1181 fals. ok. 1230 Stanchouo (DBL nr 1), 1258 or. Stanchovo (Wp. 1 nr 368), 1360 Stankowo (DBL nr 82), 1483 Sthankowo (DBL nr 331), 8,5 km na SE od Krzywinia.

1. 1530 n. pow. kośc. (ASK I 3, 127); 1510 n. par. Lubiń (LBP 107).

2A. 1366, 1421 mała łąka Lubodroże (Lubodrosze, Lubodroza), rz. Obra →p. 4; 1442 łąka Poręba, ogród Na Ostrowie¹UN 76 Gostyń, 11, wymieniają w S. łąki Międzylesie. Nazwa ta nawiązuje prawdop. do lasu Międzyles nadanego w 1368 sołtysowi w sąsiednim →Kosowie (DBL nr 96) →p. 2B.

1392 gran. S. z →Żelaznem, droga z S. do Żelazna (Wp. 3 nr 1928).

1449 (wzm. z XVIII w. w sumariuszu klaszt.): postępowanie sąd. w sprawie granic Szczodrochowa, Stężycy, Osowa i S. wsi opata lub. z wsiami [szlach.] Daleszyn i Malewo dot. jeziora i rybołówstwa, łąk, grobli i zalania [gruntów] (BenLub. 232 k. 139v, 140v, dawniej Lub. C 38).

1464 sąd ziemski potwierdza wyrok sądu polubownego w sprawie granic między wsiami klaszt. Szczodrochowo, Stężyca, Osowo i S. a wsią →Daleszyn nal. do Nikla Drzeczkowskiego; ustalono szczegółowe zasady korzystania z ryb i łąk na terenach zalewanych przez rz. Obrę; woźny sąd. zeznał, że usypał 12 [nowych] kopców gran. i wbił 2 pale [w rz. Obrę] (DBL nr 244; późniejsze zatwierdzenia tegoż wyroku: DBL nr 247, 275).

1468 (wzm. w sumariuszu klaszt.) postępowanie gran. między S. a Daleszynem (Lub. C 38, 92v); [1487-94] kopiec narożny S., Daleszyna i Gostynia Starego (BenLub. 286, dawniej Lub. C XVIII 2).

1517 (wzm. z XVIII w. w sumariuszu klaszt.) ugoda między opatem lub. a Daleszyńskim: poddani opata z S. i Gostynia Starego mają pr. do pastwisk w Daleszynie, a Daleszyński ma pr. do pastwisk w S. i do wyrębu drzew w niektórych borach w Gostyniu Starym (BenLub. 232, 139v, dawniej Lub. C 38).

1519 (w sumariuszu klaszt.) wzm. o S. w akcie dot. granic Gostynia Starego z Daleszynem (Lub. C 38, 141); 1523 kopiec narożny S., Gostynia Starego i →Daleszyna (BenLub. 433, dawniej Lub. C 27 nr 1).

2B. Młyny w S.: 1360 Andrzej opat lub. z konwentem zezwala na reperację młyna S. na rz. Obrze; w zamian za naprawę młyna opat daje trzecią miarę w tym młynie Witowi synowi zm. Przecława; Wit i jego następcy będą musieli w przyszłości ponosić 1/3 kosztów związanych z kupnem kamieni i części żelaznych oraz z naprawą stawu młyńskiego; młynarz będzie zobowiązany mleć dla kl., kiedy tylko będzie to potrzebne, bez pobierania miary [dla siebie] oraz ma utuczyć dla kl. dwa wieprze, a trzeciego może tuczyć na własne potrzeby; młynarz ma pr. swoją trzecią miarę w młynie sprzedać wg własnej woli (DBL nr 82).

1366 sołtys w S. ma pr. posiadać młyn (ale nie na rz. Obrze), 1421 do sołectwa w S. należy mł. na rz. →Kielśnicy, →p. 4.

1414 opatrzny Wojciech młynarz z S. z ż. Jutą zeznaje, że został całkowicie zaspokojony i nie zgłasza żadnych roszczeń do młyna w Żelaźnie (DBL nr 146).

