1253 trans. 1298 Staralanka (Wp. 1 nr 321; PmP nr 3), 1316 or. Stara Lanka (Wp. 2 nr 982), 1385 kop. XV w. Staralanca (Wp. 3 nr 1833), 1396 o Starølanka (WR 1 nr 210), 1398 Staraløka (Lek. 1 nr 2719), 1400 Staralanga (KP nr 304), 1405 Staralnka (KP nr 2456), 1418 Staraląnka (PZ 5, 89v); 1420 Stara Laka (WR 1 nr 1061), 1428 [z] Stareylanka (WR 1 nr 1307), 1434 Staraląka (PZ 12, 212v), 1466 [de] Stary Lanka (PG 6, 222v), 1503 Stralanka! (CP 111, 20), 1508 Staralanka Minor! [recte: Maior] (ASK I 3 k. 8, 44v), 1554 Starolenka (PZ 33, 147v), 1577 Staroleczka! (ASK I 5, 678), 1585 Starołęka Wielka dicta Staroleka Pańska (PG 146, 318), 6 km na SE od Starego Rynku w Poznaniu, dziś w granicach miasta.

1. 1413 n. pow. pozn. (Wp. 7 nr 718); 1407 n. par. Głuszyna (ACC 2, 64v-65).

2. 1385 młyn, 1401 zapowiedź →p. 3; 1413 spór o rozgraniczenie S. →p. 3; 1446 woźny sąd. zeznaje, że wytyczył gran. między S. a Czapurami i usypał kopce gran. od rz. Warty aż do kopca nar. tych wsi i Głuszyny (CA VIII 1); 1469 Mroczek Starołęski i Mac. Starołęski zawierają ugodę dot. podziału S.: Mroczek ma posiadać drzewa (ligna), zarośla i łąki, wody oraz łowiska (piscatura) począwszy od ról kmiecych aż do Warty, tj. wg znaków od gran. z Czapurami do drzewa topolowego (arbor Topala), obok Kaliny (Calynya) [krzew czy in. obiekt?] smugiem między Głuchy Grad i Kaliny aż do rz. Warty; Maciej ma posiadać cz. [wsi] od ról kmiecych wg znaków gran.: wszystkie drzewa, zarośla i łąki w łęgu (in nemore) po prawej stronie [idąc] w kierunku wsi od łąki, która znajduje się w narożniku zagrody nal. do karczmy, następnie idąc z powrotem od tej łąki przez błoto, jezioro [starorzecze] zw. Wytapne [Wytopne?] aż do łęgu; in. jezioro [starorzecze], które jest położone niżej (inferius), naprzeciw wsi, obie strony mają posiadać wspólnie i nie szkodzić sobie; podział ten obowiązuje pod wadium 200 grz. (PG 57, 34v).

1554 Wojciech i Andrzej Starołęscy pozwani przez kan. Piotra Zakrzewskiego [jako regensa?] wsi Ninkowo o rozgraniczenie S. i Ninkowa, począwszy od kopca narożnego S. i Ninkowa aż do in. kopca narożnego, który dzieli Ninkowo, Sokolniki (wieś opust. dominikanek pozn.) i S. (PZ 33, 147v-148); 1563 →Starołęski Młyn.

3. Własn. książęca, potem szlach. i częściowo mieszczańska. [Cz. wsi S., którą posiadała mieszczańska rodzina Strosbergów i którą sprzedała w 1413 klasztorowi karmelitów Bożego Ciała pod Poznaniem, wyodrębniła się jako osobna wieś →Starołęka Mała].

1253 książęta Przemysł i Bolesław [Pob.] nadają wójtowi m. Poznania m. in. w S. role uprawne oraz mieszczanom pozn. pastwiska →p. 4.

1316 ks. Władysław [Łok.] zatwierdza lekarzowi Mikołajowi m. in. posiadanie →Benkowa, które nabył od Piotra z S.L. (Wp. 2 nr 982).

1385 Gniewomir z S. i 1386-90 wd. po nim Bietka: 1385 tenże Gniewomir daje kolegiacie Ś. Jakuba w Głuszynie co tydzień po 1/2 ćw. (mensura) lub 2 korczyki (corea) mąki z młyna w S. na rz. Warcie (Wp. 3 nr 1833); 1386 Bietka wd. po tymże ma spokojnie mieszkać w S., o ile nie wyjdzie za mąż; gdyby tak się stało, to osoby posiadające pr. bliższości do S. spłacą jej posag; [sąd nakazuje, by] Stronisława wd. po Daleborzu żyła w pokoju z Bietką (Lek. 1 nr 38); 1387 taż Bietka ż. wójta [pozn.?] Wierzbięty¹Poświadczony jako mieszcz. pozn. w l. 1385-89 (Wp. 6 nr 288, przyp. 8; por. SBP 4) zapewne różny od Wierzbięty wieloletniego ławnika i rajcy 1409-39 (SBP 449). Nie można jednak wykluczyć, że nasz Wierzbięta po 1407 pozbył się dóbr w S. i powrócił do Poznania, gdzie następnie pełnił funkcje urzędnicze toczy proces z Hektorem (Jaktorem), Wolimirem, Janem i Mirosławem braćmi przyrodnimi i ciotecznymi (uterini et amitales) o S. (Lek. 1 nr 192); 1388 taż z mężem Wierzbiętą toczy proces ze Stanisławą (Stronisławą?), Smysławą, Katarzyną i Zofią siostrami o S.; wspomn. siostry wyznaczają swym pełnomocnikiem Dalebora, który ma prowadzić ich proces o S. także z Hektorem i Mirosławem (Lek. 1 nr 295, 424); 1390 taż ż. Wierzbięty toczy proces z Jakuszem Górskim [→Góra, przekazy o nieokreślonej lokalizacji] o długi u Żydów; w imieniu Bietki w sądzie występuje jej brat Piotr z Nagradowic, który odpiera roszczenia Jakusza (Lek. 1 nr 833).

