapisie nazwy tej wsi. Np. Sara „de Sroczko”, która w 1398 toczyła proces w sprawie Koszkowa (WR 3 nr 108), pochodziła w rzeczywistości ze Srok (→Koszkowo).

Nie wiemy jednak, skąd pochodzić mógł Przecław Sroczski występujący jako śwd. w Poznaniu w 1408 (WR 1 nr 643; może to błędnie zapisany Przedpełk ze Srocka Małego?) oraz Wojc. Srocki występujący w 1475 jako stryj Agnieszki wd. po Janie z Kobylan stolniku krak., której bratem stryj. był Andrzej Bniński [h. Łodzia] (PG 9, 28v-29; Straty 3 s. 71 nr 16); jakiś Wojciech był potem widoczny w Srokach, ale Łodziowie (Będlewscy, Bieczyńscy) siedzieli w obu wsiach Srocko.

Now. 1, 395, pisze niejasno, że altarię Wniebowzięcia NMP w kat. pozn. uposażono w 1410 czynszem „z Wir czy S.”; w zachowanym dok. erekcyjnym, na jaki się powołuje, mowa jest jednak wyłącznie o czynszu z Wir (CP 10, 412).