1310 kop. 1608 Zelow (Wp. 2 nr 930), 1392 or. [nazwisko] Szelewski (WR 2 nr 13), 1400 or. Szelewo, Szelevo (Lek. 2 nr 2654, 2674), 1415 Schelewo (CP 10, 261-262), 1440 [nazwisko] Scheleyewski (KoścZ 12, 169), 1493 Schyelyewo (PZ 22, 73), 1510 Zelewo (LBP 111), 1524 Szelyewo (KoścZ 19, 107v), 1543 Schelieyewo (PG 85, 314v), 1564 Szelieiewo (IBP 309), 8 km na SW od Borku.

1. 1310 Henryk II ks. głog. i wlkp. ustanawia dystrykt w →Poniecu i wśród nal. do niego wsi wymienia Z. (Wp. 2 nr 930).

1435 n. pow. kośc. (PG 1, 110v); 1510 n. par. Strzelce (LBP 111).

2. 1423 Krystyn z S. z matką i braćmi toczą proces z Sobkiem i Mac. Zaleskimi o rozgraniczenie S. i Zgalin z Zalesiem; wspomn. kopiec zw. Wisielcza (KoścZ 5, 424; KoścZ 8 k. 4, 14v); 1424 gran. S. i Zalesia →p. 3: Dziersław; 1427 zapowiedź →p. 3: Krystyn; 1428 ugoda z dziedzicem Zalesia w sprawie wspólnego użytkowania pastwisk i lasów →p. 3: Krystyn; 1476 kopiec narożny między S. (należącym do Jana Luranta), Zalesiem, Cielmicami i Siedmiorogowem leży w miejscu zw. Trzy Brzosty (PyZ 14, 136v); 1493 granice S. i Siedlca →p. 3.

1510 staw, wiatrak, las w S. (LBP 111-112); 1515, 1517 dwór →p. 3.

1521, 1522, 1524 procesy o granice między Agnieszką Pogorzelską ż. Dobrogosta Pasikonia oraz Mikołajem, Stanisławem i Janem z S. a Janem Gostyńskim z Bodzewka: kopiec narożny między S., Bodzewkiem i Bodzewem stoi w zaroślach pod lasem wsi S. przy bagnie Krzyżanka (Trzcianka?, Trzesianka?); gran. idzie stąd przez las obok błota Piszczałkowa Olszyna i obok równiny (planicies) Bielawy Wilczy Żdżar? (Sczar, Szczal, Zdzal) aż do kopca narożnego zw. Jabłonka, który dzieli S., Bodzewko i Siedlec (KoścZ 24 k. 175v, 214, 355 – z różnicami w zapisie niektórych nazw); 1524 łąka obok miejsca zw. Zasiek, 1531 las →p. 3: Malińscy; 1541 stawy, wiatrak →p. 3; 1543 stawy w S.: jeden pod Solną [obiekt nieokreślony] w stronę Pogorzeli, drugi zw. Młyński pod Zalesiem, trzeci i czwarty w Zgalinach (PG 85, 314v); 1556 staw na końcu wsi, łąki pod lasem w stronę Pogorzeli (PG 19, 338v); 1564 dwory (→p. 3), droga ze starego dworu do wsi, skotnica, droga do Pogorzeli, staw Maliński, staw przed wsią, staw na strudze dzielącej S. i Zgaliny, staw Młyński na tej samej strudze, położony niżej w stronę Zalesia, którego grobla leży blisko Cegielnicy (PG 108, 236-240); 1567 rozgraniczenie S. i Pogorzeli; od kopca narożnego między Pogorzelą, S., Zalesiem i Siedmiorogowem gran. biegnie przez wielki las do kopca narożnego między Pogorzelą, Głuchowem, S. i Bodzewkiem, który stoi w zaroślach zw. Olszyny Piszczałkowe; wspomn. droga z S. do Pogorzeli oraz miejsce w dolinie czyli na smugu między gruszami (PP 1, 55v-58); 1581 wiatrak →p. 3.

3. Własn. szlach. 1392 Janusz Szelewski (WR 2 nr 13); 1403 Janusz z S.; Febronia z Kuchar przejmuje jego sprawę z Mikołajem synem Hanki ż. Bernarda [skąd?] o 60 grz. wiana i 30 grz. wyprawy; jeśli Febronia wygra proces z Mikołajem, wszyscy jego bracia i siostry uwolnią Janusza i jego braci od roszczeń do Siedlemina (PyZ 1, 129).