1428 Jakuszowi [poddanemu] Bogusława Baranowskiego [z Baranowa k. Mosiny] przysądzono na mocy pr. bliższości 10 grz. i 16 gr z mł. w S. po jego [zm.] bracie młynarzu zw. Lanka (KoścZ 9, 27v).

1428 Maciej młynarz z S. w sporze z Wojc. Kokotem [kmieciem z S.?] (KoścZ 9, 7).

1442 Stanisław opat lub. transumuje dok. dotyczący młyna w S. z 1360 [→wyżej] oraz daje młynarzowi Wawrz. Golskiemu łąkę zw. Poręba leżącą za młynem (post rotam molendini) i ogród leżący na środku stawu [młyńskiego], na wyspie zw. Ostrów Młyński; młynarz będzie dawał z tych gruntów 1/2 grz. w półgr i 4 kurczaki rocznie (DBL nr 188).

1473 Katarzyna c. zm. Jana Opaczka kmiecia z S., ż. prac. Kaspra niegdyś sołtysa w Żelaźnie, zeznaje, że ojciec wypłacił jej 10 grz. tytułem posagu (dos) oraz majątku po ojcu i matce, a po jego śmierci otrzymała 15 owiec od macochy Stany i jej małol. ss.; Katarzyna zrzeka się pr. do majątku po ojcu (DBL nr 304).

1479 uczc. Jadwiga młynarka w S., c. Jędrzycha kmiecia z Cichowa, zeznaje, że od swego brata Błażeja otrzymała pełną spłatę majątku po ojcu i matce (DBL nr 323); 1494 Stanisław opat lub. decyduje o podziale młyna w S. na rz. Obrze: młyn [po śmierci ojca?] ma objąć syn Wojciech, który spłaci 25 grz. młodszemu bratu Janowi, a matce Agnieszce ma płacić 2 grz. rocznie (M Krzywiń I 33, 83v).

1494-97 Wojciech młynarz z S.: 1494 tenże →wyżej; 1497 tenże (M Krzywiń I 33, 89); 1498 tenże ma zapłacić Janowi zw. Kozieł i jego ż. Elżbiecie ze wsi Brzezie nal. do Mac. Gostyńskiego 8 grz. w 3 ratach (M Krzywiń I 33, 90v); 1506-09 Barbara Domachówna z Bojanic wd. po Wojciechu młynarzu z S. zawiera ugodę z prac. Jadwigą z Żelazna (która w 1509 nazwana już jest młynarką w S.): Barbara ma otrzymać 10 grz. w 5 ratach oraz połeć słoniny, 2 wieprze, 2 krowy i na każde Suche Dni 4 ćw. mąki; 1509 Jadwiga spłaca Barbarze ostatnie 2 grz., a Barbara zrzeka się praw do młyna w S. (M Krzywiń I 33 k.105v, 115).

1510 mł. wodny o 2 kołach w S. (LBP 108), 1563-80 młyn wodny dziedz. o 2 kołach [w 1563 mowa jest o kołach walnych, a w 1580 o 2 kołach korzecznych!] →p. 3.

3. Własn. kościelna, →Lubiń – opactwo. 1181 (fals. ok. 1230) ks. Władysław [Lask.] wśród posiadłości bened. z →Lubinia wymienia m. in. wieś S., która podlega setnikowi w Kuszkowie (DBL nr 1); 1258 ks. Bolesław [Pob.] wymienia wśród posiadłości tychże bened. m. in. wieś S. [jak wyżej] (Wp. 1 nr 368; DBL nr 23, reg.); 1294 (fals. 1302) ks. Przemysł II potwierdzając posiadłości tychże bened. wymienia m. in. wieś S. [jak wyżej] (Wp. 2 nr 719; DBL nr 41, z obszernym komentarzem).

