WIERZUCHOWO PRUSKIE albo WIERZUCHOWO-PRUSY

(1406 Vierzuchowo, 1447 Wyerzuchowo Pruskye, 1451 Prusskye Werzuchowo, 1474 Prussy, 1528 Vyerzuchouo Prusy) 13 km na W od Starego Miasta Warszawy, wieś znana do XIX w., dziś cz. wsi Wieruchów.

1. 1447 distr. warsz. (MK 4, 39); 1580 par. Babice (ŹD 263 n.).

2. 1419 opat czerw. uzyskuje rozgraniczenie wsi klaszt. Wojcieszyn i Koczargi z dobrami Piotra dz. z Wojcieszyna! [tj. W.], poczynając od gran. Umiastowa do rz. Rgilewnicy i dalej rz. do brodu truskawskiego powyżej Truskawia, a stąd do granicy dóbr Dziekanowo [w rejonie późniejszego Sierakowa, przynależnego do Dziekanowa] (BOZ 70, 206); [1424] las w dziedzictwie W. graniczy z Babicami (MK 3, 40); 1490 granice Kiełpina i dóbr P.W. zaczynają się w lesie od wzgórza zw. Turza Góra [prawdop. węgieł gran. z Łomiankami], idą aż do gościńca zakr. [z Warszawy] wiodącego do Dziekanowa, do węgła gran. Dziekanowa (Warsz 6, 631).

3. Włas. szlach. 1406 ks. Janusz I daje Jachnie wd. po Mikołaju i jej ss. Jakubowi i Krystynowi dziedzicom z V. przywilej pr. niem. na dobra V. z czynszem książ. po 12 gr pras. oraz pr. nieodpowiednie i zwolnienie od kar sąd. (WarszDis. 14, 29-30; przyw. wpisany dla Pruskich z W.P.); 1418 Piotrasz z W. zyskuje Blizne na Piotrze z Latchorzewa (WarszDis. 1, 192v); 1419 → p. 2; [1422] Adam Trycz dz. z Barcic sprzedaje swoje pr. bliższości do Borakowa Piotrowi, [Siemionowi] i Marcinowi z W. [Pruskiego] i ma spłacić swoje siostry Katarzynę, Helenę i Wichnę (MK 3, 88); 1424 Mikołaj z Piotrkowa powinien zapłacić za pr. bliższości do Borakowa Piotrowi, Siemionowi i Marcinowi braciom z W. 20 kóp gr posp. pod karą przepadku bliższości (Warsz. 1, 133); 1424 Piotr z W. ma syna Piotra z Lipkowa (Warsz. 1, 147); [1424] Piotr z W. zeznaje, że z ż. Dorotą przed jej śmiercią wyposażył dostatecznie córki Annę ż. Piotra z Gnatowic, Katarzynę ż. Macieja z Macierzysza, Dankę ż. Bogusława z Czarnowa, Weronkę ż. Gotarda z Sokołowa, Boguchnę ż. Smysława z Gramnic; w podziale dóbr między synów Piotra Pietrasz dostaje Lipkowo, Siemion dostaje Blizne, Borakowo i las w dziedzictwie W., a Marcin dostaje W. bez lasu Siemiona (MK 3, 40); 1426 Krystyn z W. dostaje wwiązanie w dobra Lutka Targoni z Kobyłki za nie zwrócone 15 kóp gr szer. (Warsz. 1, 229v); 1429 Pietrasz Prusin z Lipkowa kupuje cz. w W. od Wielka z synami za 30 kóp gr posp. (PP 6 nr 115); 1430 Marcisz z W. kupuje cz. Ossowna k. Liwa za 70 kóp gr posp. (PP 6 nr 181); 1430 Elżbieta ż. Krystyna z V. kwituje Jana Rogalę i Rogalę braci z Węgrzynowa z zadośćuczynienia za dobra po zm. Elbrendym (PP 6 nr 220); 1430 Pietrasz z Lipkowa z Dadźbogiem z Macierzysza poręczają Tomaszowi z Opaczy dług Marcisza z W.P. w wysokości 36 kóp gr posp. (PP 6 nr 639); 1433 Krystyn z W.P. płaci swemu br. Siemionowi z Bliznego 1 kopę gr wstanego za „człowieka” (Warsz. 2, 241); 1437 Marcisz z W. kupuje Brześce od Skierdy z Brześca sędziego ziem. drohickiego (MK 3, 203v); 1445 szl. Piotr Prusin i prac. Wawrzyniec Malutko kmieć z V. (AE I 121v); 1447 Krystyn i Jakusz bracia z W.P. sprzedają swe działy w W.P. Dadźbogowi z Macierzysza i jego zięciowi Marcinowi z Buzanowa za 280 kóp gr w półgr i za Sadykierz w Chrzanowie; nabywcy dzielą się po połowie (MK 4, 39);

