BIECZ

(1023-32 terra Biecensis - MPH 3 s. 337 -wiadomość fałszywa, 1079, 1124 Byecz - MPH 3 s. 67-8; DH n. 2 s. 301-2 - wiadomości fałszywe1Przytoczone wiadomości i daty pochodzą ze źródeł z końca XIV w. - XVI w. i są niewiarygodne, por. F. Kiryk, Z dziejów miast [→ p. 7], s. 100-2, 1184 terra Becensis - ZDK 1, 3 ze wzm. z XVIII w., 1243 Bejch - Mp. 1, 26, Beych, Begech, 1257 Weich - Pol. 3, 34, Beyche, Beyech, Beyzecz, Beycz, Byecz, Begecz, Becz, Betsch, Beychz, Bechz, Beecz, Beecze, Byetcz, Bvcza, Biecz) miasto.

1. 1351 n. miasto (Mp. 3, 696 - „discretus Johannes de Byecz”); 1184 n. ziemia seu dystr. biec. (ZDK 1, 3); 1243 n. kasztelania biec. (Mp. 1, 26); 1306 n. pow. biec. (DH 3 s. 24); 1342 n. terytorium biec. (ZDM 1, 42); 1325-7 n. par. własna, archidiak. Kraków, dek. Zręcin (MV 1 s. 135, 207); 1357-74 dek. Klecie [obydwa dek. w pow. pilzn.] (MV 2 s. 289; Rejestr świętop. k. 9, 32); a. 1448 dek. własny (ZDK 2, 526); 1448 bp krak. Zbigniew [Oleśnicki] wyłącza dek. B. z archidiak. Kraków i włącza go do utworzonego archidiak. Nowy Sącz (DLb. 1 s. 567; ZDK 2, 526).

2. Położenie i granice: 1348 Kazimierz W. osadza nową wieś [tj. Binarową] nad rz. Sitnicą poniżej granic B. (Pol. 3, 99); 1359 wieś Skołyszyn blisko B. w ziemi krak. (Mp. 3, 733); 1363 1/2 ł. mieszcz. biec. przy granicy Binarowej → p. 4 Lokacja, przywileje i prawa; 1369 wieś Głęboka k. Biecza (ZDM 1, 130); 1398 wieś Brzyście w ziemi krak. „de prope B.” (Tyn. 127); 1440 Rozembark [Rożnowice] blisko B. (Kacz. 7945); 1464-5 m. B. położone w pobliżu granic państwa (MBiecza 50); 1470-80 B. graniczy z Libuszą i Klęczanami. Folwark plebana graniczy z folwarkiem stwa biec. od drogi publicznej z Libuszy ku m. B., aż do źródła na granicy wsi Strzeszyn. Od Klęczan oddziela ten folwark potok, który płynie od ww. źródła ku Ropie, od Libuszy rz. Ropa. Folwark plebana graniczy też z folwarkiem Załawie (błędnie Załęże) „versus ortum solis fluvio Ropa” (MBiecza 63); 1518 → p. 3 Ciężary i przywileje.

Mury, bramy, rynek i ulice: 1389 rynek, ul. Sukiennicza → p. 3 Mieszczanie i ich majątek; 1395 plac k. Bramy Dolnej (MBiecza 15); 1398 ul. ku szkole (AKP 5, 79)2Z księgi sądowej wybrano tylko kilka ciekawszych danych, dostarczających informacji do topografii miasta; 1399 Władysław Jag. pozwala mieszcz. biec. pociągać wszystkich przedmieszczan do robót przy naprawie murów miejskich, ilekroć zajdzie potrzeba, zachowując sobie tylko czynsze i pr. król. (ZDM 6, 1628); 1461 Kazimierz Jag., uwzględniając pograniczne położenie m. B., wskutek czego jego mieszkańcy „continuis frequentant vigiliis et excubiis”, a przede wszystkim mając na uwadze ich starania o dokończenie naprawy murów, uwalnia ich od wszelkich ceł od towarów w całym Królestwie (MBiecza 48); 1462 tenże zatwierdza dok. Władysława Jag. z r. 1399 (MBiecza 49); 1510 Mik. Jordan z Zakliczyna kaszt. biec. i poborca krak. wydaje 20 grz. z podatku miejskiego mieszcz. biec. na obwarowanie miasta (MS 4, 1026); 1515 → p. 3 Przedmieście Bieckie; 1518 Zygmunt Stary zezwala rajcom biec. z racji reparacji murów wykupić z rąk Zofii Kocmyrzowskiej wd. po Czadrze Kocmyrzowskim wójtostwo w Lipinkach (MS 4, 2806-7); wg ordynacji tegoż króla rada ma urządzić w którejkolwiek baszcie więzienie dla więźniów star.; w nocy bramy mogą być otwierane tylko star., i to w ważnych sprawach, podstar. tylko furtka, a służbie grodzkiej nie wolno otwierać żadnej bramy (MBiecza 130); 1523 mury, baszta Bramy Górnej → p. 3 Majątek miejski; 1520 dom blisko bramy miejskiej (MBiecza 148); 1531 wyrokiem sądu polubownego wójcina biec. Agnieszka Beata z Tęczyna ma naprawiać „transitum alias ganek trans murum civitatis” z domu wójtowskiego. Zobowiązana też jest zakładać zawsze przy reparacji murów miejskich nową kratę żelazną na kanale przechodzącym przez mur od domu wójtowskiego, aby złodzieje nie mogli się przedostać do miasta (MBiecza 178); parkan murów miejskich → Biecz - gród, zamek i starostwo; 1545 plac między murem miejskim, szkołą biec. a wieżą nad Górną Bramą biec. (MBiecza 200).

Przedmieścia: → Bedlna, Stonarzowa, Załawie oraz p. 3 Przedmieście Bieckie i p. 4 Wójtostwo.

Obiekty topograficzne: 1389 2 sadzawki → p. 3 Mieszczanie i ich majątek; 1398, 1399, 1421, 1470, 1478, 1484, 1531 rz. Ropa → p. 3 Majątek miejski i p. 4 Wójtostwo; 1399, 1480, 1485, 1511 rz. Sitnica [Sietniczanka] → p. 4 Wójtostwo; 1399 staw rybny nad rz. Sitnicą → p. 4 Wójtostwo; 1465 Kazimierz Jag. zezwala mieszcz. biec. założyć wodociągi i przeprowadzić wodę z niw, ról i gór oraz przyznaje miastu dochód z wodociągów (MBiecza 50); 1475 rola Skotnia za górą zamku biec. aż do kościoła Ś. Piotra, stojącego przed [zburzonym obecnie] zamkiem, pola kościoła par. biec. ciągną się od potoku wpadającego do przekopu młyńskiego aż do skały pod kościołem Ś. Piotra → p. 5 Kościół parafialny; 1480 most na przedmieściu → p. 4 Wójtostwo; 1484 stawy król. między górą zamku a kościołem Ś. Piotra → p. 4 Wójtostwo; 1485 ogród król. na przedmieściu na łanie zw. Baranowski → p. 3 Przedmieście Bieckie; rola Schoba lub Szober, pole Rydel → p. 4 Wójtostwo.

Drogi i cło: 1345 mieszcz. sądec. idąc w kierunku Rusi drogą przez B., Żmigród i Sanok, nie płacą cła (Mp. 1, 218); 1446 mieszcz. Gorlic są obowiązani do koszenia łąki między drogą biec. [z B. do Gorlic] i rz. Stróżówką (ZDM 3, 743); 1458 myto w B. (Materiały F. Kiryka); 1484 droga z B. do wsi Strzeszyn (Pol. 3, 227); 1485 droga publiczna z B. do Jasła (GB 3 s. 737); 1505 Aleksander Jag. zezwala kl. starosądec. pobierać cło od wszystkich idących z towarami z B. do Nowego Sącza, Grybowa i Czchowa zgodnie ze starym zwyczajem (MS 4, 1325); tenże wydaje wyrok w sporze kl. starosądec. z rajcami i powszechnością m. B. i ustala, że kupcy jadący z Węgier do Krakowa i innych miast w Królestwie mają płacić cło na rzecz klasztoru, a udający się do B. są wolni od opłat celnych (MBiecza 111; MS 3, 2462); tenże wydaje wyrok w sporze między mieszcz. z Nowego Sącza i B. o drogę z Węgier do Polski, wg którego kupcy udający się z Węgier do Polski przez m. Barthwa [Bardiów] mają jechać przez B., a nie przez Nowy Sącz (MBiecza 108; MS 3, 2058); 1523 Zygmunt Stary nakazuje jadącym z Węgier do Krakowa trzymać się drogi przez B. (Corpus iuris 4, 6; MBiecza 158; MS 4, 4239); 1532 tenże wydaje wyrok w sporze między mieszcz. Ciężkowic i B. o drogę z Węgier przez B. (MS 4, 16352); 1564 komora celna w B. (LK 2 s, 135); przez przedmieście zw. Krakowskim idzie droga z Krakowa do Węgier, ponadto przez B. przechodzi droga do Dębowca i Żmigrodu oraz inna droga do Pilzna, Jasła i Krosna (AS rps 19 s. 214); 1570 droga z Bochni ku Sączowi i ku B., z Nowego Sącza do B. prowadzą 2 gościńce: na Bobową i Ciężkowice, na Grybów. Mieszcz. biec. pokazali lustratorom gościniec z Węgier od Koszyc i Bardiowa przez Uście Ruskie, Klimkówkę, Łosie, Bielankę i Gorlice. W B. drogi dobre, ulice i rynek wybrukowane, dobre też drogi k. miasta, 7 mostów, a ósmy wielki przez bagna o 2 stajaniach. Droga z B. przez Bedlną, Dębowiec na Węgry, droga z Jasła do B., droga z B. przez Binarową ku Ciężkowicom (LDK s. 32, 38, 40-5, 48).

3. Własn. król. 1306 n. → Biecz - gród, zamek i starostwo; 1424 → Biecz - ziemia i powiat; 1470-80 m. Biecz należało niegdyś do bpa krak., później jednak zostało najechane przez Węgrów, a odebrane im przez króla, nigdy już bpstwu nie zostało zwrócone, tak że bp krak. posiada tylko pr. patronatu nad kościołem biec. (MBiecza 63); 1472 Kazimierz Jag. sprzedaje z pr. wykupu za 600 fl. węg. plebanowi biec. Szczepanowi Spiekowi roczny czynsz 18 grz. z dochodów m. B., pozostających obecnie w zastawie u Jakuba z Dębna kanclerza, star. krak., i tenut. biec. i uwalnia ten czynsz od wszelkich ciężarów (MBiecza 57); 1496 Jan Olbr. sprzedaje z pr. wykupu za 300 fl. węg. Karwacjanowi z Gorlic roczny czynsz 5 grz. na m. B. i 4 grz. na m. Dębowcu (MS 2, 579; MBiecza 92).