1386 Henryk z S. mieszcz. pozn. toczy spór z Janem rządcą (procurator) bpa pozn. o zranienie sługi (famulus) Jana (Lek. 1 nr 83).

1387-1407 Wierzbięta mieszcz. pozn. (WR 3 nr 98), wójt pozn. 1387 (SPB 4): 1387-88, 1390 tenże mąż Bietki →wyżej; 1389 tenże z S. toczy proces z braćmi ze Srocka (Lek. 1 nr 557); 1396 tenże toczy proces z Hektorem o S. i dowodzi, że nabył S. od Hektora (WR 1 nr 210); 1400, 1403 tenże →niżej: Pietrasz; 1403 tenże →niżej; 1403-05 tenże w sporach: 1403 z Janem Czapurskim (KP nr 1646) i 1405 z Piotrem Czapurskim o 8 sk., 6 grz. i 8 grz. (KP nr 2378, 2456); 1407 tenże →niżej Pietrasz.

1387-1400 Hektor (Jaktor), 1387-1403 Wolimir, 1387-1403 Jan (też z Wronowa) i 1387-88 Mirosław: 1387 ciż bracia przyrodni i cioteczni →wyżej: Bietka; 1388 ciż Hektor i Mirosław, 1396 tenże Hektor →wyżej; 1400 ciż Wolimir i Jan pozwani przez Mroczka Nagradowskiego oraz jego siostry i matkę o S. (KP nr 62); 1400 tenże Hektor z S. toczy proces z Janem z Goliny [m. w pow. kon.?] (KP nr 304); 1403 Mroczek z Nagradowic zgłasza pr. bliższości po matce do wsi S. sprzedanej przez tychże Jana z Wronowa i Wolimira za 200 grz.; ciż Wolimir i Jan zobowiązują się przejąć sprawę Pietrasza i Wierzbięty z Mroczkiem o 20 grz., które Mroczek zastrzegł z S. (KP nr 1460, 1461).

1388-1400 Andrzej Gryżyński: 1388 tenże →niżej: mieszkańcy; 1396 tenże pozwany przez Adamka [ze wsi Kowalskie w pow. gnieźn.], działającego w imieniu ż. Agnieszki, o to, że Andrzej z ojcowizny wspomn. Agnieszki wziął 200 grz. do wsi S. (Lek. 1 nr 2132); 1396-98 tenże toczy proces ze wspomn. Adamkiem o S. (Lek. 1 nr 2210, 2502, 2503, 2656); 1398-1400 tenże przejmuje sprawę Piotra Strosberga [mieszcz. pozn.] z Piotrem i Janem Czapurskimi o 60 grz. wiana ich matki oprawionego na S.; sąd nakazuje Czapurskim milczenie (Lek. 1 nr 2719; KP nr 49, 377).

1390-1412 Pietrasz z S. i →Nagradowic [gdzie występuje w l. 1385-1412; h. Nowina, syn Wojsława]²Z takim h. poświadczony jest Jan brat Pietrasza, →Piotrowo k. Poznania; o ojcu Wojsławie →Nagradowice, wicewda w Poznaniu 1386-1406 i 1409-13, asesor sąd. 1406, burgr. pozn. 1407 (GUrz. nr C 944, 947; PZ 2, 259v; Lek. 1 nr 87, 448, 590, 808; KP nr 1555, 2172; ZSW nr 1114, 1118, 1443, 1445, 1446, s. 292-293; PZ 3, 179v): 1390 tenże brat Bietki →wyżej; 1400 tenże pozywa Katarzynę z Nagradowic i jej syna Mroczka o to, że czynią mu szkodę w S. (KP nr 399); 1400 tenże z Pietraszem Czapurskim otrzymują woźnego, który wwiąże Czapurskiego w zastawione mu dobra [w S.?³Wskazywałaby na to obecność Wierzbięty i Dobrogosta z S]; wspomn. Dobrogost z S. i Wierzbięta z S., którzy mają towarzyszyć woźnemu w jego czynnościach (KP nr 465); 1401 tenże zapowiada zapusty w Sokolnikach [k. Poznania] i S. (KP nr 788; ZSW nr 162); 1402-03 tenże toczy proces z Mik. Rogalińskim o 5 ran i trzykrotne spoliczkowanie oraz zakucie w dyby kmiecia Macieja poddanego Mikołaja; Pietrasza zastępuje w sądzie jego brat Jan; Pietrasz dowodzi, że Maciej pierwszy zaczepił Pietrasza, przyszedł do jego domu i „łajał mu od matki” (PZ 2, 137; KP nr 1096, 1182, 1560, 1576; WR 1 nr 716); 1403 Pietrasz i Wierzbięta z S. zawierają ugodę z Mroczkiem Rąbińskim; mają skłonić Jana [zw.] Biały Rękaw [kmiecia z S.?], aby odpowiadał wobec Mroczka, a jeśli tego nie uczyni, każdy z nich odpowie sam o 10 grz. (KP nr 1220, 1221); 1403 tenże Pietrasz →wyżej: Hektor, Wolimir, Jan i Mirosław; 1403 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsze: 1 grz. od sumy głównej 10 grz. na Nagradowicach i wraz z Wierzbiętą z S. 1 grz. od sumy 10 grz. na S. (CP 14, 606-608; Wp. 7 nr 498, 499); 1406 tenże śwd. w dok. Tomka z Węgleszyna starosty gen. Wlkp. (Wp. 5 nr 93; Wp. 7 nr 567); 1407 tenże wraz z bratem [Janem?] dziedzice w S. pozwani przez Wojciecha prep. w Głuszynie o meszne (super missalibus annonis); oficjał stwierdza, że jeżeli wieś posiada sołtysa i korzysta z pr. niem., ma płacić meszne⁴Można tu czytać zarówno „dictas annonas”, jak i „decimas annonas”. W haśle →Głuszyna piszemy o dzies., najpewniej jednak spór dziedziców S. z prepozytem w Głuszynie toczył się jedynie o meszne; w 1510 dzies. z łanów kmiecych w S. należała do wikariuszy kat. (→p. 5) tak jak in. wsie w par. Głuszyna, jeśli zaś korzysta z pr. polskiego, zapłaci meszne [zapiska słabo czytelna i niejasna] (ACC 2, 64v-65); 1407 tenże wraz z bratem Janem z Piotrowa [pod Poznaniem] i Wierzbiętą z S. ręczą Janowi prepozytowi Ś. Ducha pod Poznaniem za kaszt. sant. Mikołaja z Błociszewa (KoścZ 8, 272-273; Wp. 7 nr 588); 1407-12 tenże asesor sąd. (ZSW nr 1143, 1145, 1206, 1239, 1315; 1323, 1326, 1439; MHP s. 300, 304; PZ 3, 176); 1411 tenże z S. w sporze z Mikołajem i innymi ss. [Piotra] Strosberga dziedzicami w S. o zwołanie opola [i rozgraniczenie obu dziedzin]; tenże Pietrasz ustanawia swym pełnomocnikiem swego brata Jana Piotrowskiego (PZ 3, 147); 1411 tenże śwd. w dok. Sędziwoja z Ostroroga starosty gen. Wlkp. (Wp. 7 nr 677); 1412 tenże sprzedaje części w Wydzierzewicach i Ząbkach [obie wsie w pow. pozn.] (KR 4, 30, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1412 temuż daje Piotr włodarz z S. plony jare i ozime ze swej 1/2 ł. w S. (PZ 3, 187); 1413 tenże zm., jego dzieci →niżej.

