POWĄZKI

(1367 Moscka, 1368 Mostky sive Pouanscky, 1379 Mostki, 1408 Powansky) 4 km na W od Starego Miasta, dziś na pograniczu Woli i Żoliborza, dzielnic Warszawy.

1. 1413 n. pow. warsz. (AGAD, 2098); 1580 par. Wawrzyszew (ŹD 267).

2. 1447 grunt w P. graniczy z gajem (MK 4, 46v); 1462 młyn → p. 3; 1508 Gaj Książęcy obok młyna Szpitalnego wraz ze stawami rybnymi blisko P. (MK 8, 21); 1513, 1520 młyn → p. 3; 1565 wieś P. ma grunt piaszczysty, pole trojne, graniczy z innymi dobrami król. (LM 1565 I, 30); 1790 młyn → p. 3.

3. Włas. książ., częściowo mieszczańska i duch. – szpitala Ś. Ducha przy kościele Ś. Marcina w Warszawie. 1379 ks. Janusz I odstępuje mieszczanom warsz. wsie książ. Wielka Wola, Wawrzyszew, Ujazdowo, M. i Młociny razem z ich dochodami na 8 lat, uwalniając te wsie od podatków książ., na pokrycie kosztów budowy murów miejskich Warszawy (Wierzb. nr 3; NKDMaz. 3 nr 230; SuprUzup. 153; Źródła 23-25); 1408 → p. 4; 1413 ks. Janusz I nadaje opatrz. Benedyktowi Zignetri mieszcz. warsz. 1 wł. we wsi książ. P. (AGAD perg. 2098); 1445 ks. Bolesław IV zwalnia od wszelkich świadczeń 1 wł. w P. należącą do Małgorzaty ż. Macieja Haftarza burm. warsz. i jej dzieci (MK 4, 70v-71); 1447 Barbara wd. po Bieniaszu [mieszcz.] warsz. z dziećmi sprzedaje 1 wł. w P. z siedliskiem i ogrodami swemu br. opatrz. Mikołajowi, [synowi] Grzegorza za 30 kóp gr; ks. Bolesław IV nadaje grunt w P. leżący pomiędzy ogrodem a gajem temuż Mikołajowi zw. Nikiel, bratu kanonika [warsz. Jana Janowskiego, podkancl. książ.] (MK 4 k. 46v, 47); 1454 ks. Anna Starsza [Bolkowa] nadaje nowo zbudowany młyn przy P. obok gaju Andrzejowi Edlingowi mieszcz. warsz., dochód z 2 miar z tego młyna dostaje szpital Ś. Marcina w Starej Warszawie (AECVars. s. 18, nr 60); 1458 ks. Anna wd. po ks. Bolesławie [Januszowicu] zapisuje szpitalowi Ś. Ducha przy kościele Ś. Marcina w Warszawie m. in. 2 wł. ziemi w P., jedną kupioną od Matysowej Haftarzowej i drugą kupioną od Jana Janowskiego kan. i podkancl. maz. (AECVars. s. 18-20, nr 64); 1462 roki książ. przysądzają młyn przy P. Hanuszowi zw. Gartnar mieszcz. wrocławskiemu (Zakr. 6, 12v); 1496 Mikołaj Skowronek z P. brat zm. Małgorzaty, ż. Grzegorza bednarza, ma otrzymać od Grzegorza 5 kóp gr z tytułu pr. bliższości (RadWS nr 323); 1508 Marcin Rola burm. Starej Warszawy dodając 130 kóp gr w półgr zamienia z Krystyną c. zm. opatrz. Wojciecha Wysokamyśl, młyn Szpitalny Ś. Marcina przy P., który trzymał po Mikołaju Baryczce z Warszawy, na młyn Piotrowski w Wawrzyszewie [k. Warszawy], za zgodą opatrz. Mikołaja Kopki z Nowej Warszawy, męża tejże Krystyny (MK 8, 21; MS 4 nr 229); 1513 ks. Anna [Konradowa] sprzedaje młyn Szpitalny Ś. Marcina przy P., który ma od uczc. Krystyny Wysokamyśl, sław. Michałowi Michnie burm. i przewoźnikowi warsz. za 160 kóp gr (MK 8, 23v); 1520 sław. Michał czyli Michno Filipowicz mieszcz. i rajca warsz. sprzedaje młyn Szpitalny Ś. Marcina przy P. księdzu Marcinowi z Tańska, prepozytowi szpitala Ś. Marcina w obrębie murów Starej Warszawy (MK 32, 84v); 1526 w P. 6 1/2 wł. os., 1 wł. pusta, 1/2 wł. włodarza (ASK I 27, 448); 1565 włas. król., 10 wł., w tym 8 wł. kmiecych, 2 wł. szpitala warsz. (LM 1565 I, 30); 1790 P. z młynem (TarDym.); XIX w. wieś P. ma 9 wł., do osadników i kolonii należą 33 wł. (SG 8, 885).

4. 1379 → p. 3; 1408 ks. Janusz I sprzedaje Piotrowi Pielgrzymowi mieszcz. warsz. wójtostwo [Starej] Warszawy z 2 wł. pod miastem oraz pr. do karczem i 1/3 cz. opłat sądowych we wsiach [książ.] Ujazdowo, Młociny, Wawrzyszew, P. za 200 kóp gr pras. (Wierzb. nr 7); 1445 → p. 3; 1526 czynsz książ. z 1 wł. os. po 9 gr (ASK I 27, 448); 1526 P. daje żyto i owies (ASK I 27 k. 669, 670); 1565 kmiecie dają po 8 korców żyta i po 6 korców owsa z 1 wł., powinni też strzec gaju [król.] pod Warszawą (LM 1565 I, 30).

5. 1367 pap. Urban VI poleca rozpatrzeć sprawę o dzies. ze [wsi książ.] Wielka Wola, Polików, M., Młociny i in. z diec. pozn., które [jakoby] należały od dawna do pleb. w Zgierzu [dziś Zegrze], lecz Jan bp pozn. uznał, że są to dzies. biskupie i obłożył te wsie interdyktem (NKDMaz. 3 nr 92; SuprUzup. 128); 1368 ks. Siemowit III zawiera ugodę z Janem bpem pozn.; dzies. ze wsi książ. świeżo lokowanych w diec. pozn., m. in. z M. czyli P., należą do bpa pozn. z tym, że mieszkańcy, którzy dotychczas nie płacili dzies. snop. mają płacić po 6 gr posp. do końca życia tegoż księcia (Wp. 3 nr 1601; NKDMaz. 3 nr 101); 1565 dzies. z P. należą do bpa pozn. (LM 1565 I, 30).

6. 1482 discr. Jakub z P. nauczyciel w Pomnichowie (Ep. 10, 224); 1487 prac. Jan Łopiatka z P., 1500 opatrz. Piotr z P., przyjęci do pr. miej. Nowej Warszawy (PrzyjęciaNW nr 185, 368).

7. Enc. Warszawy 674 n.