1400 [Janusz czy Pietrasz?] Szelewski toczy proces z Grzymkiem Brodzkim (KP nr 78).

1400-22 Pietrasz (Piotr) Szelewski, z S., także Wirzbieński¹Nazwisko Wirzbieński nawiązywało do tradycji pochodzącej ze Śląska rodziny Wierzbnów (z Wierzbnej k. Świdnicy). Jedna z ich odnóg siedziała od XIII w. w Czerninie k. Góry Śląskiej i to stąd wywodził się Jan Czerniński, który u schyłku XIV w. przeniósł się do Polski i założył →Rydzynę. Pietrasz był najpewniej jego krewnym. Był z ramienia Jana burgr. w Kościanie 1408-09 (DBL nr 135; ZSW po nr 1292, 1294, 1297, 1349; MHP nr 109, przed nr 85, 90); w 1418 świadczył w sprawie Jana (WR 3 nr 701). Krystyn Szelejewski, zapewne syn Pietrasza, nosił h. Wierzbno. Szerzej o nich: T. Jurek, Panowie z Wierzbnej, Kraków 2006, zwłaszcza s. 75-77, zapewne ojciec Dziersława, Krystyna, Szymona i Jana²Także Krystyn używał nazwiska Wirzbieński (1438) i nosił h. śląskich Wierzbnów (6 lilii, →przyp. 4). Jego braćmi byli najpewniej Dziersław i Szymon, z którymi razem sprzedawał w 1430 Dalabuszki. Z kolei bratem Szymona był na pewno Jan. Wydaje się, że synem któregoś z braci Krystyna mógł być Jan Wirzbieński występujący w źródłach 1443-78, zawsze w związku z opactwem w Lubiniu (Wp. 5 nr 700; DBL nr 319: familiaris klasztoru; KoścZ 12, 640): 1400 tenże z S. z ż. Tomisławą pozwani przez Przecława z Zalesia i jego matkę Dobroszkę o bezprawne skoszenie łąki i zabór siana; Tomisława okazuje swój dok. i stwierdza, że mąż jej nic nie ma w S.; dalej w procesie tym występują tylko Tomisława i Dobroszka (Lek. 2 nr 2654, 2674, 2675; KP nr 374; WR 1 nr 468; KoścZ 2, 13); 1403 pełnomocnik Tomisławy stwierdza, że w sprawie tej nastąpiła już ugoda zapośredniczona przez Jana Czernińskiego [z Rydzyny] i Wierzbiętę z Kobylina (KP nr 1127);

1412 tenże Piotr Szelewski toczy proces z Pietraszem Urbanowskim, który ma zaprzysiąc, że poniósł 24 grz. szkody, gdyż Szelewski odstąpił od umówionej już sprzedaży (WR 3 nr 458); 1415 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu wikariuszom kat. pozn. 6 grz. czynszu z S. od sumy 60 grz.; ręczą za niego Janusz ze Strzelec i Jan Grębkowski; sołtys i kmiecie z S. zobowiązują się płacić ów czynsz (CP 10, 261-262; Wp. 7 nr 771 – nieścisły reg.); 1418 tenże wraz z Janem Włostowskim toczą proces z Niklaszem Tworzyjańskim o porękę za Jana Rydzyńskiego na sumę 200 grz. (KoścZ 4 k. 376, 378); 1419-20 tenże pozwany przez sołtysa z →Ruchocic o zagarnięcie jego sołectwa; sprawę za Pietrasza ma przejąć Mościc [ze Stęszewa, dz. w Ruchocicach] (KoścZ 4, 417v; KoścZ 5, 174; KoścZ 6 k. 41, 89v, 119); 1420 tenże toczy proces z Olbrachtem z Niechłodu, który dowodzi, że miał dobra w Polsce („pod królem”) na 3 lata przed tym, jak Pietrasz go pozwał (WR 3 nr 1406); 1422 tenże dowodzi, że poniósł 80 grz. szkody z powodu niezapłacenia pieniędzy przez poręczycieli za [Mościca ze Stęszewa] kaszt. pozn. (WR 3 nr 961).