Ciężary i przywileje: 1400 mieszcz. biec. z nakazu Jana z Tęczyna kaszt. krak. nie mogą rąbać drzewa w lasach wsi Męcina, którą posiada szlach. Klemens (MBiecza 20); 1405 Władysław Jag. zezwala mieszcz. B. na użytkowanie król. lasów (ZDM 4, 1687; MBiecza 22); 1409 tenże uwalnia m. B. od podwód dla urzędników, posłów i sokolników król., z wyjątkiem obowiązku przewożenia 3 lub 4 wozami król. naczyń kuchennych do najbliższej stacji, jak to było w zwyczaju za Kazimierza W. (ZDM 6, 1728; MBiecza 23); 1518 → p. 3 Majątek miejski; wg dekretu Zygmunta Starego rajcy biec. mają pr. cięcia drzewa w lasach król. na potrzeby kościoła, ratusza, baszt, murów i innych budowli publicznych w mieście, a także do wypalania dachówek i cegieł na te same cele (MBiecza 132); wyrok i ordynacja tegoż w sprawie między Piotrem Odnowskim, pkom. lubel., star. biec., a rajcami biec. o rozmaite krzywdy, opłaty i granice (MS 4, 2765; MBiecza 130); 1523 tenże na wiadomość o pożarze miasta uwalnia mieszcz. biec. od szosu i starych ceł na 20 lat, od dostarczania wozów na wyprawę wojenną na 10 lat, a od czopowego na rok (MS 4, 13429; MBiecza 155).

Majątek miejski: 1363 → p. 4 Lokacja, przywileje i prawa; 1395, 1435, 1447, 1470, 1473, 1495 → p. 5 Szpital i kościół Ś. Ducha; 1397 rajcy biec. ustępują Tomaszowi ongiś magistro scolarum w B. dom w B. (AKP 5, 495); 1415 Wierzbięta z Żelichowa [pow. wiśl.] odstępuje za 40 grz. rajcom biec. wieś Męcinę (MBiecza 25; Mp. 4, 1148); 1418 Władysław Jag. zatwierdza ww. dok. i pozwala mieszcz. biec. lokować Męcinę na pr. średz. (Mp. 4, 1173); 1421 → p. 3 Rzemiosło; 1465 miasto uzyskuje dochody z wodociągów i pr. nakładania czynszów na ich urządzenia bez przeszkód ze strony króla i star. biec. (MBiecza 50); 1469 → p. 5 Altaria Ś. Katarzyny; 1472 Kazimierz Jag. zatwierdza zamianę placów w m. B. między wójtem Mik. Szczepanowskim a rajcami biec., jako opiekunami szpitala ubogich (MBiecza 58); 1482 granica między wsią m. B. Męciną a lasami król. → Biecz - gród, zamek i starostwo; 1485 → p. 3 Przedmieście Bieckie; → p. 4 Wójtostwo; 1495, 1507 → p. 5 Altaria Ś. Katarzyny; 1502 →- p. 5 Altaria Ś. Stanisława; 1503 Jakub Sieklucki kaszt. i star. biec., jeśli nie zwróci w terminie rajcom biec. 100 fl., to da im w zastaw wsie Siekluka i Osowina [Sowina, pow. pilzn.] (MBiecza 106); 1505 → p. 4 Wójtostwo; 1511 → p. 5 Altaria Ś. Anny; 1518 wg ordynacji Zygmunta Starego las wsi Męciny należy do m. B. po granicę oznaczoną niegdyś przez kanclerza i star. krak. Jakuba z Dębna (MBiecza 130); rajcy biec. otrzymawszy 200 grz. od Stan. Chrząstowskiego z Chrząstowa [dziś nie istnieje, leżał na N od Tarnowa] zobowiązują się płacić mu 20 grz. rocznie dożywocia (MBiecza 133; MS 4, 2809); → p. 2 Mury, bramy, rynek i ulice; 1519 → Biecz - gród, zamek i starostwo, Młyn Biecki; 1521 Zygmunt Stary zezwala rajcom biec. sprzedać za 200 grz. roczny czynsz wykupny i zapisać go na dochodach miejskich w związku z uposażaniem beneficium duchownego (MBiecza 153); 1523 rajcy biec. zezwalają Marc. Baierowi bakałarzowi artium, ołtarzyście biec. i pleb. w Binarowej, zbudować dom na placu wewnątrz murów miejskich blisko Bramy Górnej, zastrzegając aby „per testudinem superiorem domunculi” był wolny dostęp do baszty (MBiecza 159); 1526 Zygmunt Stary zezwala Dobiesławowi Cieklińskiemu wykupić wieś król. Lipinki z wójtostwem z rąk rajców biec. (MS 4, 5146); 1528 Stan. Kwiliński sprzedaje za 400 grz. rajcom biec. roczny czynsz wykupny 24 grz. ze swych wsi dziedz. Nienaszów, Falistówka, Grabanina i Sadki (MBiecza 168); 1531 sąd polubowny przysądza rajcom biec. przeciw wójcinie Beacie Agnieszce z Tęczyna kasztelanowej sądec. ogrody na przedmieściu i łąkę blisko wsi Bedlnej nad rz. Ropą (MBiecza 178); 1564 wieś Męcina własn. rajców biec. (LK 1 s. 143).

Rzemiosło: 1388-98 w najstarszej księdze sądowej m. B. występują następujące zawody: bednarze, cieśle, chmielarze, czapnicy, garncarze, golarze, kaletnicy, kotlarze, kowale, krawcy, kuśnierze, murarze, malarze, młynarze, nożownicy, olejarze, paśnicy, piekarze, płóciennicy, rybacy, rzeźnicy, siodlarze, słodownicy, smolnicy, stelmachy, stolarze, sukiennicy, szewcy, tkacze, tracze, woskownicy, woźnice miejscy, złotnicy (AKP 5 ind.); 1389 Keczer sprzedaje Maczkowi Polakowi 1/2 browaru z przeciwnej strony wielkiego młyna (AKP 5, 230); 1393 Marcin Kostener ustępuje Mikołajowi browar (AKP 5, 333); wd. po Falklinie odstępuje Franczkowi czapnikowi browar (AKP 5, 304); tenże odstępuje Marcinowi Kostenerowi browar w zamian za dom (AKP 5, 288-90); 1394 Jakub puszkarz (AKP 3 s. 138); 1395 łaźnia w B. (MBiecza 15); 1396 Nico Jakil Czerler służący złotnika (AKP 5, 470); 1397 Petir Moler rezygnuje na rzecz Mik. Silbirmana z browaru (AKP 5, 478); 1398 złotnik (AKP 5, 47-8); Werunsch browarnik odstępuje Janowi zięciowi Monchini browar z ogrodem (AKP 5, 57); Guthenrich kupuje od Peszka golarza browar za miastem (AKP 5, 101); Keczer sprzedaje Maczkowi Polakowi 1/2 browaru k. wielkiego młyna (AKP 5, 230); 1399 do wójtostwa należą: 2 jatki rzeźnicze, 2 kramy szewskie, 2 piekarskie, 2 piekarzy, 1/2 łaźni → p. 4 Wójtostwo; 1421 Władysław Jag. pozwala mieszcz. biec. zbudować na rz. Ropie k. miasta szlifiernię o 2 kołach i 2 kamieniach z obowiązkiem dostarczania 10 noży rocznie do kuchni król. (ZDM 7, 1911); 1437 mieszcz. biec. Piotr kuśnierz, Wacław, Bartosz kramarz, Matys zięć, Hanusz Bil, Clos Ratholth, Closz s. Filipa, Hanzel krawiec, oraz przysiężni: Michał Zumerfeld w imieniu kuśnierzy, Piotr Nuszner krawców, Hanczel piekarzy, Hannzil tkaczy, Piotr Reichel tkaczy, Jurek krawców, Klosz s. Filipa rzeźników, Niklos nożowników, ręczą za Hieronima Rollera, Gabriela, Wawrzyńca krawca i Mikołaja Rozmephelda (ZB 1 s. 37); 1454 kożusznik Jan (Materiały F. Kiryka); 1484 łaźnia biec. [wójtostwa], 2 piekarzy, 2 szewców, 2 jatki rzeźnicze → p. 4 Wójtostwo; 1487 rzeźnik Mikołaj Scholer (Materiały F. Kiryka); 1490 cech szewski (MBiecza 82); 1502 Jan wyrabiający zaprawę murarską (cimmentator) w B. i przedmieszczanin biec. zapytuje radę m. Bardiowa ile jej zrobić i wysłać zaprawy murarskiej (cementum), którą ma nad Ropą (Materiały F. Kiryka); 1505 łaźnia → p. 4 Wójtostwo; 1508-9 10 rzeźników płacących po 24 gr czynszu na półrocze i 4 po 36 gr, 12 szewców płacących po 16 gr czynszu na półrocze, 5 piekarzy płacących po 24 gr czynszu na półrocze i 2 po 12 gr (RB s. 396-9, 479-84, 495-9); 1515 cech kuśnierzy (MBiecza 124); 1515-6 Paweł złotnik (MBiecza 124, 126); 1516 Paweł miecznik (MBiecza 125); 1518 wg ordynacji Zygmunta Starego rzeźnicy mają płacić star. biec. tylko po 3 wiard. i po 1 kamieniu łoju, a nie są obowiązani bezpłatnie zabijać dlań wieprze i łupić dziczyznę lub dostarczać mu mięsa codziennie wart. 2 gr; bednarze płacą radzie czynsz za drzewo z lasu miejskiego (MBiecza 130); 1519 cech szewski (MBiecza 143); 1523 rzemieślnicy biec. otrzymują od Zygmunta Starego zwolnienie od pozywania poza m. B., a głównie od zwierzchnictwa i sądownictwa cechów krak. (MS 4, 13428; MBiecza 156); 1527 cech rzemiosł mieszanych (MBiecza 167); 1540 cechy: rzemiosł mieszanych, kuśnierzy, krawców, kowali, piekarzy, szewców, garncarzy (MBiecza 188).