1398 Piotr Strosberg: 1398 tenże →wyżej: Andrzej Gryżyński; 1408 tenże zm. →niżej Mik. Strosberg.

1400 Dobrogost z S. →wyżej: Pietrasz.

1408 Mik. Strosberg prep. [kat.] gnieźn. odpiera roszczenia mieszcz. pozn. Mik. Kaliny, który pozwał go o długi zm. brata Piotra z dziedziny S.; Strosberg przedstawia w sądzie dok. star. Sędziwoja, z którego wynika, że nic nie ma w S. (PZ 3, 70; M. J. Mika, Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich, Poznań 1937, s. 44).

1411-34 Mik. Strosberg mieszcz. pozn.: 1411 tenże⁵Współcześnie żyło trzech braci Strosbergów o imieniu Mikołaj: Mik. Senior, Mik. Maior i Mik. Junior (M. J. Mika, Studia, op. cit., tabl. 4). Zapiska dot. prawdop. najstarszego z braci, Seniora i jego bracia, ss. [Piotra] Strosberga →wyżej: Pietrasz; 1411 ciż ss. zm. [Piotra] Strosberga z S. odpierają roszczenia Mik. Kaliny do 4 grz. i 4 gr (PZ 3 s. 365, dawniej k. 153; M. J. Mika, Studia, op. cit., s. 44); 1413 ciż w sporze z dziećmi zm. Pietrasza z S. o rozgraniczenie S.; woźny ma dokonać ujazdu, a starosta ma zatwierdzić kopce gran. (PZ 4, 14; M. J. Mika, Studia, op. cit., s. 44); 1413 tenże Mikołaj [Senior] wraz z braćmi Mikołajem, Mik. Maiorem i Mik. Juniorem (Minor, recte: Junior)⁶Dok. wymienia czterech braci Mikołajów Strosbergów. Chyba zaszła tu pomyłka, bowiem czwarty Mikołaj nie jest poza tym znany (M. J. Mika, Studia, op. cit., tabl. 4) sprzedają Leonowi przeorowi kl. karmelitów pod Poznaniem wieś S. za 300 grz. (Wp. 7 nr 718); [cz. S. sprzedana przez Strosbergów karmelitom wyodrębniła się potem jako →Starołęka Mała]; 1434 [tenże?] Mikołaj z S. →niżej: Tomasz.

1416 Frącek z S. śwd. (WR 1 nr 904).

1418-28 Domarat z S. (WR 1 nr 940, 1251, 1267, 1294): 1418 tenże śwd. w dok. Jana ze Szczekocin starosty gen. Wlkp. (Wp. 8 nr 816); 1418 tenże wraz z Mik. Konarzewskim [z którego Konarzewa?] toczą proces z Mikołajem z Górki [Miejskiej] kanclerzem kap. [kat.] pozn. o 50 grz. (PZ 5, 47); 1418 tenże toczy proces z Mik. Wydzierzewskim [ze wsi Wydzierzewice] (PZ 5, 89); 1418 tenże wraz z Janem z Piotrowa [bratem Pietrasza z S.] pozwani przez Jakusza Pomiana Lubońskiego [z Lubonia k. Poznania] o 20 grz. poręki złożonej za Poklatkę [z Poklatek w pow. pyzdr.] (WR 1 nr 954); 1426 tenże z dziećmi Przecławem i Katarzyną →niżej: Wichna.

1420 Jan syn Ryszka mieszcz. pozn. sprzedaje szl. Erazmowi Naramowskiemu cz. S. (PZ 6, 49).

1420-49 Mikołaj z S. (PZ 7, 32): 1420-28 tenże z S.L. śwd. (WR 1 nr 1061, 1307); 1434 [tenże?, czy raczej Mik. Strosberg?] →niżej: Tomasz; 1445 tenże z S. zapisuje ż. Annie po 100 grz. tytułem posagu i wiana na 1/4 S. (PG 2, 108); 1448 tenże w sporze z Andrzejem Brodnickim (KoścZ 13, 361); 1449 tenże kupuje od Wojciecha i Mikołaja braci z Siekierek Małych 1/2 Siekierek Małych i 1/2 [ich cz.?] w Tomaszewicach w pow. pozn. za 220 grz. (PG 3, 58); 1449 tegoż ż. Anna toczy proces z Andrzejem Brodnickim o 25 grz. posagu jej matki (KoścZ 13, 398).

