STOŁUŃ

1424 [nazwisko] Stholunsky (WR 1 nr 1165), 1424 kop. 1466 Stolun (CP 3 nr 8), 1469 or. Stolwn (PG 57, 33v), 1475 Stolyn (PZ 20, 26v), 1563 Stholun (ASK I 5, 230v), 1564 Stołun (IBP 282), 1944 Schönfelde, 11 km na SSW od Międzyrzecza.

1. 1469 n. pow. pozn. (PG 57, 33v); 1508 n. par. Pczew (ASK I 3, 15v).

2. 1424 droga w S. (CP 3 nr 8); 1523 kopiec gran. wsi Żółwin, Policko i Mikołajewo oraz Kuligowo, S. i m. Pczew (CP 378, 166-167).

1428 w S. struga oraz jeziora Czarne, Białe i Zapłotne →p. 4.

1564 k. S. są jeziora: →Głęboczek, →Stołunek, →Białe i →Czarne; Głęboczek leży za strugą, na gruncie i w borze bpim; o jezioro to troszczą się opat bledz. i star. międz.; od czasów zm. księdza [Andrzeja] Czarnkowskiego [bp pozn. 1553-62] ma pr. łowić w nim ryby opat bledz.; za czasów księdza [Benedykta] Izdbieńskiego [bp pozn. 1546-53] zabierano opatowi niewody, nie pozwalając mu nigdzie łowić; na innych jeziorach „są włoki” [tzn. łowią siecią zw. włók?] (IBP 283).

3. Własn. bpów pozn. w kluczu →Pczew. 1424 [prawdop. kmieć] Mik. Stołuński śwd. w sporze Wilama z Brzeźna [k. Międzychodu] z Wojciechem kmieciem z Góry czyli z sołtysem z →Sędzin k. Buku (WR 1 nr 1165).

1469, 1475 S. w rejestrach zaległości podatkowych (PG 57, 33v; PZ 20, 26v).

1508 pobór od 18 półł., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 15v); 1509 pobór od 18 półł., od 1 ł. soł., od 2 karczem po 3 gr (ASK I 3, 54v); 1510 pobór od 17 półł., od 1 ł. soł. (ASK I 3, 275); 1563 pobór do 10 ł., 1 karczmy dor., 4 komor., 1 kowala (ASK I 5, 230v).

1564 w S. jest 20 ł., z czego 18 ł. os. i 2 ł. soł.; z każdego łanu os. płacą czynsz 24 gr, 1 ćw. owsa, 2 koguty i 30 jaj; sołtys z tytułu służby (servitium) daje 2 fl. 4 gr; z barci dają bartnicy po 4 kwarty miodu, a kiedy miodu nie ma – pieniądze; są 2 karczmarze, którzy dają po 24 gr [czynszu]; w sumie dochód z S.: 11 grz. 16 gr, 1 1/2 małdr. owsa, 36 kogutów, 9 kóp jaj, 4 kwarty miodu; kmiecie dają 18 ćw. owsa za [pr. korzystania] z łąk w Trzebiszewie; k. S. są cztery jeziora [→p. 2] (IBP 282-283).

1577 pobór z S. wsi bpa pozn. (ASK I 5, 701v); 1580 pobór od 8 1/2 ł., od 8 zagr. po 6 gr, od 3 zagr. po 4 gr, od 6 komor., 1 kowala, od 2 półł. karczmarskich, od 1 ł. soł. (ŹD 27).

4. 1428 (kop. 1614) bp pozn. Stanisław [Ciołek] sprzedaje Maciejowi wieśniakowi (laicus) z Żółwina [k. Międzyrzecza] sołectwo w S. w celu lokowania wsi na pr. magd.; sołtys otrzymuje: wolne 2 ł. o szerokości 6 prętów z pr. osadzenia zagr., jezioro k. własnego gospodarstwa i strugę płynącą z jez. →Czarne do jez. →Lubiekowo wraz z łąką i ostrowem nad jez. →Białe, jezioro (lacus) [w Wp. 5 błędny odczyt: locus] zw. Zapłotne [ciągnące się] aż do wysokiej góry, a także 1/3 opłat sąd.; może trzymać trzodę i owce; sołtys ma służyć bpowi pozn. lub tenutariuszowi pszcz. na koniu o wartości 2 grz.; gdyby sołtys poniósł szkody ze strony bpa lub tenutariusza, nie ma mścić się przez podkładanie ognia, tylko udać się do sądu bpiego, w przeciwnym razie utraci sołectwo (AE XXIII 110v; Wp. 5 nr 488 – reg. w jęz. polskim).

1509, 1510, 1580 łan soł. w S., 1564 2 ł. soł., służby sołtysa →p. 3.

7. 1493 S. (K 3, 255, cytowanej tam zapiski nie odnaleziono).

8. Znaleziska powierzchniowe – fragment naczynia smolarskiego i prawdop. pozostałość produkcji smolarskiej; brak określenia czasu pochodzenia znalezisk (Hensel 6, 254).