Tkactwo: 1361 postrzygalnia → p. 3 Handel; 1363 Kazimierz W. zezwala na urządzenie 2 ram sukienniczych w B. (Mp. 3, 759); 1388-98 w księdze sądowej m. B. występują: płóciennicy, sukiennicy i tkacze (AKP 5 ind.); 1435 tkacze: Mikołaj Fyrstek, Piotr Kofman, Tomasz i Gabriel, rajcy biec. (ZDM 2, 472-3); 1450 Kazimierz Jag. na prośbę matki królowej Zofii pozwala mieszcz. biec. zbudować w B. blech na miejscu, gdzie niegdyś były chmielniki między miastem a zamkiem oraz naprawić młyn zw. Walliwen (Walkwow) [folusz] i inne budynki do blechu należące. Równocześnie zabrania wykonywania rzemiosła tkackiego i innych pokrewnych zajęć w obrębie 2 mil od B. (MBiecza 46; ZDM 3, 845); 1452 statut bractwa czeladzi sukienniczej w B. (BCzart perg. 504); 1483 cech sukienników (MBiecza 72); 1487 postanowienia cechów sukienniczych z B. i innych miast w sprawie skupu wełny (MBiecza 79); 1490 cech tkaczy sukienników w B. (BCzart. perg. 624-5); 1518 wg ordynacji Zygmunta Starego jeśli braknie wody i folusz miejski nie może sukna folować, to sukiennicy mogą korzystać z prywatnych foluszy bez płacenia star. 1 gr od postawu (MBiecza 130); 1519 kl. Ś. Trójcy w Krakowie dopuszcza tkaczy m. Biecza do korzystania z modłów, mszy i innych łask zakonu (MBiecza 141); 1524 Zygmunt Stary stwierdza dobrą sławę mistrzów tkackich w B. [płóciennicy i barchannicy] (MBiecza 160); 1525 Zygmunt Stary normuje opłaty celne od sukna i płótna wyrabianego w B. (MBiecza 161); 1529 cech sukienników, kramy → p. 5 Inne altarie; 1531 Zygmunt Stary nadaje przyw. cechowi sukienników biec. (MBiecza 174; MS 4, 5801); 1540 cechy sukienników płócienników (MBiecza 188).

Handel: 1361 Kazimierz W. przyznaje mieszcz. biec. pr. założenia wagi miejskiej, postrzygalni oraz kramów do siekania, kruszenia i sprzedaży soli (Mp. 3, 745; MBiecza 1); 1363 mieszcz. biec. uzyskują pr. zbudowania 2 piwnic do propinacji wina (Mp. 3, 760); 1365, 1367 Kazimierz W. zwalnia mieszcz. biec. od cła w Wojniczu (Mp. 3, 784, 802; MBiecza 4, 5; AS rps 19 s. 348); 1368 tenże ustanawia jarmark w B. na śś. Piotra i Pawła (Mp. 3, 81; MBiecza 6); 1375 Floczko przełożony celników dystr. wojnickiego poleca celnikom, aby nie pobierali cła od mieszcz. biec. (Mp. 3, 872; MBiecza 8); 1388-98 najstarsza księga sądowa m. B. wymienia karczmarzy i kramarzy biec. (AKP 5 ind.); 1390 królowa Jadwiga uwalnia mieszcz. biec. od ceł na obszarze od Bardiowa do Wisły aż do powrotu Władysława Jag. (MBiecza 13); 1403 Abraham przekupień z B. (GB 1 s. 104); 1440 Władysław [Warn.] uwalnia mieszcz. biec. od cła w Wojniczu (MBiecza 39; ZDM 2, 550); 1461 Kazimierz Jag. uwalnia mieszcz. biec. od ceł w całym Królestwie (MBiecza 48; MS 4 S. 945); 1486 rada m. B. oświadcza, że mieszcz. bardiowski sprzedał na jarmarku biec. na śś. Piotra i Pawła 11 beczek wina (Materiały F. Kiryka); 1498 Jan Olbr. wydaje dekret w sprawie między Marcinem Casserem żupnikiem przemyskim i celnikiem krak. a rajcami m. B. o cło węgierskie (MBiecza 95; MS 2, 1186); 1512 Zygmunt Stary zezwala mieszcz. biec. na wolny handel ze Śląskiem z wyjątkiem Wrocławia (MBiecza 119; MS 4, 1869); 1513 m. B. należy do miast, którym wolno handlować ze Śląskiem (Pol. 4, 120); 1518 Zygmunt Stary potwierdza przyw. Kazimierza Jag. z r. 1461 w sprawie zwolnienia mieszcz. biec. od płacenia ceł w całym Królestwie (MBiecza 129; MS 4, 2694); tenże ustanawia jarmark w B. na dzień ś. Mikołaja (MS 4, 11836); wg ordynacji tegoż w czasie jarmarków ani star. ani mieszcz. biec. nie mogą pobierać targowego w mieście lub na przedmieściach. W inne dni targowe pobiera star. w asyście wyznaczonego rajcy (MBiecza 130); 1523 tenże Zygmunt przenosi jarmark z dnia 6 XII na 25 I (MBiecza 157; MS 4, 13427); 1526 komisarze król. uznają słuszność pretensji rajców biec. w sporze o cło z Janem Stareckim pisarzem, czyli zastępcą celnika krak. i zalecają mu zwrócić nieprawnie pobrane opłaty celne od mieszcz. biec. (MBiecza 163); 1529, 1531 biec. miara zbożowa (LR s. 74; Ep. 15 k. 12-3).

Mieszczanie i ich majątek: 1369 mieszcz. biec. Radost (Mp. 1, 301); 1388 Piotr bednarz rezygnuje na rzecz Michała rzeźnika z 1/2 domu ,,in platea circa Ekel” (AKP 5, 67); 1389 Kuncze Leystsinczer kupuje od smolnika 2 sadzawki położone na rolach Henryka Kestenera, z których winien dawać dzies. plebanowi biec. (AKP 5, 74); Jakub krawiec kupuje za 18 grz. od Piotra Cleindinsta 1/2 siedliska w rynku (AKP 5, 75); Bohemus sprzedaje Niczkowi szewcowi swój ogród (AKP 5, 189); 1393 Klemens ustępuje Radostowi chmielnik z suszarnią chmielu (AKP 5, 325); Jakub młynarz daje ż. Agacie 1/3 chmielnika z suszarnią (AKP 5, 195); 1398 Piotr kupuje od Miczka br. Radosta 1/2 ł. (AKP 5, 18); Syn Weluschy kupuje u Jana Wernera dziedzinę (AKP 5, 140); Jan zw. Teufel kupuje u Jaśka dziedzinę (AKP 5, 9); Hensil Stellemacher kupuje od wójta Rodaka siedlisko (AKP 5, 149); Jan sołtys rezygnuje na rzecz Piotra bednarza z cz. chmielnika (AKP 5, 49); Gerlach Cormniczer rezygnuje na rzecz Władysława Zetlera i Jana Kywina z domu w rynku między domami Konrada Scherera i Michała Schydmantila (AKP 5, 78); Władysław Zetler rezygnuje na rzecz Mik. Paltingera z domu na ulicy ku szkole między domami Macieja szewca i Mik. Swarcza szewca (AKP 5, 79); Michał Werner rezygnuje na rzecz Jana Tymenhamera z domu między dziedzinami Fywek i Piotra Molera (AKP 5, 83); Marcin Kestener odstępuje Mik. Neydeckerowi rolę za Ropą między rolami Girlacha i Cloze Theychera (AKP 5, 88); Maczko szewc kupuje od zięcia Monacha chmielnik z inną przyległą ziemią (AKP 5, 115); 1429 → p. 4 Wójtostwo; 1485 Bartłomiej rajca biec. z żoną sprzedają za 55 grz. szl. Mik. Szczepanowskiemu rolę między rolami Rydel a szpitalną (GB 3 s. 739); 1500 Walenty Węgier mieszcz. biec. i bardiowski (Materiały F. Kiryka); 1505 Aleksander Jag. zezwala Jakubowi z Siekluki kaszt. wojnickiemu, star. i wójtowi dziedz. biec., wykupić z rąk Mik. Ozanka siedlisko z domem po lewej stronie domu wójtowskiego w stronę łaźni (MS 3, 2378); 1518 Zygmunt Stary poświadcza, że prepozyt szpitala tarnowskiego Walentyn darował ołtarzowi Ś. Stanisława w kościele par. biec. narożną jatkę w B. k. domu mieszcz. Słowika (MBiecza 131); Andrzej krawiec zapisuje kościołowi par. 1/2 domu, zaś 1/2 żonie w dożywocie, a po jej śmierci również kościołowi (MBiecza 139); 1521 żona Franciszka ślusarza zeznaje, że zapisał on kościołowi par. dom, pozostawiając go jej w dożywocie (MBiecza 152); 1527 Mik. Schramel tkacz przeprowadza wobec Macieja Krudnara, sprawującego urząd podwójciego, Bartłomieja golarza i pisarza miejskiego Grzegorza Malkowica podział majątku między dzieci i oddaje na kościół 1 grz. i plac w mieście (MBiecza 166); Maciej kotlarz udając się na wojnę sporządza testament, zapisując bractwu i cechowi mieszanemu 2 grz. i kościołowi Bożego Ciała 3 grz. na swym domu odbudowanym po pożarze (MBiecza 167).

Przedmieście Bieckie3Nie wydzielono Przedmieścia Bieckiego jako osobnego hasła, ponieważ mianem przedmieście określano nie tylko zaznaczony na mapach punkt osadniczy z tą nazwą na NE przy Bieczu, ale również posiadłości miasta i kościoła na N przy Bieczu, a także posiadłości wójtostwa, m. in. Bedlna, Załawie i Stonarzową. Stąd też nie wszystkie zebrane tu wiadomości odnoszą się faktycznie do Przedmieścia Bieckiego: 1397 Wawrzyniec przedmieszcz. biec. (AKP 5, 523); 1399 → p. 2 Mury, bramy, rynek i ulice; 1407-8 Maciej kmieć z Przedmieścia (AKH 3 seria 2 s. 166); 1448, 1470, 1471, 1474, 1480, 1511 → p. 4 Wójtostwo; 1470-80 na Przedmieściu 20 ł. (DLb. 1 s. 485); 1475 Mik. Leśny przedmieszcz. biec. (GB 3 s. 655); 1485 Kazimierz Jag. zatwierdza zamianę ogrodów. Jakub z Dębna, tenut. B., daje rajcom biec. ogród król. na roli czyli na łanie zw. Baranowski na przedmieściu w zamian za ogród k. dworu król. ku kościołowi Ś. Mikołaja (MBiecza 75); 1502 → p. 3 Rzemiosło; 1508 pobór z 5 1/2 ł. na Przedmieściu Bieckim (RP); na Przedmieściu Bieckim 28 ł. (RB s. 400); 1510 30 ł. i 2 1/2 pręta, 53 przedmieszcz. posiadających role od 1 1/2 do 14 prętów: Hanus Krepel 5, Stodolina 5, Bogaty Piotr 11, Gyelen 12, Hanus Grabski 12, Chelpa 9, Jakub Zolnya 4, Bojanek 8, Henrych Janek 11, Wawrzyniec Jurkowic 6, Schustel 2, Marszałek 9, Vygonny 14, Piotr Bogaty 6, Kmecz Jan 9, Pabyan 12, Mały Lorenc 12, Jakub Woydylo 12, Marcin Zoldra 6, Szymon Wałek 4, Swak Wygonnego 4, Jan Varczab 10, Lugnar Stanczel 6, Snayder Klimek 4, Boguszowa 7, Andrzej Kurpyel 4, Klara 5 1/2, Jurek Lyeszny 8, Malek 6, Wawrzyniec Warczab 8, Paszek Warczab 6, Chromy Bartek 10, Stanisław Kryzowic 5 1/2, Rączka 3, Stanisław Koslarz 6, Jurek Podlak 4, Jan Gauryal 3, Zydron Konopka 3, Kosczolek 3, Ziemek Garbala 3, Michał Kuchar 1 1/2, Nikiel Henrych 3, Tomek 3, Nikiel Czarny 6, Maczek Sczebla 6, Hubnar 5 1/2, Marcin Grabski 8, Szczepan Jakub 5 1/2, Jasiek 12, Jurek Knebel 6, Hanus Stanczlowic 9, Kuba Gregor 6, Rogosz 8 (RB s. 400-5, 483-8, 500-5); 1515 Zygmunt Stary, stwierdziwszy że przedmieszczanie biec. są zobowiązani przyw. Kazimierza Jag. do robocizn na rzecz miasta, potwierdza umowę zawartą między m. B. i przedmieściem, iż jego mieszkańcy są obowiązani naprawiać mury i obwarowania miasta, wobec czego każdy z osobna 16 razy w roku ma przewieźć materiały gdziekolwiek będzie potrzeba (MBiecza 122; MS 4, 10614); 1518 → p. 3 Handel; 1524 woźny Mik. Rathay z Przedmieścia Bieckiego (MS 4, 4444, 4477); 1531 → p. 3 Majątek miejski; 1536 cz. król. przedmieścia 30 5/12 ł., 4 komorników; cz. wójta → p. 4 Wójtostwo (RP); 1564 → p. 2 Drogi i cło.