1451 Dadźbog z P.W. daje swemu synowi Maciejowi 4 1/2 wł. chełm. pól i łąk w P.W., które ma wymierzyć, otrzymując od niego 15 kóp w półgr posagu jego ż. Anny, który Maciej otrzymał; Maciej będzie miał udział w dochodach z borów po zgonie ojca na równi z innymi braćmi, ale będzie wolny od spłaty jego długów (MK 4, 116v); 1452 Marcin Zielonka z Zielonek zamienia z Marcinem z Buzanowa Brześce na całą jego cz. P.W. (MK 4, 129); 1462 Mikołaj z W.P. h. Szeliga (MZH nr 201); 1465 Dadźbog z W. zastawia Janowi Wielkowicowi 3 działy w W.; Dziersław i Maciej ss. tegoż Dadźboga (MK 32, 8v); 1470 Maciej syn Dadźboga z P.V. zastawia 1/2 wł. w P.V. Jadwidze ż. Mikołaja z Czajek (MK 32, 11v); 1472 Piotr z Lipkowa zapisuje należność Krystynowi z P.W. pod karą przepadku Lipkowa (MK 18, 67v); 1474 Jan Wielkowic z Wierzuchowa zastawia cz. w P., którą trzymał od Dadźboga z P. syna tegoż Dadźboga Mikołajowi (MK 32, 8v); 1478-79 Krystyn z W. tenut. wsi król. Łobzów w pow. ksiąskim (SPPP 2 nr 4203, 4208); 1480 dług zabezpieczony przez Dziersława z Macierzysza-Szelig Pawłowi z Macierzysza zostaje przekazany Mikołajowi z W.P. (MK 32, 146); 1482 Mikołaj z P. wwiązany w 1 wł. w Macierzyszu-Szeligach (MK 32, 146v); 1485 Dorota c. zm. Macieja z P.V., ż. Mikołaja syna Krystyna z Załęża zastawia cz. w P.V. Ściborowi synowi Mikołaja z P.V. (MK 32, 11v); 1486 Mikołaj z W. z ż. Zofią, c. Jana Szorca z Grądów [z. łomż.] (MK 6, 188); 1492 ks. Janusz II sprzedaje Mikołajowi z V. 2 wł. wójtostwa we wsi książ. Janowo w pow. kolneńskim (MK 6, 289v); 1493 Andrzej Szeliga i zm. Jan ss. Dzierżka [z W.P.?] (ZR nr 1657); 1494 Krystyn z P.W. burgr. w Malborku uzyskuje potwierdzenie dok. przepadku Lipkowa z 1472 (MK 18, 67-67v);

[ok. 1500] tenże ur. Krystyn z P.V. (WarszDis. 1, 366v); 1505 Paweł Pruski h. Szeliga (MZH nr 838); 1513 szl. Cibor z P.W. z synem Gotardem oskarżony o wyrządzenie szkody Małgorzacie wd. po Mikołaju z P.V., która utraciła zabitą kobyłę białą, źrebną wart. 5 kóp gr oraz okulałego konia białego stępnika [?] wart. 20 kóp w półgr (ZR nr 2110 n.); 1515 Paweł z P.W. (MZH nr 931a); 1518 Franciszek syn zm. Mikołaja z P.V. z matką Małgorzatą i braćmi Maciejem, Feliksem, Janem, Ściborem (MK 32, 8); 1518 Ścibor syn zm. Mikołaja z P.V. (MK 32, 11v); 1519 Marcin Zieleński z P.W. i Lipkowa sprzedaje części w P.W., Lipkowie i Zielonkach za 200 kóp gr w półgr Maciejowi synowi Jana z Kosaćca (MK 32, 54); 1523 szl. Ścibor syn zm. Mikołaja z P.W. z braćmi Maciejem, Feliksem i Franciszkiem przedstawia dokumenty z 1480 i 1482 na Macierzysz-Szeligi (MK 32, 146v); 1528 włas. szl. bezkm. (ASK I 27, 419); 1534 szl. Szczęsny syn zm. Jana z P.W. ma stado świerzepic [młodych klaczy] w P.W., które zostało zajęte przez Aleksego z Zielonek; szacuje szkodę na 20 kóp gr (ZR nr 2410); 1563 Maciej Pruski h. Prus II z W.P. (MH 9, 41); 1463! [1563] Maciej Pruski z W.P. używa pieczęci z h. Prus II (J. Chwalibińska, Ród Prusów w wiekach średnich, Toruń 1948, s. 49); 1563 Hieronim Wierzuchowski h. Lubicz z W.P., Stanisław syn Jana i inni Wierzuchowscy h. Roch II z W.P. i Wierzuchówka (MH 9, 44); 1564-67 Stanisław, Piotr i Szymon Pruscy ss. [zm.] Szymona [z W.P.] spłacają 4 kopy procentu za 4 lata od kapitału wikariuszy koleg. warsz. (KnapWar. 104); 1580 pobór z działów ss. zm. Szymona i Feliksa z W.P. po 1/2 wł. os. oraz z włas. szl. bezkm. (ŹD 263 n.).

4. 1406 pr. chełm. z czynszem książ. → p. 3.

6. 1494 Krystyn z P.W. burgr. w Malborku → p. 3.

7. PacPuszcza 210 n.