1510 w S. jest 2 3/4 ł. os., kilka łanów opust., karczmarz, który zajmuje się też warzeniem piwa (LBP 107); 1530 pobór od 1 ł. (ASK I 3, 127); 1563 pobór od 3 3/4 ł. os., 2 ł. sołtysa, młyna wodnego dziedz. o 2 kołach walnych oraz karczmarza, który warzy piwo (ASK I 4, 173); 1571 pobór od 3 ł. os., 2 1/4 ł. soł., 2 zagr., mł. wodnego o 2 kołach (ASK I 5, 426); 1580 pobór od 3 1/2 ł., 2 ł. soł., 2 zagr., młyna korzecznika o 2 kołach (ŹD 75; ASK I 6, 250v).

1581, 1583 Andrzej Chrzczonowski opat lub. pozwany przez dziedziczki w Miaskowie o to, że poddani opata z kilku wsi, m. in. z S., wycięli drzewa olchowe w Miaskowie i wywieźli je na 1000 [!] wozów; powódki oceniają szkodę na 200 grz. (KoścZ 67 k. 21, 752v).

1428 Wojc. Kokot →p. 2B; 1436 kmieć Kokot →p. 4; [1439-1500] w tym czasie zmarli: Stefan z S. „współbrat” (confrater) benedyktynów lub. [tzn. wspólnoty modlitewnej klasztoru?] z ż. i dziećmi oraz Jan Lisek z S. (MPHn. 9/2, 94); 1446 podział majątku po zm. [kmieciu?] z S.: wd. z synem Maciejem klerykiem otrzymuje rolę i 2 lepsze woły i z tego powodu ma zapłacić swemu pasierbowi 3 grz. w 3 ratach w ciągu 2 lat; pozostały majątek, m. in. klacze stare i młode oraz pieniądze u wierzycieli (in debito), należy podzielić na 3 części, z czego 2/3 weźmie wd. z synem klerykiem, a 1/3 pasierb (KsLub. nr 4453); 1473 świadkowie z S.: Marcin Król i Michał Kolibaba [kmiecie?] oraz Michał sołtys i Paweł ławnik (DBL nr 304); 1483 Agnieszka wd. po Pawle karczmarzu z S. ma zapłacić 4 1/2 grz. Katarzynie ż. Marcina szewca, mieszcz. z Gostynia, siostrze zm. Pawła, jako należną jej cz. majątku po ojcu i matce (DBL nr 331).

4. 1366 Jan opat lub. z konwentem sprzedaje za 5 grz. opatrznym i uczc. Andrzejowi i Piotrowi sołectwo w swej dziedzinie S. w celu lokowania tej dziedz. na pr. niem.; sołectwo ma obejmować 2 ł. roli, 2 ogrody i małą łąkę Lubodroże, a ponadto [sołtys może posiadać] karczmę, młyn (z wyłączeniem rz. Obry), piekarnię albo stępę (pistrinum), jatkę mięsną, [jatkę] chlebową, kowala i szewca; sołtys ma pr. pobierać 1/3 opłat sąd. oraz całe opłaty za rezygnacje i zeznania; sołtys zobowiązany jest do służby dla kl. na koniu wartości 1 kopy gr; sołtysi mają pr. wypasać 200 owiec oprócz stada wiejskiego; mieszkańcy tej wsi mają zwolnienie od ciężarów król. (a regalitate) na 12 lat, a od czynszów dla kl. na 13 lat; po upływie wolnizny mieszkańcy będą dawali klasztorowi po 1 ćw. pszenicy, 3 ćw. żyta, 4 ćw. owsa, 1 ćw. chmielu i tytułem dzies. 1 wiard.; w czasie 3 sądów gajonych kmiecie dadzą 2 posiłki (prandium), a sołtys jeden lub zapłacą po 4 sk. za jeden posiłek; 3 razy w roku mają orać dla kl.; na Wielkanoc dadzą 15 jaj i połeć mięsa albo 3 sk., a na Narodzenie NMP [8 IX] po 2 kurczaki z każdego domu (curia; DBL nr 90); 1421 Wojciech opat lub. za zgodą braci [zakonnych] daje sołectwo w S. uczc. Zofii, jej mężowi Mikołajowi i ss. Adamowi i Maciejowi; sołectwo obejmuje 2 ł., 2 ogrody i małą łąkę zw. Lubodroża, karczmę, młyn na rz. →Kielśnica (z wyłączeniem rz. Obry), jatkę mięsną, pr. do 1/3 opłat sąd., [całe] opłaty od rezygnacji i zeznań; sołtys ma pr. wypasać 200 owiec poza stadem wiejskim; sołtys zobowiązany jest do służby dla kl. na koniu wartości 2 kóp gr; mieszkańcy wsi mają dawać klasztorowi zboże i chmiel [wymiar jak wyżej], orać 3 razy w roku i spełniać inne posługi, na Wielkanoc dawać połeć mięsa (latus carnium) albo 3 sk. i 60 jaj z łanu (a 15 jaj z kwarty łanu), a na Narodzenie NMP [8 IX] po 2 kurczaki z każdego domu (curia); [dok. ten transumowany był w 1606 przez opata Jakuba Łempickiego] (DBL nr 154; Wp. 5 nr 340).