1426-27 Wichna z S., od 1429 niegdyś z S., potem w Ostrowie [k. Śremu]: 1426 taż w sporze z Przecławem i Katarzyną oraz ich ojcem i opiekunem Domaratem z S.; Wichna ma przyprowadzić do sądu Mikołaja z Gądek i Wojciecha z Borkowa, którzy mają potwierdzić, że byli wysłani od Wichny z pieniędzmi dla Domarata z S., aby je przyjął tytułem posagu (dotalicium) [czyjego, przyszłej ż. Przecława?] na cz. S. (PZ 9 k. 30, 38v); 1427 taż Starołęska kwituje przeora dominikanów w Poznaniu ze zwrotu dok. starosty [gen. Wlkp.] Sędziwoja [z Ostroroga 1411-15, 1419-26] w sprawie S. [tzn. oprawy jej posagu?] (AC 2 nr 995); 1427 taż toczy proces z Janem z S., który dowodzi, że Wichna z in. osobą równą jej stanem wyłowiła Janowi ryby wartości 4 grz. i potłukła statki [tj. sprzęt do połowu?] (WR 1 nr 1267); 1429 taż niegdyś z S. →niżej: Tomasz; 1446-48 taż szl., sław. i ur. Wichna karczmarka niegdyś z S. toczy procesy z Wojciechem z Ostrowa: 1446 pozywa Wojciecha o różne należności, m. in. koguta, uzdę (frenum) i piwo (BR 628 nr 118), 1447 taż sław. Wichna niegdyś karczmarka [z S.⁷Z zapiski nie wynika, czy Wichna była karczmarką w Ostrowie, czy w S] pozywa wspomn. Wojciecha o 5 grz. (BR 628 nr 125); 1448 sąd uznaje pr. Jadwigi ż. wspomn. Wojc. Ostrowskiego do jej wiana w Ostrowie, ale postanawia, że Jadwiga będzie musiała uiścić tejże szl. i ur. Wichnie niegdyś karczmarce z S. wspomn. wyżej dług, jeżeli będzie przechowywała u siebie swego męża (BR 628 nr 134, 141).

1427-81 Jan Święszek (Więcek) z S., od 1467 z Krzyżewnik [k. Kórnika]: 1427 tenże →wyżej; 1428 tenże śwd. (WR 1 nr 1294); 1434 tenże zw. Święszek →niżej: Tomasz; 1436 tenże toczy proces z przeoryszą dominikanek z Poznania i dowodzi, że 2 konie i wóz zajął mniszkom w swoim zapuście, a nie na drodze (WR 1 nr 1595); 1438 tenże →niżej: Tomasz; 1445 tenże z S. kupuje od Piotra z Jeziorek [k. Buku] cz. Grabianowa za 150 grz. (PG 2, 118); 1462 tenże Starołęski śwd. (Dominikanie P-ń 144, dawniej Diss. II nr 2); 1466 tenże zw. Święszek z S.L. występuje jako stryj Anny Jabłkowskiej (PG 6, 222v); 1467 tenże Zwoyczek! sprzedaje Mac. Pawłowskiemu [z Pawłowic k. Poznania] 1/2 S. za 80 grz. (PG 6, 237v); 1467 tenże Więcek (Wanczek) niegdyś z S. kupuje od Jana Krzyżewnickiego młodszego całe Krzyżewniki bez 4 ł. i karczmy za 300 grz. (PG 6, 243); 1467 tenże niegdyś Starołęski sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Krzyżewnickiemu młodszemu 8 grz. czynszu od sumy 100 grz. na Krzyżewnikach (PG 6, 244v); 1481 tenże →niżej: Mroczek.

1427 Piotr z S. pozywa Przecława z Wyszyn [k. Chodzieży] o zniewagę, jakiej dopuścił się Przecław naganiając szlachectwo Piotra; ponieważ Przecław nie stawił się w sądzie, sędziowie potwierdzają temuż Piotrowi jego szlachectwo i skazują Przecława na zapłacenie kar po 3 grz. dla tegoż Piotra i 15 grz. dla sądu (MHP 337).

1428-52, 1462? Tomasz z S., →Gądek [tam w l. 1412-47], →Krzesin [tam w l. 1432-34] i →Łopuchowa [tam w l. 1420-38], wicepodkom. w Poznaniu 1438 (GUrz. nr C 1039): 1428 woźny sąd. wywołuje dok. nabycia przez tegoż 1/2 S., nikt nie zgłasza pr. bliższości (PZ 10, 104v); 1429 tenże toczy proces z Marcinem z Wydzierzewic, który dowodzi, że nie płacił 1/2 grz. czynszu z S. na rzecz kat. pozn.; Chwalęta z Lubicza poręcza za tegoż Tomasza, że gdy Marcin odeprze roszczenia Tomasza w sprawie tego czynszu, to wówczas także Wichna niegdyś z S. winna zachować milczenie w tej sprawie, a jeśliby mimo to niepokoiła Marcina, odpowiedzialność przejmie Tomasz i gdyby przegrał z nią proces, sam będzie płacił wspomn. czynsz (PZ 10, 193; WR 1 nr 1522; też →Gądki); 1432-33 tenże z S. toczy proces ze Stan. Kamieniewskim [z Kamionek], Tomasza zastępują w sądzie Mac. Brunowicz [skąd?] i Jan Szczytnicki [ze Szczytnik k. Poznania] (PZ 12 k. 72v, 90v-91; też →Gądki);