1416-30 Dziersław Szelewski, zapewne syn Pietrasza (KoścZ 5, 15v; KoścZ 9 k. 164v, 174v; WR 3 nr 701): 1424 tenże odpiera zarzuty Mac. Zaleskiego, że mimo istnienia wyraźnych kopców gran., wjechał gwałtem do Zalesia i zabrał Maciejowi 30 szt. bydła, był bowiem chory, gdy to się działo, a Mikołaj wikariusz ze Strzelec opatrywał go sakramentami (WR 3 nr 1069, 1108; KoścZ 8, 105); 1424 tenże toczy proces z Sobkiem Zaleskim (KR 3, 66, cytowanego tam aktu nie odnaleziono); 1425 tenże →niżej: Krystyn; 1428-29 tenże toczy proces z Hinczką Międzychodzkim, a 1429 z Wincentym z Karchowa; zastępuje go w sądzie Krystyn [z S.] (KoścZ 9 k. 143, 158v, 164, 182); 1429, 1430 tenże →niżej: Krystyn.

1418-48 Krystyn (Krzczon) Szelewski (Szelejewski)³Wydaje się, że Krystyn pod koniec życia nic już nie posiadał w S. Jego dzieci siedziały potem w →Dalabuszkach. Byli to: Piotr (1465), Mikołaj (1465-1505) i Krystyn (1465-94); ten ostatni miał syna Piotra (1495-1531), ojca z kolei Wojciecha i Hipolita (widocznych w źródłach do 1534), na których rodzina ta wymarła w linii męskiej (TD; T. Jurek, Panowie z Wierzbnej, s. 76, gdzie jednak niesłusznie za bratanków kaszt. Krystyna uznano Mikołaja i Jerzego z S.), Wirzbieński, h. Wierzbno⁴Pieczęci z h. Wierzbno Krystyn z Dalabuszek użył w 1456 przy dok., którego wystawcą był jako jeden z rozjemców w sporze wójta i mieszczan Krzywinia (DBL nr 227; M Krzywiń I/6), także z →Dalabuszek, →Ostrowieczna⁵Dziedzice →Ostrowieczna spokrewnieni byli z posiadaczami →Jeżewa, wśród których był też Krystyn syn Jaśka (poświadczony źródłowo 1392-1432). Z pewnością nie mógł być on jednak ident. z Krystynem Szelejewskim (→T. Jurek, Panowie z Wierzbnej, s. 77-78), zapewne syn Pietrasza (WR 1 nr 948, 955; WR 3 nr 1246; Wp. 5 nr 700; Wp. 9 nr 1228; KoścZ 9 k. 123, 141, 144v, 146, 171v, 260, 264, 276v; KoścZ 12 k. 124, 169; PZ 13, 190v; PG 1, 93; PG 2, 159v), 1428-30, 1442-43 i 1448-50 burgr. w Kościanie, 1437-40 wicesędzia w Kościanie, 1452 wicesędzia w Poznaniu, 1443-57 kaszt. krzyw. (UDR 1/1, 131; GUrz. A nr 180, C nr 738, 745, 748, 800, 993): 1423 tenże z matką i braćmi →p. 2; 1425 tenże wraz ze Szczepanem (Stephanus) Rydzyńskim, Dziersławem Szelewskim i Mik. Kamińskim ręczą za Mik. Twardogórskiego [z Twardogóry na Śląsku], że spory z ludźmi ks. Konrada oleśnickiego będzie rozstrzygał tylko na drodze prawnej (KalG 17, 142v); 1427 tenże zapowiada przez woźnego drogi boczne, łąki i lasy w S. (KoścZ 4, 353v, dawniej k. 120v); 1428 tenże toczy proces z Mac. Zaleskim o wpędzenie 26 świń [w szkodę?]; rozjemcy pogodzili ich 23 IX w ten sposób, że obaj mają na zmianę używać pastwisk w swych dziedzinach; jeśli bydło, trzoda lub konie wejdą w zboże, od każdej sztuki bydła należy zapłacić 1/2 gr, a od świni, kozy lub owcy po 6 denarów, bez zwracania się do sądu; gdyby któraś ze stron nie chciała ustąpić, strona poszkodowana ma zaprzysiąc przed kościołem par., że zwierzęta weszły w szkodę; do Bożego Narodzenia mają wypasać świnie żołędziami w swych dobrach, a potem pastwisk tych mają używać wspólnie; gdy któraś ze stron przyłapie u siebie kmiecia zbierającego żołędzie, kmieć ten zapłaci miarę owsa temu dziedzicowi, u którego zbierał; gdy przyłapie się kmiecia na rąbaniu zarośli, straci siekierę, którą będzie mógł wykupić za 2 gr; dziedzice mogą pasać konie w miejscu zastrzeżonym (KoścZ 9 k. 84, 92v-93 [tu ugoda], 123, 145); 1428 tenże jednym z rozjemców w sporze Szczepana Rydzyńskiego z Januszem Korzbokiem [z Zawad] (KoścZ 9, 122); 1428-29 tenże →wyżej: Dziersław; 1429 tenże wraz z Szymonem i Dziersławem z S. sprzedają Dobrogostowi i Janowi [skąd?] wieś Dalabuszki za 300 grz. (KoścZ 9, 195v-196); 1429 tenże odpiera przysięgą zarzut Janusza Korzboka z Zawad, że sądził stronniczo jego sprawę, sprzyjając Bartoszowi [Wezenborgowi] Gostyńskiemu (KoścZ 9, 183); 1429-30 tenże pełnomocnikiem sąd.: Bartosza z Gostynia (KoścZ 9 k. 155, 212v, 266), Nolli mieszcz. kośc. (KoścZ 9 k. 172, 175v, 181, 192, 199v, 204); 1429 rozjemcy ponownie godzą tegoż z Mac. Zaleskim (KoścZ 9, 235v); 1430 tenże toczy proces z Dziersławem Szelewskim (KoścZ 9, 276); 1430, 1434 tenże →niżej: Szymon; 1434 tenże zastępuje w sądzie Ofkę Tarchalinę [siostrę Szczepana z Rydzyny] (KoścZ 11, 91); 1437 tenże zapisuje ż. Jadwidze⁶TD podaje akt z 1584, gdzie występuje Zofia Chraplewska wd. po Krystynie Szelejewskim. W źródle (PG 22, 412v-413) mowa jest jednak w istocie o Zofii wd. po Kasprze Sulejewskim 60 grz. posagu i 90 grz. wiana na sumie 260 grz., jaką ma zapisaną przez Bartosza z Gostynia na Pożegowie (PG 1, 130); 1438 tenże Wirzbieński oświadcza, że winien jest Małgorzacie c. zm. Szymona z S. 90 grz., które wziął za jej dobra po ojcu i winien jej wypłacić, jak tylko dojdzie do pełnoletności; do tego czasu ma jej płacić rocznie 9 grz. czynszu od tej sumy; winien jej także 20 grz. „pieniędzy czynszowych” (censualis pecunie alias platowych), od których ma rocznie płacić 2 grz. (KoścZ 12, 87); 1438 tenże Wirzbieński zapowiada swą dziedzinę Dalabuszki (KoścZ 12, 89); 1443 tenże niegdyś Szelewski toczy proces z Mik. Góreckim o 55 grz. poręki za zm. Mik. Lubiatowskiego (KoścZ 12, 335); 1444 temuż Jan Malechowski winien jest 22 fl. (KoścZ 12, 483); 1445-47 tenże pozywa Wojciecha niegdyś Zdzieżewskiego o najazd na przysądzoną mu dziedzinę →Ostrowo (BR 628 nr 114, 115, 126, 127); 1447 tenże →niżej: Mikołaj i Andrzej; 1448 tenże sprzedaje Janowi Koszysko z Rogowa wieś Ostrowieczno za 300 grz. (PG 3, 18v); 1448 tegoż i jego braci uwalnia Wojc. Zdzieżewski od wszelkich roszczeń w sprawie Ostrowa (BR 628 nr 130).