1436 Łucka c. zm. Wawrzyńca sołtysa w S. ma otrzymać od swego brata Jakuba sołtysa w S. 2 grz. w ciągu 4 lat, a w zamian za to zrzeka się swej części sołectwa na rzecz Jakuba i jego brata (DBL nr 172); 1441 ciż Jakub i Łucka ponawiają wspomn. ugodę: Łucka już otrzymała 1/2 grz., a pozostałe 1 1/2 grz. otrzyma za rok (DBL nr 185); 1436 Jakub sołtys w S. zastawia kmieciowi Kokotowi 1 kwartę roli za 4 grz. na 1 rok (KsLub. nr 4446).

1473 sołtys i ławnik z S. →p. 3: mieszkańcy (DBL nr 304).

1536 Jan sołtys w S. rezygnuje z sołectwa w S. na rzecz syna Wojciecha, lecz zostawia sobie w dożywocie 1/2 roli i 1/2 łąki, które przypadną synowi po jego śmierci; Wojciech sołtys w S. otrzymuje od Jana włodarza (villicus) z Dalabuszek 6 grz. jako posag jego c. Anny, ż. Wojciecha; Wojciech zapisuje żonie 15 grz. oprawy na swym sołectwie (M Krzywiń I 33, 179).

1563 2 ł. soł., 1571 2 1/4 ł. soł., 1580 2 ł. soł. →p. 3.

5. 1423 (kop. 1488-92) [data niepewna; notatka kanonika kat. pozn., posiadacza prebendy fundi „Dalabuszki”:] kiedyś [kmiecie z S.] płacili po 1 wiard. [z łanu?], teraz cała wieś płaci kopę gr (LBP 47); 1510 Mik. Suski kan. kat. pozn., posiadacz tejże prebendy „Dalabuszki”, otrzymuje tytułem dzies. 1 wiard. z 1 ł. os. w S. (LBP 46); 1510 pleb. w Lubiniu pobiera meszne i stołowe z S. (LBP 107-108).

6. 1371 Jan vel Janusz Stankowski burgr. w Gostyniu (Wp. 3 nr 1651); [bez daty] zm. [tenże?] Jan z S. (MPH 5, 638²Zapiska pochodzi prawdop. z jednej z późniejszych wersji nekrologu lub., których nie włączono do wydania w MPHn. 9/2).

1562 zmarł ojciec Jakub z S., zakonnik w Lubiniu (MPHn. 9/2, 53).

8. Wspominane w literaturze grodzisko w S. nie zostało znalezione w terenie; prawdop. chodzi tu o obiekt w sąsiednim →Siemowie (Hensel 6, 215-216).

Uwaga: W 1665 opat Stefan Piasecki włączył wieś S. do majątku konwentu lub.; wieś ta posiadała wówczas karczmę, młyn wodny na rz. Obrze oraz sołectwo, które było w posiadaniu konwentu (Lub. C 26 nr 9).