1432-52 tenże Tomasz toczy procesy: 1432 z Kat. Zgirzyną [ze Zgirzyc?], zastępuje go w sądzie Jan Gądkowski (PZ 12, 1); 1432 ze [swym bratem] Janem Gądkowskim (PZ 12, 1v); 1432 z Mikołajem z Grabowa [którego?] (PZ 12, 30); 1432-38 z Barbarą i Dobroszką z →Łopuchowa oraz Andrzejem Słomowskim, który zastępuje je w sądzie (PZ 12 k. 91v, 152), 1438 cd. procesu, Barbarę i Dobroszkę zastępuje w sądzie Jan z S. (PZ 14, 27); 1433 z Janem Komornickim [z Komornik k. Kostrzyna] (PZ 12, 90v); 1433 z Chwalibogiem ze Szczytnik [k. Poznania], tegoż Tomasza zastępuje w sądzie Piotr Świekocki (PZ 12, 91); 1433 z Otą [Ottonem] komandorem joan. pozn. (PZ 12, 93v); 1433 z prac. Mikołajem ze Starołęki Małej o 3 wiard. tytułem poręki; Tomasz (przez swego pełnomocnika Jana z Rosnowa) odpowiada, że nic mu nie wiadomo o sprawie (PZ 12, 92v); 1433 z Piotrem i Wojciechem z Krzesin (PZ 12, 93); 1434 z mieszcz. pozn. Mik. Strosbergiem (PZ 12 k. 117, 231, 242); 1434 z Mikołajem [Strosbergiem?] z S. (PZ 12 k. 112v, 233v); 1434 z Mikołajem i Janem z S. (PZ 12 k. 212v, 230); 1434 z Erazmem Naramowskim o 1/2 grz. oraz z Pa[rzyszem] Charcickim [z →Charcic] o 2 grz. poręki (PZ 12, 237v); 1434 z Janem Święszkiem z S., Tomasza zastępuje w sądzie Wincenty z Chrostowa, a Jana jego kmieć Klemens [z S.] (PZ 12, 250v); 1435-38 z Dobrogostem Ludomskim i Mik. Lusowskim [z Lusówka] (PZ 14, 27v; PZ 13, 75); 1443 z Janem Rościńskim (Dominikanki P-ń 33, dawniej C 23, 9); 1446 ze swą bratanicą Małgorzatą, ż. Grzegorza z →Młodawska, która ma przysiąc, że ani ona, ani jej mąż nie dali stryjowi [tj. temuż Tomaszowi] pieniędzy za zeznanie (pro recognicione; WR 1 nr 1644); 1447 z Łukaszem Górką star. gen. Wlkp. (PZ 16, 31); 1447 z Tomisławem niegdyś z Borku i Andrzejem Piotrowskim [z Piotrowa k. Poznania] (PZ 16, 30v); 1447, 1452 z Janem ze Szczytnik (PZ 16, 30v; PZ 17, 103v);

1433 tenże Tomasz ręczy Mac. Trzcielskiemu za mieszcz. pozn. Wojtka Bogatego (SBP 217); 1433 tenże pozwany przez kan. pozn. Mik. Śremskiego [Dobieszewskiego, jako regensa →Ninkowa] o stóg owsa, przewieziony z Ninkowa do Tomasza przez zm. kan. Floriana z Poklatek z obawy przed Czechami [przed grabieżą podczas wyprawy husyckiej w 1433]; stóg ten Tomasz wymłócił; pełnomocnik Mikołaja wnosi o 4 grz.; Tomasz odpowiada, że nie lęka się pana [tj. oficjała] i nie będzie odpowiadał, na co oficjał poleca wszcząć proces przeciw Tomaszowi o „hardość” (processus contumacie; AC 2 nr 1049; →Ninkowo); 1434 tenże z S. ręczy za Mikołaja kmiecia z →Krzesin (PZ 12, 139v); 1434 tenże daje Wojciechowi i Piotrowi braciom z Jasienia [k. Swarzędza] 1 ł. os. w S. (na którym siedzi kmieć Bartek) i sumę 400 grz., a otrzymuje w zamian wieś Krzesiny (PG 1, 48); 1437 temuż kapituła kat. pozn. daje dzies. z wsi Bonice [pow. pyzdr., obecnie Bojnice] (CP 28, 194v); 1452 tenże wraz z ż. Katarzyną [siostrą Mroczka z →Łopuchowa] toczą proces z Anną wd. po [mieszcz. pozn.] Januszu Zieleńskim (PZ 17, 103v); 1452 tenże toczy proces z Elżbietą wd. po swym synu Macieju (PZ 17, 103); 1454 wspomn. Katarzyna [wd.?] →niżej: Mroczek; 1462 [recte: 1452?]⁸Data zapewne została pomylona, bowiem już w 1454 jako dłużnicy wystąpili samodzielnie Katarzyna z synem Mroczkiem (→niżej), a więc Tomasz zapewne już wtedy nie żył (kop. XVIII w.) tenże Tomasz zobowiązany do zapłacenia altaryście altarii Ś. Krzyża i ŚŚ. Piotra i Pawła Apostołów [w kat. pozn.] 1 kopy gr czynszu zapisanego w 1433 na Krzesinach (CP 14, 633); 1462 wspomn. Katarzyna wd. →niżej: Mroczek; 1471 wspomn. Katarzyna z ss. Mroczkiem i Mikołajem oraz wnukiem (po synu Macieju) Mikołajem sprzedaje Janowi Marzance Wielżyńskiemu całą ich cz. w Krzesinach za 300 grz., a Wielżyński sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Katarzynie 7 ł. w Górze w pow. gniezn. [k. Strzelna] za 100 fl. i 20 grz. (PG 8, 93-93v).

1434 Wojciech i 1434 Piotr bracia z Jasienia →wyżej: Tomasz; 1436 tenże Piotr Starołęski w sporze z Pawłem z Łęki Małej (KoścZ 11, 252v).

1447 Tomasz niegdyś z Borku dz. w S. (Cieplucha 207).

1452 zm. Maciej syn Tomasza [brat Mroczka i Mikołaja], wd. po nim Elżbieta →wyżej: Tomasz.