4. Lokacja, przywileje i prawa: a. 1363 m. B. było lokowane przez jednego z poprzedników Kazimierza W. (Mp. 3, 759 - w kopii brak imienia panującego); 1363 Kazimierz W. nadaje m. B. pr. magd. Mieszcz. dostają pastwiska w dąbrowie powyżej lasu zamkowego zw. Harta i 1/2 ł. od Binarowej, a 1/2 od strony Wójtowej (Mp. 3, 759; MBiecza 2); 1393 królowa Jadwiga na prośby rajców biec. transumuje ww. przyw. (ZDM 4, 1106); 1399 Władysław Jag. przenosi m. B. na pr. magd., a także wieś Wójtową i przedmieście (ZDM 6, 1627); tenże oddaje przedmieszczan biec. pod władzę miasta i nakłada na nich obowiązek prac przy naprawie murów miejskich ilekroć zajdzie potrzeba. Czynsz od przedmieszczan król zatrzymuje dla siebie (ZDM 6, 1628; MBiecza 19); 1400 tenże nadaje m. Pilznu prawa, jakich używa m. B. (ZDM 6, 1640); 1420 tenże wydaje przyw. dla m. B. Mieszcz. mają odpowiadać tylko przed własnym sądem pr. magd. z wyjątkiem spraw o zranienie i zabicie szlachcica, które będzie rozpatrywał sąd król. (ZDM 6, 1858; MBiecza 27); 1423 tenże zrównuje mieszcz. biec. w prawach i przywilejach z mieszcz. krak. i sądec. (MBiecza 29); 1428 Zygmunt z m. Kazimierza, wójt najwyższego sądu pr. niem. na zamku krak., transumuje przyw. Władysława Jag. z r. 1399 (MBiecza 30); 1493 Jan Olbr., uwzględniając wierność rajców i mieszcz. biec., zwłaszcza po śmierci jego ojca, i poparcie jego elekcji, potwierdza im wszystkie dawniejsze prawa i przywileje (MBiecza 84).

Burmistrz i rada: 1395 rajca Mik. Cyncerlink (MBiecza 15); 1399 Władysław Jag. nakazuje rajcom B., Jasła, Pilzna i Dębowca rozstrzygnąć spór między mieszcz. krośnieńskimi a celnikami ropczyckimi o drogę handlową z Krosna na Ruś (MBiecza 17; AGZ 3, 69); 1415 rajcy B.: Mikołaj kowal, Jan Biel, Paweł Fristokiel, Michał Cromar, Tomasz Tkacz (MBiecza 24); 1435 rajcy: Mik. Fyrstek, Piotr Kofman, Tomasz, Gabriel, tkacze (ZDM 2, 472-3); m. in. rajcy m. B. poręczycielami przyrzeczenia Władysława [Warn.] w sprawie potwierdzenia przyw. po dojściu do pełnoletności (MBiecza 33); 1437 rajcy Loryncz Gabriel, Rozenfeld Roller (ZB 1 s. 37); 1447 Marcin Sziwicz pisarz m. B. (ZDM 3, 764); 1483 zm. Marcin pisarz miejski (MBiecza 71); 1485 rajca Bartłomiej (GB 3 s. 739); 1496 burmistrz Gabriel, rajca Jan młynarz, rajca Stan. Waindrich (MBiecza 91); 1502 burmistrz Florian Paweł, rajca Grzegorz Nacz (MBiecza 101); 1503 bakałarz Wacław z Pilzna [Czechy], pisarz miejski (MBiecza 105); 1505 rajcy Bartłomiej Walentyn Chodorek, Jan młynarz, Jan Nacz (MS 3, 2433); 1515-6 rajcy: Jerzy Baier, Walenty Coder, Bartłomiej karczmarz, Stan. Gerlach (MBiecza 124-5); 1518 wg ordynacji Zygmunta Starego star. ma pr. naznaczać jednego rajcę, ale wybór nowej rady nie może być przeciągany poza pierwszą niedzielę po oktawie Nowego Roku. Rajcy i starsi wybierają radę wg zwyczaju w ww. terminie; star. biec. nie może odmawiać rajcom biec. woźnego ziemskiego w razie potrzeby (MBiecza 130); 1518 ratusz → p. 3 Ciężary i przywileje; 1519 rajcy: Grzegorz, Franciszek, Klemens, Ditrich Piotr (MBiecza 143); 1523 rajcy biec. wystawiają dok. w ratuszu (BPAN rps 386 s. 210); 1524 rajcy: Kasper szewc, Walenty Coder, Mik. Ćwikła, Jan stolarz, Urban sukiennik, Jakub Ditricius (MBiecza 537); 1527 Grzegorz Malkowic pisarz miejski (MBiecza 166); 1529 ratusz → p. 5 Kościół par.; 1531 sąd polubowny potwierdza wójcinie biec. Agnieszce Beacie z Tęczyna pr. mianowania corocznie jednego rajcy; sąd postanawia też, że sąd gajony ma się odbywać w ratuszu, a nie w dworze wójtowskim lub w innych domach i karczmach. Akta sądowe i ławnicze mają być przechowywane w skarbcu miejskim w ratuszu (MBiecza 178); 1534 rajcy biec. uzyskują wwiązanie w cz. Żmigrodu Krzesława Wojszyka, który nie zwrócił wynajętego od nich Paulina Oczko trębacza z trąbą mosiężną wart. 20 grz. (MBiecza 182); 1363-1822 akta miejskie biec. (WAP).

Wójtowie: 1379 Mikołaj (GB 1 s. 2); a. 1386 Stanisław → Wójtostwo; 1388-91 Rodak, Radak (zapewne ww. Stanisław, GB 1 s. 24, 26, 31; AKP 5, 149, 197, 215); 1393-1407 Stano, Stan. Rodak, s. Stanisława (AKP 5, 76, 301, 335, 398, 422, 426; MBiecza 18; ZDM 6, 1627; AGZ 1, 11; KSN 1993; SP 2, 958); 1408-9 Zuzanna, Osanka wd. po wójcie dziedz. Stan. Rodaku (KSN 2289, 2313, 2336, 2358, 2393, 2413, 2422, w dwu pierwszych zapiskach błędnie Elżbieta); 1411-48 Przecław Spiek, Szpek, Schpyek h. Wąż (ZB 1a s. 2, 161, 265; ZK 378 s. 3; GB 2 s. 265, 267, 296, 395; 4a s. 16; SP 7/2, 237; Teut. 1a s. 108; MBiecza 32); 1429-33 szl. Piotr Rodak s. Stan. Rodaka (GB 2 s. 234, 265, 267, 296 → Wójtostwo); 1471 Szczepan Spiek pleb. biec. (GB 3 s. 626); 1471-85 Mik. Szczepanowski burgr. biec. (GB 3 s. 626, 628; 3 s. 652, 675, 682, 697, 729, 739, 750; ZB 3 s. 23, 32; MBiecza 58, 64, 73, 77; Mp. 1, 218; MS 1, 1544); 1490-1501 Erazm Szczepanowski s. Mik. Szczepanowskiego (ZB 2 s. 228; MS 2, 1461, 1505); 1499 Elżbieta c. szl. Mik. Szczepanowskiego wójta biec. ż. Mik. Taszyckiego z Lusławic (ZCz. 7 s. 86); 1501-6 Jakub Sieklucki (MS 2, 1461, 1505; 3, 436, 2226, 2378, 2433, 2818; MBiecza 102,110,113-4); 1505-32 Agnieszka Beata z Tęczyna wd. po Jakubie Siekluckim ż. Jana Amora z Tarnowa, kolejno kaszt. biec., wojnic. i sądec. (MS 3, 2226; 4, 4312, 13626, 15217-8; MBiecza 176, 178, 180).

