RZĄDZA

(1524 Slotha Rądza, 1525 Zlotha, 1580 Rądza, XVIII w. Rządza) 3 km na N od Stanisławowa, nad rz. Rządzą.

1. 1524 z. warsz. (MK 32,238); 1580 pow. warsz., par. Stanisławów (ŹD 254).

2. 1524 S.R. wieś zakładana w lesie Cisek, nad rz. Rządzą; sadzawka będzie zbudowana w rz. Rządzy; w pobliżu gościniec [Warszawa-Stanisławów-Liw] i strumyka Ciskówka (MK 32, 238-238v); 1525 Z. graniczy z dawnymi włókami wsi Cisek, które weszły w skład m. → Stanisławowa (Ep. 12, odpis przyw.); 1565 wieś R. graniczy z Cygowem, Turzem, panami Ossowińskimi [z Dobrego Nowego], Zabrzynieckimi! [Dobrzynieckimi z Dobrego Starego] i ze Stanisławowem (LM 1565 II, 197).

3. Włas. książ. 1524 książęta Stanisław i Janusz III sprzedają braciom Janowi i Maciejowi Wielgim, mieszczanom ze Stanisławowa 3 wł. wójtostwa w dziedzictwie książ. i lesie zw. Cisek czyli w nowej wsi książ. S.R., lokowanej obok nowego miasta książ. Stanisławów na surowym korzeniu, za 48 kóp gr w półgr; ponadto dają cząstkę ziemi na siedlisko obok gościńca warsz. [do Liwa] blisko cieku Ciskówka (MK 32, 238-238v; MS 4 nr 23221); 1533 w/w dok. potwierdzony na prośbę Jana i Macieja Wielgich (MS 4 nr 16943); 1565 włas. król. (LM 1565 II, 196); 1580 pobór od 10 wł. os., 1 wł. pustej (ŹD 254); 1660-61 R. ma 16 wł., w tym 3 wł. wójt. (LM 1660-1661, 187); XIX w. wieś R. ma 603 mr., tj. 20 wł. (SG 10, 126).

4. 1524 → p. 3; 1565 wójtostwo ma 3 wł. wolne (LM 1565 II, 196), 1660-61 wójtostwo na 3 wł. (LM 1660-1661, 187).

5. 1525 Rafał bp płoc. daje erygowanemu kośc. par. w m. Stanisławowie dzies. snop. ze wsi lokowanych na surowym korzeniu, w tym Z., i przyłącza te wsie do par. Stanisławów (Ep. 12, odpis przyw.); 1565 dzies. z R. należą do pleb. w Stanisławowie (LM 1565 II, 196).