1454-81 Mroczek z S., syn Tomasza, brat Mikołaja i Macieja (CP 5, 2): 1454 tenże z matką Katarzyną oraz Piotr i Jan kmiecie z S. winni są 3 grz. Dobrogostowi prep. w Głuszynie (ACC 35, 10v); 1460 tenże winien swemu bratu rodz. Mikołajowi 6 grz. za konia (ACC 40, 77v); 1462 tenże wraz z bratem Mikołajem sprzedają Janowi z Krzysztoporzyc [w woj. krak.] swe części S., a ich matka Katarzyna, wd. po Tomaszu, swą oprawę zapisaną na S., w sumie za 100 grz. (PG 6, 121v); 1464-65 tenże wraz z bratem Mikołajem z Krzesin i bratankiem Mikołajem [synem Macieja] toczą proces z Anną ż. Mik. Kanińskiego (PZ 18 k. 46, 109); 1469 tenże z Mikołajem bracia niedz. z S. winni 9 grz. Mikołajowi i Janowi ss. Wojc. Taczalskiego (PZ 18, 190); 1469 tenże pozwany przez prac. Mikołaja zw. Oszlom kmiecia z S. (PG 57, 28v); 1469 tenże winien Janowi Dziećmarowskiemu 4 grz. (PG 57, 34); 1469 tenże zawiera ugodę polubowną z Mac. Starołęskim dot. podziału S. →p. 2; 1471 tenże →wyżej: Tomasz; 1475-76 tenże w sporze z Maciejem z S.L. i jego ż. Małgorzatą oraz prac. Piotrem Owczarzem z S. (PZ 20 k. 5v, 41v); 1478 tenże sprzedaje Janowi Młodawskiemu 1/2 S. za 225 grz. (PG 58, 60v); 1478 tenże sędzia polubowny (PG 58, 73); 1478-79 tenże winien wikariuszom kat. pozn. 3 fl. (PG 58 k. 73v, 82v); 1479 tenże toczy proces z Małgorzatą ż. Macieja z S. (PZ 20, 74v); 1479 tenże wraz z ż. Anną winni swym poręczycielom Janowi Dziećmarowskiemu, Mac. Ninińskiemu, Adamowi Młodawskiemu i Jakubowi Kunowskiemu 14 grz., następnie tenże i wspomn. poręczyciele oświadczają, że sumę tę zapłacą kan. pozn. Aleksandrowi Porczyńskiemu (PG 58, 84v); 1479-80 tenże wraz z ż. Anną i domownikami (familiares) Maciejem i Stanisławem toczą proces z Mac. Starołęskim (PG 58 k. 83, 97v); 1479 tenże ręczy Piotrowi Kanińskiemu i jego synowi Mikołajowi za Jana Dziećmarowskiego, że będzie on żył w spokoju z Kanińskimi (PG 58, 88v); 1480 tenże z ż. Anną zobowiązują się do zapłacenia Andrzejowi Żylickiemu 16 grz. (PG 58, 98v); 1481 tenże pozwany przez Jana Marzankę [Wielżyńskiego] z Krzesin o 1/2 z sumy 15 grz., którą Mroczek winien był swej matce zm. Katarzynie, wd. po Tomku Starołęskim; Mroczek nie chciał dać tych pieniędzy, powołując się na pr. bliższości; ponieważ Mroczek nie przyszedł do sądu, przegrywa sprawę (PG 58, 112a); 1481 tenże i Mac. Starołęski niegdyś Pawłowski dziedzice w S. umarzają wszystkie spory, jakie ze sobą toczyli i wyznaczają sędziów polubownych, którzy dokonają podziału lasów i borów w S.: Mroczek Andrzeja Żylickiego, a Maciej Jana Święszka Starołęskiego (PG 58, 113).

1460-71 Mikołaj z S. syn Tomasza, brat Mroczka [i zm. Macieja]: 1460-69 tenże →wyżej: Mroczek; 1471 tenże →wyżej: Tomasz.

1467-85 Mac. Pawłowski [z Pawłowic k. Poznania], też Starołęski: 1467 tenże →wyżej: Jan Święszek; 1467 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 S. (PG 6, 244v); 1469 tenże zawiera ugodę w sprawie podziału S. →p. 2; 1475, 1476 tenże (z ż. Małgorzatą), 1479 tegoż ż. Małgorzata, 1479-81 tenże →wyżej: Mroczek; 1485 tenże Pawłowicki z S. w sporze z Janem, Marcinem i Szymonem ss. Bartłomieja Chomęckiego z Morawska, Chojnicy i Wargowa o 100 grz. (PZ 21, 13); 1485 tegoż kwitują Marcin, Stanisław i Maciej, bracia jego [zm.] żony, z zapłaty 100 grz. jej posagu; wspomn. zm. Jan syn tegoż Macieja (PZ 21, 15v); 1485 tenże toczy proces z Janem i Mik. Spławskimi [ze Spławia k. Poznania] (PZ 21, 26v).

1464-71 Mikołaj syn Macieja z S.: 1464 tenże →wyżej: Mroczek; 1464 tenże toczy proces z Mikołajem ze Strzeszynka (PZ 18, 81v); 1471 tenże →wyżej: Tomasz.

1478 Jan Młodawski →wyżej: Mroczek.

1480 wieś S. winna 1 grz. kapitule kat. pozn. (AC 1 nr 687).

