(1407 Wanssowo, 1417 Vanschy, Vansy, Vansschy, 1449 Wassowe, 1495 Vanssowo) 6 km na NNE od Błonia, dziś Wąsy-Wieś.

1. [1418] n. distr. warsz. (MK 3, 18v); 1438 pow. bł. (MK 3, 217); II poł. XVI w. par. Leszno (AHPMaz. 2, 230); 1580 par. Ś. Jakuba w Rokitnie (ŹD 275); XVII w. par. Leszno (Knap.mps 296); 1790 młyn → p. 3.

2. 1407 działy w Radzikowie od rz. Nrowy do granic W. i Leszczna [Białut] (BłDec. 2, 207); [1418] łąka przed wsią k. granic Stanisława Mazura w W.; pola zw. płosy za Zapłociem i pola k. granic Andrzeja i Mikołaja w W.; Rybikierz w W. (MK 3, 18v); 1425 cz. W. przy granicy z Leszcznem (PP 5 nr 76, 77, 88); 1471 droga z Umiastowa do W. przez Myszczyno (MK 9, 192v); 1472 gran. Myszczyna z W. (MK 18, 64).

3. Włas. szlach. [1417] Włodek dziedzic z W. sprzedaje Andrzejowi synowi Szczepana z Łaźniewa cz. w Łaźniewie, którą posiada od Stanisława Mazura drogą zamiany, za 70 kóp gr pras. (MK 3, 61); [1417] Włodek z W. odstępuje Stanisławowi, Bogusławowi i Dorocie z Łaźniewa swoją cz. w W., z wyłączeniem cz., którą ma od swego br. Jana, w zamian za ich części w Łaźniewie (MK 3, 114); [1418] Stanisław Mazur z Łaźniewa odstępuje Włodkowi z W. 1 wł., na której siedział Daniel, oraz 3 1/2 mr. i 1 łąkę w W. w zamian za dział w Łaźniewie (MK 3, 18v); [1419] Gotard z W. sprzedaje łąkę w W. k. granicy Stanisława Mazura Andrzejowi i Mikołajowi z W. za 8 kóp gr pras. (MK 3, 18v); [1419] tenże Gotard sprzedaje 3 1/2 pola zw. Płosy w W. Włodkowi z W. (MK 3, 18v); [1421] Piotr z W. kupuje 20 wł. u źródeł rz. Łubianystok od Dobiesława z Janikowa (MK 3, 70v); 1425 Andrzej z Lipkowa odstępuje cz. w W., która była działem Jana Wojsława Węża i obejmowała czwartą cz. W., położoną k. dziedzictwa Leszczno pana marszałka [Ścibora], Mikołajowi i Andrzejowi z W. za ich działy oraz dopłatę 62 kóp gr posp. (PP 5 nr 76); 1425 Mikołaj i Andrzej z W. sprzedają tę czwartą cz. w W. Jana syna Wojsława z W. k. granic Leszczna pana marszałka za 100 kóp gr pras. [marszałkowi Ściborowi z Sąchocina] (PP 5 nr 77); 1425 Andrzej z Lipkowa sprzedaje dział w W., kupiony od Stanisława Mazura z Łaźniewa, Mikołajowi i Andrzejowi z W. za 60 kóp gr pras. i konia wart. 20 kóp (PP 5 nr 78); 1425 Stanisław z W. sprzedaje całą swą cz. w W. k. granic Leszczna Ściborowi marszałkowi za 100 kóp gr posp. i za konia wart. 20 kóp, ręcząc za br. księdza Świętosława i za bratanice Annę i Grzymkę oraz za żonę br. Wrochnę (PP 5 nr 88); 1425 tenże ksiądz Świętosław oraz Stanisław, Jachna i Grzymka dziedzice z W. sprzedają całe swe działy w W. marszałkowi Ściborowi z Sąchocina za 200 kóp gr szer.; Stanisław ręczy za wszystkich do 3 lat, a Wrochna wd. po Mikołaju matka w/w córek kwituje [marszałka] z zadośćuczynienia (PP 5 nr 125); 1426 Gotard z W. zapisuje 15 kóp gr posp. wiana NN c. Gotarda z Moszn na 1/2 swej cz. w W. (PP 5 nr 850); 1426 Andrzej z W., Dorota ż. Włodka z W. (WarszDis. 1, 199v); 1427 Hanka c. Marcina ze Służewa, ż. Bogusława z W. sprzedaje swój dział w Służewie Pawłowi Miedźwiedziowi ze Służewa za 50 kóp gr pras. (PP 5 nr 520); 1428 Gotard z W. (WarszDis. 1, 56); 1430 Mikołaj z W. zapisuje swej ż. Jachnie, c. Pawła Kota z Magnuszewa 145 kóp wiana na połowie swych działów i swoich pieniędzy (PP 6 nr 628); 1438 Mroczko i Jan bracia z W. odstępują swe działy w W. oraz cz., którą kupili od Bogusława, wraz z pr. patronatu kościoła w Rokitnie, Ściborowi [synowi] marszałka z Zaborowa za 200 grz. w półgr, za konia wart. 20 kóp i za łąkę Żarnowo w Zaborowie, ręcząc za swą matkę Dorotę i siostrę Jachnę oraz Bogusława z W. (MK 3, 217); 1438 Piotr dawniej z Brześca całą swą cz. w Kotorydzu odstępuje Janowi synowi Włodka z W. za łąkę w Zaborowie zw. Żarnowałąka i za pewną sumę pieniędzy (MK 3, 223v); 1443 Marcin syn Mikołaja z W. sprzedaje swą cz. ojcowizny z pr. bliższości po rodzeństwie Jachnie wd. po Mikołaju z W. i temuż rodzeństwu Janowi, Maciejowi, Dorocie i Jachnie; Anna c. Mikołaja z W., ż. Jana Czprysa z Krakowian kwituje w/w rodzeństwo z zadośćuczynienia za dobra (MK 3, 290v); 1444 Marcin z W. kupuje dział w Ustanowie w z. czer. od Pełki Kołmasza z Jaszewa (MK 3, 309v); 1446 Jan z W. sprzedaje swój dział w Kotorydzu Jakubowi synowi Bryszka z Dąbrówki za 120 kóp gr (MK 4, 38); 1449 zakład w Błoniu między Janem z Parul a Wisławem z W. h. Łada (MZH nr 63); 1453 Władysław syn Andrzeja z W. → p. 6; 1456 [szl.] Jan z W. (ZR nr 1000 n.); 1462 Jan z Woli Pogroszewskiej bierze dobra Macieja z W. w zastaw w 70 kopach gr w półgr pod karą przepadku (MK 5, 92v); 1464 Sylwester syn Andrzeja z W. → p. 6; 1468 tenże Jan uzyskuje potwierdzenie przepadku (MK 5, 92v); 1482-1514 Marcin syn Jana z W. → p. 6; 1484 Stanisław syn Stanisława Wnukowica z W. ze swą matką Katarzyną sprzedają Mikołajowi z Zaborowa stolnikowi zakr. część w W. za 80 kóp gr w półgr (MK 9, 161v); 1501 Mikołaj Tywun z W. sprzedaje dział w W. Marcinowi kan. pułt., Jakubowi i Stanisławowi braciom [ss.] Jana z W. (MK 18, 125v); 1501 tenże Mikołaj Tywun sprzedaje dział w W. tymże [ss.] zm. Jana z W. (MK 18, 126); 1501 ciż trzej bracia z Wąsów, tenutariusze w Kruszewiu Wielkim (Tarcz. 4, 106v); 1504 Marcin z W. kan pułt. zamienia las w dobrach Skwierczyn w z. drohickiej za dobra Miednik i Wolę Miednicką w z. warsz. [pow. nur.] z synami zm. Mikołaja z Łochowa (MK 18, 203); 1514 Stanisław Wąsowski z Miednika winny jest 200 kóp gr swemu br. Jakubowi z W. (MK 340, 55); 1514 Stanisław Wąsowski br. kanoni-ka ma odstąpić wieś zw. Wola Wieliczna br. Jakubowi z W. albo oddać mu 200 kóp gr; Jakub ma oddać Stanisławowi 20 kóp za W.; Marcin kan. darowuje br. Stanisławowi swe ruchomości w domu w Miedniku (Ep. 7, 229v); 1514 Stanisław Wąsowski ze Skwierczyna br. zm. kan. Marcina Wąsowskiego [z W.] (Ep. 7, 251a); 1525 Stanisław Wąsowski ma dobra Miednik, Wieliczna i Drgicz w pow. kam. (MK 41, 89); 1526 w W. 7 1/4 wł., z tego 1/4 wł. wzięta na folw. (ASK I 27, 458v); 1563 pobór od 5 wł. os. (ASK I 28, 187); 1580 pobór od 5 wł. os., włas. Wąsowskich, synów zm. Sebastiana (ŹD 275); XVI-XVII w. Wąsowski h. Łada (K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J. N. Bobrowicz, wyd. 2, Lipsk 1842, t. 9, s. 248); 1790 W. z młynem (TarDym.); XIX w. wieś W. ma 189-190 mr. [6 1/3 wł.], folw. 300 mr. [10 wł.] (SG 13, 180; SG 14, 199; Małc. 194).