Wójtostwo: 1389 Jakub młynarz wyznacza testamentem ż. Agacie 30 grz. na młynie (AKP 5, 194); 1395 tenże spłacił wielki młyn w B. (AKP 5, 377); 1396 tenże spłacił Mikołajowi młynarzowi młyn wójtowski (AKP 5, 424); tenże Jakub odstępuje młynarzowi Ambrożemu 1/3 młyna wójtowskiego (AKP 5, 462); 1398 Jakusz Moelner ustępuje młynarzowi Maciejowi 1/3 młyna wójtowskiego „versus Willemshaw” (AKP 5, 84); 1399 Władysław Jag. oświadcza, że Stanisław, czyli Stano, wójt biec., udowodnił, iż jego ojciec Stanisław miał z nadania poprzedników króla wójtostwo w B. z sołectwem we wsi Wójtowej i posiadał na to przyw., który po jego śmierci zaginął. Król utrzymuje Stanisława w posiadaniu wójtostwa w B. i w Wójtowej z młynem o 2 kołach i stawem rybnym, położone na rz. Sitnicy, z szóstym denarem z czynszu i trzecim z kar, 2 jatkami rzeźniczymi, 2 kramami szewskimi i 2 piekarskimi, połową łaźni, 8 wolnymi ł. Ponadto daje mu 2 piekarzy, pr. połowu ryb w rz. Ropie w obrębie granic miasta i opisuje uposażenie sołectwa w Wójtowej. Nadto król przenosi m. B., wieś Wójtową i przedmieście na pr. magd. Wójt zobowiązany do służby wojskowej z oszczepem (ZDM 6, 1627; MBiecza 18); 1416 Zuzanna wójcina biec., poręczając za s. Jana, poświadcza, że jej mąż Przecław dał 40 grz. ich cc. Elżbiecie i Katarzynie, które Zuzanna miała zapisane jako posag na sołectwie w Wójtowej. Sołectwo to Przecław będzie trzymał do czasu spłacenia tej sumy (GB 2 s. 61); 1427 Przecław Spiek daje ż. Poddambskye [! → r. 1434] 30 grz. wiana na folwarku i młynie ze stawem oraz na sołectwie w Wójtowej (GB 2 s. 217-8); 1429 tenże z s. Szczepanem zastawiają 4 ł. w Bedlnej i las, „in 50 grz. redimentes” sołectwo w Wójtowej (GB 2 s. 258); szl. Piotr s. zm. Stan. Rodaka, niegdyś wójta biec., sprzedaje za 100 grz. uczc. Piotrowi zięciowi Przecława folwark za miastem, który miał od Przecława (GB 2 s. 267); tenże Piotr sprzedaje za 200 grz. szl. Przecławowi Spiekowi cz. wójtostwa biec. (GB 2 s. 265); tenże Piotr wyznacza na swego opiekuna br. mieczowego szl. Andrzeja Chebdę z Tropia, dając mu pełnomocnictwo do wójtostwa (GB 2 s. 265); 1433 ugoda między szl. Przecławem a Piotrem Rodakiem, wójtami biec. oraz Elżbietą ż. Rodaka i jego c. Katarzyną w sprawie wójtostwa. Przecław będzie posiadał 1/2 wójtostwa i sołectwa w Wójtowej do czasu spłacenia mu przez Piotra 120 grz. (GB 2 s. 296-7); 1434 Małgorzata Poddębska ż. Przecława Spieka wójta w B. godzi się z Piotrem z Bochni w sprawie zapisanego jej przez Przecława wiana na stawie i młynie w Wójtowej. Piotr będzie posiadał 1/2 sołectwa w Wójtowej, które przedtem trzymał w 110 grz., a teraz w 65 grz. (GB 2 s. 303); 1443 szl. Przecław Spiek wójt biec. zapisuje ż. Katarzynie 30 grz. na folwarku, młynie i stawie w Wójtowej (GB 2 s. 361); → Bedlna; 1446 szl. Przecław wójt dziedz. biec. daje ż. Katarzynie tytułem 30 grz. wiana folwark, młyn wodny, staw i kmiecia Piotra Wawra, należącego do sołectwa w Wójtowej (GB 3 s. 403); 1448 ur. Przecław wójt biec. wyznacza ż. Katarzynie 30 grz. wiana na kmieciach Beczar, Steyrer i Myeweczsky na przedmieściu (GB 2 s. 395); 1451 → Bedlna; 1470 Szczepan Spiek pleb. biec. pożycza 10 grz. od szl. Jana Czarnego domownika kaszt. biec. pod zastaw kmiecia Braythko na przedmieściu biec., płacącego rocznie 1 grz. czynszu (GB 3 s. 608); 1471 tenże Szczepan pleb. i wójt biec. sprzedaje za 1050 fl. węg. szl. Mik. Szczepanowskiemu burgr. biec. wójtostwo w B. i na przedmieściu zw. → Załawie, Bedlna, Stonarzowa, i sołectwo w Wójtowej. Szczepan zeznaje, że otrzymał pełną zapłatę z tym, iż Mikołaj ma wykupić zastawione za 80 grz. sołectwo w Wójtowej oraz role w Bedlnej (GB 3 s. 626); szl. Mik. Szczepanowski burgr. biec. sprzedaje za 1050 fl. węg. szl. Klemensowi Turskiemu, wójtostwo w B., przedmieście Załawie, Bedlna, Stonarzowa i sołectwo w Wójtowej (GB 3 s. 628); 1474 szl. Jakub i Tomasz sołtysi z Wójtowej wzięli 20 grz. od szl. Mik. Szczepanowskiego burgr. i wójta biec. z sumy 80 grz., w której jest zastawione sołectwo, ponadto rezygnują na rzecz Mikołaja ze stawu, a jeśli młyn będzie meł, wówczas będą brać z niego miarę do czasu spłacenia całej sumy (GB 3 s. 653); tenże Mikołaj jest winien 50 grz. Janowi Karwacjanowi z Gorlic. Jeśli nie zapłaci w terminie, da mu wwiązanie do swoich czynszowników w m. B. przynależnych do wójtostwa, mianowicie do 2 szewców i 2 piekarzy oraz do szóstego denara z czynszu (GB 3 s. 652); tenże Mikołaj daje w 100 grz. szl. Stan. Miłoradowi wwiązanie w 4 osiadłych kmieci na przedmieściu biec., w pole w Siepietnicy oraz do młyna i zagrody (GB 3 s. 652); 1475 szl. Jakub i Tomasz sołtysi Wójtowej ustępują Mik. Szczepanowskiemu wójtowi biec. sołectwo w Wójtowej, które mieli zastawione w 80 grz. przez Szczepana Spieka niegdyś wójta biec. (GB 3 s. 657); → Bedlna; 1477 tenże Mikołaj wójt dziedz. biec. daje ż. Zofii tytułem oprawy całe wójtostwo w B. (GB 3 s. 675); tenże zapisuje 100 grz. Janowi, Barbarze i Katarzynie dzieciom zm. szl. Wiernka z Jazowska na wójtostwie biec. (GB 3 s. 675); tenże Mikołaj zwalnia opatrz. Mikołaja alias Slabena i jego braci siedzących na łanach wójtostwa od wszelkich służb na wyprawy wojenne i innych robocizn, do których byli zobowiązani. Mają tylko płacić 1 grz. i dawać 2 koguty rocznie, a także miarę owsa i używać pr. magd. (GB 3 s. 682-3); 1478 tenże Mikołaj zastawia za 100 grz. Piotrowi Gładyszowi z Szymbarku folwark za murami miasta z tamtej strony rz. Ropy oraz młyn wójtostwa (GB 3 s. 697-8); tenże Mikołaj zastawia za 100 grz. Janowi Gładyszowi z Szymbarku sołectwo w Wójtowej i 1/2 łaźni biec. (GB 3 s. 697); 1479 Kazimierz Jag. zapisuje 700 fl. Mik. Szczepanowskiemu na dochodach wójtostwa biec. (MS 1, 1544; MBiecza 64); tenże Mikołaj jest winien 40 grz. szl. Konstancji ż. Boguchwała, jeśli nie zapłaci w terminie da jej w posiadanie wójtostwo w Wójtowej (GB 3 s. 716); 1480 tenże Mikołaj z ż. Zofią zastawiają za 66 fl. szl. Pawłowi Klęczyńskiemu młyn na rz. Sitnicy blisko mostu na przedmieściu B., a także kmieci na przedmieściu, należących do wójtostwa (GB 3 s. 750); 1484 tenże Mikołaj jest winien 40 grz. szl. Koleczkowi z Czeluśnicy, jeśli nie zapłaci w terminie, da mu wwiązanie do 2 jatek rzeźniczych, 2 szewców i 2 piekarzy oraz do łaźni biec. (GB 3 s. 722); Kazimierz Jag. nadaje temuż Mikołajowi puste siedliska pod górą zamku biec. i pod kościołem Ś. Piotra za miastem, obok stawów król. i blisko drogi z B. do wsi Strzeszyn ku rz. Ropie. Z siedlisk tych będzie płacił królowi 1 wiard. czynszu (Pol. 3, 227; MBiecza 73); 1485 tenże Mikołaj sprzedaje z pr. wykupu za 210 fl. węg. rajcom biec. 8 grz. czynszu rocznego na młynie na rz. Sitnicy obok drogi publicznej z B. do Jasła, 4 grz. na szóstym denarze z czynszów i na roli Schober oraz 1 grz. na czynszu w Wójtowej (GB 3 s. 737); 1491 elekt krak. Fryderyk zatwierdza wykupno czynszu rocznego 7 grz., które miał płacić kościół szpitala Ś. Ducha z tytułu posiadania pewnej cz. wójtostwa biec. (MBiecza 83); 1494 → Binarowa; 1501 Jan Olbr. zezwala Jakubowi Siekluckiemu star. biec. wykupić z rąk Erazma Szczepanowskiego wójtostwo biec., a 250 grz. matki Erazma Zofii, zapisanych jej przez męża tytułem posagu i wiana, pozwala przenieść na dobra król.: Libusza, Kryg, Binarowa, Siepietnica, albo na 1/2 sum tenuty Erazma (MS 2, 1461, 1505; MBiecza 97); 1502 Aleksander Jag. nadaje w dożywocie Jakubowi Siekluckiemu kaszt. biec. i jego ż. Agnieszce, posiadaczom wójtostwa biec., pr. pobierania drzewa opałowego i budowlanego z lasów biec., a także z lasu zamkowego biec., położonego tuż pod miastem i zamkiem, ponadto pr. brania kamieni, cegieł, wapna i odłamków ruin zamkowych i pr. wypasu bydła i trzody na trawie i żołędziach w lasach stwa biec. (MBiecza 102; MS 3, 436); 1505 Jakub z Siekluki kaszt. wojnic. star. i wójt dziedz. biec., z ż. Agnieszką z Tęczyna zawierają układ z rajcami biec., że z domu nabytego przez Jakuba od jednego z mieszczan i zamienionego na dwór wójtowski mają płacić miastu 1 grz. czynszu rocznie (MBiecza 110); Aleksander Jag. przyznaje Jakubowi z Siekluki kaszt. wojnic. i jego ż. Beacie [Agnieszce z Tęczyna] w dożywocie wójtostwo, zapisane im przez Jana Olbr. (MS 3, 2226); → p. 3 Majątek miejski; tenże Aleksander zaświadcza, że Bartłomiej Walentyn Chodorek, Jan młynarz, Jan Macz [Nacz] rajcy i Stan. Kuznar oraz Byalycuncza mieszcz. biec. zawarli w imieniu rajców biec. umowę z Jakubem z Siekluki kaszt. wojnic., star. biec. i wójtem dziedz. oraz Agnieszką z Tęczyna w sprawie czynszu z domu, który Jakub kupił za zgodą króla od Mik. Ozanka i zezwolił mu zbudować „necessarium alias vychoth ex domo advocatiae ad murum civitatem” (MS 3, 2433); 1506 tenże król zapisuje 200 grz. Jakubowi Siekluckiemu kaszt. wojnic. i wójtowi biec. na wójtostwie biec. i domu wójtowskim w B. z tytułu wydatków na jego budowę (MBiecza 114; MS 3, 2818); 1511 Zygmunt Stary poleca rajcom m. B., aby wydali wójtowi biec. Jakubowi z Siekluki [Sieklówka, pow. pilzn.] kaszt. wojnic. i ochmistrzowi Elżbiety siostry król. 1/6 dochodów z wójtostwa i przedmieść Bedlnej, Wójtowej i innych (MS 4, 9993); tenże król poleca Piotrowi Odnowskiemu star. biec. nie przeszkadzać Jakubowi z Siekluki kaszt. wojnic. w prerogatywach i wolnościach wójtostwa w B. i wsi Wójtowej, w młynie i rybołówstwie (MS 4, 10010); tenże wydaje wyrok w sprawie między Jakubem z Siekluki kaszt. wojnic. i wójtem biec. a Piotrem Odnowskim z Felsztyna [ziemia przemyska] star. i tenut. biec. o przemiał w młynie wójtowskim nad rz. Sitnicą i w młynie sołeckim w Wójtowej, należących do dóbr biec. (MS 4, 10044); 1523 Agnieszka Beata z Tęczyna ż. Jana z Tarnowa kaszt. biec. zapisuje Janowi Amorowi z Tarnowa kaszt. wojnic. wójtostwo dziedz. w B. za zgodą Andrzeja z Tęczyna wwdy sand. i Stanisława z Tęczyna pkom. sand. jej braci stryjecznych (MS 4, 4312); Jan Amor z Tarnowa kaszt. wojnic. sprzedaje Janowi z Tarnowa i Krzyża [pow. pilzn.] kaszt. biec. wójtostwo biec. z sołectwami w Wójtowej i Bedlnej, które miała Beata z Tęczyna kasztelanowa biec. (MS 4, 13626); 1527 Jan z Tarnowa kaszt. sądec. zapisuje 400 fl. Barbarze z Nowego Miasta wd. po Stan. Gromnickim na wójtostwie biec. (MS 4, 15217); tenże Jan odstępuje ż. Agnieszce Beacie z Tęczyna wójtostwo biec. (MS 4, 15218); 1531 sąd polubowny wydaje wyrok w sporze między Agnieszką Beatą z Tęczyna kasztelanową sądec. i wójciną biec. a rajcami biec. (MBiecza 178, poszczególne punkty wyroku → wyżej p. 2-4); 1532 Zygmunt Stary potwierdza i transumuje ww. dok. (MBiecza 180); 1536 4 1/2 ł. wójta biec. na przedmieściu biec. → p. 3 Przedmieście Bieckie, młyn dziedz. wójtowski o 2 kołach (RP); 1537 → Biecz - gród, zamek i starostwo.

