STARKOWO

1301 wzm. XIX w. Starkowo (Wp. 11 nr 1717), 1305 or. Starchow (Wp. 2 nr 893), 1358 kop. XV w. Starcowo (Wp. 3 nr 1383), 1370 kop. 1782 Stachow! (Wp. 6 nr 228), 1401 or. Starkowo (KoścZ 1, 146), 15 km na SW od Śmigla.

1. 1401, 1417 S. w opolu →Przemęt (KoścZ 1, 146; KoścZ 4, 308); 1530 n. pow. kośc. (ASK I 3, 131); 1510 par. Ś. Piotra w Przemęcie (LBP 128), 1619 par. Ś. Andrzeja w Przemęcie (AV 4, 448).

2. 1419 woźny zapowiada wsie kl. w Wieleniu, m. in. S., by sąsiedzi i obcy nie jeździli tam po drogach bocznych (vie indirecte), nie korzystali z pastwisk i nie wycinali drzew w lasach (KoścZ 4, 406v, dawniej k. 149v); 1425 woźny zapowiada drogi, łąki, pastwiska, lasy i bory w dobrach kl. w Wieleniu, m. in. w S. (KoścZ 8, 144); 1575 narożnik →Sączkowa, Błotnicy i S. znajduje się przy brodzie Starkowskiej Strugi; stąd gran. biegnie do jez. →Starkówko, którego 1/2 nal. do S., a druga 1/2 do Sączkowa; droga z Sączkowa do S. (PG 128, 492-493; KoścG 29, 68v-70v).

3. Własn. rycerska, potem kl. cyst. w Wieleniu, przeniesionego do →Przemętu. 1301 (wzm. XIX w.) Henryk ks. głog. zatwierdza transakcję dot. S. [najpewniej nabycie S. przez kl. w Wieleniu, gdyż wzm. pochodzi z klaszt. rękopisu] (Wp. 11 nr 1717); 1305 Henryk ks. głog. zatwierdza klasztorowi w Wieleniu posiadanie wsi S.; wieś należała do rycerza Wujka, którego syn wyrządził przez podpalenie znaczne szkody w dobrach klaszt., za co został skazany przez sąd i ścięty przez mnichów; ojciec jako zadośćuczynienie nadał S. cystersom, zastrzegając sobie dożywotnią pensję roczną (6 korców [modius] żyta, 6 korców słodu, koszulę [tunica], 2 pary butów, a co trzeci rok płaszcz), zwolnienie syna od ekskomuniki i przyjęcie siebie wraz z synem do wspólnoty modlitewnej klasztoru; po śmierci Wujka jego najlepszy koń oraz zbroja mają przypaść klasztorowi wraz ze wsią S., a żona otrzyma tylko [inne] ruchomości (Wp. 2 nr 893).

1358 wieś klaszt. →p. 5; 1370 król Kazimierz zatwierdza dobra kl. w Wieleniu, m. in. S. (Wp. 6 nr 228); 1419, 1425 wieś kl. w Wieleniu →p. 2.

1533 król Zygmunt [St.] zatwierdza dobra kl. w Przemęcie, m. in. Sączkowo z folw. S. (MS 4 nr 16708).

1566 opat przem. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Popkowi Herstopskiemu wsie Radomierz, Guździno, Górsko i S. za 2000 zł (PG 20, 535; KoścG 19, 189; KoścG 20, 340v).

1510 w S. są 4 ł. os. (LBP 128); 1530 pobór od 2 ł. (ASK I 3, 131); 1563 pobór od 4 ł., 1 karczmy, 2 komor. (ASK I 4, 185); 1566 pobór od 3 ł., 1 ł. soł., 1 karczmy (ASK I 4, 272); 1580 pobór od 3 ł., od 1 komor. 8 gr, od 2 komor. 2 gr, 1 [ł.?] opust. (ŹD 81; ASK I 6, 277).

4. 1510 sołtys →p. 5; 1566 łan soł. →p. 3.

5. 1358 dziesięciny ze wsi kl. w Wieleniu, m. in. z S., należą do bpa pozn. (Wp. 3 nr 1383); 1510 w S. w par. Ś. Piotra w Przemęcie kmiecie płacą [dzies.] po 1 ćw. (mensura) dwojakiego ziarna i 3 gr, a sołtys płaci tylko meszne (LBP 128); 1619 do pleb. Ś. Andrzeja w →Przemęcie należy także dawne uposażenie pleb. Ś. Piotra, w tym m. in. po 4 1/2 ćw. pszenicy i owsa z S. (AV 4, 448).

8. Skarb srebrny ukryty w XI w. (Hensel 6, 232; J. Slaski, S. Tabaczyński, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski. Materiały, Warszawa 1959, nr 124).