4. 1526 czynsz książ. po 12 gr z 1 wł. (ASK I 27, 458v).

5. 1557 Sebastian Wąsowski, który wraz ze swymi kmieciami zabrał dzies. snop. z W., należące do pleb. w Lesznie, zobowiązuje się do oddania ich pod zakładem 100 kóp (Knap.mps 293); 1603 dzies. z W. należą do kośc. par. w Lesznie (NowDzieje 2, 516); XVII w. W. w par. Leszno (Knap.mps 296).

6. 1453 Władysław syn Andrzeja z W., 1464 Sylwester syn Andrzeja z W., studenci Uniw. Krak. (MUK 1 nr 53h/098, 64h/127).

1482-1514 Marcin syn Jana z W.: 1482 student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 82h/096); 1493-95 tenże ksiądz, bak. sztuk. wyzw. (Bł. 3, 552v; Ep. 15 k. 19, 63v; AC 3/1 nr 167); 1495-1514 tenże kan. pułt. (Ep. 15, 52; Ep. 7, 229v; AECPolt. 337), zm. 1514 (Ep. 7, 251a).

1545 Erazm syn Piotra Wąsowskiego student Uniw. Krak. (MUK 2 nr 1545e/023).

Uwaga: Na części dóbr W., skupionej przez Ścibora z Sąchocina marszałka dworu ks. Janusza I, powstała wieś → Białuty.