Podwójci i ława: 1379-80 podwójci Michał (GB 1 s. 2, 86); 1428 murarz Konrad, wójt sądowy (MBiecza 30); 1433 podwójci Jan Procziwa (GB 2 s. 298); 1437 wójt [sądowy] Calwa Maciej (ZB 1 s. 37); 1515 sędzia Paweł złotnik (MBiecza 124-6); 1516 sędzia przysięgły Mik. Ćwikła i ławnicy: Maciej Kuncza i bakałarz Grzegorz (MBiecza 125); ławnicy: Maciej Kuncza, bakałarz Grzegorz, złotnik Paweł, Mikołaj sołtys z Bedlnej (MBiecza 125-6); podwójci Maciej Krudnar (MBiecza 166); 1531 sąd polubowny ustala zasady odprawiania sądów przez podwójciego i ławników, → też p. 4 Burmistrz i rada; Księgi sądowe od r. 1388 (AKP 5).

5. Kościół parafialny. Prawo patronatu: 1079 papież godzi się zdjąć klątwę rzuconą na królestwo polskie z powodu zabójstwa bpa Stanisława pod warunkiem, że panujący zrzecze się na korzyść kleru pr. mianowania plebanów kilku kościołów w diecezji krak., m. in. w B. (MPH 3 s. 67-8 - wiadomość nieprawdziwa); 1415 [anty] papież Jan XXIII przywraca Władysławowi Jag. m. in. pr. patronatu kościoła w B. (KK 2, 557); 1470-80 pr. patronatu należy do bpa krak. (MBiecza 63). Świętopietrze: 1328 10 sk. (MV 1 s. 302); 1335-58 11 i 1/2 sk. (MV 1 s. 377, 382; 2 s. 193 n. wg ind.). Uposażenie: 1325-55 par. oceniona na 5 grz. (MV 1 s. 135, 207; 2 s. 335, 394, 411); 1389 → p. 3 Mieszczanie i ich majątek; 1470-80 kościół par. Bożego Ciała, murowany przez Niemców, pr. patronatu bpa krak. Pleban ma dobra ku wsi Libusza z rolami, gajami i lasami, ciągnącymi się do granic Klęczan. Granice → p. 2. Na folwarku pleb. 2 dobre ogrody, zagrodnicy, którzy odrabiają i płacą czynsz. Pleban pobiera dzies. snop. we wsiach: Łowczów, Pleśna, Golanka, Pozna, Szydłowa i Bistuszowa, z pewnych ról w m. Dębowcu, dzies. pien. z pewnych ról w Zarzeczu i Sierzchowej, dzies. pien. z sołectwa w Strzeszynie, a snopową z sołectwa w Kwiatniowicach, dzies. snop. z sołectwa w Libuszy, dzies. pien. z ról na przedmieściu i z ról wójtowskich. Ponadto meszne z przedmieścia, mensalia z całej par. (MBiecza 63); 1475 Kazimierz Jag. daje kościołowi par. biec. rolę Skotnia, należące niegdyś do grodu, w zamian za zabrane przez Jakuba z Dębna wwdę sand. i star. krak., tenut. m. B., ogrody, role i place tuż przed samym miastem, a należące do kościoła par., na których buduje się nowy zamek król. (MBiecza 62); 1503 dwór pleb. z wielką białą izbą (MBiecza 105); 1515 Jan Gałka z Niedźwiedzia dziekan i pleb. biec. zapisuje Zygmuntowi Staremu 3 wsie: Lubczę, Rozniszów i Niedźwiadę [pow. pilzn.] z wszystkimi pr. i sołectwami z zastrzeżeniem, aby król przekazał z nich 400 grz. dla kościoła par. w B. (MBiecza 123); 1518 Maciej Graber zapisuje kościołowi par. 12 grz., na bractwo Matki Bożej 2 grz., na kościół szpitalny 1 grz. i na kościół Ś. Jakuba 2 grz. Sumę tę ma wypłacić jego s. Sebastian z roli, którą posiada (MBiecza 138); 1521 → p. 3 Mieszczanie i ich majątek; 1527 → tamże; 1529 par. pobiera dzies. snop. wart. 5 grz. z folwarku w m. B., we wsiach: Łowczów, Pleśna, Golanka, Bistuszowa, dzies. pien. we wsiach: Pozna, Szydłowa, Dębowiec, Sierzchowa, Zarzecze, od sołtysów we wsiach: Strzeszyn, Kwiatniowice, Bedlna, z folwarku szlach. w Glinniku, z 22 prętów w Libuszy, meszne z przedmieścia, dzies. konop. w Golance, mensalia z całej par. (LR s. 222-3; MBiecza 172). Plebani: 1325-7 Rudolf (MV 1 s. 135); 1335 Jan (ZKK 1, 41); 1378-1401 Jan, Janisław kanonik krak. (AGZ 8, 13; Mp. 1, 354; KK 2, 421, 444; ZDK 1, 129, 143, 151); 1402-34 Bartłomiej s. Idziego (KK 2, 463; Mp. 4, 1126; GB 2 s. 128, 296; MBiecza 32); 1417 Mikołaj Antiquus pleb. w B., mieszcz. biec. (ZB 1a s. 96); 1445-72 Szczepan Spiek h. Wąż kapelan królowej 1440, protonotariusz 1441, sekretarz 1445, kanclerz królowej 1446-7, wójt biec. (Mp. 4, 1471; MBiecza 41, 43, 47, 57; AGZ 3, 111; GB 3 s. 608, 626; I. Sułkowska-Kuraś, Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370-1444, W. 1977, s. 259); 1473 Jan Creidlar z Lublina (MBiecza 60); 1494-1519 Jan Gałka z Niedźwiedzia dziekan biec. 1515 (MBiecza 85, 91, 96, 105, 112, 117, 123, 147; MS 3, 2466); 1529 Marcin Zdbikowski dziekan biec. (MBiecza 172). Kaznodzieje: 1491 Mikołaj kaznodzieja Polaków (Materiały F. Kiryka); 1503 Jan de Crisna kaznodzieja Niemców, zastępca plebana (MBiecza 105, 107); 1529 Jan Lithatonis z Kieżmarku [Spisz] kaznodzieja niemiecki (MBiecza 171); Marcin z Sambora (ziemia przemyska; MBiecza 172). Bractwo Matki Bożej: 1518 → w. Uposażenie; 1519 szewc Mikołaj zapisuje testamentem bractwu 10 fl. węg. (MBiecza 143). Parafia: 1470-80 Siepietnica i Strzeszyn w par. B. (DLb. 1 s. 489-90); 1596 B., Strzeszyn i Kwiatonowice (WR f. 83). Altarie. Ś. Anny: 1511 Jan z Tyczyna [ziemia przemyska] pleb. w Klimkówce kupuje od rajców i całej społeczności m. B. z pr. wykupu 10 grz. czynszu na fundację altarii Ś. Anny (MBiecza 117); 1529 altaria ma czynsz wykupny z młyna biec. (LR s. 106). Altaria Ś. Katarzyny: 1469-71 rajcy biec. fundują altarię Ś. Katarzyny i uposażają ją rocznym czynszem 7 grz. Altarystą zostaje ks. Bartłomiej z B. (MBiecza 53, 56); 1495 rajcy biec. wyjaśniają kardynałowi i bpowi krak. Fryderykowi sprawę fundacji altarii (MBiecza 86); Spytek z Melsztyna, kaszt. zawichojski, sprzedaje za 250 grz. burmistrzowi i rajcom biec. czynsz roczny 15 1/2 grz. we wsi Szerzyny, który przeznaczają na uposażenie 2 altarii [Ś. Katarzyny i Przemienienia Pańskiego] (MBiecza 87; ZB 4 s. 24-5); 1507 Jan z Melsztyna, dz. Szerzyn, sprzedaje za 200 fl. z pr. wykupu rajcom biec. czynsz 6 grz. we wsi Szerzyny na tych samych warunkach, jak jego ojciec (MBiecza 115); 1529 → Kościół par., uposażenie; altaria posiada czynsz wykupny w Święcanach (LR s. 104). Altaria Przemienienia Pańskiego: 1495 → altaria Ś. Katarzyny; altaria P. P. w kościele par. w kaplicy nad zakrystią, ufundowana z zapisu testamentowego Mik. Ćwikły ze Strzeszyna (MBiecza 88); 1529 Piotr Tomicki bp krak. i podkanclerzy koronny na prośby rady i pospólstwa m. B. łączy beneficium kaznodziei niemieckiego i altarii P. P., po ustąpieniu Jana Lithatonis z Kieżmarku kaznodziei i altarysty. Kandydata na nowe beneficium wybiera pleban, a potwierdza rada i starsi cechów. Do uposażenia należy 10 grz. z czynszu rocznego kupionego za 370 grz. we wsi Szerzyny od Spytka i Jana z Melsztyna w l. 1495 i 1505. Reszta tego czynszu, tj. 11 1/2 grz. ma należeć do altarii Ś. Katarzyny. Pleban daje kaznodziei mieszkanie, obiad i kolację (MBiecza 171); 1529 altaria ma czynsz wykupny w Święcanach (LR s. 104). Altaria Rozesłania Apostołów: 1520 bp krak. Jan Konarski na prośby rajców biec. eryguje altarię R. A., uposażoną czynszem wykupnym 7 grz. z wójtostwa w Lipnicy [Murowanej]. Altarystą zostaje Jan Lenticka, który ofiarował altarii swój dom z ogródkiem blisko bramy miejskiej (MBiecza 148-9); 1529 altaria ma czynsz wykupny w Nienaszowie, Faliszówce, Sadkach i Grabaninach, oraz czynsz wieczysty w m. B. (LR s. 104). Altaria Ś. Stanisława: 1485 Świętosław Zagorowski funduje altarię Ś. Stanisława → p. 4 Wójtostwo (MBiecza 78); 1502 br. Stan. i Jan Buczyńscy z Olszyn sprzedają z pr. wykupu za 210 fl. węg. rajcom biec. roczny czynsz w Olszanach dla altarii Ś. S. (MBiecza 98; ZCz. 7 s. 129-31); 1515 spór altarysty Marcina z Zofią Jaśkowną mieszcz. z Tarnowa o jatkę mięsną, zapisaną altarii przez mieszcz. biec. Pawła Paula (MBiecza 121); 1518 → p. 3 Mieszczanie i ich majątek; 1518-23 altarystą Marcin Begher, Beier, bakałarz artium, pleb. w Binarowej (MBiecza 131, 159); 1529 altaria ma czynsz wykupny w Olszynach i czynsz z kramów sukienniczych w B. (LR s. 90). Altaria Wniebowzięcia NMP: 1529 altaria ma czynsz wykupny z ratusza (LR s. 103, 127). Inne altarie: 1415 bp krak. Wojciech na prośbę Agnieszki wd. po Piotrze Tyczu, sołtysie z Binarowej, eryguje altarię Zwiastowania NMP. Na jej uposażenie Agnieszka przekazała rajcom biec. 170 grz. Altarystą zostaje Filip Clendmist z Sącza, pr. patronatu należy do rajców biec. (MBiecza 24); 1496 Jan Karwacjan z Gorlic funduje altarię NMP Śnieżnej i uposaża ją rocznym czynszem 9 grz., z których 5 zapisuje na dochodach m. B., a 4 na stacji król. w Dębowcu, altarystą zostaje Mikołaj z Gorlic (MBiecza 91, 93); 1529 altaria Bożego Ciała ma czynsz wykupny z cechu sukienników w m. B. (LR s. 90); altaria Ś. Mikołaja ma czynsz wykupny z ratusza i czynsz w m. Dębowcu (LR s. 106).