1429-30 Szymon (Szyban) z S., zapewne syn Pietrasza: 1429 tenże →wyżej: Krystyn; 1430 tenże toczy proces z Mikołajem z Dobczyna o zbroję wartości 10 grz., kord wartości 3 wiard. i szatę (tunica); zastępuje go w sądzie burgr. Krystyn [z S.] (KoścZ 9 k. 253v, 268v, 273v); 1430 tenże toczy proces z Sędziwojem z Godurowa (KoścZ 9 k. 259v, 265); 1430 tenże kwituje Krystyna Szelewskiego z zapłaty 80 grz. należnych panu Janowi [duchownemu?] bratu rodz. Szymona (KoścZ 9, 278); 1435, 1438 tenże wspomn. jako zm. ojciec Małgorzaty, w imieniu której jej stryj rodz. [a więc brat Szymona] Krystyn i wuj rodz. [a więc brat ż. Szymona] Jan Wilkowski sprzedają jej dziedzinę S. Mikołajowi i Andrzejowi z Pijanowic za 600 grz. (PG 1, 110v).

1430 pan Jan z S. [duchowny?], brat Szymona, zapewne syn Pietrasza →wyżej: Szymon.

1430 Bogusz z S. toczy proces z Sędziwojem z Godurowa [proces z nim miał wtedy także Szymon z S.] (KoścZ 9, 261).

1434, 1448 Piotr Szelewski śwd. (BR 628 nr 99; PG 3, 24v-26v).