1483 Dorota z S. →p. 6.

1499-1512 Mac. Starołęski, brat Jana i Mikołaja, [syn Mroczka]⁹W 1504 wystąpił jako brat rodz. Mikołaja zw. Mroczkiem (→niżej). Z przydomku Mikołaja wnosić można, że był on synem Mroczka: 1499 tenże w sporze z [Andrzejem] przeorem i konwentem karmelitów z kl. Bożego Ciała pod Poznaniem [zapewne o gran. obu wsi Starołęka]; star. nakłada na strony wadium 60 grz., a Stan. Słopanowski i Mac. Wierzejski ręczą temuż Maciejowi za przeora i konwent, że będą żyć z nim w pokoju (PG 62, 11-11v); 1500 tenże wraz z Mac. Chybskim poręczyciele Michała Skórzewskiego zobowiązują się dać Andrzejowi Ciesielskiemu kan. kat. pozn. 4 grz. (ACC 79, 5); 1500 temuż sąd nakazuje dać Andrzejowi Skórzewskiemu wwiązanie w 1 ł. os. lub 2 ł. opust. w S. z powodu niezapłacenia Skórzewskiemu 10 grz. długu (PG 62, 47; PG 63 k. 38v, 39, 96); 1501 Elżbieta z Sepna Małego [wd. po Mac. Sepieńskim →Sepno, przyp. 46] ż. tegoż Macieja daje Scholastyce Sepieńskiej [z →Sepna i Sepna Małego] 2 ł. w Sepnie Małym na poczet 20 grz., jakie Maciej winien był Scholastyce za zabicie jej męża Jana Sepieńskiego (KoścG 5, 119v-120); 1504 tenże z bratem Janem →niżej: Mik. Mroczek; 1506 tenże z bratem Janem skwitowani przez Marcina, Piotra, Jakuba, Macieja i Wojciecha braci z Krzesin i ich stryja Mikołaja z sumy 30 grz. należnej Mik. Mroczkowi bratu tegoż Macieja i Jana (PG 65, 163); 1506-11 tenże Maciej z bratem Janem w sporze ze wspomn. braćmi z Krzesin, Mikołajem ich stryjem i bratanicą Dorotą o 26 grz. (PG 65, 208v; PG 66, 294; PG 68 k. 104, 232 – tu spłata przez Marcina 11 grz.); 1508 tenże →niżej; 1509 tegoż ż. Elżbieta kwituje swego syna [z pierwszego małżeństwa z Mac. Sepieńskim] Jana Sepieńskiego z 200 grz. zapisanych na Sepnie i Piotrowie w pow. kośc. (PG 66, 156); 1509 wspomn. Elżbieta [tu omyłkowo nazwana ż. Marcina Starołęskiego] wraz ze swym synem Janem Sepieńskim mają zapłacić Scholastyce Sepieńskiej [wd. po Janie], obecnie ż. Stan. Luboskiego pieniądze zapisane jej na 1 ł. w Sepnie Małym (PG 66, 168v); 1512 tenże toczy proces z kan. pozn. Mikołajem jako tenut. Ninkowa o wysieczenie 33 pokosów (falcastra) łąki w Ninkowie (CP 381 nr 95); 1517 Elżbieta wd. po tymże kwituje swego siostrzeńca (sororinus) Jana Starołęskiego z 100 grz. posagu i wiana zapisanych jej przez zm. męża na S.; wspomn. Jan oświadcza, że winien jest jej 16 grz. (PG 69, 506).

1499-1530 Jan z S., brat Macieja i Mikołaja, [syn Mroczka, →przyp. 9] (PG 68, 76): 1499 tenże toczy proces z przeorem i konwentem karmelitów z kl. Bożego Ciała pod Poznaniem; star. nakazuje temuż Janowi, by nie czynił krzywdy rybakom i ludziom klasztoru, oraz nakłada wadium 60 grz; Jakub i Jan Kamieniewscy ręczą przeorowi za tegoż Jana, że dochowa on ugody (PG 63, 84a); 1504 tenże brat Macieja →niżej: Mik. Mroczek; 1506-11 tenże brat Macieja i Mikołaja zw. Mroczkiem →wyżej: Maciej; 1509 tenże wraz z M[ik.] Nowomiejskim i mieszcz. pozn. Franciszkiem oskarżeni przez Mik. Czepla archid. pszcz. i prep. w Głuszynie o napad na dwór pleb. w Głuszynie i gwałty; zeznania składa sołtys w Głuszynie Zygmunt i in. świadkowie: w niedzielę przed tygodniem¹⁰Tu świadkowie nie byli zgodni: sołtys Zygmunt twierdził, że zdarzenie miało miejsce „pewnego dnia przed dwoma tygodniami”, podobne niezgodności wystąpiły w dalszej części zeznań dotyczących szczegółów zajścia tenże Jan wraz z towarzyszami przybył do karczmy w Głuszynie, gdzie przebywał już Mac. Mleczko Krzesiński rządca (factor, burgrabius) [z ramienia prepozyta] w Głuszynie; gdy tenże Jan i jego kompani weszli, Krzesiński wstając od stołu i dobywając miecza powiedział „do mnie podejdźcie panie Starołęski”, na co Jan miał odrzec, że nie przyszedł do niego, ale do karczmy, a jeden ze śwd. zeznał, że Starołęski powiedział „nie przyszedłem do ciebie, ale do kmieci, nic z tobą nie chcę czynić”; obaj wszczęli kłótnię, następnie Starołęski rzucił w Macieja dzbanuszkiem piwa; jeden ze śwd. zeznał, że zaczęli walczyć i Maciej został ranny; świadkowie potwierdzili, że Maciej zbiegł do dworu prepozyta, a goniony był przez Starołęskiego i jego towarzyszy, którzy także dobyli mieczy; kolejni świadkowie zeznają, że rządca pokazywał im następnego dnia naciosy na bramie i drzwiach dworu (ACC 86, 113; DepTest. IV 131v); 1510-11 tenże kupuje od Jana Kanińskiego cz. Kanina za 200 grz. (PG 14 k. 149v, 297); 1514 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi i Piotrowi Szczytnickim 3 części Kanina za 30 grz. (PG 15, 18v), a 1515 je wykupuje (PG 69, 233); 1514-15 tenże zapisuje swej ż. Katarzynie c. zm. Dobrogosta Goślińskiego [z Gośliny Długiej] po 70 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. Kanina, a 1518 taką samą sumę na 1/2 S. (PG 15 k. 18v, 45v, 214v); 1514 tenże kwituje Marcina Goślińskiego z posagu swej ż. Katarzyny c. Dobrogosta Goślińskiego (PG 69, 178); 1515 tegoż ż. Katarzyna kwituje swego brata Marcina Goślińskiego z dóbr po rodzicach (PG 69, 235); 1517 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Małgorzacie ż. Mac. Pomarzanowskiego cz. Kanina za 100 grz. (PG 15, 184v); 1518 tenże sprzedaje Piotrowi Szczytnickiemu swą cz. Kanina za 300 grz. (PG 15, 214v); 1520 tenże oskarżony przez prac. Zofię wd. po Florianie zw. Glyk rybaku król. z Poznania o zabicie w swym domu jej męża (PG 70, 336); 1524 tenże oskarżony o zabicie kmiecia ze →Starołęki Małej; 1528 tenże w sporze z Łukaszem Taczalskim o 200 grz. wadium (PG 74 k. 40, 64, 78v).