Kościół Ś. Barbary: 1473 Szczepan Spiek niegdyś pleb. biec. funduje w kaplicy na cmentarzu kościoła par., zbudowanej dla kaznodziei polskiego 2 altarie Wniebowzięcia NMP i Ś. Barbary, przeznaczając dla altarystów 18 grz. z czynszu m. B. (MBiecza 60-1); 1529 altaria Ś. Barbary w kościele par. i kaplica Polaków mają czynsz wykupny z ratusza (LR s. 90).

Szpital i kościół Ś. Ducha: 1395 królowa Jadwiga zezwala rajcom biec. i mieszcz. Mik. Cyncerlinkowi zbudować szpital dla ubogich i chorych w m. B., nadając mu siedlisko k. Bramy Dolnej, na którym stał niegdyś inny dwór król., 1/2 łaźni miejskiej z czynszem, ponadto 2 ł., które rajcy przyrzekli wykupić dla szpitala blisko miasta, folwark w Libuszy z 3 stawami rybnymi, wyznaczone szpitalowi przez Mik. Cyncerlinka, wolne od wszelkich ciężarów. Przełożonego rajcy prezentują bpowi (ZDM 4, 1121, 1124 z r. 1396; MBiecza 15) Marcin sołtys z Rzepiennika Suchego zapisuje szpitalowi 50 grz. na sołectwie w tej wsi (AKP 5, 412); 1398 kościół szpitalny (AKP 5, 5); 1435 prepozyt szpitala Maciej i rajcy biec. godzą się z sołtysami Libuszy w sprawie spornych ról tamże (MBiecza 34-5); królowa Zofia zezwala kmieciom wsi szpitalnych Kryg i Libusza wycinać drzewo w lasach król. → Bieszczady (RI s. 201; MBiecza 36); 1437 prepozyt Jan (MBiecza 37); 1440 Mikołaj zw. Przybinka pleb. z Bobowej nadaje szpitalowi sołectwa we wsiach król. Kryg i Libusza (MBiecza 40); 1447 królowa Zofia zatwierdza tę darowiznę (MBiecza 42; AGZ 3, 111); Mikołaj pleb. z Bobowej wyznacza rajców biec. opiekunami sołectwa w Libuszy i Krygu, nadanego szpitalowi Ś. Ducha, rezerwując sobie na nim dożywocie (ZDM 3, 765; MBiecza 43); 1470 Kazimierz Jag. zezwala radzie m. B. wykupić sołectwa we wsiach: Kryg, Libusza i Binarowa na rzecz szpitala, uwalniając je od wszelkich ciężarów (MBiecza 54); 1473 Jakub z Dębna kanclerz Królestwa i star. krak., sand. i biec. sprzedaje za 330 grz. rajcom biec. sołectwo w Binarowej dla szpitala Ś. Ducha (MBiecza 59); 1483 Mikołaj z B. zostaje prepozytem szpitala po zm. Janie (MBiecza 70); 1491 → p. 4 Wójtostwo; 1495 rajcy biec. nadali szpitalowi 130 grz., za co prepozyt kupił sołectwo w Binarowej (MBiecza 86); 1496-1522 Mik. Nacz prepozyt (MBiecza 91, 135-6, 145, 154); 1497 do szpitala ubogich należy wieś Libusza z młynem (MBiecza 94); 1518 → Kościół par.; 1522-9 Florian Nacz prepozyt (MBiecza 154, 172); 1529 prepozytura szpitala ma uposażenie: czynsz wieczysty w Binarowej, Libuszy i Krygu na sołectwach, pewnych kmieciach oraz karczmach, 2 miary w młynach w Libuszy i Binarowej, czynsz z 1/2 łaźni biec., czynsz wykupny z ratusza, z domu na rynku, od zagrody na przedmieściu, dzies. snop. z folwarku w Grodnej (LR s. 239); 1531 Zygmunt Stary zezwala szpitalowi wykupić za 100 grz. czynsz roczny dla lepszego wyżywienia biednych (MS 4, 5918).

Inne kościoły: 1470-80 wieś Kwiatonowice należy do par. Ś. Piotra na przedmieściu B. (DLb. 3 s. 201); 1475, 1484 kościół Ś. Piotra → p. 2 Obiekty topograficzne; 1519 bp krak. Jan Konarski włącza par. Ś. Piotra do par. Bożego Ciała („Rocznik diecezji tarnowskiej”, 1972, s. 72); 1450 bp krak. Zbigniew nakazuje pleb. Szczepanowi zwrócić zabrane z kościoła Ś. Jakuba poza murami miasta 9 grz., 16 gr i kielich, z kościoła Ś. Krzyża i Ś. Mikołaja 5 grz. i pieniądze z grobów, i złożyć je do skrzyni w kościele par. Pieniądze zostają przeznaczone na budynek kościelny, ponadto bp oddaje rajcom biec. zarząd kościoła Ś. Piotra i poleca jego restaurację, a plebanowi zakazuje pobierać mensalia z opustoszałych zagród dopóki nie będą zamieszkałe (MBiecza 47); 1518 kościół Ś. Jakuba → Kościół par.

Szkoła: 1397 Tomasz ongiś magister scolarum w B. (AKP 5, 495); 1417 Mikołaj antiquus rector in B. (ZB 1a s. 96); 1494 kardynał Fryderyk Jag., bp krak., reguluje sprawę wyboru kogoś ze służby kościelnej do zarządzania szkołą i kościołem (MBiecza 85); 1519 Szymon Panso nauczyciel (MBiecza 143); 1528-9 rachunki budowy szkoły (MBiecza 170); 1545 → p. 2 Mury, bramy.

6. Zdarzenia historyczne, pobyty królów: 1125 Włodzimierz s. Włodara ks. przemyskiego rozniósł po kraju grabieże i mordy aż po B. (DH n. 2 s. 301-2 - w sprawie autentyczności tej wiadomości → przyp. 1); 1349 n. Kazimierz W. w B. (KK 1, 188 i inne źródła; GItin - pobyty Władysława Jag.); 1391 pisarz Jakub z B. udaje się do Akwizgranu (AKP 5, 243); 1396 Jan Avis ławnik biec. wybiera się do Rzymu (AKP 5, 472); 1400 panowie polscy wraz z panami cylijskimi na zjeździe w B. ustalają warunki małżeństwa Władysława Jag. z Anną (DH 3 s. 540); 1518 Zygmunt Stary nakazuje rajcom biec. złożyć przysięgę w ratuszu, że nie z ich wiedzą i wolą powstał tumult, a ponadto mają wyśledzić i osadzić w więzieniu jego inicjatorów (MBiecza 132).

Pożary i zarazy: 1388 pożar miasta (ZDM 6, 1543); 1515 4 XII pożar domu plebana (MBiecza 123); 1523 pożar miasta → p. 3 Ciężary i przywileje; Zygmunt Stary daje na 2 lata salvus conductus mieszcz. biec. Bernardowi Mądremu (Mandri), z którego domu rozszedł się ogień (MS 4, 4286); 1543 25 VIII-31 XII zaraza (MBiecza 191).