1435-71 Mikołaj i 1435-37 Andrzej z S., wcześniej z →Pijanowic [ss. Jana z Pijanowic zapewne h. Ciołek]: 1435 ciż z Pijanowic kupują cz. S. →wyżej: Szymon; 1435 tenże Mikołaj oskarża Wichnę z Ostrowieczna, że to na jej zlecenie kmieć Maciej z S. ukradł mu konia, czemu ona zaprzecza (WR 1 nr 1653; w haśle →Ostrowieczno nieścisły reg.); 1437 ciż pozywają Jana Wilkowskiego, który ręczył za uwolnienie nabytych przez nich dóbr w S. od roszczeń in. osób (Wp. 10 nr 1444); 1450 tenże Andrzej wspomn. jako zm. →niżej;

1445-71 tenże Mikołaj toczy proces z Janem Podrzeckim, a potem z jego ss. o porękę za wyclenie dóbr przez Wojc. Podrzeckiego; ugodę między nimi ma w 1447 zapośredniczyć Krystyn z Dalabuszek (KoścZ 12, 619; KoścZ 13 s. 63, 87, 170; KoścZ 14, 50); 1450 tenże (KoścZ 14, 59v); 1456 tenże zapisuje swej ż. Elżbiecie po 200 grz. posagu i wiana na cz. S. (PG 5, 30); 1459 tenże toczy proces z Mikołajem i Bartoszem ss. Wojc. Podrzeckiego o 25 grz. (KoścZ 14, 246v); 1459 tenże toczy proces z Janem Pampowskim (KoścZ 14, 225); 1463 tegoż kwitują wikariusze kat. pozn. z zapłaty sumy 30 grz., od której płacony był czynsz z jego 1/2 S. [chodzi o 1/2 czynszu zapisanego w 1415] (CP 10, 262); 1464 tenże toczy procesy z Jerzym Szelewskim [swym bratankiem] oraz z Janem Pampowskim (KoścZ 14 k. 329v, 343v); 1471 tenże z ż. Elżbietą zapisują na S. (on na dobrach po ojcu, ona na oprawie) 8 fl. czynszu od sumy 106 fl. dla szpitala w Dolsku (PG 8, 96).

1450-72 Jerzy Szelewski syn Andrzeja: 1450 tenże syn zm. Andrzeja osiągnie wiek sprawny za 5 lat, zaś jego siostry Ofka za 5 lat, a Jadwiga za 7 lat (KoścZ 14, 54); 1464 tenże →wyżej; 1466 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Jadwidze ż. Mik. Skoroszewskiego 1 ł. os. w S. za 15 grz. (PG 7, 239); 1467 tenże zapisuje ż. Annie po 70 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. S. (PG 6, 247v); 1468 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu altaryście w Strzelcach 1/2 grz. czynszu z S. od sumy 60 grz. (ACC 47, 93); 1472 tenże daje Janowi Lurantowi z Pogorzeli [pow. pyzdr.] 1/2 S., a w zamian otrzymuje 1/2 Bylakowa i 150 grz. (PG 8, 139).

1472 Jan Lurant z Pogorzeli nabywa 1/2 S. [→wyżej], po czym zapisuje ż. Beacie po 250 grz. posagu i wiana na 1/2 Pogorzeli oraz 1/2 wsi Głuchowo, Gumienice i S. (PG 8, 139); 1476 tenże →p. 2; 1498 Beata wd. po tymże Janie z 1/2 S. wysyła na wyprawę turecką swego zastępcę w poczcie Mik. [Luranta] Pogorzelskiego (ExpBel. nr 594); 1507 taż Beata wykupuje czynsz zapisany [w 1468] na S. dla altarii w Strzelcach (ACC 84, 174).

1491 Mik. [Lurant] Pogorzelski [syn Jana Luranta] zobowiązuje się zapisać swej ż. Barbarze Łabiskiej, c. Andrzeja z Bnina, po 200 fl. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr w Pogorzeli i S. (PyG 7, 113v).