1504 Mik. Starołęski zw. Mroczkiem [czyli syn Mroczka] daje swym braciom rodz. Janowi i Maciejowi z S. 1/2 wsi S. i 30 grz., a otrzymuje w zamian 2 ł., 2 zagr. i karczmę w Głuszynie [wsi bpa pozn.] (PG 12, 284v); 1506 tenże brat Macieja i Jana →wyżej: Maciej.

1517 Jan Starołęski →wyżej; 1538 tenże →niżej.

1538-69 Wojciech (PG 91, 161v) i 1541-69 Andrzej Starołęscy (TD): 1538-39 tenże Wojciech oskarżony o zamordowanie woźnego sąd. Marcina Broszyńskiego: 1538 świadkowie Jan Starołęski, Feliks Brodnicki, Piotr Węgierski i Andrzej Brodzki zeznają, że w nocy, gdy [Franciszek Krzyszkowski] rządca panów Lwowskich z Wierzenicy zabił woźnego Marcina (co wie wielu ludzi), tenże Wojciech gościł ich w swym domu i przebywał z nimi i in. szlachtą (PG 80, 301v), a 1539 Wojciech dowodzi, że nie zabił Marcina (PG 81, 20v); 1554 ciż →p. 2; 1559 tenże Wojciech pozwany przez swą cioteczną siostrę Małg. Wojnowską o zgwałcenie; Wojnowska była oddana przez swego brata Stanisława na wychowanie do tegoż Wojciecha za namową [Barbary Bylęckiej?] ż. tegoż Wojciecha; po zgwałceniu Wojciech więził ją przez 1/2 roku, następnie uciekła ona do Spławia do swego powinowatego Wojc. Spławskiego, a potem do swego brata (PG 103, 202); 1559 Barbara Bylęcka ż. tegoż Wojciecha (PG 103, 715); 1569 Anna Zielęcka wd. po Mac. Ujejskim wwiązana w dobra tychże braci w S. (KoścG 23, 156v).

1570 dziedzice w S. toczą proces z dominikankami pozn. jako właścicielkami Sokolnik o łąkę, siano i in. rzeczy (Dominikanki P-ń 33, dawniej C 23 k. 7).

1585 Zofia Gałczyńska ż. Jana Starołęskiego syna zm. Wojc. Starołęskiego kasuje swą oprawę na wsi S.W. zwanej S.P. (PG 146, 318).

1508 pobór od 4 ł., a z cz. Mac. Starołęskiego od 2 ł. (ASK I 3 k. 8, 44v); 1510 w S. pana Macieja: folw., 2 ł. os., 2 ł. opust., 1 karczma (w której szynkują), 5 zagr. (LBP 226); 1563 pobór od 3 1/2 ł. i karczmy dor. (ASK I 5, 222); 1577, 1580 pobór [formularze nie wypełnione] (ASK I 5, 678; ŹD 13).

1388 Szczepan kmieć z S. płaci 1 wiard. kary Andrzejowi Gryżyńskiemu (Lek. 1 nr 461; WR 1 nr 49); 1403 [kmieć] Jan Biały Rękaw [z S.?], 1412 włodarz Piotr →wyżej: Pietrasz; 1434 Klemens kmieć Jana Święczka z S., kmieć Bartek →wyżej: Tomasz; 1454 kmiecie Piotr i Jan, 1469 kmieć Mikołaj zw. Oszlom, 1475-76 prac. Piotr Owczarz, 1479 Maciej i 1480 Stanisław domownicy Mroczka Starołęskiego →wyżej: Mroczek; 1503 włodarz wsi kapitulnej →Rogalinek zezwolił ludziom z S. na wywożenie drewna z Rogalinka (CP 111, 20).

4. 1253 książęta Przemysł i Bolesław [Pob.] powierzają uczc. Tomaszowi [z Gubina nad Nysą] lokację m. Poznania na pr. magd.; przekazują miastu 17 wymienionych wsi, m. in. S. [tzn. wsie te mają podlegać sądowi wójtowskiemu; →Boguthe villa, przyp. 1]; wójt ma posiadać w tych wsiach 30 ł., a mieszczanie dostają 20 ł. na pastwiska (Wp. 1 nr 321; PmP nr 3).

1407 sołtys w S.? →p. 3.

5. 1407 Wojciech prep. w Głuszynie pozywa Pietrasza i jego brata o meszne [z S.] →p. 3.

1510 dzies. z folw. Macieja w S. płacą plebanowi, dzies. z 2 ł. os. i 2 ł. opust. płacą wikariuszom kat. pozn.; od 1 karczmy (w której szynkują) i 5 zagr. płacą plebanowi po korcu owsa albo po 1 gr (LBP 226).

6. 1483 Dorota z S. panna mieszka w Stęszewie; Wincenty z Siekierek Małych zapisuje jej w dożywocie 1 grz. czynszu na cz. Siekierek Małych, a Jan Górski 1 grz. czynszu na cz. Krzyżewnik [k. Kórnika] (PG 9, 176; →Siekierki Wielkie, przyp. 36).

8. Pozostałości naczyń z V-VII w., miecz wczśr. (sprzed XIII w.), ślady osadnictwa z X-XIV w. (Hensel 5, 192-194; Kaczmarek 1/2, 129-132; materiały Aliny Łosińskiej, IAE PAN, Poznań).

Uwaga: O wczesnych stosunkach osadniczych w tej okolicy →Sulino.