Studenci Ak. Krak. z B.: 1403 Bartłomiej s. Mikołaja (Ind. s. 27); Micha (s. 199); 1404 Jan s. Michała (s. 140); Marcin s. szewca Mikołaja (s. 182); 1405 Jan s. Rejnczka (s. 151); Michał s. Mikołaja Strebona (s. 203); 1410 Krystyn s. Teodoryka (s. 54); Mikołaj (s. 212); 1414-5 Jan alias Rodak (s. 119); 1417 Paweł s. Jana (s. 240); 1418 Piotr s. Mikołaja (s. 252); 1419 Jan (s. 119); 1422 Tomasz (s. 304); 1423 Augustyn (s. 23); 1434 Jan s. krawca Piotra (s. 150); 1435 Jan s. Piotra (s. 148); 1441 Jan s. Andrzeja (s. 116); 1442 Stanisław s. Marcina Bieckiego mieszcz. krak. (s. 284); 1443 Marcin s. Mikołaja (s. 181); 1448 Jakub s. Tomasza (s. 110); 1454 Mikołaj s. Jana (s. 218); 1457 Mikołaj s. Tomasza (s. 233); 1458 Jan s. Jana Piela (s. 132, 244); 1459 Marcin Fetter (s. 69, 177); 1460 Bartłomiej s. Piotra (s. 28); 1469 Grzegorz s. Piotra (s. 90); 1470 Jan s. Grzegorza (s. 124); 1471 Jerzy (s. 75); Stanisław s. Mikołaja (s. 286); Stanisław s. Michała (s. 285); Walenty s. Michała (s. 311); 1472 Jan s. Piotra (s. 148); 1474 Mikołaj s. Stanisława (s. 231); 1475 Walenty z B. (s. 311); 1476 Zygmunt s. Jerzego (s. 272); 1477 Jan s. Jana (s. 128); 1479 Jerzy s. Mikołaja (s. 81); Jan s. Przecława (s. 151); Mikołaj s. Macieja Nacza (s. 208, 223); 1480 Aleksander s. Marcina (s. 9); Gabriel i Stanisław s. Mikołaja (s. 73, 286); Jan s. Tomasza Gabriela (s. 156); 1487 Jerzy s. Pawła (s. 82); Józef s. Macieja (s. 159); Marcin s. Macieja (s. 180); 1488 Adam s. Floriana (s. 3); Walenty s. Mikołaja (s. 311); 1491 Mikołaj s. Mikołaja (s. 224); 1499 Grzegorz s. Bartłomieja (s. 87); Jakub s. Piotra (s. 108); Stanisław s. Jakuba (s. 281).

Bieczanie przyjęci do pr. miejskiego krak.: 1393 Nicz Schultis (Kacz. 163, 2036, 2517); 1400-1 Piotr Hutter (1143, 1248); 1402-14 Nicz Niklos (1342, 2569); 1415 Jurga (2832); 1424-37 Marcin Biecki (3693, 4437, 4808); 1424-6 Hannus Hafer (3693, 3949); 1426 Hannus Dawme siodlarz (3920); 1427 Andrzej Biecki (4057); 1431 Michał szewc (4358); Niclas Schongesang nożownik (4395); Niklas Hayn (4538); 1434 Stanisław (4591); Bartłomiej szewc (4594); 1437 Mertin Kylben (4808); 1439 Piotr Girhard szewc (5001); 1442 Andrzej Heynke (5322); 1446 Niklas Fogilgezang (5685); 1459 Mikołaj Feykel (6478); 1476 Jan Chudy (7637); 1479 Jorga Filip (7818); 1485 Jakub Lode parchanista (8207); 1497 Tomasz Shulcz krawiec (8839); 1505 Stenczel Beyer parchanista (9329).

Osoby z B. działające poza B.: 1351 Kazimierz W. powierza mieszcz. biec. Janowi lokację wsi nad rz. Sitnicą na pr. magd. [Sietnicy] (Mp. 3, 694); 1369 br. stryjeczni Mikołaj i Radost z B. dostają sołectwo we wsi król. Mszanka (Mp. 1, 301); 1382 mieszcz. biec. Mikołaj kupuje sołectwo w Libuszy (GB 1 s. 5); 1385 Rynczko, ławnik sądu gajonego krak. (KMK 1, 61); 1392-6 Mikołaj (Krzyż 1593, 1884, 1945-6, 1962-3, 2252-4); 1393-7 Nicz, Nicze Schultis ławnik sądu gajonego krak. (KRK 2 s. 98, 197; ZDM 4, 1133); 1395 Katarzyna ż. Mikołaja Schultisa (Krzyż. 2162-3); Marcin s. Mikołaja Schultisa (Krzyż. 2163); 1399-1409 Piotr Duszka (AKH 3 seria 2 s. 152, 154, 157, 159, 163, 169); 1400 Piotr (KRK 2 s. 222); 1404 Mikołaj (KRK 2 s. 275); 1406-13 Mikołaj mieszcz. krak., ławnik sądu najwyższego pr. niem. na zamku krak. (KSN 1626-7, 1733, 1785, 2153, 2165, 2226, 2246, 2393, 2413, 2422, 2540, 2589, 2690, 2847, 2852, 2877-8, 2896, 2912, 3020, 3031, 3034, 3130, 3159, 3255, 3296); 1407-8 Piotr villicus (AKH 3 seria 2 s. 165); 1411 uczc. Mikołaj kupuje za 150 grz. 1/2 sołectwa w Sanoku (Teut. 1a s. 10); 1431 magister Szczepan z Krakowa z matką Elżbietą wd. po Mikołaju z B. sprzedają królowi wójtostwo w Sanoku (SP 2, 2362); 1433 Maciej Kauffman z B. przyjmuje pr. miejskie bardiowskie (Spraw. węg. s. 185); 1438 Czarny Mikola z B. przyjmuje pr. miejskie bardiowskie (tamże s. 186); Kaspar Golcswab, Augustyn Zusmanc i Mik. Stary nauczyciele z B., obecnie pisarze miejscy bardiowscy (tamże s. 186); 1439 Szymko s. Husmana z B. przyjmuje pr. miejskie bardiowskie (tamże); 1440 Piotr z B. kupuje cz. sołectwa w Libuszy (GB 2 s. 356); 1448 Kazimierz Jag. przyznaje mieszcz. biec. Mik. Frysztukyelowi, Mik. Messerschmidtowi i Mik. Dimicatorowi pr. poszukiwania kopalin w posiadłościach król i duch. (MS 1, 42); 1477 Piotr Lisowski z Jabłonicy zastawia za 70 grz. swemu zięciowi szl. Pawłowi z B. i swej c. Elżbiecie całą tę wieś (ZB 2 s. 6); 1503 Katarzyna ż. opatrz. Dobiesława mieszcz. biec., c. zm. szl. Bartosza z Wyżyc (ZB 4 s. 98).

Duchowni z B.: 1439 Jan kapelan kościoła NMP w Krakowie (Cracovia artificum 349); 1470-83 Bartłomiej altarysta altarii Ofiarowania NMP w kościele NMP w Krakowie (DLb. 2 s. 3; Cracovia artificum 836); 1529 Jan pleb. w Ołpinach (LR s. 131); Jan pleb. w Rozembarku [Rożnowice] (LR s. 90); Marcin pleb. w Binarowej (LR s. 89-90); Mateusz altarysta altarii ŚŚ. Jadwigi, Elżbiety i Ludmiły w kościele Ś. Barbary w Krakowie (LR s. 127); Stanisław pleb. w Tęczynie (LR s. 147).

7. Biecz. Studia historyczne, Wr. 1963; F. Kiryk, Rozwój urbanizacji Małopolski w XIII-XVI wieku (maszynopis); tenże, Z dziejów miast zachodniej części ziemi bieckiej do r. 1520, [w:] Nad rzeką Ropą. Szkice historyczne, t. 3, Kr. 1968, s. 98-119; R. Rybarski, Gospodarka miasta Biecza w XVI i początkach XVII w., „Ekonomista”, 1909, t. 2, z. 3; T. Sławski, Produkcja i wymiana towarowa Biecza w XVI i XVII wieku, Rzeszów 1968; tenże, Z problematyki prawno-ustrojowej Biecza w XVI i XVII wieku, [w:] Nad rzeką Ropą, t. 3, Kr. 1968, s. 201-238; tenże, Z problematyki spoleczno-ekonomicznej Biecza i miast zachodniej części ziemi bieckiej w XVI i XVII stuleciu, [w:] Nad rzeką Ropą, t. 3, Kr. 1968, s. 155-201.

8. Wczesnośredn. grodzisko, osada wczesnośredn., pojedyncze znaleziska monet z XI oraz XI/XII w. (Żaki s. 56, 220, 310, 399, 402, 415, 515, 524, 534, 544, 575; A. Kunysz, Z zagadnień archeologii dorzecza Ropy, [w:] Nad rzeką Ropą, t. 3, Kr. 1968, s. 39-60); Kościół par. ceglano-kamienny, poznogotycka hala z 8 kaplicami, koniec XV w. - 1521, wystrój w części późnogotycki. Dzwonnica obronna ceglano-kamienna, poźnogotycka z XV/XVI w.; Szpital Ś. Ducha murowany, późnogotycki, 1487 r., przebudowany; Fragmenty murów miejskich sprzed 1399 r., rozbudowane w XVI w., m. in. baszta przybramna sprzed 1523 r., druga baszta gotycka przy kościele z XV w., fundamenty barbakanu, wczesnorenesansowy dom Marcina Beiera z 1523 r.; Ratusz renesansowy, pierwotnie gotycki, murowany z wieżą poźnogotycka, renowacja 1569-81 (Atlas zabytków architektury w Polsce, s. 37-8; W. Łuszczkiewicz, Kościół farny w Bieczu, [w:] Zabytki dawnego budownictwa, z. 2).

1 Przytoczone wiadomości i daty pochodzą ze źródeł z końca XIV w. - XVI w. i są niewiarygodne, por. F. Kiryk, Z dziejów miast [→ p. 7], s. 100-2.

2 Z księgi sądowej wybrano tylko kilka ciekawszych danych, dostarczających informacji do topografii miasta.

3 Nie wydzielono Przedmieścia Bieckiego jako osobnego hasła, ponieważ mianem przedmieście określano nie tylko zaznaczony na mapach punkt osadniczy z tą nazwą na NE przy Bieczu, ale również posiadłości miasta i kościoła na N przy Bieczu, a także posiadłości wójtostwa, m. in. Bedlna, Załawie i Stonarzową. Stąd też nie wszystkie zebrane tu wiadomości odnoszą się faktycznie do Przedmieścia Bieckiego.