1493-1510 (1531?) Jan, 1493-1533 Mikołaj, 14931524 Stanisław, 1493-1530 Jonasz i 1493-1522 Andrzej bracia z S., także Malińscy [ze wsi Malinie, pow. kal.]: 1493 ciż Jan, Mikołaj, Stanisław, Jonasz i Andrzej z S. toczą proces z Janem Siedleckim o granice (PZ 22, 73); 1510 ciż bracia Jan, Mikołaj, Stanisław, Jan [recte: Jonasz] i Andrzej dziedzice 1/2 S. →niżej; 1515 tenże Andrzej Maliński zapisuje ż. Zofii c. Stan. Kijaszkowskiego po 100 fl. posagu i wiana na 1/2 swej cz. S. z dworem i folw. (KoścZ 19, 42v-43; KoścZ 22, 48v); 1517 tenże Andrzej Maliński sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Dobrogostowi Pasikoniowi Pogorzelskiemu swe części S. i opust. Zgalin za 80 grz. (PG 15, 124; wykup w 1522: KoścZ 22, 77v); 1517 tenże Stan. Maliński zapisuje ż. Elżbiecie c. Jana Dąbrowskiego po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swej cz. S. z dworem i folw. (KoścZ 19, 47v; KoścZ 22, 83); 1521, 1522, 1524 ciż Mikołaj, Stanisław i Jan [Jonasz?] z S. →p. 2; 1522 tenże Andrzej Maliński sprzedaje Piotrowi i Stanisławowi z Krajewic 1 ł. os., 1 ł. opust., karczmę i 2 zagrody w S. oraz cz. Zgalin za 130 grz. (KoścZ 19, 96v; KoścZ 22, 83); 1524 tenże Stan. Maliński sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Krajewskiemu 1 kwartę roli zw. Pijanowska i 1/2 karczmy za 10 grz. oraz 1/2 ł. w S. za 6 grz. (KoścZ 19, 109v-110; KoścZ 22, 94v); 1524 tenże Stan. Maliński sprzedaje Stan. Krajewskiemu cz. S. za 130 grz. (PG 16, 229); 1524 tenże Mik. Maliński sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Krajewskiemu 1 półł. os. w S. za 8 grz. oraz cz. Zgalin za 6 grz. (KoścZ 19, 107v-108); 1524 tenże Jonasz Maliński sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Krajewskiemu 1 półł., 1 kwartę roli i 1/2 karczmy w S. za 18 grz. oraz cz. Zgalin za 6 grz. (KoścZ 19, 108-109; KoścZ 22, 93v); 1524 tenże Mik. Maliński sprzedaje z zastrz. pr. odkupu prac. Piotrowi Wyżnemu swemu kmieciowi 1 ł. w S., łąkę przy miejscu zw. Zasiek i pr. polowania; służbę wojskową z tego łanu ma wypełniać Mikołaj, za co kmieć da mu za każdym razem 1 grz. (KoścZ 19, 112; KoścZ 22, 112); 1528 tenże Stan. Maliński ma wyclić cz. S. sprzedaną Stan. Krajewskiemu za 120 grz. (PG 74, 145); 1530 tenże Jonasz Maliński sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi Pogorzelskiemu 2 półł., 1 kwartę roli i 1/2 karczmy w S. oraz cz. Zgalin za 34 grz., zastrzegając sobie robocizny chłopskie z tych ról (KoścZ 19, 142v-143); 1531 tenże Jan [recte: Jonasz?] Maliński [→wyżej] sprzedaje Mik. Pogorzelskiemu części S. i Zgalin za 170 grz. oraz daje mu w dożywocie za 30 grz. 1/2 ł. nal. do karczmy Piotrkowskiej, staw w lesie, łąkę i ogród w S. (PG 16, 532); 1533 tenże Mik. Maliński sprzedaje Andrzejowi Pogorzelskiemu cz. S. nal. mu po zm. bracie Janie za 400 grz. (KoścZ 19, 156).

1517 Dobrogost Pasikoń Pogorzelski [ze wsi →Konarskie] →wyżej; 1521, 1522, 1524 tegoż ż. Agnieszka Pogorzelska [c. Jana Luranta] →p. 2.

1522 Piotr i Stanisław z Krajewic →wyżej; 1522 Marcin Krajewski sprzedaje swemu bratu Piotrowi dobra po ojcu i matce w Krajewicach, Leciejewie, Bodzewie, S. i Zgalinach za 600 grz. (KoścZ 19, 97v); 1524 Stan. Krajewski, Piotr Krajewski →wyżej; 1527 Stan. Krajewski daje swej matce Annie Siedleckiej, wd. po Jerzym Krajewskim swą cz. S. (KoścZ 19, 123); 1528 Stan. Krajewski →wyżej, 1529 tenże →niżej.

1528-35 Andrzej Pogorzelski: 1528 tenże, syn Dobrogosta Pasikonia, brat Wawrzyńca, Mikołaja i Piotra, otrzymuje od matki Agnieszki 1/2 S. (PG 16, 223v); 1529 tenże kupuje od Stan. Krajewskiego cz. S. i Zgalin za 300 grz. (PG 74, 349v-350); 1529 tenże zapisuje ż. Annie Rozdrażewskiej po 700 fl. posagu i wiana na 1/2 S., Godurowa i opust. Zgalin (PG 16, 294); 1530 tenże →wyżej; 1531 tenże kupuje od Mac. Zgalińskiego cz. Zgalin za 70 grz. (PG 16, 477); 1533 tenże →wyżej; 1535 tenże Pasikoń Szelejewski toczy proces z Mac. Pogorzelskim (KoścZ 25, 256v); 1541 wd. po tymże Anna Rozdrażewska zapisuje Jadwidze c. zm. Wawrz. Pasikonia Pogorzelskiego 100 zł za 1/2 S., stawach i wiatraku oraz częściach Godurowa i Zgalin (PG 17, 471); 1543 Anna wd. po Andrzeju, ż. Jakuba Morawca oraz jej c. Katarzyna ż. Jana Czasławskiego dokonują działów dóbr w S., Godurowie i opust. Zgalinach; Anna otrzymuje folw. w S., 4 stawy [→p. 2] oraz wymienionych kmieci [chyba wszyscy z S., ich imiona →niżej], Katarzyna zaś folw. i wieś Godurowo oraz pozostałych kmieci i opust. zagrody w S. (PG 85, 314v-315v); 1547 taż Anna, obecnie ż. Jakuba Morawca, daje Andrzejowi Bieganowskiemu wwiązanie w 13 kmieci w S. (KoścG 8, 743); 1548 Anna Rozdrażewska i Katarzyna pozwane o zaległy od 3 lat czynsz 11 1/2 grz. dla altarii w Strzelcach, jaki zapisał zm. Andrzej (PG 90, 104v-105); 1551 taż Anna posiada S., Godurowo i Zgaliny (PG 94, 322); 1556 taż Anna ż. Jakuba Morawca otrzymuje od c. Kat. Pogorzelskiej, ż. Stan. Morawca, dobra w S. (PG 19, 33v).

1554 Kat. Pogorzelska c. Andrzeja Pogorzelskiego, wd. po Janie Czesławskim, ż. Stan. Morawca, 1560 wd. po nim (TD).

1563 Jakub i Andrzej [ss. Mikołaja], Stanisław [syn Piotra] oraz Hieronim [syn Wawrzyńca] Pogorzelscy →niżej; 1563 Hieronim otrzymuje od brata Sebastiana części S., Godurowa i Zgalin przypadłe mu po zm. siostrze stryj. Katarzynie ż. Stan. Morawca (PG 20, 221); 1564 Hieronim, bracia Jakub i Andrzej oraz Stanisław z braćmi Jakubem, Dobrogostem i Piotrem, ss. Piotra, dzielą się dobrami w S. po owej Katarzynie; stary dwór, gdzie mieszkała nieboszczka, otrzymuje Stanisław, natomiast Hieronim oraz Jakub i Andrzej otrzymują grunty na zbudowanie nowych dworów (PG 108, 236-240v); 1564 Hieronim kupuje od Andrzeja Pogorzelskiego dobra przypadłe mu po owej Katarzynie (PG 20, 356v); 1565 Hieronim Pasikoń Pogorzelski, Jakub i Andrzej Grąbkowscy [ss. Mik. Pogorzelskiego], Stanisław, Jakub i Piotr ss. zm. Piotra, dziedzice w S. (KoścG 20, 21v); 1567 Hieronim Pasikoń oraz bracia Stanisław, Jakub, Bonawentura [Dobrogost] i Piotr (PP 1, 55v-58); 1567 Stan. Pogorzelski zapisuje ż. Jadwidze Kąkolewskiej posag i wiano na częściach S., Godurowa i Zgalin (PG 20, 613); 1570 Jakub Pasikoń mąż Doroty Zadorskiej, brat Stanisława, Dobrogosta i Piotra (PG 21, 50); 1572 Jakub syn Piotra (PG 21, 279); 1581-88 Hieronim kupuje części S., Godurowa i Zgalin od swych braci stryj.: 1581 Stan. Pogorzelskiego, 1584 Dobrogosta Pasikonia, 1588 Jakuba Pogorzelskiego (TD).

1510 w Z. jest 5 1/4 ł. os., sołtys uprawia 1 ł., są 2 karczmy, w których warzy się piwo, 4 zagr.; dziedzicami 1/2 wsi są bracia Jan (ma 1 1/4 ł.), Mikołaj (1 ł.), Stanisław (1 1/2 ł.), Jan (1 ł.), Andrzej (1 ł.) [w sumie daje to 5 3/4 ł.!], mają też folw. ze stawem, lasem i 2 karczmy (LBP 111-112); 1530 pobór od 8 ł., sołtys 6 gr od 1 ł. (ASK I 3, 133); 1563 pobór: z działów Jakuba i Andrzeja Pogorzelskich od 3 1/2 ł., sołtysa od 1 ł., 2 komor.; z działu Stan. Pogorzelskiego od 3 1/2 ł., 1 karczmy, 1 kotła do palenia gorzałki, 3 zagr., 1 hultaja; z działu Hieronima Pogorzelskiego od 4 ł., 4 komor. (ASK I 4, 195v); 1564 w S. jest 9 ł. →p. 5; 1581 pobór z działu Hieronima Pogorzelskiego od 8 ł., 1 wiatraka dor., 2 rzem., 4 zagr., 1 komor. z bydłem, 2 ubogich komor.; z działu Dobrogosta Pogorzelskiego od 3 1/2 ł., karczmarza z 1/8 ł., 2 zagr. wymłóckowych (ŹD 85; ASK I 6, 490).

1435 prac. Maciej kmieć z S. →wyżej: Mikołaj i Andrzej; 1522 kmieć Jan Ksiądz (Xyancz), zagr. Kołodziej, opust. łan Niklewski (KoścZ 19, 96v); 1524 kmieć Piotr Wyżny →wyżej: Malińscy; 1524 kmieć Michał (KoścZ 19, 107v); 1524 kmiecie Andrzej Bębenek i Andrzej Gośliński, karczmarka Włodarka (KoścZ 19, 108); 1524 karczmarka Włodarka, kmieć Błażej (KoścZ 19, 109v-110; KoścZ 22, 94v); 1530 kmiecie Andrzej Bębenek, Andrzej Gostyński i Szymon Kortyska, karczmarz Michał (KoścZ 19, 142v-143); 1543 kmiecie Błażej Szudry, Kasper karczmarz, Jakub Dzięciołek, Wojc. Ruchaj, Mac. Kasperek, Ambroży Bass, Jakub Slachta, Walenty Bass, Andrzej Gostyński, Jakub Nawrot, Jakub Wieczorek, Jan Wołek, Mac. Bniak, Wojc. Skybyssa, Michał karczmarz, Mikołaj zagr. (PG 85, 314v-315); 1556 kmieć Socha, łany Wieczorkowski i Ruchajewski, półł. Średziński (PG 19, 338v); 1564 kmiecie⁷Sposób zapisu w źródle uniemożliwia niekiedy stwierdzenie, czy chodzi o imię i przydomek jednego człowieka, czy o określenia odnoszące się do dwóch osób Wyżny, Porzuczek, Mysziow?, Kuba, Kasper, Slachta [czy Kasper Slachta?], Gasek (Gąsek?), Wieczorek, Socha, Sołtys, Nawrot, Kasperek, Baran, Kortesa, Szrama, Skibuszyna, Więcek Kasprów, Jakuszek, Basz [czy Jakuszek Basz?], Ambroży, Szymon, Jędraczek [czy Szymon Jędraczek?], Błażek, Jerzy, Bryaczka? [czy Jerzy Bryaczka?], Mac. Kasprów, zagrodnicy Jan, Gamrat, Michałek z dziećmi, puste półł. Wieczorkowski, Woźniewski, Sołecki i Surdowski, karczmarz (PG 108, 238v-239).

4. 1415 sołtys →p. 3; 1510, 1530, 1563 sołtys ma 1 ł. →p. 3: pobory; 1578 cc. sołtysa z S.: Anna ż. Szymona Bednarczyka mieszcz. w Borku oraz Dorota ż. Wojc. Świtały mieszcz. z Borku (J. Łukaszewicz, Krótki historyczno-statystyczny opis miast i wsi w dzisiejszym powiecie krotoszyńskim od najdawniejszych czasów po rok 1794, t. 1, Poznań 1869, s. 270).

5. 1510 Z. w par. Strzelce (LBP 111-112); 1564 dzies. z S. (od 9 ł.) nal. do bpa pozn. w krobskim kluczu dóbr bpich (IBP 309).

8. Ok. 3 km na NW od wsi niedatowane grodzisko pierścieniowate o średnicy 70-80 m (Hensel 6, 340-341).